t ü t
A I lianum, turn Porphyrium ( queiri fenem Tyrium voc&t)
• 1 fcucramfuifle, fui ipforum libri conuipcunt. Nam Por-
(iurra JPo't phyrius vitam Socratis, philofophorum facile principis,
phyrii in., in libro quern de Rebus gei^is philofophorum compo-
Socratcm j fQjt> grauiter perftringit, taliaqucconuiciaineum litera-
rum mouumentis mandauit ad pofteritatem, qualiancc
Melitusnec Anyttus, qui eundcm olim accufaueranr,vn-
quam contra ilium dicere aggreffi font.' Ilium autem So-
cratem incclligo, quem gentiles propter temperantiam,
iuftiriam , aliasque virtuces fumm£ admirantur: quem
Plato excellentiflimus apud illos philofophus, quem Xenophon
, quem reliquusdenique philofophorum ccetus*
P h rii ndfolumvtpium.fedvtvnumquifuprahominemputan-
'ubanun ^us »lufpicit ac veneratur. Iulianu$ verb patris veftigijs
glares feduloinfiftens, vitiofamillamanimi(ui.qualaborabat,
:onuicia. perturbationemfdum orrtnes Imperatotes ac C«(ares qui
ciusjetatcmantegrediebaiitur, maledidis figerenondu-
Marcus bjtaret) omnibus patefecit: adeo, vt ne Mateo quide phiphas
° lofophoomninopepercerit. Caeterumytrumque,&Por-
Iulianus phyrium, & Iulianum feu tram fuifle, (uaipforum feripta
leurra. j indiciofunt. Nccmihiadhancremconfirmandammul-
B tisautgrauibusargumenrisopuseft: (ediftafatis efle po-
j terunt,ad eorum ingeniaomnium oculis(ubijcidida,qu£
j quidem conieduris nixus , literis prodere inftituo. At
Gregorii qU£e Gregorius Nazianzcnus de Iuliano memorarit, iam
d^lutbno ex ipfrus verbis perdifeamus. In lecunda namque oratio-
Icntentia. ne contjjp Gentiles, lie fere feribit: ijlarum quidemrerumta-
etji cum experientia, turn principatut authoritatem naftm, alijsfc-
dent fecit: tiiibi tamen tarn olim quodammodo exto temporepraui-
Iulianus debantur,quo cum homing Athenisverfatusfum. Nam Imperato-
" ” ^ 5 ‘ rede ipfiusprofettione exorato, ebturnvenit, cum iamfrater eitts
ttus. Gallus nouas res contra Imperatorem molitusfuerat. Duacauft tins
1 Athenasprofeftionisfuere. altera multo honeftior: vtiGraciam,&
fcbolasquaibierantyperuideret. altera^quamagisinoccultoerat,&
perpatuu cognitafuit: nimirum, vtcumfacrificis & deceptoribus
' fermonesde rebus fuisconferret: quippe cum eiufmodi impietatispa-
H ifto ru____________________I o y iANVS. 'V -
mosvidebantur multum conturbare, fibi iple obijeere >
eaque explicate contendit., & captiofas improbot,um ine-
ptias inanitatesque diluere. Quae quidem fi Iulianùs &
Porphyrius diligenter perlegiflent, non modà libentibus
animis ea approbailent : verùm etiam omnem fuam di-
ccndi facultatem omnino ad alias res conuertiflcnt, &
nunquam animosadfallacescaptiones blafphcmijs.cpn-
traDeum refertas, conferibendas appuliflent. Imperatorem
lamexercendanondumliberaejfetpoteftasconcejfa. AtqUi turn ip fe
equidem in conieclura de illo facienda (tametji in eorum numero
non fum, qui inboegenereplurimumpojfunt) non multumplane '
. aberrant: fed indolis eitts inconfiantia, & ntniia mentis alienatio,
v . me vatem fat bonum reddidit. Namvtquifquerettifimcconijcit,
mus cjuis. itaopttmnsvatesbaberifolet. Nullum in eo indicium banivin mihi
