2 0 2
Fidei formulae
di-
uerfx
quo: & à
quibus».
& vbi co-
f a ip tà%
B
Clarius
has-formulasdiftinxir
Niceph.
1-9-C.4 4 --
fubfinc.
Vlphilas
Gotthoiu
Epifcop*.
baftiac, qua^eftitxArraenia, ne fui quidem purgändi da-
batur poteftäs, qiibdabEulalio,fuoipfiuspatie, & ep i-
ffcopoC^färeaiCappadociae; iämpridem proptereaab-
dicacus fuerat* quod fehabitu facerdotij dignitati parum
decoro congruenteque veftiuerat. In locum verb Eufta-
thij, Meletium epifcopum,de quo dicam paulbpoft,fu£-
fedurn, intclligendum eft. Euftäthius porro in concilio
Gangtenfi, propter ilium conuocato, poftea etiam con-
demnatus eft: quod poftabdicationem fuam in concilio
Crefarea: habito fad am , prccerritus & confuetudines
ecclefiafticas multa tentaflet. Nam nuptias fieri profii-
buitracibisabftinendum docuit. Vndenonnullos,qui
nuptias contraxcrant,a connubiofegregauit: & illis,qui
ecclefias deteftabantur, perfuafit, vt in atdibus fuis com-
riranionemfacerent.Scruos fimulatione pietatisdomi-
nisabftraxitaple philoüophihabitiim geftauit, fuofque
fedatoresperegripo veftitusgenerevti compulit:muli-
ercs tondendas curauit: iciunia praeferipta'auerfanda,
Dominicifque diebus ieiunandum docüitrin aedibusco-
iugatorumprccationes fieri vetuitrbenedidione & c o -
munionempreibyterihabentisvxörem, quam lege, eü
efletlaicus,duxifl'er, tariquam fcelus declinandum pra»-.
cepit. Quern quidem cum alia corpplura.his fimiliafe-
cifletjdocuiftetque, concilium ( v td ix i) Gängrisin Pa-
phlagonia coadum, gradu epifcopali dimouit, eiusque
vniuerfa ceconomiaplenkiuxta patris voluntatpm ex~
pleta,crucifixum,moxtUum,&fepultum : defcendtjfead inferos,
quern infernos ip f t exhorruit : refurrexiffe à mo nuis tertia die,
v er fatum denuo cum dtfeipulis : & diebus quadraginta complet is,
affumptum-ad ulos,federe ad dexter am patris : venturum in ex-
tremo refurreftionis die,cumgloria patris, v t reddat vnicuique
iuxta opera fua. Et in Spiritum fanä um , quern ipfe vnigenitus
Deifilius,Chrifius Dominus & Deus nofler promifit f e imjfurum
genirihumano paraderont,ficutfcriptum eh, Spiritum veritatis:
quem ipfe mifit,- quandoajfumptus erat ad calos. Nomenautem
Subfiant'u,quod apluribusfintpliciter ponebatur, quia erat igm>r
rat um apopulo,ojfendiculuni peperit. Vtfum eftigitur, quoniam
in Scripturis nufquam reperitur,iüud ornnino tollere : & quia di-
uinaeloquia de patris &filijfubftantia non meminerunt, nullam
deinceps tUius facere mentionem-. Namfitbfiftentia P a tris ,& Fi-.
lys& Spirirn fanäi,ne nominari quidem debet. Nos ergo, ficut liters
Sacra nos docent,filium fimtlempatri dicimus.Omnesautem
harefes,& qua iam antea condemnata fu u t, & qua nuper exorta,
fihuicfideiformulamodoexpofita répugnent, anathemafunto.
