6 /2
'Matt. T 9.
c
Lu ci 14.
Vxorcm
dux ,iuga
beu villas
emi. j
Rom.u.
J î f l .f .
Ci difphcuiflet,ita eum refpondere cbnuenerat. S a tisd u-
re & irra tlpnabiliter definitis: E t quomodo flare poterit
'mund u s.fipro lis c a a lan o n fu e r it. Dicerido ve rb non o - •
mne scc ap iun rno c ve rb ified q uib us d a tum e ft,ho ceum
fenflfle credendurp eft.Bene quidem de finitis} fed huius
ve rb i magtiitudo tanta eft,tantaque lu Blimitas, v t illud ,
non nili qui (aus diligentcr fcrutantur, acdpian^. N o lo
enim fic in te llig a sd i& um , non omnes c ap iuntho cv e r-
bjim,fed quibuscjatunl e ft : quafi caftitarem non n ifiilli
,p o ilidean c, quibus etiam non vb lentibus, & fa ta li,q uod
aiunt,necelfitat6 collata fiic,ne: & gratiofum D eu ftatuas,
& caftitatis prasmium tollas , & vanam vtrob iq ; eiuse x -
fiortationem fac ias ,!! earn,non qui capiunt, fed quibus
diuinicus indulge tur ,ob tine ant.T am v a n a e r ite xh o r ta -
tio rci n o n voluntaria:,qudm premium iniuftiimj & tarn1
A on cuipa rime rebitur,quipud ic itiam n e g a tam fib in on
nabuerit,quam qui collatam poilederit, coronari. Q u o
niodo ergo intelligendum e ft, non omnes capiunt hoc
verbum,Zed quibus datum e ft,no li ab Scripture fono di-
icedere>& errare nonp oteris . Vc rb um dixit datum,non
caft§tatem,quam aliiinde fperarc no poftumus,quia cunj
habemuS,liaturanterpoflidemiis. ,N o ftra e ft enim, quae
nobil'cum na fd tur,.& in nobis e ft, ita non eft Ipedlanda,
fed cufto d iend a ,q us in nobis eft; H o c ergo cuftodiendae
caftitatis ve rb um ,n on omnes, fed quibus datum eft,ca-
p iunt.Q uib us ergo datum eft ? omnibtis C h rifti difeipu-
Iis iq ui & Euangeliura & A po fto lum le g an t,v b i no aliud
magis Deum,quam caftitatem ve llc cogno icun t.Quib us
Verb datum no eft?Paganis fc i l.& Iudaeis,& quibufeunqj
rent,& in C h rifto credences C h rifti per omnia'exempla
fcqacrentur,fecundum illu d PetrijC hriftus paftiu eftpro nobis,
relinquens vobis exemplum, vtfequaminivefligiaeius. Quae
çaufà poftmodum fe c it , v tQ b rin th ijs Ap,oftolura eilet
necefle cpfiilere,dum quidam per incontinentiae calbrc,
p u di ci tiae, V i d er é tu r retragari do<3 trinæ.Nàm,vt liipérius
diximüs,fi noui n ihil aliud aud ie ru n t, q uid opus eft de
re manifefta aliquid in terrogate? S ed dicis çur hæc A p o -
ftolus'nonan'tè'proeuidit,&itado<ftrinæ fuæ modum té-
pcrauit,Vt nihil reliquifte yidere tur amBiguum? led & ft
ptaeuidit,hoc b oni doiftprisfilit,rem,quae infirmisdebc-
batur,non tarn vitro offerte , quäm rqgatus indulgere.
Prudentem fuiffe archiatrum pu t a , qui ad conualçlcétis
iam aegri.commodum præcipiat e i , v t ab omnibus tepo-
m isab ilin e a t:& fi æ gerille tantaefragilitatisnOluerit habere
p a tientiäjvtab om n i fè ppmorum genere retrahat,
necelfe ërit medipp,ne infirmas grauiorapraïfutnat, eide
v e l leuiora concedere,tarnen quod fuum fucratv, vo lu it
eum perfebtè abftinentiaï iecuritate gaudcre. Ita Sc B .A -
poftolus pudicitiæ & caftitatis amator expptat prim urn
omnes poifidere,qùodfiumrnUmeft : led fi quisreclama^
u e r it,n e illic ita :cohtinganr ,licita conced ic ,l^ve lutin üi-
ru sind tilget. : Q u p d fi Jümraum bonum eftet,non indül-
fille t,immopo tiùsimp era flctrlednec illipraecipui b o n i
licetiam poftula fient,quod y ltro præfiimere potuiflent.
