S. Leotits, In Nâtiuit. Domini.
C a p .x.
tlfä. JJ.
S e m o I X. Ï n E a d e m j
folennitate.
f
Diuinitos imtnutobilis Pttioftta infitmafufieperiti
. & quid liber tat is nobis f er hoc ipfum
contulent.
EXcedit quiofem, dilc&iffimi, mukumque fuperemr- '
nechumanieloquij focultatemdiuini óperis magni-
t td o :& inde oritur difticuhas fandi.vnde adeft ratio non
tacendi: Quiain Chrilto lefu filió Dei non folum ad di-
uinam effen nam, led etiam ad humanam fpc&at natu-
r-am, qqod di&umeft per Prophetam: Generationem eius
quisenatrabiti Vtramque enim fubftanriamin vna'ty con-
aenifle perfonam, niii fides credat, fermo non explicac:
& ideo nunquam materia deficit laudis, quia nunquam
fiiifcitcópiaiaudatoifs.Gaudcamus igitur,quod adelo-
quendumtantx mifericordix focramentum impares fu-
mus,& cum Taluds noftrx altitudinem promere non va-
leamts, fentiamus nobis bonum cfl’e , quod vincimur.
Nemo enim ad cognirionem veritatis magis propinquat,
quam quiintelfigit meebus diuinis,etia ii multam proficiat
, Temperiibi ‘lupereflè quod quxrat. Nam qüi Te ad
id,in quod tendit, peruenifle prxfumitv non quxfita re-
perit, iedininquilirione defecit. Ne autem infirmitatis
noftraeperturbcmuranguftijs.euangelic? nos & prophetic
« adiuuant voces,quibus ita accèndimur 6c docemur,
vt nos natiuitatem Domini qua Verbum euro factum eft,
non tam prxtcritam recolere quamprxfentem videa-
murinfpicere. Quod eninf^paftoribus pro gregum fuo-
rum euftodiavigilantibus nunciauit angelus, etiam no-
ftmm impleuit auditum: Sc ideofiominicis ouibus prx-
fiimus,quia verba diuinitus xdita,cordisaure Teruamus,
tanquam öc in hodierna feftiuita te dicatur, Euangelix,o
vobisgaudutm magnum,quoderitomnipopulo: quia natus eftvo-
bis hi die Saluator, qui eft Chnlhts Dominus in cuntate Dautd.
Cuius prxdicationis Tummitati cxulcatio immunerabi-
Uumiungiturangeiorum, vt excellentius fieret teftimo-
monium, cui militias cceleftismultitudo concineretin
honoremDeivnabehediótionedicentium: Gloria in ex-
■ celfisDeo,&tnterrapaxbominibusbonavoluntatis. Dei ergo:
gloria eft ex matte virgine Chrifti naTcentis infantia , 6c
reparatie humani generis mcrito in laudem Tui refertur
autoris: quia &iplèB.MarixmiflusaDëo Gabriel angelus
dixerat, Spiritusfanctusfuperuenietinte, &vtrtus Altifiimi
obttmbrabit tibi: ideocfe & quod nafceturexte fanétUm,voeabi-
tur filius Dei. In terra autem illa^ax conceditur,qux homines
efficit bonas voluntatis. Q uo enim Ipiritu deinte-
mcratae matris vilceribus nalcit ur Chriftus, hoe de fon-
dtas Ecclefix vtero renaleitur Chriftianus, cui vera pax
eft,a Dei voluntate non diuidi,& ijs iblis,qux Deus diJi-
git, dele&ari.