IftaConftantinopolieo tempore fuêre peiledta.Nos verb
tanquam labyrinth© formularum tandem aliquan do
percurio,earum numerum iam breuiter co\ligamus.Poft
fidei formulam in concilia ÎSÎicæno-editam , duas alias
Antiochiæ tempore dedications. Ècclefiæ^defcripfcrunt
Epifcopi : tertia ab Epifcopis, qui cum Narciffo erant, in
Gallia radaeft,Impcratoriqiie Conftätino donatarquatr dogmataanathemate damnauit.Vcrum haze pqftea gefta
ta, perjEudoxiumepifcopis Italiae mifla.Tres item Sirmij funt.Id temporis verb exturbato Macedonio»Eudoxius
fcriptisproditaK quarum vnacum Cofs.afcriptis Arimi- federn Antiochiae, Conftantinopolis fede pofteriore du-
niperledaeft.Odaua Seleuciaediuulgata, quam fad io | cens, epifeopus Conftantinopolis per Acacium & eius
Acacianalegendamcurauerat.Nona& vltima,.Gonftä- | familiäres renunciatus eft:qui quidem contraria fuisi-
tinopoliCumacceffione expofita': eratqamque huicad- 'pforumdecretisimprudcntesfanciebant.NamDracon-
iumäum j vt nulla mentiovelfubftantiac , velfubfiftem- j tio abdicato * Eudoxium, quiiamfecundbabvnoadal-
tia:dknna:fieret.Cui Vlphilas Gotthorum epifeopus tü terum epifeopatum fe tranftulerat, in fede Epifcopali
primum aflentiabatur. riamanteiHudtempus Theophi- Conftantinopoliscpllocauerunt, inque carefuisiploru
liveftigia, quiepifeopus Gotthorum erat, quiquecum dogmatisfuntmagnopereaduerfati. H isrebuseofedis,
Concilio Nicaznointereffet, er fubfcripferat,fedulb per- fidei. formulam Arimini perledarq cum fua acceflione
fecutus, fidem Niese« ftabilitara amplexatus eft .S e d de tan quam rite deferiptam ftabiliuerunt, & pabim emifetumejfet&
! iftis hoc modo.
Qubdabdicato Macedonio, EudoxiusEpifcopatum Confiant
tinopolitanûm capejfebat:&deEußathio
Sebaftia Epifcop o.
VideNiceph.
eA.6.
f.'iib 9.
Theod.l. 2.
i$,Soz.
Ub.Àf.c.ix.
Huron, an.
j’359 n. 80.
&c.
- Tàdhofi
A càciani
aduerfa-
xijs fuis
talionem
. meditan-
tur.
D
Epifco-
patu deir
Mace-
donins.
I Eleufius.
Bafilius-
I ;■ ,
Dracon*
tins*
Abdicati
qui..
NconTaSk
SophrCH
ni us.
'Elpidios ’
A
C A P. X X X I I I »
B Äcacioetiam,Eudoxio,&illorum fautoribus,
runtrdederuntque in mandatis,^t quiilli fubferibere re-
nuerent,per Impefq.tpris edidtum exilio mul.tarentur» E t
cum multisalijsin Oriente',qui eandem cum illis tueDa-
tur opinionemitum Patrophilo ,Epifcopo,Scythiopolis
(hicna'mque Seleucia ad fuam ipüus ciuitatém redid con ,
tenderat) res àfe conftitutas fignificarunt. Vbi Eudoxius
eximiaevrbis Conftantinopolis Epiïbopus erat declara-
tus,amplaillaEcclefiâ,quæfàpientiae nomine nuncupa-
tur,deaicata fuit^ad decmium confulatum Conftantij,
Conftantinopoli maxiijjo Audio & contentiohe adtertiumautemIulianiCffaris,quintoCalend.Majrtij.
animilaboratumeft, vt per ipfos viciftîm aliquot partiü Eudoxius in illius Epifcopatus fède collocatus,hanc pri-
adiierfàriarum gradu Epifcopali moucrentur. Arque il- 1 mam cmifit fententiam,quæ eft multis in orè^ Patrem im-
ludnosminimè præterire debet, vtramque partem non pïum ejfe,Eilium autempium. Vnde cùm tumulrus &fedit]o
propterreligioném,fèdpropteraliascaufas,iftasabdica- ortaeflet: Nihil,inquit,hoc veftros animos conturbet.