D enique lege A poftolum abfq; fornica tianisneceflitate
matrinronij copula^ji fponte do cuilTe ,&lummum bonû
n u p tia sputa fie.Scd v teum in coneinentiæ licentiam no
lyncera volu nta te praeftitiflè mahifeftiorc vóluntate cianoui
teftäme tid o d r in a jg n o ta eft, in qua & ^aaxime bo^ | rcfcatj,ipfius iam ve rbap oh amus: De quibus a u fm fcnpfifiit
nüm caftitatis o ften d itur .Ifd e ne quis exiftimaret ortine | mibi,bonum eft homifii mulierem non f*»gm;.Hocpriiqu feri-
caftitatem indifferenter D qm in ^ r«m ium prome re r i;& i b en d o,trad id it,q uod iam d öcendo ttadider^t. 'E tp u tp i
v t qüäm remuneraturus e f l e t .o ® n d e re t, fponte v id e li- | dubium non eile,id eum vb lu ifie , q uod & in prima fen*
ce t& fid e lite r con fe ru a tam ,n on au tg en e ran d iy itio ,au t ! ten t iap o fu it,& b o r ium e ffep ro fe lIu se ft.S ed d eq u am u -
h'uinänx v io lcr iti*ne c e lfita te polTelIam.Sequitur dices: lie re ilium dix ille cred en d um ,d e a lien a non putojneque
Sunt enimJpadones,qui ex vteromatrtsfic nati[unfu & juntJp a- I enim C o r in th ij tam yeeprdes e rä t,vt h o cA p o fto lum in -
dones,qui caftratifunt ab bominibus, & (ttm frd o n e s , qui [tip fos , terrogarenc, an eis aliena Itceret m atrimoma vio la te , q>
caJiMHcruutpropter regniicalorum. H i ergo fo li regniim ca;- ; citra illius d iftipline mcerdufcum ip la etiam natura dam-
lo ru^ ,P ^ h t’ 4 a l pöfleffionis eiiis caufa caftrauerint.| nabat^Hoc propter eos d ix it, qui nimio ardore libidinis
A u t fi finvilitcr eua luc ra tiq tptum, fuperuacua caftracio- j feripturarum v.eritatem peruerlä nitüturinterpret^tione
en t & D omini luperflua repromilfi o ,li cciam non caftra- fubuertere.Si e rgo ratio non con ced it, v t de alienad ix e -
ti re cipient,propte r q u o d älijs qeceffitks quodammodo rit,reftat v td e p ropna dixiffe credatur. S e d v t hüiüs lo ci
voluntana ecaftrationisindicitur. Q r jjd e rg o , damnauit ihte lligetiam fac ilius no lle p o ffim ujk© p o r ten d sp rim u
pommus^nuptiasJabht. ^ d cantumregm g lo riam illis , fa r e beacum ApoftolÜ cnum partium ho c in lo co fufeepille
lio n v ita ifi, li tarnen om nia m andataoeruart1 poterinr,
dfeiiegaffè cehfetiir. Ilium verb lo c u m V ^ u o aD p m in i -
d a c ih a în te r csÈterôs,etiam q u iv x o r em id u x è r a ç excu-
feuit ; immb non le venire p ro ^ ffu s e ft,q u d in i pie etiani
D ominus de ccénaftia non guftatiirum elle Éeftatus eft,
quom od o in te lß g e red ç b e a x » tuo iu d ic iq derelrnquq, ........| _______ jL f J[U
tra6tatum,huptarum,viduarum,!& vjrginü. D eniq;
in pr im a trad la tu s lu ip a r te fic d ic itiß r quibus autem feripfi-
ftismihi,bonum eft homifii mulierem non tangeres In leCurida:
Dicoautem nonnuptis S ’ yiduijs. Q u ib u s fi iam lup e riuslo -
