— S. Hilarij in Geneftm car The ff
épijïötaadEptfcoposper Viennenfemprouinciam conßitutos: Poflea
II
urnen re ftp uit, & muit is virtunbus dam fantto finequieuit.
Vincentius Salernus in Chronol.Lerinenfi.
Porrb omnia fere monumenta fantti vin huiusHilarij peïiere:
fuperfuntfolum oratio funebris de fantto Honorato fuo prateffore,
& luc breuis epiJloU data S.Eucberio Lugd, & alia data S. Augufti-
no babeturTom.7.operum S.Auguftini.
potnino JSeatifitmo merit ofujpiciendo, & in ChïiJIo deuin-
ttifimo Papa Eucherio Hilarius.
CVm ijj.c libellos mos mecijm relamrum praecedcnti-
bus licetis indicaflèm, inftanteexadionc pueri qué
miferas , ledjtare nullatenus potui. Emifiitaque floru-
lentabeatitudinistute opera, nön parum anxius ne nec-
dum fcriptatamiugiter, ramgrauitcrruentibusimbribus
labefadarentur. Percurrieakmel tantum vniuetfa mi-
ratus. Concedat Dominus, vt fpeciofahaec in Chrifto in-
ftrudiogum noftrarumgloriae tuae opera tein paginistuis
duce aliquando perfentiam. Hoe vnum precor,ne roe diu
his inrttitutionibus/raudari feras, fed vnum mc de iuueni-
bus tuis quos hac cruditione ornafti habens,eo inftantius
habere me velis,quo meraagisiuuentutisretia premunt.
Memorem te^mei Dominus ad profedum Ecclefias fuai
diu feruet,beatiflime Papa.
Extiti t haf
t enus inter
Opera
S Hilarii ]
Piftauicu-
ös.
c
H1L A R1VS A VG VST INO , PROPONENS
illi quaeftioncs aliquot,4>e Çaibus cupitedoceri.
ïf » c Epiftpla.
Domino fantto iureacmeriiovenerabili, &per omnia
(olendo Augufimo Ipiftopo,^
Hilarius.
M E T R VM HILARI I
A R E LA T EN S IS E PISCOPI IN GEN
E S ÏM AD L eONEM
Papam.
Paruimus monitis tua duleia iujfafecuti
ÀntiftesChriJli,quadabasorepio.
An ego nunc canerem tantipracomapatris.
Mutins opuffc Dei dum mihilinguaforet,
Rauca quidmjtridens & nullis dïgna coron'ts,
Ingeniumcfc iacensfed libet alta loqui.
Ignum opusfit iuftum eft Temper tibi di-
ceregrates
Qmnjpotens mundi genitor, quo principe
cun dia
N atalcm fu mp Tere diem,a tqj exorta repente
Poft tenebras ftupido fpedaruntlumina ccelo,
Genshominum pecudeTqjferç milleq;volucres,
Et quæ per liquidos dilcurmnt agmina campos.
Omnia per temetex te qui maxima condis
Ex tenate patermee iam patris eftpater alter.
T u capi tis primiq; capu t tu fontis origo,
Primus apex rerum,primus iator omnia códens,
Nee tarnen ex alio dueisgenus, iplê perennis
Spiritus,antiquo Viuqqsperlècula mom
Sempeteris,quia(emperera$>nOn mortisegenus*
Quinatalisinopsnecfinem noueritæui.
Ex leprincipium cui contigit baud maner alter
Audorem cafus,naTcentia terminus vrget.
Omnia cùmtegeret nigrum chaps alraq-, moles,
Defuper vrgeret informis corpora mundi,
Et caliganti premeret (êrotina node
Necipecies nec fbrma foret Deus in tus agebas,
Corporibus tedis mixtus Tecreta poteftas.
Iam tumidis ponens naTccn t ia mcenia mundi,
Et varias rerum facies animaTcp futuras,
Vtqj caput vida prompfit caligine nodis.
Sublimera attollens vu! cum Tcnlere tenebræ.
Mox dominus rerum fomnos dilculfit metres,
Pigraq; materies trepidauit numine pulla
Commotaq; fimul matuta conTcia parcu'^.
