A
Diuinæ
gratiç beneficia.
Eztch.z o.
B
M t
G
tfaiif.
r m
ü
0pen*rî,&nuncquidem(àlutis in(pirareprincipia, &infe-
rerevhicuiq;bonævoluntatisardorero , nuncveroipfius
operation is effébhim, & confummationem donare yirtu-
tum,&nuncàruina iam proxima lapfiique præcipiti etiaminuiros
& infeios reuocare ,nunc autem oceafîones &
opportunitates faluris ingerere, ac précipites violentof-
qüe conatus àlethalibus diipoßtiöhibusinhibere, Sc alios
quidem volenres jcurrentéfque fufeipere, alios vero no-
lentes, renitentéfque pertrahere, & ad bonam cogère yo-
lunratem. Totum vero non ièmper refiftentibus , nec
perfeueranter inuitisnobisà diuinitate concedi, & mm-
mamfâhïtisnoftræ,nonoperum noftrorum nfcrito , (èd
cæleftigratiædeputandam, ita Domini ipfius vocibuse-
docemur : Er recoràabimini viarum veßrawn, & omnium fee-
lerumvefttorum quibuspollutieilis itt eis, & difflicebitis vobis in
conjpectuvefivo, in omnibus malüijs veßris quasfeetftis, & feietis
quiaego Dominus cum benefecero vobttpropter nomen metitn, non
jicundum vias veßras tnalas, neque fecundum feeitra vefirapeßima
domus ifrdel. Ét idcircö hoc ab omnibus Catnolicis Patri-
bus definit ur*qui perfebUonemcordisnoninanidilputaartes
ad infinuationem iuicertis ac proprijs lineis dirigtin-
cur, quanto magisreligionisnoftraedifeiplina acqj profef-
lio , quæ ad eontemplanda inuifibilium facràmentorum
rendit arcana, nec præfentis quæftus, (ed æternbrum retfr-
butionem experit præmiorû T çertoordineacrarione fub-
fi ftit? Cuius quidem duplex eft feientia. Prima practice,id
eft,a<ftualis, quæ eraendatione morum & viciorum purga-
tione perficiturj altera thporice, id eft, quæ in contempla-
tionediuinarum rcrum & faeratiffimoruin fenfuum co-
gnicione confiftit*
Qua via fit ad Tbeoreticen*
C . A P V ' T XV,
a ŸKquis igitur ad-Thcoreticen volvcrir peruenire,
ueccflèeftvcomniftudioacq$vircuce abhialem pri-
mum feientiam confcquacut. Nam hæc pràbkice abique
theorctica poffideri poteft, theoretke vero fine abfcualroj
mnimodis apprehendi non poteft. Gradusentm quidam
tionc yetborum, fed re, atque Qperedidicerunt,diuinfef- j itaordinati atque diftinbfci func, vt humana humiliraspoT-
fe muneris. Primura vt acccndatur vnu fquifque addefi- fit ad fiiblime confcendere: qui fi inuicem fibi eaquadixi-
derandum omne quod bonum eft, led itavtinalterutrain mus ratione fucced^nc,.poteft- ad altitudinem perueniri,
partem plenum fit liberæ voluntatis a rbitritimItem que àd quam (ublato primogradu non poteft tran fuolari. Fru-
etiamfecundum,diuinæelïègjptiæ,vtefficivalcantexer- | ftraigituradconipebhimDeicontenditj quiVitiprüconcitia
pj^îdufta virrutum , fed ita vt poffibilitas non extin-
gnarur aibirrij. Tertium quoque ad Dei munera perti-
nere, vc acquilitæ virtutis perkuerantia teneatur, fed ita
Vt captiuitatem libertas addibfa non lèntiat. Sic enim vn»-
uerfitatisDeus omnrain omnibus credendus eft operari,
vti nciter, protegatatqué confirmct, non vt auferat quam
femel ip(e concc fiir »rbitrij libertatem. Si quid fané vèr-
fiithis human» argumentatione ac rations collegium,huic
ft nfiii viderur obfiftere- vitandiim magis eft quam ad dc-
ftruebonem fidri prouocandum. Non enim fidem ex in-
teiledlu, fed intellêélum ex fide meremur, ficut feriptum
eft,nijicredideritis ,nonintelligetis j, quia quemadmodum &
Deus omnia opereturin nobis, & cotum kbeto alcribatur
ai bi trio cui diciqjr : Si volueritis & audteritis me,quæ bonaJknt
terra manducabitis r ad plenum humano fenfu àc ratibne
non poteft ( vtarbitrór) comprehend!. Hoc nos beams
Chxremon confirmâtes cibolaborem fdcittam inuij iti-
neris non fencirc.