luliani phi videbar videre. Nam ceruix inftabilis fu it : humeri vtbrantes &
fiognonjia prarupti: oqtli'volubiles, vagufe: obtutus in f anus: pedeslubrici,&
claudicantisftmiles: nares contumeliam&contemptumjpirantes:
habitus oris, vultut<j3rtdtculus: idem ipfum tndicarunt riftu profu-
f i , & cachinnUs redundantes: annuwdtrenuendi^abfquevllarations
confuetttdo: fermoincitatus, & Jpiritu interrupts: rogata
temcraria , & infulfa: rejponfa bis nibilo meliora, qua jip fa fe
crebra infequebantur , quacL vtparumfibi conjlanria, fic nullo doctrine
ordinefuerepropofita. Sed quid attitietjingulaferibendoper-
fequi'l Talent profectb eum ante rerum gerendarum fufeepttonem
perjpexi fore, qualem in eifdem gerendispofiea cognoui. Atquefi a-
hcjui eorum qui turn mecum verfabantur, eadern^ me loqtientem
audiebant, iam adeffent, non inuiti quidem mtbt teftes huius r ii
efeyellent: quibus eerie, cumifiaprauiderem, fiatim haeprofere-
.Gregorii bam verba: O quale malum Romanum alit Imperium. Qua cum
|Naziazcpi pr^fxiffem, optabam mefalfum de eovatem comperiri. Nam lon-
Sririmlff g* melm f u‘Jfec > qua*n vt orbisterrarum tot tantistfc malis abun-
daret, tale^monfiru inter homines appareret, quale nunquam an-
tea extitijfet: idtfe, cum multaaquarum inundatioues,quafunt cre-
bro bom mum fermone vfur pat a, multaq3 incendia, terra item con-
quaffationes&hiatusacciderent: quinetiam cum homines ipfa for-
maabalijshominibuspenitusdijpari, beUutna & ex varijs tiaturit
compofita nafeerentur. Verum eumhabuit exiturn,quem eiusamentia
merit'd pofiulauit. Ida a Gregorio , de Iuliano fun t com-
memorata, Quoniam autem multis verbis contraChri-
ftianos temere profufis, Porphyrius & Iulianus, turn non-
; nulla Sactarum literatum loca peruertendo, turn alia inter
fe conciliando,tum omnia ad (uuminditutum accom-
; modando, vim veritati facere conati lunt: quanquam no
paupi fe illisexaduerlo oppofuerunt, fallacesque corum
concludunculas euertere refurareque laborarunt: prater
Origencj .'caeteros tamen Origenes, qui luliani statem longo tem-
iocipiccs i pore anteiuk, fa era; Scripture loca, quae legencium ani-
verb apud rudes & imperitos rerum, non autem apud
eos qui expreflàm Veritatis effigiem ex facris Scripturis ar-
ripuiflent, hoc jmodo cauillatum elïè,hinc perlpicuiiro
eft. Nam eum multa verba, quae in Deiceconomiaexpla-
nanda,communiloquendi corifuetudine,& populari,ne-
ceflàrio ponuntu^,cxSacrisexçerpfiflèt literis, eaquein
vnum collegifiet,ad extremumadiecit ifta: Certè loco-
rum iftorum fingula,nifi fermoipfe arcanam quandam in-1
telligcntiam ( quod equidem facilè exiftimare poffiim)
compledtantur, quod ad iplaverbaattinet, multas contra
Deum blafphemias continent. Haec quideinfunt ab
eo in tertio libro Operis fui quod contra Chriftianos edi-
ditjtotidcmverbisdiiputata. In illo autem libro quem
Cynifinum inferipfit, dum docereinftiçuits quatenüs fa-
bulsfacrafinteffingendae,air,veritatem in eiufmodi rebus
occultandam eftê, hisque vtitur verbis : Natura auet
in abßrufo latere, occulta^ deorutn ejfentia non patitur fe plants &