Natalem igiuA, dileebiffimi, diem Domini celebrant
tes, qui ex omnibus prxteritorum temp or um diebus ele-
6tus eft,licetdiipenlatio aófcionum corpöraliumjlicut x -
terno confilio fuerat prxordinata,tranlient, toeaque re-
demptorishumtV-jfesmgioriam paterna: maieftatis eue-
lit*, vtjn nominelefu omnegenu ftectatur,ccelejltum,terre-
ftrium,&infernorum, & omnis lingua confiteatur, quia Domi-
nuslefus in gloria eft Dei patris: indefin^nter tarnen ipfum
partum laiucirer« virginis adoramhs , & ïljam Verbi dt
carfiis indiflolubilem copulam non minus fuitipimusin
prxTepciaccntem, quamin throno paterna: altuüdinis
« onliden tem.Imm u tabilis enim deitas quamuis in tra Te»
me tip Tam & claritatcm Hum 6c potentram eontitierec,
non tarnen ideo nonerat conTerta naTcenti, quia humar-
np afpeclui non patebat^ vt per veri homims inuikata
primordiailleagnofceretur.genitus, qui rcgisDauid 6c
Dominus eilet 6c filius. lpiè enim prophetico Tpiritu
1vfiti tog. -cantat, dicens: Dixit DominusDomino meo, fide a dextris
ie4Qup tpftimoniojhcu t Euangelium refért,confutata
eftimpietas Iudajorum. Nam cum IeTu interrogantelu-
dasos,cuiusfiliüdiccrcntChriftum,reTpondiflenc,I)*ïtti<i,
contcftim Dominus ciEcitatem illotum arguens, l i t :
C Â ^ i .
Philip, z,
QUomoda ergo Dautd in Jpiritu vocat eum Dominum dicens,
Dixit Dominus Domino meo, fidea dextris meis ? Intercluiiftis
vobis o ludasi' intelligent!* vüfm, 6c dum Tolam natu-
ram carnis afpicitis, rota vos veritatis luce priuaftis. Ex-
peétantes enim iecundum veftr* perfualionis fabulofa
figmenta , Dauid fiiium de iolaftirpe cotporea, dum
Tpem veftram in homine tan turn conftiruiftis, Deum Dei
hljum repuliftis, vt quod nobis confiteriglorioTüm eft,
vobis prodefle non poflit’. Nam & nos interrogati,cuius
filius lit Chriftus, voce Apbftoli conti temur, quod fattus
ejt ex fimine Dauid ficundum tarnem : Sc de ipfo initio E-
uan^slicaé prxdicationis inftruimur, legentes S Liberge-
nerationis lefu Chrifti filij DlUuid. Sed ideo a veftra impie-
tate diTcernimur, quia quemexprogenieDauid hominem
ncfuimus natum, eundemTecundumquod Verbum
carofaäum eft, Deum Deo patri credimus coeeternum.
V ndeli teueres, 6 Ifiael, tui nominis dignitatem,& pro-
pheticas denunciations non obciccato Corde percurre-
reSjEfaiastibiEuangelicam panderet veritatem, Sc non
Turdus audires'diuina infpirationedicentem: Eccevirgo
accipietin vtero, & pariet fiiium, & vocabitur nomen eius Emmanuel,
quod eft inter pretatum, nobifium Deus. Quem fi in
tanta proprietäre lacri nominis non videbas,in Dauidica
foltern voce didiciflès, ne contra teftificationem noui Sc
veteris teftamenti, IefumGhriftum Dauid fiiium dene-
gares, quem Dauid Dominum non fateris.
Quapropter, d ilf rftillimi, quoniam per ineffabilem (C ai\u |
gratiam D e i, Ecclefiafidelium gentium conTecuta eft,
quod carnalium Iudarorum^nagoga non meruit, di-
cente Dauid : Notum fecit Dominus falutare fuum , in conjpe-
äugentiumreuelauitiuftitiam fuam: Sc ETaiafimiliter pras-
dicantc,Populus qui fidebat in tenebris,vidit lucem magnam:
qui habitab ant in regione vmbra mortis,lux orta efteis: Sc ite-
rum, Gentes qua te non notierunt, inuocabunt te: & populi
qui te nefitunt, ad te confugient: exultemus in die folu-
tis noftrre , Sc. per nouum reftamentum in confortium
eius aftumpcT, oui dicirur a Patre per Prophetam :
Fthus mens es tu, ego ho die genui Ui poftula a me, &dabo tibi
gentes hxreditatem tuam, (fitpoffeßtonem tuam ter minos terra:
in adoptantis nos milericordia gloriemur : quiaficut
Apoftolus a ir , No» accepiftis Jpintum firuitutis tterum in
ttmore, fid accepiftis Jpiritum adopt toms filiorum, in quo cla-
manrn, Abba pater. Dignum eft enim acque conueniens, i vc teftantis patris voluntas ab adoptionis filijs implea-
tur,& dicente Apoftolo, Si cömpatimur, & conglorijicabi-
i»«r,fint humilicatis Chrifti comparricipes, qui Tunt fu-
curi glori« cohaeredes. Honoretur in iniantia Tua Do minus,
nec ad deicatis referantur iniuriam exordia & incre-
menca corporea: quoniam naturae incommucabili nec
addidit aliquid noftra natura nec minuit,Ted qui infimtli-
tudinem carnis pec&ti, dignacus eft hominibus efle con-
formis , in vnitate deicacis Patri permanet «qualis,
Cum quo Sc Spiritu iancto viuit 6c regnat in Tecula Tccu-
lorumjAmen.
