!■ A ■
\Huc refer j
\iHctphor.
*.■}ƒ.. lib.8.
j Vide.
Wkeod. l-i. ■
c xi.Vidt
|£o&0n*> //•
7.C.Z3. Vi-
'tamCouft.
iM.4r.50.
VideRufß. -
lib. uc».9.
RcllgXO- I
pispropagatio.
tub Çou-
ftantino.
'India interior
fub'
Conftàn-
' tino pri-
»nücouer
fa ,& quoin
od o. ♦
B
Meropius
8c Mecro-
dorusphi
Lofophi.
26 + Socratis Htjiorix C o n s t a n t i n vs.
C
Ædcfius.
îrumcndöS.
Ouomodo Conftantini temporibus, inferiores Indorim
H gentes Chriftianamjidem am-
plex/tufitn't.
C A P . .X V .
DEinçcps,quaratione Chriftianàïeligio temporibus
huius Imperatoris creuerit,laciuique propagata fit, |
à nobis co mime morandum e ft. Nam gentes, qux 1 pceno-
retn Indiana Sc Ibcriam incoiebanc, tunc primùm Chrifti 3
fidem receperunt. Quid, vero caufæ fie ,.cur interiorem
Indiamadiunxerim , paucis expiieabo. Cum Apöftoli
for tiro iter ad gentes fuicepiflent, Thomas Parthiam, in
qua muncre Apoftolico perfungcretur.pbtinuit : Mat-
thæiis Æthi^jpiam: Barthoiomæuslndiam, quae huicü-
nitimaeftjfortitionecepit. Indiaautenvinterior, quam
permultae gentes barbarx aceoiunt, linguis iuteripias
diferepantes , non ante tempora Gonftantini y erbo
- Chrifti, & eiits religione illuftrataeft. Q u x verb caura
eosadChriiUfidem ampièótendam iinpulerit, l^ndi*
durusvemo. Mcropius quidam philoiopftus , gè'here
T y r iu s, ftudiolndorum regionem peruidendi.mcen-
fusfuit : exemple eredoMetcodori philofopfii ad earn
remprouocatus , qùi eandem regionem ante luftraue--
rat. Meropiüsigitui duobus pueris confanguineis fe-
cum deductis, qui lingux Grx c x neutiquam.ignari c-
rant, confcenlanaue,.in cam regionem traijeit. E t cum
ea,quævidercdehderabat,eflêtcontemplatus,domumque
redire cuperet,ierum ad viâuni neeefJariarum ino-
piaaddüdus, àd locumin quo portus tutus&tranquil'-
iuscrat,app’ulit.acciditautem, vteoferèmomentofoedetainter
Roip^nos & Indos rumperentur. Indi igitur
philofophum, & eos, quicumeo nauigarant, compre-
hendunt: omnes, duobus illis pueris eius confangui- I
neisexceptis , interficiuntv Pueros autem propter xta--
*■ tern commiferati, feruantincolumes: regi lndorumad-
ductos,ei do fro dant. Hie puerorumaipeófcu obleólatus>
âlterum nomine Ædefium, pincèmam, quifux ipfius
menfx poculami niftraret, conftituit : alteri, qui Frumentiusappellatuseftjrcgioruinfcriniorurnçurarncommifir.
Nonlongo rempote pôft,rex ex cedit évita : fiiio
admodum tenero &c vxori regnihxreditatèm relinquit:
Ædelium & Frumentiura lib errate donat. Regina, cum
jàiium valde paruulum iibi reii£tum haberet j poftulat
ab his duobus,vt vlque'eô cur^tieius lufciperent, quç-
ad vir taôtus effet. Coi morëm gerentes idolefcentuli,
régis fortumsledulbprolpiaunt:. & quidemFrùmen-
tius vei maxime, qui iummamrerum adminiffrauit. .Ifte
magna cura aeftudio à Romanis mercatoribus , qui-ad
earn regionem commeabant, quxliuit, nùm quis Chri-
ftianuSmter eos effet. Cumque aliquot repciiffet, ipfi-
uique & collegæ ftariim eos docuiffet, orabac, vtlocaiê-
paratimiîbifumerent , in quibus Chriitianorum more
pieces Deo funderent. Tempöre pedcteiitimprogrediente,
templum adorandumcxxdihçatFrumentius. Et
Ghriftiani illi quoiifca» ex ïndis fideiprincipijsinftituen-
teSjiibi adiungunt.7-Vbi autem films régis ad perfeâam
xtatem peruenerat, Frunientius &Ædefiusfortunas re-
gni à le ptobè adminiftratas éi tradunt r petunt potefta-
teminpacriamfeuertendi. Gümâuremrex&materënî-
xjè obiecrarent eos\vtmanerent,&-neutiquam pecluadc-
ri poffeftt :illi patrix reuifendx cupidicate-incenfiXeclie-
runt. ÆdeüusTyrumcontendit, vt parentes & cogna*r
tps viferet. Frumentius Alexandtiaiït aduentans,Atha—
nalio epifeopo, qui nupereumdignitatis gradumacqui-*
fiuerat, omnem rem narrat î do cet fux prpfedh'onise*-
uentum : fpembonâm elle , Indos religione m_ Ghriftia-
namrecepruresoftendiç : o ra t, vtepilcopum&clerum.