cutus fueratjfuperuacuum fuit iterate fermone .In tertiaj
deytrginibus autempraceptum Domini non fc^^o.Sed rcuertar
Euangeiiô pàaeàdiîèjffe fufficianr.Veniamas nue | ad p nra am ,m qu a eum non vidais aui: vi''em'bus,vr'qui:
ad B. ApoftoTilitteraSj&videamusquidille doéforgen-
tiflm,illç eleetmnis vas dematrimbnio|ùmTcaufit.Géiûe-
rît. Animaduefto Cbrinthios de hacréfuis Apoftolum
Ibrîptis conluluille,&popofiâfle, vtquidergariuptos'&
cælibes;&virgines ëos obfèruare conueniret,varijs litte -
j fis lelpdderec.Antequam ad Apoftoliverbavcniam,pri-
miim quæroj^iiid caulæ fiierit, vt de eare confulcrctut
Apoftolus,quam celebrate licère nemo dubitabar, tam
nàturæ teftimonio,quàm etialegis exemplis. Nam qüod
Deusdiuerfumlexiim humahæ propagims caufacondi-
dèrit,etiam natura fuggercte çognolcimus, & quoi nia-
trimonij eopulam fe m per exerceri licucrit, nônuliis feripturarum
docemur exemplis. Quid ergo necdlariûfuit
Cp^inthijsde re rriänifefta qüafi de dubia Ici Icitari? a lit
n un quid eo'rumâüribusnouaaliqüa doârin^ionuérat|
-p'erquam quod vèteribiiS licùerat,fibiiam iicere dubitaf
f entîNô àÜud reor,nam fireis vanè,fi ipfi iîbi qüafi incer-
tûm feccrunt,quod retroïemper habuerant cerîu. Qjtjd
etgd tcnclidum eftcÉgo parùitatis mèæ non abnuo in tel-
iebtum,1!nêprreiudicro tarnenalteriiis, cuiDeùsmelius
reiielauerit.. Dico ënim Apoftolu in prima fuaapiid Co-
nnthioS(pjædicaci6ne,hôn aliam magis,qudqi virginita-
tft &pudfâtiæadnùntialle'dôârinâm : & hdc prtecipuê
dêmandaflfe', vt nouæ legis cultofesnoùi aliquid exerce -
dâmimpefitè exiftimèt, led matritiionip iunëlispropriè
j fcripfilïe maniféftum eft. Déni q; fié âicïi:J}otiumefthomini
mulierem bon tangere.Non dixir,bonum eft homini mulie-'
rem non ducere,quia de lus,qui ianiduxerant, dilputa-
batiQup ergo t^étd hdminimulfërem nonattiiigerc b^-
nuçi elt,publicoân cbrauni,quo aut codieem,aut tâbu-
las,âu.t aliquid nece,lîitatiscaülà contingimus? np çredoi
fedfèçündum v luth coniugij.Nam & puro & fimpîici ta-
élii foeiÀirias $c Chriftus,&eiifs Appftoli, &iànblorum
qtuqqe t'et^erunt.Quidagis Apoftole ChriftianS cafti-
tatis àmator ? Qiiid ordincm d i cc n di p ræ p o lieras ? de incontinentia
com uleri$i& de caftitàtc refpondes.Bonum
fuum luxuria ciipitaudire,non tuunr.Qujd incalïum|a-
bbraSjqùodfàtlainterpcetâtione poftmodû libido fiib-
uenât?Dçîhde liiinc,eum dicis bonum elle homini mu-
lierém fuafn non rangée,'Vicleris oftenderemalum elfe fi
tangat.Nihil ènliti bono contrarium eft,nifi malùm. An
fioc more nialum acCipiendû eft,quoi & ft àblqj peccato
inedntinens efle pbterit,mul to i n feriore gtaduiti teneat,
màlum eft enim cuipiam nqn elle quôd mélius eft ? E t fi.
bonum eft homirii lùlcepiâ iam in hiàtrimonio feeminâ
non contingere, quanto melius ëft,omninb non nofle ?