apertis verbis, impur is bominum auribus ineulcari. Quare i m-
perator, vti ex his conftarepotent, videtureamde|acris
diuinisque Scripturis habere opinionem: illéquidé,quod
illarumlèrmones myftici fin t, quodque arcanam quandam
intelligentiam comple6lantur : fed ægrè propterea
fert, quod non omnes eandem de illis opinionem conci-
pianr : inque eos Chrtftianosinfultat, qui fimpliciter ea-
rumoracula accipiunt. At verb, neque vulgi hmplicita-
tem tanroperè inieûari debuiftèt, neque illius gratia in
Sacras literas tanta infolentia inuehi : neque propterea
eas odifte, atque adeô fenfus (ententiasque præclaras in il-
I lis comprehends de teftari, qubd non omneseas pro eius
arbitrio intelligant. Iam verb, vt videtur, idem illi acci-
dit,quod Porphyrio. Namiftc.CædreæPalçftinæ à qui-
bufdam Chriftianis reprehenfus, cumpraegraui, quaar-
debat, iràcundiailludierre non poftèt, religionem C h r i^
ftianam d e fe ru it& prsodio illorum qui ipfum coargue-
rant, adlibros confcribendos, quibus Chriftianos male-
dice &contumeiiqsèperftringeret, præeepsruiti: ficutfex
illis Eufebij Pamphili feriptis conftat, quibus eiuslibros
penitus refutauit. Imperator verb , apud imperitos info-
; renter contra Chriftianos iadtans, eadém aniratipêrtur-!’
batione incitatus , ad Porphyrij blafpheiniam deflexit.
Qupcirca vterque fua .(ponte ad impietatem prolapGis, &
fib.i fui erroris confcius, débitas poenas perioluir. Porro
àutem, cum Libanius fophifta Chriftianos false irrideat
his verbis (Hominem ex Palsftina oriundum Deum Deb
quehliumfaciunt ) mihivideturpenitùs oblitus,(einextrema
oratione fua, Iulianum in deos retuhlle, ad hunc
modum .vPrimùm, inquit, mortis illius nuncium, parytn^
aberat quin lapidibus obruiflent, tanquam Contra Deum
mentitum. Deinde paulo longius progreftus ; O dæmonü
(inquit)alumnç,dæmonumdifcipule, daemonumdeni-
que afleflbr. Quanquamjlle aljter ifta intelligebat, tamen
cum nomen ambiguum, quoetiam diabolus fignifi-
catur, nonvitaret,eademvifuseftdiccre,quæChriftiani
in probris obietftandis dicere confueuerunr. Quarè fi ad
quenquant laudibus ornandum omni ftudio incubuiftèt,
nomen antbiguum vitarecomododcbuiflet, quo aliam
vitauit vpcem ; quam quidem, cùm eflèt ob eanj reprehenfus,
diuis libris proriusdeleuit. Quo modo autem homo
in Chrifto Deus fit,qüo modo turn homo in aperto fir,
turn Deus in obfeuro, quo modo denique h$c vtraque
verafintjdiuiniChriftianorumlibri oftendunt: Gentiles
verb, antequam credant, intclligere non pofl’unt. Nam
verum eft iliud prophets oraculum : Si non credideritis,non
iutelligetis. Quocirca illos non pudç.t »^homines complu-
reis in deorum numcrum referre. Arque vtiham eos fo-
lum qui tnoruffl probitate præ.ftanf, qu(iufti, qùitempe-
rati funt ; ac non illos potius qui impuri, qui iniufti funr,
~ ~ ^ . quiT>
Sacrz lo.
cositadi-
rex it &
jqicplicuic,
|?t qui no
■M ipfc.cr
jrarcin his
no poflit.
Iuljai Cyn
nifrnus.
luiianisétentiade
nacura ac
Deo.
G
Pórphy»
us cm âd
ucrius
CbrifHa-
nos feri-
plcric.
Libri Eu-
febiî Pâ-
phrli ad-
uerfijsPor-
phyrium.