S e r m o X. I n E a d b m
Tolennitate.
Verbumpaterna maieftatis vt babitauitin nobis,&
de eiufdem excellent la.
CÆpc,vtnoftis,dilcâ:iIIimi,de excellencia fcftiuicatis
^hodiern « officiumvobis Tcrmonis folutacis impendi-
m u sn e c ambigimusitacordibus veftnsdiuina: pietatis
rclplenduiflevircutem: vt quod vobis fide eft inficum,
id lit ej:iamintelligen.tia comprehenfum. Sed quia Domini
SaluatoriTquc noftri natiuitas * non Tolum Tccun-
C a p . I.
dumdeitatemde patre, Ted etiam Tecundum carnem dc
matre, itafacultatcm humani excedit eloquij,vt mcrito
ad vtrumque referatur, quod didtum eft, Generationem £/&, j j ,
eius quis enarrabit ? In eo. enim ipio , quod dignè non
poteft explicari, Temper exubejracratio diiïèrendi, non
quia libcrumfit diuerfoTentire , fed quiadignitati ma-
ceriae nulla poteflffingua Tufficete. Magnitudo fgitar
focra-
■ C a p -2-'
Itainatio-
ftc Vcrbi.
[Ca p . 3
■ obis ha
■ italic.
Wlidcm,
t m
u n
f Ap.4.
fhtiUi
quarh
V excel- .
IW“*l.*c/h1.
focramenri, in folutem humani generis ante Tecukaeter-
nadilpofiti, infcculorum fine reTerati, integritati Tuae
necauferrialiquidpatitur, necaugeri: & ficutpfopria
nonamirtit,itaalitnanonrecipit. Sed mnltiopiriionum
(uarum Teduaces, & quod nondum ifttellexerant, pa-
ratioresddCcrequdmUiTccre,ficucait Apoftolus , circa
finemnaufragauerunt: quorumprauascompugnancefque
fententias oreui fignificatiohe perftringam ; vt erro-
rum tenebris a veritatis luce diTcretis, 6c religiös^ hono-
renturbeneficia diuina, 6c Tcicnter caueantur mundana
mendacia.
Quidam enim ex doCümentis natiyitatis Domini IeTu
Chrifti,quae eum verum hominis fiiium demonfttabanr,
nihil ipTumathplius quam homiftis fiiium crcdiderunt,
nbnpütantes illi adTcribendam tile deitatem, quem &
primordiairifontias, &increnientacorporea, &paffio-
num vTquead crucemmortemque conditio , non difli-
milcm caeterismokalibusapprobaflent. Alij verb virtu-
tum admiratione permoti, & originis nouiratem Sc di-
iftorum fadorumque potentiam,ad diuinam intelligentes
pertinere naturam, nihil illi putaucrunt noftrae ineftt
Tubftantiae,totumque illud,quoa corporeal fuit adtionis
& form«, aut de liiblimioris generis prodijfie materia,
aut fimulatamcarnis Tpeciem habuifle, Yt videntium Sc
tangehtium TenTus ludificatoria imagine fallerentur.Fuit
autem iy quibuTdam erraiitibusetiam ilia perTuaTio,qua
cOnarenturaflerere, exipfo Verbi Tubftantia quiddaul in
carnem fiiifte conuerTum lvatoque IeTu ex Maria virgine,
nihil maternae fuifle naturae , Ted Sc quod erat D eus, &
quoderat hoitib,vtrunqucadidpertinuifie, qu®d Vei-
büm cft:vt fdlicetin Chrifto &per diuerfitatem Tubftan-
ti* falfofuerit humanitas, Sc per deTedtum mutabilitatis
nonveradiumkas.