tioncs decreuifte.Nam tametfi fide-diftentiebant,tarnen , N am patér impius eft;, quia colit neminem: Filius ve rb
in fè ipfis mutub abdicandis, fidem alter alterius.neuti- , pius,qui patrem colit. Quaj cùm dixiftet Eudoxius, tu- _
quaminfimularuntifedqui ftabant ab Acacio-, iram Im- I multus repreflus eftungenfque rifus,tumultusloco, Ec-
pcratoris,quam cùm contra alios, turn contra Macedo- | clefiæobortus. Atque hoc eius didlum adhodiernum
niuminprimisanimoconceptam explere nitebatur-, tä- diem habeturpro ridiculo.Eiufmoai igitur nugas èrro-
qiiam ahfam opportunearripientes, primum Macedo- rum authores aftutè commenti, inqj verbis tarn fri'uolis
nium Epifcopatus dignitate deijeiunt, turn quod mulri-
plicis cædis author fuiflet:tum quoddiaconum in ftuprö
deprehenfum, recepifletin cpmmunionem. Eleufium
! deinde,CyziciEpifcopum, quodHeraclium quendàm,
1 Herculis Tyrij fjeerdptem, in praeftigijs magicis epper-
tum baprizauerat, &adgradum diaepnatus extulerat,
turn Bafijmm,qui & Bafilas nominabàtur, quique Marr
cellilocoadEpifcopatpm Anc.yraedelectus e ra t, quod
ccrtum homincm tormentis vexauerat,vinculifque con-
ftri<ftum incarçerem concluferat, quod calumnias q'ui-
bufdam contexueratidenique quod per epiftolas Africa
Ecclefias perturbauerat,deinceps Dracontiu m,qubd rel
i r a Galatia in Pergamü fcccflerat.Abdicaruntprxterca
Neonam Epifcopum Seleuciae, vbi Concilium habitum
fueratiSopnroniufnetiam Pompeiopolis, quæeftin Pa-
phla^onia, epifcopum.: Elpidium,Satalorum:yrbis Macedonia:
epifcopum : Cyrillum Hierofolymorum ; & a-
lios denique pb alias caufas.EuftathioautecpifcppoScoccupatijEcdefiæconcprdiâm
dfremerunt. Concilium
autem Conftantinopoli congregatum> ad hunc exitum
venit. , i
De Meletio Aptiochia Epifcopo.
C A P . X X X I V .
SEquitu?iam vt de Meletio dicamUs. Hie namque Eu-
ftatnioabdicato,y ti paulb ante dixi,primum Epi.fco-
pusSebafti2eiqùæ,çftinArmenia.,dcle6tuscft:deinidéSer
pgftiaad Epifeopatum Berceae vrbis Syria: trâslatus. Quj
cum Concilio SelcucifC habito intcrfuifl’et, fidei^ue for-
mulæ if^dtione Acacianacpmpofitae fubfcripfiflêt, ,cx-
templo Bcrceamrepctijt.MoxConcilio Coftantinopoli
c6ùocato,Antipcheni,càmpro certo intellejtiftent, Eudoxium
ipforumEcclelîam conteÇnpfifle, & Conftanti-
nopolim cliuitiarum caufafc côtuliflc. MélctiumBeroea
vpurgandi
jpoteftas
; n^gata,
j De Cyril,
lo vide
m emo l abile
rem
apud
LTheod.
l.i.c.17.
I Euftath.
hærefiar-
cha in
Gangrefi
! concilio
damna:®
diyerfus
fuit ab«
Euftathic
Sebàfte-
I Euilatliij
;i çondem-
|natio.&
1 & abfur-
; dogmata.
| | F
Vide notai
I çociL Gâ-
\grenf.tom.
ft.concil.
\gen.edit.
1 Hintan.
\11erbo,
! adueriiis
Eafta-
jthium.
|£udoxi®
Conftaa-
tinopoli-
tanam E
pifeopati
capellic
relira fc
deÀnciô
chena.
f J G
Acacianotutn
tyrannis.
Sapient^
Eudoxi
de qua
•videN
iceph.l.'
K '
I Parère;
ïirtÇni,
^iiuscft
«jO’flïois.
H
VideJSi-
ceph.c. 48.
lib. 9.
Theod.l 2'
*-3t- '
Meletij |
ad diucr-
teis Epi
feopatus
trâslacio.
In.populf
l'docendi
ftüdïuin.
■
A
iExauthorado.
Eazoïus
Anrio- ^
chia: Epi-
feopus.