Scinditur ingentis cumuli per plrnima corpus
Membra, locuTq*, fimul metantur Teminaiuflà,
Atq-, in confufasdefcendunt vilcera moles,
Hi
.ftauicnC
opetibus,
SAn&itatistuæ gratia, quæ omnibus nota eft prauitati
meæperfuafit.rô veftrisdeSyraculaho Hipponem remean
tibus has ad laudandam mihi vencrabilitatem tiiam
literas erogarem ^pofeens Tummam Trinitatem ,vtinco-
lurois & vegetus Deinoftrifauorehoçipeum Tcriptum ad
recenfendum (ufeipias, Domine Tande iure ac merito ve-
nerabilis, &per omnia colcnde.Proinde rogo vt mei me-
morin Tandis oratiohibus tuiselTe digneris , atq-, imperi-
tiam noftram informa« de eo quod quidam Chnftiani apud
SyracuTas exponunt, dicentes : pofte eflè hominem J Sedaq; per parces/ormas Tpedantiafrufta,
fine pecGato , & mandatçDeifacilecn/lodire fi velit. In- Iam calorintus alit?& blando TuTcieat igni.
faute m non baptizatum morte præuentum non poflepe- Acprimumcoelipanfusliber omnia mundi ,
rire merito, quoniam fine ptccato nafeitur. Diuitem ma- Compledens Tpatia, çelTo Tulpenditur orbe:
nentemindiuitijsfuis,regnum Dei non pofteingredi, nifi Terragrauispigro deTcenditpqndereadimum,
omnia Tua vendiderit.necprodèlleei^em pofleji forte ex Aciemetdefixa lâlofundatareledir,
ipfisdiuitijs fecerit mandata. Non debere iurare omni- Eftècqj vt Tpacium vacuæregipnisaperto,
rno. Et de Ecclefia qiûe fit,de qua feriptum eft, non habere Qua tener incedens mortalia pafcerc t æther,
rugamnequeroaculam,vbihæcfit, an in qua nunc con- ~
gregamur, anillaquatp/peramus. Qmdarôautempu-
tant Êcclefiam hanc eftè quæ nunc frequenta^r populis,
& fine peccato eflè.nocâpôflè. De his omnibus togo
quantis valeo ptecibus Tan dicatem tuam, vt iubeas nos a-
pertius inftrui, quo" nouerimus, quatenus (entire de-
beamus. Dei noftrimiTericordiaTanditatem tuam inco-
lumem conTerue t annis innumeris opto, Domine
(ànâbe iure ac mérito venerabilis Se
per omnia colende.
: Quo'q; exire patris ppjlènt toc munera rerum,
Orcaq> ferrent urnullo per inane labor e,
Diffufie cogunturaquæ, mox limitecerto
Liquuntur maria,nec finem tranfilit vnda,
Tunc oritur lux alma,dies quæiufta vocari
NaTcentem tenerpperfudftiumine mundum.
Munus opuTqj tuum prodens tua maxima dona,
Condere quae gepiror pa tria pietate parabàt,
V tq; hominum Tolers poftet clarcTcerc vita
Artibus æthereisquæ totasducere luces
Gaudet,& ingenium diuerla laude Tatigat.
. JnTequitur nox atra diem denlæqj tenebrar,
Corporibus Tomnos quæ ferrent oçia fcûis%
Et cundis vnam faciemûmilemq; figuram.
Namq; dies varia rerum diTcriminatora,
Et dat cuiq; Tuum difieda node colorem,
Inftigatq; animos opera ad maioracalentcs,
Exacuens varijs mortalia pedoracuris.
Qüo mage forma dies vitæ,nox mortis imago. /
Tunc condens pater aftra polo, ac lumine viuens.
Sidéra diftinguens varijs per céda figuris
Lucifer
S. ‘Hilary in Gerteßtn carr^ ~Wr
Lucifer exfiirgit^o(eusv& fùl'g'idus óre
VeTper,piini;: eosfpargit àhroracapillos.
Angiiis agic iadùin, important pleiadèsimbres., '
Santiuga, fu htplauffra,gcraantes flore coronæ,
S i naqy b i ften is an ri u m vol ucn tia form is.
Mulcaqi præcereacelfiedomusornamenta,
Qui feclunj-fulcit fignis,& regiafumma
Pidaparens varia ftellarum lucc corufe^r.
Sedfolibxmaiorineft,quemmunerelargo
Excultum gçnitorpleno dignaris honore.