Facilius enim quis quod non habuerit, neccogitauerir,
quam quod habnérit,lpernet. Nemo ënim iuxta igneni
S S S S H 1 liM K lig 1
curruntjEtita fit,v t in te r vGrumquc née nouum v id ë aii-
tiir tenëre,nceyetus- Q u o enimneceflarium fu it n o uo i
d e h u i ii fr e iincontinentia lacis àg e rë , quant nec èxerccri I
qüidem ab btvftiibus v b ii ii t , quamqj non cam excu&uë-
£itdnliftô:p'Qti^Spnetaueri^ cu in epo fatio q i quidëm fi-
duc ia litér vacate cbnceflit. L e x tantùm m co n tin en ti* |
factificiaiàbftiilit^gratiaverbipiàniçtiamorationisi.nftâ-. [_
tiam denegauitjVt & hic qùoqüb vidcamus impletûîNo» Matt.j.
v'értilegemfoluere ftdadimplere» D ic ë s fp r fifa n , quae in lege
mundafuê re ,ihdn d acabé rChr iftum funt: A lia f ifo t t è , .
v t diuerfitas carnium,&: quâéCu.nque in nouo teftarpento
pçr D ominum 6c. eius ApoftoTo^. iqàndata re fe runtur,
non in continen tia,qu’ævfquc âdeo prlftinam imttmndt-
tiamretinctjVtetiam o rationi præiudicct, & a d facerdo-
tàleoifficium noh^adniittat. A u d i 8c ip làmu nd jjta per
pofitns extraneus e fta c a lo re jn d e fequitur: Propterforriis
( a t io n em a u t em v n u f q u i[ q u e f i t a m y x o r em k a b e a t .C ^ / d tM .^ \ . -
xir^non duca t,q u ia illis loquebatur,qiii duxeianc^ E t . v -
t ia q t ijtq ü c fu um v tfU tn fe^erfr.Diligenterjoble'cro te,aduertêqiioddixefit.
prôptë rfornicationéjinquitivnufquirq-,
fuàmVXbrcm,habçât:bftendft»^hiaexift6ntefteecflitatë
eiùs re ilicentiam indullerit^ ä q u a fupërius yo lupra tab-
ftihëri,fôrnicationê fcil.Erëùm caufam rpbh'ftrat ob qtla
rnirrimonij officium hâbjrri permiéiiic, videtur often de-'
re,ci;Cra ëam prb p të rq uâ concc^ditur,no n licereftn q u an“
tiimenimilladcautamte rueniente concë ffiiredigriofc i^
tur,in tantum cadern éaula vacante^própter q uaeonc cl-
filfe yifiiseftjden egairecehfetu r. Morboigit-ur fornica-
tionis rnedicinamquodâmodo A poftolus nuptias dédit
y t- fatëri h abeas te code m m o rb o lab o rare, v t eius me dp- . M . .
lain tib i indulgeri n é c e lfë ftf :■ aut fi tëfanum^qnfc ien tià C h riftum ë lh q u id eft q uq d ôràtioneitf fm p e d it , v ë l c ar
tua féntit^quid tib i eft aliéna fpérate medicina? quæ qua- laCërdotes effe neeëffe ëftcontinçn tcs PMund aturplânè
u is s g r is b o n a e lï'e v id e a tu r, in h o c q> e o s i lethali m ot- | per baptifmu ab omni immunditia h om o ,tarnen v t poft-
b o en iitjn o n eft tarnen fine fiiicomp û& io n c medicami- j modum femper , i ta vt fpiri ta! i ter natus eft, përfcu eret.