B
j Schifina J Antiochiç
propres
J Epifc<K
I pos. lü
I Vide Eli-
[ ceph.c.74‘
C
Macedo;
f uiani.
; Macedo-
ij hsre-
j fis.
[ Marathonius.
[ Maratho-
> nia ai
D
f&X".
Vide The-
‘ od.l.z.c.'H
Antioche
num con-
I ciliû coa-
I âum an-
! »0 Chnï
fti 36;.
accerfituin,infèdé Epifcopali Ecclefîæ Antioeheüæ col-
loeant.Iilc qüanquamprimb de fidei dogmatis edneio-
nari fuperfedit, fuifq; auditoribus eà folum,quæ ad mores
reéïè informandos fpedabant, propofüit : târtten tc-
pore progredicnce, fidem illis expiânauit, Verbumquc
Confubftaritiale docuit. Quae cùm accepifïet Impetacorj
eum iubet exterminari.-Euzoiumque, qui antea fiinul cû
Ariofuiflet abdicates , epifcopum Antiochiæ defignari
mandat. Verùm, qui erant probe erga Meletium afteétr,
dereliifta prorfus. Ariana fabtioije , conuentus fèpararim
facerc coepcrunt : cum illi, qui fidei Gonfubftâtialis per-
petubadhsefiftcntjduplici nomj.nc eum illis communi-
eare recufàrcht, tum quod Melerius ipfè Arianorum fuf-
fragijs fuiflèt ad fâcerdotij funélionem*.delebtus, tum
quodeiûs fèdlatoresab illis baptifmi lauacrum recepif-
fent.Itaque ecclefia etiam Antiôchena ad earn partem,
quæfècumipfàçonfentiebat,, adhunemodum deflexit.
Imperatoryerbvtintellexerat, Perfàs contra Romanos
bellum de intègro commouiffc, Anciochiâ properè con-
tendit. *
Meletittm ex fede Sebafiina Berceam translatum ejfe, authoritate
Tbeodoreti refeUit. Baron, anno 360.ff.48.
DeharefiMacedonij.
• ; G A P. X X X V . ;
MAcedohius verb cùm efïèt vrbe Conftantinopoli
eie&us, fententiam contra ipfiim pronùnciatam
iniquo animo ferens,acquiefccre nullo modopotuit:fed
ad eQS,quialterius partis erant, quiq-, Seleuciæ Acacium
cum fuis fautoribüs abdicauerant jfe tranftulit : egitque
cum Sophronio & Eleufio perinternuncios, vt fidei for-
mulæ primùm A ntiochiæ editæ,deinde Seleuciæ eonfir-
matæ firme adhærefterent : fcduloq-, eft hôrtatus,vt eam
fidem ConfùbftantialiSjinfigniillo & præclaro nomine |
appellarent.Itaque ad eum trequétes confluxerunf, cum
noiypauci ex iplrus familiaribus, qui iam ex eius nomine
Macedohiani dicuntur : tum alij-çomplures,quiin Conpraeterquamiqubd^
rianivoeabantur, Anomosani prse-
t6reä,hoc eft,qui filium patridiffimilem ptiiatt&iBxou-
contiahi,ideft,qui filiuih ex his, qüae non fuhr, con flare
dicüftCjäb Antiocheriis j qiiiCohfubftarttiale defehde-
bant,quiq*, eodem tempord ob'Meletij caufam ( vtfupra
docui)diuifi erant,appellabantür.Ät cüm ab illis qüxre-
rctur,qtiid effet,cur cum in fuäipförum fidei formulaaf-
feueranter iixiffen t,filium,Deum ex Deo cfle, iam jjatri
diflimilem.vocarc,& ex his qu^non funt,conftareaude-
rent afTerere,eiufmödi capriofafallacia, quod obiedhim
cratjcludcre conabantur.^«ö</4«fm diäum e/f,inquiunc,