Igneusille iubâr præcelfo yertice tollit,
Ora rubens paç,uîo,çoeli për mcenia fertur,
Aftrorumdudoripundivigetiatqieleme'nta. .
Eccealiud mirum,mirum det.usjen noua çuffum
Mutât luna Tuum,quos perdit cdiligitignés,
Çotnuaq;cxtinguéns peMurBaWmitefrhjîteihi
MoX tarnen ardefeit eomplcto circulus orbe ;
Nodilucumlumenpalcit (ata fidera luce.
Nee tarnen ^terno,quç machina vdluituræthfé.
Non tantiini pidûra poli eft, rieccelTa voluntas, '1 ï
Méns rafiô'q^Tubeft^èé rebus vtilis ordo.
Hinc dodrina vemttérrisi,hinç deniq; cundis
Conlilium agricolis,8c qui maria alta pereftant*
V tfe quaqjferantlu'cesprædlcere poffint,
Ventiiros norintimbres,ficcumq;(èrenum,
Tempore quo fauros campis inducat aràtory
Et dubiu.m tentet (ècurus nauita pontum.
Inftrqdos ignés co?lo pater oprime terras
Éxcolere àggredieris &-munere donas opimo
RegnahomuiumTpecudumqjlaremrequiemqjvolucrum
Plan eTcu n t cam pi,colles cum or arduus efferc,
Subfidunt valles,florentia prata vi^cunt,
Saxaq-, durântùrjpingiïis Teglebarerofuir,
Rumpuntur fôhres,fluuijsgenus arduurh vadçeft,
Herbarum varia cqnTurguntgramina catppis.
Iamqj (èges tenera frudum fun debat àrifta,
Cum iuga nulla forent ,nec vomer vlius aratri,
Mugiret nullusproTciftîs taurus in amis, '
Ecce e tiam vi tis madido iam plena racemo
Expers falcis adhuc,& duri neTciaferri,
Pampineàs célfis tëxebat collibus vmbras*
Diuerfa exoritur variarum forma ferarum,
Quadrupèdes animæ,riec'nônrépentia terris. •
Naftiintur pidis ypluçrés per nubila pènriis.
His ^bi perfédis genitor iam diuite mundb ,
Cunda vidét magni curam depofeere regis, r
Qui mare, qui terras,atqj omnia natagubernat,
Q^iq; âltiip;(p^et ccélum lauderqi potenter i
Munéra magna Dei né fint hæc condita fruftra.
^unçfaçiàteus éis,hominem,dic optime cum quo?
Non loquëtis ^larum.iam tum tibifilius alto
Adfideçln lôlio,55*teifas ipedat amieasi,
Séd façkmus ais hominem, éuius Vultusimago ' ‘
NofterlfltmanibüTq-, meisprocedat in iüurai
Inde opifex rer-üm adfumismôllia terræ
Àtqy yirum formas-,cuius de cofta c libido
Fit mulier vultUirndlief^ecoftavirrnt^?-
Quo mage charâ 'viTp ôfiaterifit coniugis apta;
l Ofoelixanimaifummicuidextratbhàntis
Eftpater, ô-foelix nimiumqhiducis' ôlympo
Et genus & formam,fi té noh noxia terræ
Decipiant viriajnec blandus fubruaterfor,
Numen erispEloqi rèdux miraberfe régna,
Quæ pronjifla bonis fido fitter exhibëç ore.]
Nam tibi multaDeus nafeenti contulit vitro,
Æheream faciem primiud'îvultumqj paternura, '
ihèèffumqTpedüm redum, fublimià colla, '
,Ne qua moraincoslurudculis fpedantibus eflet,
Tuncalacr^pfompWq-,manusyit3è'qjrainiftfas,'5 'Atq> domuto^iùÉep'èdtisrationis i
Sédem confilij fiindéndté yocis honorem.
Hæc (oll^pncefla;homini:nam^tera thoril
Eft pecus,oibtinyic véntrëm, præcordià, neruod,
Venarum riuôs.&îpiarfum corporéTanguén^
Iufte,leuïqy fimulfénfufq) dolores.
I B M I omn,F « l |ft#itiato muh'ère largus. ^
Er^o hominem manibuiqi: .;iî£)pcdfo.
Impëndens patria pignùs pietate LvUnjjQ
Né quid’diuiriïs modo défit vultibus igirei*.
