A
|tif§ëi| à
tuüanp
pccuniæ
id tem -
plum cx-
ciuendum
fuppedi-
cack.
Iudçoru&
paganorü
n temp!o
ceftauran
do èorhe
itu
Tempiö ■
terremotu
4 2 4 Sozomeni HiftorU
fiim,teraplo Hierofoly mitano iam diiutó,néc fes fibieflè,
nee morem patriumferre,vtcumiam è (uavrbeprimaria
effent eiedi,alibi iftud præftarènt : fuppeditatillis ex commun!
pecuhiarn.qaaternpltirn de ihregro extrüàht, ëo có-
filio, veeandem cu m Vn ai o r i b us . re 1 i gio n is formarnoblèr-
ucnc,eödemque modo fecnficent.Iljiigiturnön cómplexi
animo, iftud feëundiim facraspro^hctaifum' vaticiitótio-
nes minime polie fierhomhi cura aé Audio in opus incum>
here, & peritisarchitedisin vnumcoaétis , materiamad
aedificium parare, locum deniquè perpürgaré cceperunt.
Qüinetiam tanta ànitiioruni afàeritate labórem in has res
conferte.vteiiameorumvxoresrudera è loco'gremijsex-
porrarent i monilia & reliquum mundum muhebremli-
bencibüs animis in opus impenderent. Alias res omnes
•hüicfufceptö operi tumImperator,tumalij Gentiles,tum
cundi deifjque ludaei poftpöfuerunc. Nam Gentiles,ficet
Iudkisinfemi, in huius laborisrpçietatem cum illis vene-
re:propcerea quod hoe moda perfiiafiim habebant, lè luü
cönatum polie perficere,& Chrifti prçdidiones perfpicue
falfasoftendere : Iudadaqjem&idem ipfum eogitabant,
& tempus lë idoneum. ad.templuni denub ædificandüm
nadosarbitirabàntur. Itaquefihpiulac veteris sdificij rcli-
q ui as è loco fiiftuIer«mt,effoderant,& lolum purgaucrant:
diciturpoftero die , quo ptimum iam ellènt fundamen-
tum iaduri,ce inemotus ingens faduséffè, & lapides terrac
conquaffationeèfoloeie<5fct ; & exludsispetijffè h i» turn
I V L I A N V S.
HERMIÆ SO
ZOMENI SALAMI*
N I I , HI S T OR IÆ EGC
L E S I A S T I C Æ )
L i b e r S e x t v s.
Be Iuliani in Perfas expeditione: &quodHndeuiftusj
lethale vulnus acespit, ac quid LÏbanius
de eius intetfeâore
prodiderit.
G A P V T I .
Vnt iamfupraa mecommemoràtàe'a o-
mnia, quae Eccléfijsaccidiflè , régnante
Iuliano,cognoui. Cui ineunte vere èum
vifum effet praeliocontra Perfas decerta-
rc »propere fluqium Euphratem traijcit.
Atque praetergreffùs Edeflafti , propter
odium rorcaflë incolarum quioperiscuramfiileeperant, tumquiad illudfpedan- { quippc ciuridxitn
vetierant. Ecenim aedestemplo v ic in * , & porticus casilia iam vfqtie aft Apoftolorum tempoubus vniueria
publici in quibus velfabantur, ddrepentc corruerunt. At- Chriftianam religionem profeUa w « aO a d Cwras venir.
queeorumqui hisruinispppreffierant, nuthero quidem C^pinloeocumdelubrumlouisofrendiliet, t^ltiasim-
bomplurer,alij cxremplo interieiunr, alijfemimortuiin- molauit,& fiiomoreprecatuseft.Qua re conledta,ex co-
Uentilunc , quorum & crura^^ fuerunt & manusmutitataJ: pijsquaEipfum comitabanturiarmatoshomjnesad viginti
alij alias corporis partes labcfatlaras hibuerunt. Poftea jpillia mifitad fluuium t'ig r im , partim yti loeis euqi Hu-
vero quafti Deus terram coricutere de|)t,mrfus Iudai,qui j uium tangentibuspraeiidio elfent: partimvrfibi, cum eos
yideNt-
eeph cap.
'ThtodM,
3-cap. io.
Sotr.lib.ii
cap. ip.
am
363.nu.zt,
& 39.
iuliantin
Perfas «
ipeditio.
Eddià
CHriftian
religion?
*b Apoftolorum
tempore
profefla.