Deum ex Deo,perinde dittum eli, atque apud Apoftolum, Omnia
ex Deoejfe.Proindefilm ex Deo esl, quia in hacvoce,Omnia,com-
prehenditur. Itaqueinformulis no fir is adieMaefl ilia particula,
fecundum Scripturas. Huius commentiauthor erat Gregorius
Laodicea: Epifeopus, qui quidem cu:n hiiufmodi
loquendi modörumimperials fuit & rüdis: tumprorfiis
ignörauit,quaratione Origen es fuperidribüs teporibus
tales fermonis proprietates, qua: funt apud Apoftolum^
vberius fufiufque expIanauiffet.Acacij autem lebtatoresj
quamuis fallaces captiones confedari mahifefto argue-
rcntur:tamen tum probra,tum fententia Contra eos prö-
nunciatam pro nihilo ducentes,earn fidei formulam qua
Conftanrinopolirecitaueratjibi etiam perlegerunt: quo
fadlojfinguli ad fuasipforu ciiiitates fereceperut. Geor-
giusiraque Alexandriamconrcdens (illinamqueEccle-
Mx, Athanafio incerea in obfeuro delitefcete, adhifc prx -
fuit) r omnes quiab eius opinione &fententia difTentie-
bant,grauiterafflixit,populumque Alcxandrinumf erat
enim multis odiofus & inuifus ) grauibus aftecit niole-
ftijs. Hierofolymis verb C yrilliloco Ereniüs Epifeopus
defignatuseft. Cui Heraclium füccefliffe cönftat: huic
rurfus Hilarium: ppftea CyrilluS reuertit Hierofblyma,
illiufque Ecclefix Epifeopatum recuperauit.
DeApoUinariftiSj&e.ortimharefi.
r :) .; ; C A P. X X X V I.
quique m initio qm4 cm fidem Conlubftirmahs ^ ^ X ä o d i e L .q u s e f t v r b s S yri2 , duoerantym,
perimeue palamque: profitebancur V nunc tarnen U-| &fiUuSj ^odel nomincna' cupati(vtcr ninJ
Iam fupprnnunt. v Ifte Maccdonius* tametli filium ‘ > . . >• .
_ o < 1-3 1 l r l 1 Apoiimariuseltappellatusjquorumalter,patremdico,
Deum efle , & cutn rebus omnibus, turn fub-j presbyterijgradnineaEcdcliaacquifiuerat: alter.nera-
ftant.apatrifimilema«etebat:camenSpincumfanapm fiUuSjlei| onsfun bamrmun^ .e A bohaÄa> o
iftishononsquaft inbgmbuscatei-eafccmauit, eumque | litcratutaidoaoteaekiQiammaticspater,filmsiUtem
miniMTnmllhsinieruienrem.voraiiir. ifamaautemaDUd d Kneto_n:c_s_en. Patear iA le' xant d■ rinus generr d,primu< m B^ tryti
E lAnomçà-
ni,id c h i
inæquales;
Exoucô-
tiani, id
eft, bod
exiftc riales.
F .
Abfardd
miniftrum illis infèruientem vocauit.Fama autem apud
multos percrebre feit, hunc errörem non à Macedonio,
fedà Marathonio potius,quiantcaNicomcdiædele6lus
fuit Epifeopus,primùm excogitatum eflè : &propterea
eos?iqui hunc tuéntur errotem, Marathonianos nuncu-
patos. Ad iftorum fbcietatem .Euftathius etiam, quiSe-
baftia erat eam ob caufàm quam paulb ante pofiii, extru-
füSjfe adiunxit. Vbi vero à Macedonio denegatùm erat,
Spiritum fàndlum diuinitatis,quæ eft in trinitatc ƒ participera
efl'ertum Euftatlfi us, Ego(inquit)Spiritum fanélü.
