A
Nizibis.
B
maturat. QuareNarfieus,etfiingcntemcxercitumcollegerar,
Angeloml
de Gon-
I ftantino.
politanis
Per fa: à
Romanis
ebfidione;
cipgStar.
Alamatfdarus.
' c |
Sarace-
noru in-
tcritus.
Vide Nice.
C.Zi. It. 14.
Palladius
curfor.
non camen in fi ncs Romano cum potuit inUatdefe.
VbimuemNizibimvenitfeft hæcquidem fita.inter. fines
Romanorum;& Perfarum, ditiöni tarnen Perfarum fub-
iedajfoide Arclaburio fignihcat, fe veile cum eo de bello
gerendo'conuenire, Iqcumque 8t temgus prælio præfti-
tuerc. Ardaburius ilXis qui ad hæc fignincanda vénérant,
refoondit:Hæc meis,vcrbisnundateNarfieo: Npn qua-’
do tu yoles, Impçratores Romani font bellum gefturj.
Itaque fimulatque Imperator Roraanus intellexerat,
' Perlàm maximas copias contraipfom comparafle: fpe to-
■ ta belli adminiftrandi in Deo collocata, maximü éxerci-
tum exaduerlo mifit. Imperatorem autem fummum pro-
tinus à Deo'beneficium acçepifle, quod eiuS ope confi-
debat, exhocperfoicuum efle poterit. Cum enipaGon-
ftantint^bolitani anxio & folicito animo c lien t|, & pro-
pterincertam belli fôrtunam aricipiti cura diftraélii : an-
geliDëi in Bithynia nonnullis, quos negotianeecllària
Çonftantinopolimire cogebant, apparentes, iùbent re-
hunciare.Conftàntinopolitanis, vt bono animo fint,pre-
cibus fe dedant, & firmam in Deofoem ponant, Romanos
vidorcs fofe. le enim adminiftratores belli à Dep
miflosdicébant. Quo au,dito, non folum ciuitas copfif-
màtafiiit, verùm etiam militum animi multo adbellum
■ faâiilacnoies. Vbi bellum, vti doçuimus eràt ex Armenia
iqjMefopotamiam translatum | Romani Perfasinvr-
bem Nifebenorum conclufos qbfidione cingunt: turres-
qùe ex lignofabricatas,quæ machina quadamvolueban-
tur, moenibus admouent : multos qui ex moenibus pu-
gnare,eaqüe defendere nitebantur, trucidait. Barâtanes
jgiturrex Perfaruin ceruorfadus , turn regionemAza-
Zenorum vaftatam,tum foos milites qui erant in vrbe Ni-
lèbenorum conclu!!, à Romanis obfelïos, iplécum om-r
nibus fois copijs coùtraRomanos ire conftituit. At quö-
niam Romànorum exercitum vehementer formidabat,
auxilium poftulatà,Saratcnis : .quitus idtemporis præ-
fait Alamundarus,,*ir excello animo & belli cofocqui in-
finitaSaracenorum inanii ïeeum adduda", regem Përla-
rura confidere iubet. Qum etiam pollipetur, neque id
adeomultopoltjilli nonibliim fubadurum Romanos,
ledAntiochiam,quæeftinSytia, traditurum. Verum c-
iüsprdmimononfocceflitexlèntentia. nam Deus adeo
ingentem'Saraccnis înculfit terrorem, vt Romànorum
copias fh ipfos derepentè irruillc eiiftimarenuatq; cum
inter ipfos tumultuàrentur, & nonfiabercntqub aufu-
gerent.ipfi fe armato’s prcecinitarunt in fluuium Euphra-
tem,in quohomines.circitercentummiliafubmerli pe-
rierunt,Sic cum SaraCénorum copiisaâum eft.Romani,
qui Nifibimpblidebant, vbi acceperant, regem Perla- i
rumingcntettinumeruînelephantorAim contra ipfos du- |
cere, eâ re fupra modüm exterritî , omnibus maçhinis,
quibusinobndioneillavü fuillent, incenlis,in ipforum
fines regrelli font.Quæ au te m præliapoftea commilfa: &
quemadmodum Areobindüs, alter Romanorum dux,
Perlam quendam longe fortillimumlingularicertamine
interémêrit t 8c qua ratione Ardaburius lèptemnobiles
,Perlàrilm duces pèrinlidias occidcrit : &c quopadto Vi-
tianus aliusetiam düx Romànorum, reliquas Saraceno-r
ru m copias pirofligarit: amccertè,ne nimis longe ab in-
ftitiito dcflcdcrc videar,lïlentio debcrepræteriri cenlèo«
De Palladio curfore,&eiks ceieritaté.
C A P V T. X l X .