1 lu^çîignë!
cfanda-
; ténifli •«
Lnlçorum
te 1 les cru-
ci.-, fïgno
«Ocatç.
fupererâht.opus aggrediuntur^peLinde ac liproptêr lmpc-
ratoris mandatum necelîarib lulcipiendimi eilet : quinet-
iam,quodipfî rnagno illius abloluèndi dcliderio tenereri-
tur. Nam riatura humana'ih hisr’ebiis quæad voluptatena
pertinerit~',^ad id làèpius inclinâtur, quodlîbidetnmento
elle foiet:atque id vnum profuturum putat,quôd ipla eu-
pît perficere : hineque rcuerain feaudem rndubla, fiequè
quid cohducat,rolertia perfpicere:neque periculis admo-
niia,velmode-ftiamanimidifcere,vel ad id , quoddecet,
redire poteft.Quod quidem eerte ludaéis id remporis acCi-
dilîè cenfifo. Nam cûm prions irteepti fruftratione diuinû
numenillorum conatum damnaflè euidécilîime demon-
ftrauit.-idem ramen, quanquam fruftrs^totisNviribus ten carte
cohabanrur.Fertur enim, vc fteundo opus aggreffi lunt,
ighem.fubitoèfundamenris templi erupilïè , mültofque
ablumpfilîè. Atque iftud ab'omnibus& libéré di-citur, &
prb certo creditur, & à nemine vOcatur in dubium : prié"
terquam quod quidam prædicant, flammamin iplbs vi ad
templum accedere cupiences exaduerlo irruilïe,illudque
'fecillc, quodmodo commemoratum eft: alij aüt id iplum
contigilïè,(imarvtrudçrà;exportarc cceperunt.- Caeterum’
liue hoc verum elle quis ,fiue fuperius alk-ntiatur, alceru-
frûm parem videtur admirationenï excitare.- Aliuditcm
'accrdit.priore ïllo & euidencius fané, & multo adnîirab'i-
jius.Nam omnium iudsoiuaïamichis (ignocrucis notants
fuit, SC velliménca habuetunt ftellis quodammodô
variata,perinde qualî textoriim artifreib macülis dilimita
fi.iiffent.Quq failumdt,vr alij’eorum continuo Chnftum
Deumeffeexiftimarent miquóqpeanimotùliffè,quod
témpliim de'ihtegroædiâcareconttituerât »àlippaulo pbft
!ad eccléfiamfetransferrcnr,initiai« nturmyfterijSjhymTlisj
& pcecibus Chriftum pro fuis improbe fe&is placarenx. I
Iftis rebuï fi qui^ fidem minime adhiberrdam pute t, fit
perfiiafus fivlcem ab his qui eas âb earum fpeélatotibus ac-
ceperunt,quique adhuc in vrtamanent.-fft etiam per-'
fuafus cum à Iudæis ipfîs,tumà Gentilibus,qüi
opus in c li o at u hï r el i qu e run t, invo v cro ne
inchoa're quidem pa-
tueiunt.
• F I N I S <l/Vt ï Ü T Î L I S IC I.
forte accec?erét,ópportunö temporeadeffèpoffent. Porro
literas ad Atfacium praefidem Armenia: , '& Romànoruni
focium.fcripfft,vrin Éac expèditione.fubfidiofibi vettiret:
quibus quidem in literis de fe extra modum gloriofe præ-
dicaFe,fe.ytŸàlde ad imperiuin gerendum idoneum inlo-
lenter extollere , & vt amicum illis quos ipfc pro deis habuit,
arrogantérefferré:Conftantiumautem, cui fuccefle-
rat,vélut jgnauum & impfum'cônuiti js làcerare ri^fi déni--'
que Arlacio verbis admodum contümelibfis minitarinon
veritus ëft. Et quoniam cum Chriftianum efïè accepetat,
quo fuam in eum augéret contumeliam, etiam.nefendas
in Chriftum blafphemias loqui (iftud enira nulquam non
audablcr agere cpnlueyerat ) cum lùpetba quâdam iabta-
tioi)e contendiit : cui etiam fignificauit, Deuïii, quem co-
leret, nèquaquam eum defenfurum', S imperata néglige--
ret.Quibus rebus rité,vt ipfe putabat, conftitutis,acceptis-
(ecum copi js Romanolum, e'às per A ffyriam du cit • atque
vrbtbus quibufdam ôc caftellis partira proditione, pattira
bello captisjfinc vlla confideratione àut cbhlîlio,ad eafo-
lum quæantepedeserantjnullam eorum quæàtergo reli-
quit,ratipnem ducens,neq*} quod fibi eâdem via reuerten-
dura effèfyânimo compleifteos, oculos adiecir: & quem-
cunqtiè Iqçüm çëpit, eum miferandum in modum popu-
iätus eft:cellas pehariäs , Ôc alia id genus ædificia partial
fubriric, partimincendit: Dum autem profièifcebaturad
Euphratem’,non longe abfuit Gtefiphotte.^Eft eà quidem
yrbs magna :& iam, loco Babylonis, fedes regia eft Perfe-
rum, à qua nonio,Rge Huit Tigiis. Ac cum nauiblis pro-
pteirterraminterieótam Ctefiphoûém appellere non pof-
fetjcumque neceffärio cùgi vidérëtur auc vrbem illam prç-
ierire,aut nauigia relinquere: tandentquibufdam càptiuis
dé ea re rog a tisfoflam reperic temporis lohginquicate
ôbftrüblam, oppletamque, quanauestranfmitti pofleht.