TC
Q V Æ E
P R IMA AB BAT IS
tagia non déclinât ; Spiritus nam que Dei effugietfiäum, nee ba- Sapienr.t
bitabit in corpore fubditvpeccatis.
Quodaduatisperfettio dupiici rattone Jubßßat.
C a p v ' t J i r . ' $ £ <
HÆc autem aâùfilis perfeâio dupiici r a t fe e fubfi-
ftit. Nam primus eiusmoduseft,vtomniumnatura
viciorum & curadonisratiovtognofcatur. Sfecuddu« vtita
dilcernatur ordo virtutufii, eatumque perfeétftme mens:
noftraformeçuï. vt illis npp ia$»velm coaâfajgc qua.fi vio-
lentoimperiofubie6èa förauléttir, fed tan q Sm naturah'
bonodeieétetur atque pafêatur, & ardüara illam atque
anguftamyiam eum obleâationeeonfcendat. Quo enim
inpiiQ, vdvkmmm ratieni mr q p fecandns in afeiaii di-
fciptina gtadtffeft, vel return ipititalium Sc cackflSam fa-
eramenta^a: «»tbeoiiaigrada fublimiore con/iftifnt.va-
'kbiu^mgere^qni-naturam Wuomni itiGrumnecpotuit
net nifas eft extirpate ? Confequenter efaim
wdniApaabitur progredi ad cxcelfioranon pofle.quinort
O L L A • T C I " mmaxeaqu^runtextrinfe-
. J i CBjapprehender.quifquisintelligereeaqusfibifaatin^
d e g i h a c t y a r t « , j g s p man on quitierit. Sciendum-camen eft, dtiplici nobis la-
^boris intentione fiidandum, tarn in expellendis vitijs qua
f n virmcibus acquirendis^Et hoc non noftra capimus con-;
i6&un, fed illius fententiaperdocemur, quiiolus f bffieij
fijj vires rationcmque cognofcit: led, inquit, confiittti te bo-
dtefupergentes&fuper regna, vteuellas & dejkuas & dijperdas&
i i f ipes & adifices & plantes. In expulfione enim noxiarum
rerum quaruor efle neceflarja defignauit, ideft^ueltere,
deftruerc, difperdere, diffiparc. In perficiendis vero vir-
tutibu«, & hisquxad iuftitiam pertinentacquirendis,ae-
dificare tantummodoatqueplantare. Vnde liquido p*>-
tet difficilius conuelli atque eradi cari inolitas corporis atque
animxpaffiones quam /piritales-excrui plantada vir-
.tptes. - .
N E S T
S * p
R o I s
R I T A lify
feientia ''
t> E
C A P V T I.
Pohfionis noftræ & ftifierisordo com-
pellit,-vc Abbatis N eftero tis vp ræclari in
omnibus furamarq; ieiëntiç vininftitutio
fiibfequatur. Qui cum facrarum feriptu-
ratuanos aliqua memoriæ commendaf-
(ë, «eorumintelligentiadefid^farefen-
fiftet, talibus nos adorfiis eft verbis. Mnl-
ta qdidem feientiarutn in hoc mundo funt,genêrà, tanfa,
fiquid-em earum quanta &artium difciplinarumqi rarie-
taseft. Scd-Cum omnés, aut omnino inutiles fine ,autpræ-
fèneis tantum vitç çommodis profi nr,nu lia eft ramen quç
ndnhabeat proprium doctrinæ fuæordinem atque ratio-
nemÿper'quam ab éxgecentibüs point ateirigi. Si ergo ilïæ
Quod' ahualit wta erga multas profeßiones aeßudia i
deriuetur.
G A P V T IV .
HÆcigirurprafh'céquæ dûobus, vr dfifttó'eft,fubfi-
ftit médis,erga multas profefiioncs ftudiaque diui-
Quida: .. ^
mi feereta & cordis conftituuntDuriraniin.wui n t^ rû ,,
Hcliam& Heiiixum, noftrisqne temporibus bcatum Xtf-
tonium, aliofqueeiufdc propoiiti ftflatorcs. familiarit
fimcpeopcrfikntinmfolmidiniscohtfiflècognofqnius.
■j; ôpifidj
Urem. i.
U-vicina
ciuiratc.