Æthëris inTpïras,& fâcræ mehtis opimani )
Indulges paiicm,permixtus corpore toto.
Tune rnemïniflè licet yetéirum, præfentia menti
Hincdatut , atqjÆnimæfàs eft ventura videre.
HincloquimurcanimuTq; Deùm.hinc fidera clinday
Terrâriïmqj viget cultus, pónruf^tie mouetür.
Hinc artes,nomehqjpudor,prudentia,iuftùm,
Hincànimæ furgünt fortes,hinc’pergit honeftum, 1
Et via quæ dtfcît fcaftos ad lirhina coeli.
Ergo ho raide m plenqpetfedum munere tfcrris
Præp o n is genitor,oc rerùm tradis habenasj
Cunda habeatfubdatq; fibifieretque
Telluris dominus famulustuus.omniamuhdi
Poftideat, tantum Domino cibi Teruiac vni. , s
, Poftqüam primus homo vetito (èpafcere ligno
Non timuit,eàptu(quc dolis fepræbuit angui,
Stat reus,& nudusdeiedo lumine veftem
ImploranSjdominumq; fugit,vtiltumqi recondic,
Culpa cornes Tequitur, peccato obnpxia vita
Débilitât vices:coelo venientiadona, $
Æthere demiflus paulatim déficit ignis.
Frigore pcccari torpentia cordaiigefcun f
Cura cibi ventrifqüe fubibat,cura tegendi
Carporis,&lacrum (ubeunt mortalia pedus:
Nafeitur hihc proies peccati, germinat inde
Deterior Toboles multo peiorque priori
Progenies Tequitur gradibus ad crimina creTcens j
Griminaquæftimulisàcuiînt dementia corda*
Teque pater varijs armant.
T umprimüra venit opéré incumbere terra
Intempeftmus delcendpre nubibus imber, ^
Fulmina tum primum' ccélo dèieda Tcreno,
Horridatum grando.turbatos verberat agros, \ *
Ettonitru altiTonoinfradus murmurât æther*
Nee tarnen ifta malos reuoéant,furqr impius orbem
Qbfidet,& Iaxis rabies defertur habenis,
BellaplacentjCædeTqj fimûl,periu \ Fraudes,
Menÿyiqj liber,rapere eft amor,abdere furta.
Nulla.'fidespopulis*nulla'eftiam,véritàs vKquam.
Diluuio abluifür rërrarum crimèn'& ynais,
Virquevhusrefidetgenerispopuliqjrefedor;
Area »gitpaocos càftorum lëmina leruàns,
lam tüm ven turi faciès monftrâta lauacri.
Arque vnus thulris perquém datalanéerenari |
Sed ceptos lèniàT.}Ecclefiapartü
Poftqüam diluuij cecidir^urnorjvnda refèdit,
Alespàciferæ folium portauit oliuæ,
iam ficcis reuolans pènr^fs dédit o’mniapacis.
T um populùs lurgit melior qiiamprior fn vndis
Gens bominum magnos terris paricuranepotesj
Inde (acerdotis in ccçlum dedita corda,’
Hinc intéqftammas pueri cantare paraci,
Etpuer imparti quem non tetigete Icônes,
Tum reges èecinese Deum, tü^veraprophetis
Oràfonanr cttli (obole (plendentia.térris.
Quamuis cunda Deo feruirent criminé vido,
Atcamenantiquietiamnuncgintavéneni • {
Spafgebatpopulôs, éc ërant veftigià fraudis,
Quæ b o nus abluere t dodor melio rib us vndis. i
* "A MÖ E N I C A R M I N A.
ExPoftèuini Apparàtuïàcro.
AMOENVÇ HÂBETVR A V C T Ö R ^ENCHIRIDII
vtriufcfc ttftamenti Prudentie ufcripti :eius enlin nomen inCodice cmti-
quqArgentdratenJiffànot'atum/uiJféio4m Sichardtuteftatiis efi.t^lfi-
nemStholiorum iti Prudentium. Extat autem tiujcfèm Amcent
Aerefihhkin LeontiumEcclefie ftuBùrdega-
Itnfireddititin. fit
• D E V E T E R D E T E S T A M E N T O.
Adm&EuAI. EVa columbafuit tum candida, nigra deinde
Fada,per anguinum malefuada ftàude venenfim.