Itaque effolfe inde egeftaque colluure.quajnauibus ppflet
éffèimpediménco, Euphratem per earn in Tigrim deriua-
uit.Atque Kac hauibus cum exercitu tradublis, ad‘vrbem
venir. Verum cum Perl* magno apparatnequitum arma-
törum,& clephatitum in ffrua i, ad ripas Tigrisapparerét,
& Iufianus videref exercitum fuurn in terra hoftili ihter
duos maximoS flùuios obfeflum, & fiue ibi maneret, fiue
eadem viareuerceretur,in periculo verlkri fame intéreüdi,
Iuliani ^
Arfaciiini
literç in-
félcütes.
Ctd'Hflp t*ó '
vibs.
Euphrates
in Tigris
dcriuatusÇommea
■rnilitft
busàlu-,,
liano lub1
latus-
I y L I A N VS . Eccleßaßica,Lib.V /;
IH il
I Cum Per-
I Gs prjettu.
I Senis Per-
! fr dolo
[ nusdcce-
ptus.
prælèctim vrbibus & pagis per quos venerat vaftatis , & 1
nullas iam res ad commeatum neceffarias habentibus:
præmijs celeb rib ps propofitis,milites in ludis Circenfibus
fpedrandis occupatos tenuir. Interim vero nauicularijs
mandatum dederat, vtnauium onera& cômmeatüni ex-
ercitus abijçerent, eo confilio, vt milites ( lie equidem ati-
diui) cum vidèrent fe propter rerum ad yidlpm necelfa-
riarum penuriam in periculp vitæconftitutos , maiores a-
riimos lumerent,& alacrius cum hoftibus pugnarent. His
rebus iracomparatis jlmperator vocatisad fé poft ccenam
ducibus ac cencurionjbus, milites nanibus imponendo?
curat. Uli, Tigri nodlu traie&o, vbi iam ad vlterior.es fluminis
ripas appulfum eft, nauibusegrediuntur. . ExPerfis
autem qui eorum aduentum fentiebanc, defendere fe,
8c mutuo cohortari cceperunt : alij adhuc dotmientes , a
Romanis oppreflilunt.-die veroilluCefcente,committitur
prælium. Romani multis & éx fiiis amiffisy & ex hoftium
copijs interfediis, primum fluuium traijdunt ; dçinde ca-
ftraante Gteflphontem ponunc. At quoniam placuit Im-
peratori jion vlterius progredi,, fed in fiiiimperij fines re-
dire,nauibus propterëa fuccenfis,quod propter earum cu-
ftodiam raulti milites«a^fel'ij eflenc ad reuertendum fe
paranc, fluuio Tigri adlæuam relidlo. Atque primum,ca-
ptiuorum dudbu, in regionem fertilem Sc omnibusab.uridante
m rebus ad vitam neceflarijs veniunc^ A t poftea le-
nex quidam,qui pro omnium Perlarumliberrate mortem
oppëtere cupiebat,primum à Romanis dedita opera fe ca-
pi permifit.-cum tamen præ lè ferrer, ir^iitum fe captum elle.