Libanius
Chriftianos,
quib.
verbis û
ridear.
I Dçmonu,
I voX arabinam,
mo
: dô,Tp ma
Jam parte
[accipitur.
Oracula
diuina ni
prius in-
:lligi>qoi
fuerint
crédita».
lfaia*
Ariftote-
Ilis peplus
pionyfii
corona.
Rhegini
polyinne
I Imon.
I Gentilium
I proprium,
llhomines
in deos
K lcefcrrc.
I Attis ia
[deos relit'
ibeAlcxâ-
De CleO'
medeora
ulumf '
OEn'o'-.'
itiaus phi-‘
loiophus^
Antinous [
Adriani a»,i
mafius,: - 7
Vide Ni- !
Adrizli-f |
belius- d e lta
Ale- .
xandri.
Pofphy-
UUsàLi-.
bamo rin
acos reia-
D
Y ids Ni- ■
eiph.e. 39.
I. io. Thao,
i+.e.t.
Bar.an.
louunus
Confub-
ftantiaiisi
fidei after-,
tor,
Athàna- 1
fins ccclc-,
fiat Aiexa-|
drie rur--
lum pod:
Çpilcopi
ibcxiliq
i-euocati.
I o V I A N V S . f .c d l f iä ß i c x
quique cbnctatilc lotos dedunt: Hercules illos dico.Bac-1
clios, ÆtculapioS : per quos Libanius in fuis libris creber-
rimè iurare non embefeit : quorum amores màfculos &
feemîneos, fi cnumerarc conarer, longe ab infiiruEocfict i
mihi digrediendum. Verum his qui ftudio iftarum rerum
cognoteendarumducuncut, fatisfadet Ariftotelis peplus,
Dionyfii corona, Rhegini polymnemon, & turbapoera-
rum : qui quidem dum de iftis feribunt s ineptias plané ti-
dicûlas & inanitatem theologiegèntilis, omnibus pro-'
ponunt ad contemplandum, Deilloautem, quod genti;
linm proprium fit , homines facilrm deos reponcrc, liber
paucis diflérere, Rhodijs, c ira in calamitatem forte inci-
derent, datumeft oraculum, vt AttinPhrygium facèrdo-
tem, vefanorüm in Phrygia myfteriorura cultu& vencra-
tioneprofequerentur. Q u id quidem ira infe habet :
Vmftro Baccbo, pirnfy « ) « < » Adorn,
ituljtmtmnosfibi vmduet Attis honores.
Oraculum v e r i Attin, qui præamore infano fe ipfum
exfccuerac, Adonin & Bacchum vocar. P o r r i Alexandra
Macedonum regi in-Afiam profi’cifcenti, Amphydio-
nes dona attulerunt, deque illo Pythia iftud edidicora-
rulumi
Tburt hucnipluast, fieri! ornate M inm um ,
AtqnipotiMfrayli tiittim fub imagine numen;
tinmen Altxandrum, ireTnuluquinujfus abafiris
Hncrentt, eflrcnem compefoerekgiiint orbem.
IftaVerba dæmon, qui in Pythia: p e lo te habirabat.de
Alexandrafudir. Idem oraculum, q u i virisprapotenti-
bus affèntarêrur, eos retulir in deos : & fortafle hoc etiam
de Alexandra adulandi gratia refponfum dédit. Qüid
Cleomedcm pugilem comineraoremî de quo, vri Deus
confecrarerur, iftùdqfaculumedidit.
Borna cleo médis viuat Cltomede fepulto,
lüttburicremtsfument altaria demis.