vnàeo mittat,& minimèeos^uiad viam falutjs deduct
poffent,negîigat. Athânàfius.id, quociadhocnegotium
' maxime accommodàtüm Vidçretur, animo çompl.exus,
- ipfum Frumentium épilcopum deïignauir : dixitque fe
neminem habere ad illud munus e é aptiorem. Res ergo
fie conie&a eft. Trumentius epilçopatus honorera adeptiis
, adlndpram regionem reuertitur Chriftifidem Frumen
prædicât, maltas ecclc-lîas excruit : arque diuiha gratia tiuscpi.'
donatiis, milita miraculaedit : mukis hominumeunr fçop^. de
corponbus mcdctur,aim animis.LftaRufîinus ab iplbÆ-;%‘>acui.
delvo ,q u i etiam ppfteaT yri facerdptq dignitatem obti-
nuit,le audiuillè narraç. • 9
Quomodo ihres ad Chrifiifidem
cônkerfifunti
C A P. X V I .
ÎAm tempus eb me voça t, vt quemadmodum 'Ibères
Hue refer
; micephor.
c^.lib.%.
Vide
, J Geo d. lib.
J.cap. ?4.
vide Sok.9.
lib.z.ca.6.
Tbcrçs
qua rati o-
uc Chrifti
fidem fint
amplcxi.
eodem tempore Chrifti fidem amplèxari çoe-
~perint , ,'co.mmemprem. Muli_er quxdàm , qux piuiii
&C caftum viuehdi genus excôlebat , diuina proui-.
dentia ab Iberibüs capta eft . Ibeies ifti pro-
pe pontüm Èuxinum habitant : liiutqiie çolônia dc-
duda ab Iberibüs , qui Hilpaniam in col une-. > Mu-
lieriftäcaptiua cum. inter Barbär os verfaretur , pic-
tatis ftudio fe totam dicauit.,. nam milita erat in çafti-
monix dilciplina éxercenda ^ feueriffima ieiur
nandi ratione vfaeft : ardentibus precibus le totam ad-
dixit. Quodcumbarbarianimaduerterent , perégri-
nura & nouum rei geftx modum admiràntur. Aaei-
ditfortè fortuna-, vtregisfilius ,ætace admodum tenez
r à , in grauem morbum dclaberetur. Vxor autem régis,
ad alias mulieres,, vt patrius mos iHic fe r t, puerum
curandummittit, li quid forte rcmedij experienda pet-
do dæ ad . morbum' faùandum Ici rent. V b i, autem
puer d nutrice circumlatus, à nulla muliere fanari po- j
tçrat, tandem ad captiuam deducitur. Ilia multisinii- |
I lieribus prxfentibus:;> quanquam nullum remediuni .'
ex matefia confcdurii adhibebat (nullum enim d id i-1
ceçat ) puerum tarnen capit, çilicio fuo luperponit:
hxçfolumprofert verba : Chriftus , vqui multos fana-
uit, euamnunc|ànabitinfantëiri. P o fthæc verba, vbi
precata effet ,Deiqueppem imploraftet, confeftim ccm^
ualuitpuer , redequé ddneeps habuit. Famâ i'ei ge-
ftxindeadomnès in n e re s bapiafas, at que adeb’adi-
pfarti rçginam permänat : noinènque etiam captiux
fitilluftrius. N on longô tëmpóre poft V 'etiam re.gina
iplàin morbum incidit: mülier captiuaaccerfi tur. i Ua ire-
reculât, nequidamplius, quàmlexus filieret, infolen'C
T ter agorederçtur. Regina igitur ad earn defer tur. E.a-
âcm làcita qux m'puero aritea fecerât. Extëmplo re-
ginamorbolibèratâeft: gratias’agitmülieri.atilia : N ô i^
eil, inquit j hoemeum fad um , led Chrifti,,qui ëftifi’Üus \
D e i, hüius mUndi fâbricatoris. hpLTatur vt eqm inuo-
cet, eum veruto. De um agnofeat-. Iberum rex morbum
tameeleriter curat um effemiratus, percundatu% qüis
vxorem fanauilfet,càptiuamdonis remuncrari iubet. At
illaV le diuitiarumrninimèindigere relpondit ; piètafem
namque fe hafiere pro diuitijs allèrit : regemque nninus
amphllimumrecep:arum, l.i.Deum, quemiliaignpuit,
velletcognplcere.Hçclocuta,dpnaremittit.Rexiftàverbain
Iberi Re-
gis filius
îQUocato
uomine
j'Clififti
anacur
Saaatuc
& i'pfa
Rcgma.