Dein de ad Iraperatjbrem deducitur. T 11m r ogams d é via,
Scvera dicere vifus,perfuaficRomanis»fore, vtflipsu
fequerentur, celerrime cum exercitu fuo. ad fuos iplorum
fines peruenirent:&quod iter folum ttiduo , ad fummum
quatriduo moleftum & difficile eflet:& quod pro eo tempore
commeatum fecum ferre deberenc, propterea quod
terra defertaeràt, Sc inculta. Imperatorigituraftutiienis
verbis indudluSjConftituit iliac proficilci. Vbi verb aliquato
lo.ngius proeeffèrunt, & confetfto iam tridui itinere, in
lociseifdettt impcditihælerunt : fenex captiuus voeatus in
qü2eftionem,confitetur,fe pro faluce fuorum vitro ad mor-
terp gradi,& paratum elle omnia cruciamentorum genera
lubeticcr fubireV Cum autem copiæ Romanæparcim iti-
nerislongitüdine^patcim inopia rerum ad vidlùm necefla-
riarum animos demitterent.in eas iam languences,exerci-
tus Perlàrumimpétum facit. Atgcauipradiofadfco, de repente
violentusexcitatusventus , cælum folemque nubi-
DUSobduxit,aerique admilcuitpuluerem. Accumtene-
Iuliani cae-
I des.
j Libanii
fophift*
[ de Iuliani
Vide ÎJL
ceph cap.
.lib.10.
Bar anno
3<>}-n ft.
WMp ,
F
Tyranni-
cidæ lau<
dandi.
Quod vltorebeo è medio fublatus esh &deyifts,quibui plertf^tnofi
einsJignifieabatur : deque rejportfa illo quodfabn-films fere-
trum Ulifabricant.& quodhauflum e vulnerefan-
guinemjn Chriftumiaculameft: & quanta
eludes propte^ illum^vntuerfum Roma-
numimpemmexce-
.pertnt*
C A P V T I I . ,.
» Tque dum ifta feribit Libatiius ad hunc modum,
fubindicare vult,interfe6lorem Iuliani Chriftianum ttrfcélor
fuifle;quod fortalfis veru eratiNeqUe enim incredibile eft, ^UIS‘
quendam è militum numero id temporis animum indu-
xifl’e, quod non GçntilëS folum, verum eciam alij, omnes
eos , qui tyrannos quondam Occidebanc , ad hbftram vf-
queætatem admodum laudarelolent : quippequipro o-
mnium libettat^ moftem oppeterc nondubitarent i,? fic-
que etiam ciuium,éogtiatorUm, & amicorum falutem lu-
bentibus animis tuerentur. Arque ægrè cerre reprehendi
poteft,prælèrtim cum propter Deum &rçligionem, quam
appröbabat,tamfortemac ftrenuum fe oftenderic. Equi-
demj quifnam huius cædis adminiftet fuerit, nihil certi
poffiim dicere,præter ea quae modo dictajfiint.Sed tamen.
vti hi qui de ea reconlentiençibusfenténfijsdiflèrunc, a ffirmant,
vera lane eft ea opinio, quæ eft ad nos pedlatalqiis!
tradit,eu m vlcione diuina è medio fublatum efld.Cuilis r e i___
certiffimum argumentum eft diuina vifio , quam cuidani jdiuina»l-
ex necelfanjseius oblatam accepi. Nam dicitur, ciim ad itibne è ‘ \
lulianum, quiiamerat in PAfide, irematuraret, in loco
quodam qui erat in viapublicafitus,diuerlatum;& çdium u latus' I
penuria coacfcum, in ecclefia| qusib i erat, dörmiuifiè : Sc x>c-IuIiani'J
lecunduraquieteravelremgeftam vidiffe , vèllàltéralo- cxdepi£
mniafièjCompluresex Apoftolis&Prophetisin vnum co- fagia.