Has er^OjdUediffimi.aliaTque impietarcs diabolica in-
Tpirationeiconccptas , Sc in multorum noxam per vafo
perditionis efflifos,olim Catholica fides,cui Deus Sc ma-
gifter eft Scauxiliatör VÖbrriuit, exhortante Scinftruen-
te Spiritu fondlro perlegis teftificationem, per vaticinia
prophetarum,& per Euangelicam tubam, Apoftolicara-
quedodtr-inam , vtconftanter intelligenterque creda-
mus,quia,ficut ait beatus loa.nncsi.-V er bum carofaäum ell,
habit amt in nobis. In nobis vtique, quoslibi Verbi di-
uinitas coaptauit, cuius caro d^vtcio virginis fumpta
nos fiimus. Q u a fi de noftra,id eft,vere humana non ef-
Tet,Verbum card fadtum non habitaflet in nobis. In nobis
autem habitauit, qui naturam noftri corporis Tuam
fecit, sedificante fibi fopienria domum, nohdequacun-
que materia, Ted de fubftanti aproprie noftra , cuius af-
fumptio elbmanifeftata, cum didtum eft, Verbum.carofa-
ttum eft,& babitauitin nobis. Huicautem f^cratiffimae pras-
dicationi eciam be^ti Pauli Apoftoli dodtrirta concordat,
dicentis , Vtdetenequisvosdecip 'tatper Philo fophiam &
inanem fallaciam, ficundum traditionem hominum, ficundum
- elementa mundi,&non ficundum Cbrtftum: quia in Chrifto ha-
bitai omnisplenitudo diumitatis corpotaliter, & eftis repleti in il-
lo. Totum igitur corpus implettota diuinitas, & ficut nihil
deeftilliusmaieftatis, cuius habitatione repletur ha-
bitaculum: fic nihil deeft corporis, quod non Tuo habi-
tatorc Tit plenum.Qupd autem didum efky f t eftis repleti in
iüp,noftra vtique eft hgnificata natura, ad quos ilia repletronoh
pertineret,niii Dei Verbum, noftii libi generis Sc
animam & corpus vniftet*
AgnoTcendnWfone,diledtiflirhi,& toto cdtde eft con-
fitendum, quod haeegeneratio ,q ü a & Verbuin Sc carq,
id eft,Deus Sc homo vnus Deifilius vnuTq; Chriftus effi-
citur,Tupraomnem6riginem human* creationis MCcl-
lit.Ncc enim aut Ad * de limo terr* formatio,autEd* de
vicicame plafinatio,autc*tcrorum hominum de vtriul-
que fexus permixtione conditio, Ieiu Chrifti poteft or tui
comparari.Genuit Abraham Tenex d iuin* promiffionrs
.hxrcdem, & tranTgreflafcccunditatisannos, fterilisSa-
I r>conccpit. Iaeob diledfcus eft i Deo,antequamnatus,&
prxuenicnte gratia voluntarias adliones ab hiTpida con-
geniri Tratres aTperitare diTcretus.Hietemi* dicicur, Prius
quam teformarem in vtero,noui te, & antequam exires devulua,
fanctificdui te. Anna diU fcÈcUnditatisaliéna, Samuelem
prophetam,quém Deö ofterret,enixa eft, vt & party d ata
eflet Stvoto. Zacharias focerdos de Elizabethdlerili
fondtam TuTcepic prolem : 6c præcurfor Chrifti fùcurüS,
Ioannes,ïpintum prophefi cum intra vifoera màtflS acce-
perac,&nondum ædirus puer, génitficem Domini fi*
gno claufx exulcationis oftenderac. Magna hæc öm-
nia,& diuinorum operum fiintplena miraculis : Tedhöc
iplo immoderacius ftupenda, quo plnra. Natiuitas autem
Domini noftri Ieiu Chrifti oninem incclligentiatr*
fiiperat, 6c cundlacxempla tranfeendit. NeCöoteftVlliS
eflccomparabilis, qu * eft inter omnes'fingularis. Eld-
dtænamque virgin! de Temine Abrah* ac de radiée Idle,
per propheticas voces & per myftica figna promifl*,
denunciacur ab archangelo fine damnopudoris beaca
fcecunditas , focram virginitatem nec conceptu vio-
latura nec pàrtu. Superueniente quippe in earn Spiji-
tu fondto, 8c Altiftimi obumbrantc vircute, incommuta-
bile Dei Verbum deincontaminato corpore habicum fibi
human* carnis aftiimpfit: qu* & nullum contanpum
de concupifcentia carnis traheret , & nihil eorum,
qu*adanim*corporiTque naturam pertimÿit, non ha-
beret.