SicRuffi-
nus. l.i.c.
10. inde
Söcratcs
fumpfic
hiftorian
ânimôrecçndic.
Poftcro autem die illi ad venandum egfedienti taie
quiddamobtigit. Montium'iuga Sc falttis , vbiyenaba-
tur I pblcurâ nebula &c crâffa caligine circumfundùn-* -
tur : vénacio incerta^ perplexa fit,via obftruda & impe-
dica. Rexcumincei-tus effetanimi quidageret, deorum
auxiUum, quoscolebat, obnixèimplorât, V^rùmvbi
niftil prof ecit, captiuæmulieris Deus- illi in mentepi ye-
nitieum adiutorem inupeat. Àc.fîmularqüç état preca--
tus, nebula caligoque peilitùs dilcuffa &C diffipataeft.
Fadumadmiratus, domum lætus redit: quod acctde-
rat >.yxpri exponit. ïllico Çaptiuam.accerlit. Ilia in :e-
ius çPafpedüm venit. fcifcitatur ab .il ia , : quis ille
Deus eilet, quem coieret ?. Illaficfegem Iberum érudit,
vt Chrifti pfxcdUem efficiat. Narri hüius piæ.muUei'is ,
hortatu Chrifti fidem amplexus,^mnes Iberes,quiipfius
barebantimpëriojin vnum conuocatfillis verô éa,qüç de '
filii ôuratione^quçde vxpris,qu? déniq; intervenandum
Rer in-
uocato
Chrifti
domine
cenebris
eripitur*
Rex Ibe-
ru Chri-^
ftianiftnü!
amplexusj
ec.cjefiaui
cönftruit.
S.c Ruffi-I
i l l
. 1 C ö N ST A N T I N V s. Ec c lefia ftica L ib . I. . 2 6 y j
À illi ipfiaccidcrant, commémorât. Illos hortabatur,vt ca-..
ptiuxDeiimcolerent. VtriqueChriftumprxdicant:rex
pedocles alteram bonam, alteram improbam aftèruit: fm-
probamquidem,Difcordiam : bonâinautem Amicitiam
E
viris, regina rau lieribus. Vtprimumfbrmam & effigiem nominauit. IftiusScÿthianidifcipulus fuit Buddas; qui B'u'ddäfc
Ècclefiarum, qux apud Romanos funt, à captiua didice- ante Terebÿnthus appellants eft: qui ad Babylomcifan re-
gionem, aPerfishabitam, pfofe<ftus,hiulta pirodigia de
Tcrcbydratjtemplum
conftrui mandât: adutum ea prxparari iubet,
qux ad eius xdificationem fpedaban t . Domus ora- leipfo falfo commefitus eft: ni/nli:um,quod ex virgine na- prodigild;
tiofiis erigitur. Simulatqiie columnas etiam erigere co- tus effet, quodque in montibus educatus9 Poft ilia qua- librijiDtenabantur,
ineo opere diuinaprouidentiâanimas incola- tuor libros confcripfit : quorum primum, De myfterijs:fe- ritus» '
Columnç rumin fide xdificat, eolqueadChriftum artrahit. Vnaex cundum, Euangeliiim : Thefaurumitertium ; qiiarrum deereftio
columnis forte manlicimmobilis, nçcvlla machina pote- nique, Capitareniminferipfit. qui qui^em.cüm fe qubf-
paganos ratcommbueri : rumpuntur funiculi, & machinaménta dam ritus (acros exéqui fimülaret, àmaligno fpirituèfübadaniple
franguntur. Animum igitur delpondentes operarij di- limiinprxcepsdeiedus'eft, ficque mifere perijt.' Mulier
feedunt. Tune captiux fides felè palam oftendit. Nam quxdam , in cuius xdibus diuerfabatur, ilium fepeliuit;
ci;ac- n o d u , cum nemo animaduerteret, ilia ad locum aduen- facultatés eius apudfe retinuit, quibus pueriim patum antat:
toca node in precibus de fixâaduigilat; diuina ptoui- nos(eptem,nomine f Cubricum,cÖemir ; Ilia,vbi iftum f AI. Vrdentia