Ob quod oraculum Diogenes Cynicus,& OEnomâüs
plïîlofophus, Pytbium Apollinem condemnarunt. Cy-
zicenietiam, Adrianum decimumtercium deiim appella-
runri Adrianusque ipie Àntinoum fuas delitias,indcos
repofuit, Arqueiftasridiculas ineptias, & merasnugas,
ne nominate quidem voluit Libanius. Quinetiam,qtiain-
‘ uis cùm oracula, tum feparatum .libellum, quem Adrias
de vira Alexandri confcripfir, euoluiflèt : ramen nihil ilium
pudebat, ipfum etiam Porphyrium in deorum, nu-
merum afchbere. Sir enim,inquit,Tytius ille lènexpropi-
tiusmihi,qui libros lmperâtoris,eius librisantepono.Ve-
rùmhæcquidem, quofophiftieconuitijsrefponderemus,
i fatisprolixo fermone praeterinftitutura firmus profecutî:
| quæ quoniam fcparata tradarioneegent, miflafacienda
ducimus.Nosigituradrcliquampergamushiftoriam.
ÿubd ad lotsianum'vndique Bpifctpi foncumbant.finguli
Jperantts eum adfidem fuam ft tra -
ducturos:
C A P V T X X .
LU. ill.
geiiriies jpfi alij alijs in locis ie occu!
S» S i
S L r- - r ......i —r ........... r - -— r ------- ; qui aùrém pallia ^
geltabant, pallia deponcre, & communi vhtatoque ha- tcpiatlaü^-
bituvticoepérunt. Cruerttailla&fccleratàfÂcrilîcia.quO' fa, fiiblat*
rum labe (è paldm contaminab,ant, & quibuis régnante idpldtiîrrt
Iuliano fe exacurauerant, omnino fuêre fublatâ; fatrificîâ.
Qubd qui Macedonij fententiam propugnabant,&qui Ântib-
chiaconuenerant, Acacijfautores, Nicanarn
fidem corroborauerunt.
C A P V T X X I .
}Mperatore Iouiano ex Perfide reuerfo, tu.multus in ec-
clefijs de integro excitatus eft. Epifcopi autem^ dum
finguli-Imperatorem fuaeipforum fidei allenlurum expe-
«Stärent j alius alium peruertere contenderunt. Impera-
!tpV, quoniamperpeiuo fidei G'oöfiibftantialis adhxferat,
omnibus refpondet, fe earn prdaturum: perque litetäs
Athanafiupi Alexandriae epifcopum bono animo eile iu-
bet. Qui ftatim poftoccafum lulianiyecclefia Alexandriae
dénuó potitus eft. - Quo quidem tempore literis confit-
matus Imperatoris omni penitus metudiberatus eft. Potr
ro Imperator epifeopos a Conftantio relegatos, & a Iulia-
iiü nondu fuis iplorum’fedibus reftitutos,- reuocauit. Sub
idem' tempus omnia gentilium delubra o cclula (here:
~ ’ Biblioth. Vet. Patr. Tom.jf* Pats z» V
r i j s Uli-
eiph.e. ni.
•41 .jfiZ.l.li.
. ] Thtod.l. 3
1 c Z.J. Sofe
hb 6.C. 4.