Quidam ergaInftitutionem fratruroi,& peruigilem cceno- Qui cum Abbatis Ioännis bbteftationes ac piitreepta defpicionsjteftaretur
Te nunquam adillius imperiiim de corpore
quod obfederat migraturum, huius ad ue nt ii perter-
titus, cum reuerentiflima nömiriisillius inclanraüdnt di-
fceffit.CuiuS tarn euideritein grätiaih ieneXnpn lnedi^cri-
teradmiratus, eo^ueamplius obftupefcehs quod eiiin le-
culari cerneret habitii; ccepit ab eb v i t i ac profeiÖ'bnls e-
iusordinem diligeiiterinquirere; Ctimque dieiecüiateh)
fe atque vxörib vinbulo öbligatiim eite dixifletj beatfis id-
annes excellentiam virtutis eiüs & gratis niehte perträ-
dtans, qusenam illi eilet cohuerfatioatceiititis exploräbat;
Ille fe rufticum , & qüotidiärio inan mini opere vi&um
(Juaerere,riecvlliusbönieileiecofiicium teftaBatur, nifi
quodnunquam äntead ruris opera rhäne exercenda pro-,
cedferet,neque vefperedomum reuerteretiir.niii in Eccle-
fia pro quotidian* vita: cömmeatu largitbri eius Deo gra-
tiasrctuliflet, nequefevnquani de FrmftiBus fills ahquid
vfiirpafle , nifi priusDeo primitiaseorumacdecimasob-
tuliifetj&nunquam fe bouesfuos per alien* meffistradu-
xifle confinium, nifi eorqm prius bra cia,iifiitet ,rie velpä-
rum damni per incuriam eius proximus fuftineret. Et cuiri
h*cquoque Abbari Ioanni, rieedum ad corhpärationerii
.taut*--gratis, qua eum pr*latuin fibi efie cerneBat, idoriea
viderentur, atque ab cd quidnam efiet illud, quodtanr*
grati* meritis conferri poiletfeifeitans ierutaretur, ille re-
üerentiatam follicit* inquifitioriis aiiribtus , ^xorem fe
parentum viimperioquecompulium ,cum profiteri rao-
nachum vellct, ante vndecim annos accepifle confeffus
e ft, quam nemine etiam nunc c.onicio fororis loco a fe
virginem cuftodiri tbftabatur. Quod fablum aim audif-
fetjenex, tantaeft admirationepermotus,Vtcoramipfö
publice proclamarct: Noö immeritp.d*monemqui fe de-
ipexerat, illius non toleraflc pr*ientiam , cuius ipfe vir-
tütem non fpfum itt iiuientutis ardpre-, fed ne nunc
quidem fine djfcrimine caftiratis änderet appetere. Quod
ra&um Abbas Ioannes licet finnma admiraribne t pr*-
tulerit, tarnen neminem monachörum vt experiretl?r,‘
hortatuseft, feiens mulra rebte ab alijs gefta j magnarn
alijs imitantibus intulifle perniciem jmec vfurpati ab o-
mnibus pofle , quod paueis Dominus ipeciali muttere
contuliflcti
biorum curam, omnem ftudij fui follicimdincm dederüt,
vtnuper Abbatem Ioannemqui in f vicinia ciuitatis,cui
nomc eft Thuiuis, grandi coenobio præhiiri acnonnullos
eiuidem meriti viros Apoftolicis etiamfigttisçlaruiiïè me-
minimus. Quoidam xenodochij Sciuiceptibnis pium de-
leblratobiequium, per quod ctiam in præteritis -Abraham
Patriarcham& Loth Domino plaçuillèfciinus , &nuper
beatum Macariumfingularis manfüetudinisac patientiæ
virum, qui xenodochioita apud Alexandriam præfuit, vt
nulli eorum qui folicudinis fecrcta febtati fun t , inferior fit
credendus , Quidam eligentes ægrotantium curam, alij
intercefllonpm quæ pro miièris atque oppreftis impendi-
tur exequentes, aut dobtrin* inftantes, aut eleemofynam
pauperibus 1 argien tes, inter m agnos ac fummos viros,pro
aifebtu fuo aepietate viguerunt.
Deprofeftonis arreptaperfetterantia.
C A P V T V.
S Vapropterhocvnicuiq; vtile atque conueniens eft,
vtiecundum propofitum quod elegit, fiue gratiam
quam accepic, fummo Audio ac diligentia ad operisarre-
pti perfebbionem peruenire feftinet, Sc aliorumquidem
laudans admiranfque virtutes,nequaquam àfua quam fe-
mel elegit profeftione difeedat, feiens fecundura Apofto-
lum vnum quidem die corpus Ecclçfiç,w«/r<* autem membra,
Sc habere eam donationes fecundumgratiam, qua nobis data eft
differentes, ftue propbetiam fecundum rationem fidei,fiuc mtnifte-
num in mniftrando,fiue quidocet in doftrina, fiue quiexhortatur
in exbortando, qui tributt infimplicttate, qui praeft infoüicitudine,
qui mijeretur mbilantate. Nec enim ylia membra aliorum fibi
membromm poflunt miniftcria vendicare, quia neco-
eulimanuum, necaures aurium vtuntur officio,&idcirco
nonomnes Apotioli, non omnespropbeta, nonomnes doftores, non
omnes grattas babentcurattonum,nonomneslmgUKloquuntur,non
omnes interpret antur.