colum.na efrigitur, in aere fublimis fupra bafim, nul-
lo fijppofito. fundamento, quo niceretur, librate iùlpcn-
fa hxret. dies illucefcit : rex,qui homo attentus & diligèns
inlibertatem vindicaftèt, & literis inftituiflet ^ o n multo
pofte vita migrauit : cique cum omnes Terebyn chi foirtu-
nas, turn libros quoque, qüosàS.cÿthianoedodus comerat,
ad ædificium venit : columnam propria bafi libra-, po(uerar,poft mortem reliquit.Quas res cumacquifiuiflet •F H
B
tam, inque fublimi pendentem cernic f Fadum attônitus libertus Cubricus, rc&a in Perfidem fe fconfert : nomen Cubricus
miratur ; omnes qui aderant, obftupefcunt. Paulo poft, commutât, & pro CuBrico Mahetem fe vqcat i libros prius, poillisinipeótantibuscolumnaiiia
(ponte defeendit, & in Buddxfiue Terebynthi,tanquam à feeditos,illis qübs cr- ft-aMapropria
balî fefirma'-. Inde clamor ab böminibus excita- roreimplicaueratjproponit. Ac librorum argumenta vertur:
régis fides vera elle prædicatur : captiux Deuslaudi- boCkriftiànamréligionemcpmplèéfi prx (e feirunt, ipfa Maiies ..
bus effertur. De cxcero verb non hæfitaüt, (cd alacri ac
prompto animo reliquâs columnâs erigunt: exiguo temporis
(patio opusabfoluunt. Poftea ad Conltantinum
mittuntur legati :poftulant ab eo , vt de reliquo foedera
cum Romanisiimgant, Epifcopum & facrumclerum ac-
cipiant.in Chriltumenim le (incere & ex animo credere
tamehdifciplinapmnino oient gentilitatem: Etenim Manes
, vtpote impius i homines ad multos deos cblendos
hortatur : (olem adorandum docet : fatum introducin'
quod in noftra fitiirri èft pbtèftatê, tollit. Ànimorum ex
vno ebrporein aliud migrationem mânifefto trad it , Em-
pédoclis, Pjthàgora’ & Ægyptiorum fecutus opiiiiones.
dodlnna.
BacnnuS, afnrmarunc. Hæc Rufhnus à Bacurio fe didiciilë ait, qui Chriftum natumefie non vult : ilium fpedtrum fuifle di-
Iberum primum Iberum regulus fuit:1 deinde ad Romàhbs.aduen- cit:legem&prophetas^brogat:feipfum hunciipat para-
1 â tans, tribunusmilitüm, quos habebantin Palæftina con- cletum. qux quidem omnia ab orthodoxa Ecdefix fide
ftituitur: poftea Imperatori Theodofio, in bello contra
Maximumtyrannumfufcepto,maximofubfidiofuit. Ad
(uhtpenitusalieiiai In epiftolisfuisfe Apoftolum appel-
larenoriveretur. Sedtamimpudeptis mendacij débitas
hune modum, temporibus Conltantini, lberes Chriftia* poenas luit i idque talém ob càulàm : Fiiio régis Perlârum
c
nam religio nein receper unr.
Defatitto & magno Antonio monaebo >& Manete Met*
nithnorumfeette antefignano, & vnde ori~
inrnorbum delapfo,patcrömriem ( vtdicitur) mouebat
lapidem, quo filius è morbó recrearenir ; Ac de Manetc
certiorfa(ftus, & eiüs prxftigias minime fucatas e(Iè ratus,
tanquam Apoftolurti accerfit, (p'em animo cohcipiens, fi-
lium morbo pereütn leüatum forç. Accedit ille bonus viri
G
Älanetis
inceritus.
Hue refer
Hiceph.c.
ginem traxent. commentitijsprxfti^jsfilium régis aggrediüur. Re xvt vi-
derat puerum in manibüs ciusoccubuifle j hominem in
39-4 0 .