Bar. anno
3«3»» »4^-
jMaccdo-
jniani li-
Ibellû Irri-
'(>erat.of-
ifcruac: - 16 louianié-
jlegans re-
Ifponfum
cohcetio-
I fis epilcó-
pis datum:
X TErum Chriftiahorumtesnonadhucpäcät* tranquil V laeque fuerunt. Nam qui diucria: religionis fatftionibus
praeerant,Imperatorem adeunt, ratifibiliberämabea
poteftatem permitti, contra aduetfarios pto a|[>iträtu di-
micandi. Ac primüm qui Macedoniani äppellabantür,
libellum illi ofFeruht, pöftulantquej vt qui filium patri
diffipilem afleuetabanti ij ab Ecclefia eijeerenturi ipfiqj
in corüfufficerenfcurloca. Huius verb filpplicislibelli au-
thofes fuere, Bafilius j Ancyrasepifcopus: Syluanus,Tar-
fi i Sophroniusi Pömpeiopolis ; Pafinicusj Zenorum :
Cotoänorum, Leontius: Callicrates, Claudiöpoljs s Ca-
ftabalorum denique i Theophilus. Imperator acceptö
eorum libello, iplosäbfque refponfo dimifit, hasc verba
duntaxat locutus : Ego cöntcntionem odio profequor:
eos qui eoncördiaödeditifuht j comple&orämoi#, vene-
rorque. Quae cüra ad anres aliorum perucnerint, fero-
ciam illotum, qui cotitendendi ftudio flagvabanr pctmul-
fere* Quae tes Imperätoris ceffit ex fententia; Praeterea
eodem tempore cumAcaciaftorum morps,qui ad conten- tcfadi-
tionem erancvaldeprociiues, patefa£ri fuerunt; tum qua
iliud ipfum hominum genus ad Iriiperatorum voluntati-
busfatisfacieildum le (emper comparaflet, (atis peffpicuc
intelleduro. Nam hi Anriochi«, quaeeft in Syria in vnü
coadi i cum Meletio*qui paulo ante fe ab eorum com-
muniörte fegregauerat, fideique alfcnferat Confubftan-
tialis. iti fcolloquium veniunn Quod propterea ab illis fa^
dumfuir,quia.tum in magno honore eile apud Imperatorem,
qui tum ibi erat, animaduerterenti llli igitur com
Acaciahij
rû mores
Acaciani
|& Mace-
Idbniani fi-
IdémNicç
im de
in fub-
ftanciali
cm ampli
dlancun
muni eonfenfulibellum componere i Confnbftaptialiaf-
fentith fiaem concilij Nicaeni ratam facere: libellum denique
Imperatoti Offerte inftituunt, qui his verbis perferi-
ptusfuit* •
Sanftißimö, Veoq3 ebarißimo Domino noßrö
IOVIANO VICTORl ,
a v g v s t o , c o n c i u v m e p i s c o -
pomm Antiochias,in vnum ex varijspro-
uineijs conuocarorum, S.
T Vam pietatem, Imperator janlt'ifme, cum primis iaborare
vt Bcclefiapax & concordia ftabiiiatur, nobis exploratum eß.
TUequo fumus nefeij, tefapiemrconfiderafft.formam v t ra& o r-
tbodoxafdei adbanc aneordsam conßrmarsdum valere maxime.
Idtirco nein eorum numero ,qui Aoärinam vetitatisadulteratefiu-
dent, babeamur: rifum efi tuaprudentiafignijicare, quod fidem
fianfti Comilijiatnolimbiuaacongregati&appnbemUs.&tenea-
mus: quqndoquidem vocabulutn Confubßantsalis. quod quibuf-
dam videtur parum re3 eintapofitum, efiprobedpatnbustommo-
daLinttrprctationi txplanatum: qua quidem interpretatio ofteridi
™ßliumexpatrisfuifiantiagenitum,pamfecundumfubßantidm.
fimilem: & neque afftäientm vllam in eius mexplifabili generations
debere intedigi: nequevocabulum Subftantiaapudfanttos pa-
tres adconfuetudinem Gracifermonis taps .fed ab iütsponi ad euer-
tendumilludpeßifcrum dogma, Cbrißum ftilicet ex nibiloortuirl
elfe, ab Arto impie introduuum: quod etiam ißiAnomiani. id efi,
qui filium patri dißimilcm ßatuunt, mptr txorti,multo audatiiss
impudtntiusq, ad Ecclefia concordsam labefatlandam afftueranu
QuamobremexemplarßdetabepifcopisüHcaacoaaistxpofita ( qua
fane vehementer ampleäimur) bis literis, quibus animorum no-
drorumfsntentiam tibideclarauimus.fubiungereplacmt. Efienjm
3 i ' plenum
G
jMacêdo^
nianorum
& Acacia-
horum libellus;
Acaciano-
1 cpi-
floJ'a, ex '
fynodoAn
tio'chcira
adlouianu
nulfa.H
Confiib-
ftantialis
vox appro
bata&cx-
plicata,
Fidei Ni-
jcxnas cxC-
plan
Hi • MlnE
I l f