ftis.Sano enim n ih il aliu d q iiàm fnperuacuæ ttibulatio- 1 A UQ q uintd ttó n^ id ünd use ritj^^ uo tic s incontihctÿiæ
nis d o io rem ,medicinapræftabit.Nó lid ebilica re corpus, ' fu e r itfo fd ë pollutits. ,HoCe tiani.B,Ip annis teftiraonio
cui diligens potius cuftodiàjquâfiiperfluà, cura debetur. ëuidëntilfime comprobaturdicénn'S :tiifunt,quicum mu- Jpoc.iA
11 lis ïàn tùm coceflifTe cernitur A po fto lus nuptia%.qao s r----------
fOrnicatùrô^formidabatex imprôüidentiavN a r a ft*cen_ d itiacaret, po teïiih t"& himuhdivi'de rK, feripturaquos
Etiie hoc de adulcerio
b e a t ,quidin pollcrü cauerct, oftcnd’it. Noli ergo frqlira potiiis, quàm de marrimomo didlum arbitrcris, lequi-
in fi ia r i , fimiHseffébnrineps,quinfiptiasexpcdr;;fano tur,VirginesGnimp.erinanfe:runc. Çætemmfidea^ulte-
homini', qüivanoterrftuspauorehabereiëDæmbnium riovelfornicatibneegiffef ydtaéümloqui-Conuenerat:
putatjdctrebriusëxolcizaridehdciat 'Hicpræterfüpe'r-* Hif'untq^çutn ineretricibus fc non coinquinauerunt. I
flüarn curâ,&patientis etiam incurrit infamia. Sequitur: ' Nec laude dig^osÄ f f i canto crimine continen-1
' M id ie r f u i c o rp o ra p o r c jh ir ew n o b a b a , fe d v i r , & - v i r f ;u c o r p o rts ccs.Hæc ablq; o^iadicio dix'frimus eius,cui melius fue-
1 Po< c il J e i n n o n h é e t f t d n iu lm S i o ln e f t a u t U r e im u c l n ij i f o r t e ntrciieiatiioi-Sccpiitur AqmftoliPaidikntentia: U o c a u - i.^r.77
e x c ô n i e î i f u ù t e m p m y t v a c e t i s o r à t ï o n w Qtódelfeillud,mu- tIn‘ I'
! lier fui corpbris bbteftatéin d^habcV,l'ëd jg| | fimihfer 8% dûfgèrefe I
j vîr lui corporis potellatem non habet,lëd millier : rafi q> tcit.icur.Summmn enim bonum illi libi-non ante ihdul-
! pi-oùôcantealtcrutro, & vim quodammodoaltrinlecus geri expèdtâlfc:i t5 qu|m hicandëntèr imperalfet.^Vide
inferente nullus vnquàm corporis fui rnotum cafta fufti- ergo, quale cxiftimari debeat,quodper indulgendacon- G
' cit patientiacu ftodire ? Etdum nun q u i continentes exi- ftac.Scquitu1-.r5/.' d ^ n o m n e s jw n i n e s e ß e f t c u t m e ip j i t p : d â Ib,de>” ‘
ftunt/feniperQrationis^ó.rqunicanonjsbdnomucub quidvelit,indkaf,fiiïîul & ;qiiidnolit,oÿendic. Cur.igi*
fraudanturmftinctu.Quodpræcipuè continennbusha- turdicis,(1 voimt, indullitpropter caulæneceifitatem,'
bcreconceditiU'jeodeinÂpoltolodicenreiNo/m’^'vmri.oc nonproptermeramv o \ m ^ t c n V . S c d v im f q H i f q u e p r c p n u m Ib t it rà .
i n t â im i n ^ f o r t è e x - e o n f in f u a â ^ é r b p m y i^ d c e fH b f a t i^ i : Qm^àgisAefttfpariio
temporc.condnentes eftote. I Vtfargibre fpa- donum
rio orationi vacate poflittó.,. & itérum adipfum reuërti- eft matrmiônij copula,ergo S^àganr Dei dortc^ gaudet,
mini.Poft oratioms fcil.contincnuam admatrirnpnij v- Et (ÎDei dd^nim eft,quomodo bonû eft,hominemmu-
fùmeos redire permifit,fi ramen incorinentiæ necellitas licremnon tangeï#'?^Nun quoi bonum eft homini, Dei
exeoifiet Ne renia vos Satanss propter incontuimuim v ’e (lü : dono carereîSi militer fi vijjginitas Dei potius dono con -
caufim eut quodfupeaus dixerat,conccllerit, reddidit; fertur,quàm ptopaa hommis voluntate lêruatur , ergo