neqùe Deum nominare m animum induco, neque crea-
turafii appéllarc audeo. Qua.mobrem,qui fidem Cbfub-
ftantialis tenent,iÙos eit, Spiritus fandi
oppugnatoresvocant.Quid vero caufç fit,curHellefpô-
tus,Macedoniapis abundet, dicamidoneo loco. Fadio
autem Acaçianorum ftudium & operamnauauit, vt rurfus
Conciliü Antiochiæ cogeretur. nam eospoenituerac,
FiliumPatriomninb fimilé aflirmaflè.Quaproptcr anfio
fequenti,Tauto & Florentio Cofs. Antiochiæ,quæ eft in
Syria,conueniuntud temporis & Euzoio illam guberna-
tc Ecçlefiam,& Imperatore ibicommorante. Nonnulli
illorum,ea quæ ab ipfis fuiflent ante décréta,in quæftio-
nem dqnuo vocât:aiunt hoc verhum,Simile,éx fideifpr-
mulatüm Arimini, tum Conftantipopoli editaprorfus
eximendum efl'e : neque amplius fuamipforum occultât
opinioncm:fedpalàmafTei;untfilium omninbpatri difli-
milemeffemeqj id lubftantiafolum, fèdetiam volunta-
te : ex hi$itemquænonfunt,ficutAripvidebacur,fcum
conftare affirmant.Hoc errore irretiefciâtur etiamÿli, qui
Antiochiæ tum fcdaml Aenauaiti fccuti funt. Quocirca,
Bibliotlb. Vet, Patr. Tom. 5. Pars z.
ludum aperuitideinde Latifeiceam cömmigrans, vbi dü-
xitvxorem,ex qua Apollinarium fufeepi t. V ter<j; eodem
tempore Laodiceje flbruir, quo'^Epiphanius fophifla.In
cuiusamicitiamvbipenicusintraueiat, cumeomulnlm
verlari cospemt.f Theodotus autem EpifeopusilliüsEc-
clcfise,veritus admodum ne crebraeius confuetudinead
gentilitatem deflederenr, vetuic ne illü adirent. Illi fpre-
to Epifebpicofilio, Epiphafiij amicitiamailidue ample-
xabatur.Poftea* Georgius fucceflorTheodoti,- cum eos
abEpiphanijconfuetudineaUbcare obnixe cocenderec,
& null© modo poflet illis perfuadere, vtrumquea com-
munione,qubeoscoerceret, fegFegäuit-AdoIefcens'*'A -
pollinarius fadu m illud conrumelia: loco ducens, & di-
cendi'facultatefquxfophiftx propria eft) admodum co-
fifus,nouam haerefim excogitat ,‘quae hoc tempore etiam
ab inuetoris nominehserefis Apollinariäna dicitür. Sunc
quidam qui affirmant,illos no tantum ob caufam, quam
modb citauimus,aGeorgio diflenfifTeifed quodanimad-
uercerentjillumperegrinai eaqueinter fepugnantiado-
centcm:& interdum afferentem, filium patn limile efle,
ficut in Seleudano Concilio conuentum eft, interdü ad
Arij haerefim deffedentem. Qupcirca illos leui arrepta
oeeäfione ab Ecclefiareceffifle. Vbi verb nemo illis ani-
mumattiendit, nouam religionisformaminducere rao-
licbantur: acprimbm dicebant hominemaDeoverbo
affiimptum,in ipfa incarnarionis ceconbmia, fine anima.
tcrqae Apollinaris dicitnr.^Epiphaniits fophifta. * Theodotus E
'pifeopus.*Georgius Epifeopus.*Apdllinaris adolciccas patrefuo
ad vindiAam promptior..
ifpoufid
A ri au or u
antefig-
nàno Grc
gond &
Laodiccfi
Epifcopo;
Georgias
abfeate -
Athanafio
fæuic
lia Eccle- ’
ifiam Ale-
xândrinâ;
Erenius
Epifcop®;
Hcracli®.
Hilariuâ.
CyrilluS.
I1 Cyrilli vi-
cilfitudot
G
Vide ÈUfi
L4.C.26:;
'vbiàgituif
de Apoüi-
ndrio Hie-
tapolità ■
nota Epifcopo
: ad
hoc duiem
capüt.vi-
' de Niccpb
«;X7./.9 &
e.iz. l.ï*
■vbi agit ur
de A poil t-
ndriLOo-
dieenopaire
& filio
hiretiess:
■vide eti&
infraapud
'Soc fat.
'hücplutd
\c»; *4 - l‘i
vide etiâ
IdehisE- ,
piph.he.reft
.»terri
Aug.hd-
refixs^vl
de Ruffin.
'.ZC.ïO.
nfr. Apud
Socrat l.3.
.14 .Théo*
dor.lf.e.3.
Sotuom. lt.
i.c.iy. is
■9-,
Apollinarianæ
Dein de
Apud Ni
;phor y