adtiS jgrauicerde Imperatoriscontumeiiaadjierfiiseccle- 1
fias f a ^ conqueftos elle : iniuiflequeconfilium, quid in
hac caufa faciendum efler. Ac cum diu de ea re elfec delir
beratum,&adhuc eorum animi velut in dubio verfari vi-
derentur,duos è medio furgeiites, cohorcatos reliquos,vr
bono animo eflenc , propereque tanquam ad delendum
Iuliani imperium è concilioegreflos.Hominemillum,qui
has res tarn adrairabiles conremplacus fuerac,iter de cæte-
roneglexifle : Atquevdummetupercirllus,liiEfitaret,quis
___________ t j huius vifionisex/ru^futurus efler, leeundo eodcra[ inloco
bræ vndiq; & cralîàcaligo circunfufa^lTec, equesquidam lomnum cepiflè,vidiflèque eundem Apoftolorum & pro-
in citato bur fii, hafta Imperatorem perculltt, lechaleque ei phetarumconuencum : ^queex improiulb vejuteviaiti
Itiflixit viilnusrquem cum exequo deieciiret,abijc,penitus concilium ingreflos illos,qui fuperiore node ad lulianum
ab omnibusignocus.Quem Perfam nonnulli,alij Sarace- expugnandumabieranc, cæterifquenunciafleeumocci-
num fuiflè prxdicanc.Sunt etiam, qui militera Romanum lum efle.Eodem die Didÿmus,vir Ecçlelia(licus,& diumæ D^ymo
eum fuiffè affirment : haneque ei plagam ideo impofuiffe, fapientiæ aç pietatis perftudiofus, Alexandriæ aetatem de- n “ arnvi“
quodiniquoanimo ferret,ilium temericace Ôcaudaciaex- gens, fupra modumdolebac, non modo oblmperatoris fion^ in,
ercitum Romanum in tanta pericula coniedifle. Porro Li- Icelera contra Chriftianam religionem admiflàîledetiam, tcntus ju.
baniusSyruSjlophifta,confiietudineei&amiciciaconiun- j qubdcæcoerrore vagabatur,&£cclefiascontemnebac.I- Innifignidiffi
mus,de eius interfedore feribit ifta: Siqiiifquamftt,qui ] ta’que ieiii.nare &Deum hac de refupplex orare C(Spit*Qui nwtus.,
aueataudirc, quifnatneùminterfieemt, nomenequiiemnonhabio I cum obhançcaulàra^nimb adëo lolicitqacmoeftQcflèr,
dicere.Sed quod ex hoftium numero non fuerit, eftargumentoplane j vti fequehti node nihil comedërët, forte in folio affidens,
euidentiftimo, cum nemo hoftisobplagam tlliinfltèUmfttquïcquarn | fomno oppreflus eft: atque veluf extra fe pofitus , videba-
honoris à rege Serfarum confecutm.Imo vero^tametft rexeiusinterr^turfibividereequqsalbosinàerecutfare : & q u i ineisve-
fettorem per pnconesU dignitatis gradum vocauit, &pollicitusen 1 hebantur,eos ica prædicare: Nunciate Didymo,hodieIuÇeeumfiveüetcomparers,
amplupramiisremuneraturumltamen tie lianum hac ipfehor^incerfedumeflê, ipfequeidemilhid
cupidltate quidem honorant induct ns quifquam hocfacinus fibi ar- 1 AthanafioEpifcopq fignificet. Didymusigicur illico io-
rogauit:&propterea magnahoftibw habendatftgratia, quodreru, i mno folut;us, furrexit, cibufnque cepit. A c de vifiqnc cum
quas minimegefiijfentglortamfibi neutiquam attribuebant : fed fa- familiaris Iuliani,turn Didymi ifta equidem acceph&neu-
ciebant nobispoteftatem , iüterfettorem internos ipfosconquirendi. [ ter eorum, inhis quæ fuerat contemplatus, a veiitateab-
Nam quibus,dum vtueretjncommodare viftisfitihiquoniam fecun- ] errauit,fieut poftea indicatum eft. Quod fi cuipiam hæc
dum leges ab eo fancit as minime vit am inftituebant, tdeino & olim non facis videancurad oftëndendura,eum Dei dumdums
eïusvitainfidiasftruxerant, & iamfacaltàtcmnaftieivitamade- Ecclefiasvaftabat,trucid^tumefle;isreuoceteriam in me
merunt. Uuc açceftit quoque cum altainiuria, qua eos ad facinus
iftud impultt , qua tamen eo régnante nihil
praftare potuiutum maxime deorum cultus,cui
; illi de tnduftriaprorfus aduer-
, fatifunt. .
moriam vaticinationem, quam vir qu idam Ecclefiafticus
prædicebàr.Nam cum ïulianus bellüm eflèt contra Perfas
fadurus, & minatusfuiirecfepoftbellum Ecdefiasgraui-
cer af f l idurum& petulànter inlulcartft, filium fabri nihil
illis afferre poffè fubfidij: vir quem dixi modo, hanc de eo
propünciauit lèntentiami Ifte fabri filius arcam ei ligneam
Btblioth. Vet. Patr. Tom. yPdrs.2 admorill!
ChriftuS i:'lifll uliano
per coritU-
(tieliam fi- , :i|iii|
lus fabri i l diâus. i l
HSi