Recedantproeul atquein tenebris Tuas eant hsereti-
carum mon ftrappinionutn ,Sc infonarum. fodrilegia ialfi-
tatum.Nos exultans in laudemDei cçleftium multitudo,
&inftru(ftiab àngelis docuere paftores : vt cogriitisnatu-
r * vtriuTquedocumentis, & Verbum in Chrifto homine,
& ChriftUm hominem adoremus in Verbo. Nam fi,
vt Apoftolus ait, Qui adbxret J^pmino,vnusfpiritus eft: quanto
magis Verbum caro. fadtum vnus eft Chriftus? vbi nihil
eft alterius natur*,quod hon fit vtriulque. Non ergo in-
fir’meraur inconfilijs muèricordi* Dei,qu* nos &inno-
centi* reformat 6c vit* , nec quia in Saluarore noftro
manifeftè cognoTcimus gemin*fignanatur*, aut in gloria
Dei de verirate carnis , aut in humilitate hominiside
deitatis maiefta te dubi tern us. Idem eft in forma Dei,qui
formam fufoepit Terui : idem eft incorporeus manens,
& corpus aflumens. Idem eft in fiia virtute inuiolabilis,
&innoftrainfirmitätepaffibilis.Idem eft apaternonon
diuifusthrono, 6c ab-impijs crucifixusinligno. Idem eft
; Tupercoelorumaltitudines vitftor mortis alccndens, 8c
vlquead confummationem feculi vniucrfomEccleliam
nonrelinquenj. Idempoftrcmb eft, qui in Sadefi, qua
afeendit, Jirneventutus,ficutiudiciumTuftinüitimpio-
rum, ita iudica turns eft de omnium aäione mortalium
Vhde ne plurimis teftimonijs immoremur, vnum Tuffi-
cit ex Euangeliobeati Ioa^nis adhiberi, quo ipfe Dominus
nofterdicit : Amen amen dico vobis, quia venit hora, &
nunceft,quando mortui audient vocemfilij Dei : &quiaudierint,
viüent. Sie ut enim pater habet vitarh infimetipfi :fic dédit & fi-
lio vitam haberein fimetipfo : & poteftatem dedit et indicium fa-
cere,quia jil'msbo minis eft. Ergo Tub vna fenfentiaoftendit,
quia filius Dci atque filius hominis eft. Vnde apparec*.
qyemadmodum Chriftum Dominum in vnitare perfo-
næ crèdere debeamus, quia cum lit filiusDei, per quem
fätfti Turnus , ettam filius hominis per aljimptioncm carnis
eft Tadtus,v imoreretür,ficüt ait Apoftdîus, propter deli-
äanoftra,&refurgsret propter iuftificattonem noftram.
Hscconfelîio, dileäiffimi, nullas metuitcontradi-
étiones,nullis cedit erroribus. AgnoTcimus enim milèri-
cotdiam Dei abinitio prpiniflam,& ante fèculapræpar»-
tam, per quam relolui captiuitatis human* vinculapo-
tuerunt,quibusprimurnhominem omnemque eiuspo-
iftcritatem maleluadus pcccati autor obftrinxcrat,&; pro-
paginemdedititiamoriginali fibi præiudicio vindicabat.
Quiaigituriuftificandis hominibus hoe principalitero-
pitiilatur,qüod vnigenitus Dei, eriam filius hominis elft
aighatuseltjVt^iin^ patri Deus, id eft, vnius fubftant
i * , idémhömo verus 6c Tecundum carnem matri con-
fubftantialis exifteret , vrroque gaudçmtis , quia
nonnifi vrroque foluamur L innullo diuidentes vifi-
bilem ab inuilibili, corporeum ab incorporfco, palE-
bilemabimpaffibili, palpabilem, ab impalpabili, for-
'mam lerui à forma Dei : ,quia ctfi vnum» manet ab
Ê
Genera»
ciones n
cabilcsomnium
arratum.
Regi.
Luc.i.
Natiuita-
cis Chrifti
excclleo-
C AP.5.
Xyy 4
G a v.6.