Deinfimorutn mobilitate.
C A P V T V I .;;
SOlent enim hi qui necdum finit ilia quam arripuerunt
profeftione fundati, cum audierint quofdam indiuer
fis ftiidijs ac virtutibus prædicari, ira eoru ra laude fuccen-
di, vt imitari eorum protinus geftiant diiciplinam, in quo
irritos neceflario impendit conatus humanafragilicas.Im-
poftibile namque elt vnum eundcmque hominem fimul
vniuerfisquasfuperiuscomprehendi ,fulgere virrutibus.
Q iu s fi quis voluerit pari ter affebVare, in id eura incidere
necefte eft, vtdum omnes (èquitur, nullam incegram con-
fequacur, magisque ex bac mucacione ac varierate difpçn-
dium capiat quam protebtum. Multis enim vijs ad Deum
tenditur, Sc ideo vnufquifq; illaitt quam femel arripuerit,
irreuocabilicuiTus liai intentione conficiat, vtficin quali-
bet profeftione perfedus. -
; ;Exemplum caftitatis quo docetur non omnia ab omnibus
amulanda.
c a p y. T V I I .
A Bfqueillodifpendioquoferiri monäebum diximus.
JT j l qui mobilitate ffientisad ftudia cupit tranfirediuer-
(à,etiam hinc periculum mortis incurritur, quodnottnun-
quam rectè quçdara ab alijs gèfta,malo ab alijs præfumttn-
tur exemplo, Sc ea quænonnuilis bene ceftèranc , perni-
clofa ab aiijs ientiuntur. Nam vt quiddam exempli gratia!
proferamus, yelut fi quis illam viri illius irnitan vtrtu-
tem vclit, quam (blet Abbas Ioannes, non ad imitatipnis
formulam, fed tantummodo pró admiratione. proferre.
Nam quidam veniens ad prædibtum (ènem habita (ècu-
Jarivcum ei quafdam frugumfuarüm prtmicias detulifler,’
fcrocidimoquendamdæmonioarreptum ibidem reperit.
Siblioth. Vet. Patr. torn. || pars z.
Elegaéi
eicriipiö.
•fpfótulelir
.£
Dejpïritali fcienttd. o
û
C A P V T V I I I ;
SE D adexpofitiOnemfcientiædequafumptum eri^r-
monisexordium reuërtamu-r. Itaque , ficut fiiperius
diximus,prabfciceergamültaspröfeffionesac ftudia dcri-
uatur. Theoretice vero in duas diuidirur partes, ideft, in
hiftoricam intèrpretatiónem,& intelligentram (piritalem;
Vn^e etiam Salomon cumEcclefiç multiformem gratiam
enumeraffet, adiècit : Omnes enim qui apud earn funt veftiti
funtdupliciter. Spirifalisautemfcientiè genera funt, tro-
pologia, allegpria, anagoge ; de quibus in prouérbijs ita
dicitur, Tu autem defertbe tibi ea iripliciter, fuper latitudinem
tordis tui. Itaque hiftbria præteritarum ac viübiliufn agni-
tionem compleditur rerum, quæ ira ab Apoftolo repliça-
tur : Scr’tptumeftenm ,quia Abraham duos filios habuit, vnum de
ancilla, &alium délibéra-, fed quideanciüa,fecundumcarnem na-
tuq eft, qui autem de libera per repromftionem. A d allegonam
autem pertinent quæ fequuntur, quia ea quæ in veritace
gefta funt,altenus (acramenti formam præfiguraftè dj cun-
tur. Jiacenim, inquit, funt duo teftamenia : vnum quidem de
monteSina,in feruitutemgénérons, fqüod eft Agar : Sina enim
mons eft in Arabia, qutcomparant buit qua nunc eft lerufalem, &
feruitcumfilijsfuis. Anagoge Vero d e lpiritalibusmyftcrijs
ad fublimiora quædam 6c (àcratiora cælorum (è ere ta con-
feendèns,ab Apoftolo ita fubijcitur ; Qua autem furfum eft
lerufalem libera éft, qua eft mater noftra. Scriptum eft enim: La-
tare fterslis qua non paris, erumpe & clama, quànonparturîs : quia
multtfilij deferta mdgisqUàm eius qua habet virum. Tropölogia
eft moralis explariatio, ad emendationem viræ&inftru-
btionempertinensabtu'alem, velue fi hæceadem duo ce-
ftamenta intelligamus prabfcicen theorieën difciplinam.-
Z ~ " F l ” v d T
H
Prou.z 2.
Galat. 4.
AÏtcgörla
f v »
Anàgôge
lè iltm .
Trópoïo
gia.