ne quam eius perincondnentie occafionem mferret dia- præmio caret. Nullum enim dônum eft, quod non me-
bomsfentationetbi vAhimadhértat ergo prifdçittià tiîa,! & manus,& caetera
quale bonû fitmuodabofationerccrahitiquoda Chrifti ; dDeo membradonarafunt, non tarnen pro eorum pol-
corDöre ad tëmpus temouet. Naim quôd communicifrc. felfiônealiqud^ræiiaio murfërabimùr*nifî eapip arbitrij
inconcïnenti non exoediat,lîincmanifëltifiimè déclara- j nobislibertateconcelïà proprio nutu,&^oluntanomfu
tur auödetiäorario nhqufldammodb4n,terdicituLvqaä aHoftihibus; mlKs^ftibös fccrahendoiad bonorum ope-
coinmunicatione,
aûbdinduomnibus hômiriibusorantibuscommunicare Virgimtaris5alios matnmonij donatione difponat, quo-
licet-" omnibus vero etiam non commuiiicanribus orare modo Apoftolus aiiud le Vellê profitetur , idéft,omnes
” 1 ....................... ..... - * ' " - con- elle fiput feipfurb,ft hocfierionïninonon ée£mit-titü r.yn depr .ö euldub io e ft,np vlqueqüäqj fioterat ? fieri
f?r uè in continen ci b us ad u c ,q u o dm a iu se lt, quibus etia,
q u o d minus eft,inliiberi ccrtië tur. S ed h o e fe v e te rd te -
ftamento euidentiüs deelaratur5vb i Icnptüm eft : Omnis
'munies manducabit-carnm:&4m mbn haauerï^Uj^mfacn -
■ fitâfâlk iarkauo d'^p ommf, & itbmun^tia emfupertpfum,
exterminabitur anima illadtpopulo fuo,8c Mfx multa,qu ^ ne c
animaîiUm carnes jq u ib .v e rk â s p om in iç ic o rp o r is Pr*~
figurabàt uijab in con tin enc ibuscôtingili ne ban t. Vn d e
peruidendum enft4 q uôd præfiimptioms & ignorantie erröte
tenebantur,quia ve ritàtemiplam , cum s im a g o fic
cUftoditafeftifninOrèputapednt ve|ieratione fumédam.
S e d hæc,dieet q u i s , in v e ter i^crip tafun t t e dame n to . O
hürnanæpraüitatis ingenium,quando d e y iüitiâr iïâiep -
tem p tu ^ d e v irg in itaÉ isb on o .a gity r jq u ç in n ô u o te fta -
frumto pfarçipuè;Cétnmëirtdahtur » â 4 y e ccra exerrt p là eô-
fugïu nt:quando autem den up tiartimintetnperäntia 4in
lege ve teri euidë.ntidsëxprclla^ âd d ë f eufiçftiem nô u ire -
é riimnon poterat,ü duiërfis n’èCëflëerat po lfiderédon a
diuerfajaüt nunquid. Apoftolus ad u e rfusDe id ilp ö litio-
n e raaliq u id vo liufië ctedendus eft? ve l curab omnibus
ëxeg it,q uod in D e i pendebat arbitrio ? Q g b d fi ho e ftare
nU lloiüödd pörëft,tfüomd4 o e r ^ ; intelligendum eft,v-‘
ftü fquifqj prppriutóhabefdon um 4 D eo i "proprix feih
vö lu n ta tis , iuxta qiiamiHi non m odó n u b èn d i& n ö nu-
fiehdi eöradïtiojVerum etiarO bo ni & mali, mortis & Y it*
eleiftio dat^tjS criptiira dicëft te : Ante hominem bonum &
malu)nyita&mors,quodplacueïitehddit!iïilit. P o ftë afeq u i-
i\i^Dico dutèn nofinuptis ó^yïduU,'bonum efii^is,ftftcpêrman-
ferktfteuC&ego : C urh oÊ'iilis diCit,Tiipförumproprium
nohe fatïpo ftcasqüd d ft h o tifé cptirrèntjnübantïnofidi-
x itifiD e ü s illisho cftondbn aueric ,ilub2E: quöd eum di-
xiftë conuënërat i fi hö c n ö ^ fq n taiieje vpftintatis fciebat
eflë,feddoni:meliuseftenirnmube re q u am v r i;in d e nu*
béte mêliüs ë ftq u km a lü it ï’é ilfy ff^ fii^ in ö fiip bonfi eft s
Bibliotff. V ei.Patf.Tom. 5. J
qüod
iü
mm
i