Eujeb. U 7. C A P V T X V I I . carcerem concludere conàtur : debito fupplitlo afficere
parat. Ifte fugit in Mefopotamiam : ficque v it* confiilit.
Antonius Ildem temporibus Antonius monachus in folitudine
J L / Ægypti vixit ; vita ac moribus qualis ille fuërit, quo-
CumregiPerlammnunc^tumeffet, ilium inillispartib. »
monach9 verlari ,indeabripiendumciirât : iübét viüucn excoriari,
cremita. modo cum dçmonibus palam & aperte dimicarit,iliorum pellem eius palea conferciri,ante portas ciuitatis appendi.
aftutias Sc callidas pugnas deptehenderit, multa prodigia Atque ifta quidem nos neutiquam confinximus, led ex li-
& miraculaedident. quoniam ab Athanafio Alexandria^ brodi(pütationiscuiu(dam Archelai, Calcharüm, vrbis Archela9
Epifeopo,inlibrp (èparaco de eius vita eonfcripto,iam pri- JVtefopotamixepifcöpianobisperled;o,excerp(imus.Ipfe Epifcop9.
.demexpofitumelt, nobis plane fuperuacaneum videtur autém Archelaus, ait fe cum eo corarii difputaffe : acq-, ea
Ante Cö- ad commemorandum. Temporàregni Conttantinipel- qüxerantanteadeeius vita fcriptis prpdita narrat. Boriis Hieron. in
ftantini mâgnam copiam virorum (le præclarè ad yirtutem inilitu- igitur rebus prolpere fuccedentibus, fathanx irtuidia ( vt cutalogo
teligio
toi'umeffudemnt.-fedinbono tritico zizania etiam nafci dixi) infidias parare (biet ; Sed quid (it caufie , cur Beni- Scriptafolent,
&(âthanxinuidiainfidias bonis reb. tendere con- gnus nofter Deus iftud fieri pérmicrat i vtrumvtprobam rum.
qualis.
D fueuit. Nam paulo ante tempora Conftantini, verxreli- H
gioni Chriftianæ,religio commencitia,gentiliuih ritus ad-
umbrans admixta èft : non aliter atque inter Prophetas
p(èudoprophetç, inter Apoftolos pfeudoapoftoli exoriùnlpe&:
atamque Ecclefix dodrinam excutiat, &inanemo-
ftehtationem,quxde fide in iionnullorum hominum ani-
misingeneratifolét j penitus^mputet : vel alia de cautè*
quxcunque tandémillafuerit, accidat-ficut perdifficile
tur. ld temporis enimManichxus, Empedoclisgentilis eftadexpiieandum, ficcérte paucis expediri nonpoteft:
Empedo- philofophi dogma in Chriftianam rcljgionem fidla finra- àtque tempus opportunum ad illud indagandum nobis in
dis uni- lationisfpecie voluit introducere i dèquoquidem Eu(e- prxfentianonfuppetit. I%que profe&oeil nobispropotatot.
bius cognomentoPamphilùs, in7 . lib. hi(t. Ëcdefiafticæ (itum, varias do&ririx & opiniohum* fentétias exquifitè
mentionemfacic ille quidem , (êd tarnen non fatis âccura- exagitare, neqüe abftrufam & recönditarai de prouidentiâ
Epiphtin. te eius res gellasperfëquitur : quocirça, quod ab eo prxter-
milïâmclt ,'à‘nobis explendum arbitror^eceffaiio; itàe-
& iudicio Dei fcientiam elicere : fed hiftoriam rerüm in
Ö!» Auau/ Ecclefia geftarüm pro virili rioftra parteexplicare. Quodeh&
ref. ninuum, qui fuerit Mabichxus-, turn qua ratione addu-
«âusreseiulmodi camtemere aggredinondubitaritjfacilniam
autem a nobis commeifioratum eft, qua ratione ex-
ecrabilis Manichxorum religio' paulo ante Cónftantini
. lime intelligctur. Scythianus quidam Saracenus vxorèiri tempora exorta fit, deinceps ad temporum ordinem
ceaus. habuit captiuam, ex (uperiore Thebaide oriündam,cuius
'gratia domiciiiuni rer um fuarum in Ægypto collocauit:
vbi autem dilciplina Ægyptiorum erat inftitatus, Empe-
doclis & Pythagorx bpinionem in Ghriftianam religio-
nein introducere contendit; Duas elle'naruräs, vt Emhuic
hiftorix inftitutx propofi- 1
tumredeamus.
4 M
; * ■
V Biblioth. Vet. Patr. Tom. 5. Pars z. Z Quód