HÆ-resgefta: ImpéràtoriThèodofio fuerunt ccleri-
ter nunciatæX3æterum,quaxatione res in locis tam
longinquisgeftas tam citb inte|lexerit,hoc loco explica-
b o. Virum quendam habùit nomine Palladium, & animi
viribüs muftumpollenteril,&corporis. Hie celeriter e-
I quitàndo tantum potcrat,vt ad foca, quibus fines impe-
j rifRomanorum &Perlàrum terminabantur, tridui Ipa-
tiocontenderctj&rurfus diébus totidem Cpnllantino-
polim reuerteretur. Quinetiam iftè vniuerlàs ortis partes,
ad quas Imperator ilium aliquando mittebat, cclcrrimè
peragrauit : adeo vt aliquando dilertu.s quidam vir
de eo lie prædicaret: H i c vi r R o m anu ml mp e ri u m,quo d
latiffimè patet, perànguftum elle foa celerjtate demons
ftrat.QqaccumreÿPerlarum de eoaudiiiillet, præ-admi-
rationèpropè obftupuit. At de Palladip haec dixlfle fat
eft. ' .
Qiwmodo rurfus Ÿerfa a Romanûpénitth fro tr iti fu e ru n t.
C A p y f x x .
IMperator Romapus Conftantinopoli commpratus,
certiorq; de. v iâoria tam manifefto lîbi oblatafaftus,
adeo bonitatè'præftabatvt quamuis iplïus milites tam
prolperè féliciter rem geffîlïcnt, tarnen paeêm liibens I
amplexatiis lît.Irâque Helione, quem plurimi faciebat,
ad Perlas millo,cumillispacem conftituere mandat-He-
lioncumvenilTetinMefopotamiam adeumlocum, vbi
Romanifolfam qua feipfos munirent,fecilTent: Maxißai-
num, virum illuftrem, ducis Ardaburij collegam,lçga-
tum de pace faciehdà militi Qui cum ad regem* Perfa-
rum veni’ret,dixit le noiiabi^peratorèRpmanOi lea ab
illiusducibus,dcj^aCis foederibus feriçhdis miirum*ëlfe.
Imperatorem enifoillius belli ignarum ëlfe: quod qui->
dem li forte illi nunciatumeiret,paruimomenti æftima-
turum.Cum Perla autem illam legationem luberts acci-
pere conftituilfet( eiusnamque exercitus efat fame prp-
pè eonfeftusjmilites, qpiapudillos Immprtales.vocan-
turfnumerus iftorum ad;decem milia hominum fortif-
limorum fuit) fuadent ré g i, vt jionpriuspacemample-
6teretur,quàmipli impetum in Romanos, iam qualî im-
paratOs,feçiflent. Quprùm conlîlio rex morem gçrit,le-
gatumqueinterifo traditihcuftodiäm:Immortale,s illos',
ad inlidias Romanis faciendas mittit, Illi iter çapiunt,at-‘
que in duo agmina partiti, partèm aliquam Romànor um
circumfundere ftatuunt. Romani Vnum agmën folum
Perlàrum conlpiçientes,éqs adoriri parançalterum mon-
<ium illis comparait, quippe ex iraprouifoin Romanos
irruption'em fecit. Verùm cum prælio iam certandum
elTëtjdpx quidamRomanus a Procopio duce a4 eamëçm
delignatiis, diuina,prouidèntià ex colle dëlpiciens, ëùm
vidéret Ibcios ingtaue dilcrimen venturps, Perlas à tergo
adoritur : & qui paulo antè Romanos circumledferant,
iliiip li iam .^enebantur^ ItaqueJRomani vt
primùm il^os öinnes exiguo temppris fpatiô proftraue-
i rant, lé conuerterùnt âd cos qui ex inlîdijsiplos inuaùf-
fentjVniuerfosque lïfoiliter tëlis conféçcrunt.’Qupcircâ,
qui apud Perlas appellanturlmmorrales, ad hune mo-
duin mortales font cfeclarati : Chnftiisque debitum de
Perlispropterea fumplitfupplicium, quod multos pios
viros,qui eum fände êo|ueraiit,è medio fuftulilïënt.Rex
Perlàrum hac clade cognita, limulat fe rerum geftarum
omninpignarum elfe :iegàtionem reci'pit, legatUmqVu c
a.Ü2Lt\iz:NonRomanûcederis,pacemïamampleUor :fedqub. tibï,
quemomnium Romanorum facilè prudenrißunum campen, rim
gratamfaciam. Qupcjrca, hocpado non modo bellum,
quod propter Ghriftianos inPërfidé^geftüm erafduobus
Auguftis,* Honoriodecimumteftium,ScTheqdofio de-*
mùm Cols.reftindum : verumçtiam perfëcùtiqnis j>ro-
cella contra Chriftiauos ibidem.concitata, penitùs re-
ptefïà ,tran quillataque fuit.
. * De his vide Suidamfy à^Curtium. Erant autem le&ijfîmi de des
mille Perfarum viri.qnos Xerxes Dar ij habuit. hôs fetb Tbeodofio A r-
daburiUi concidit atque extinxit. cuit us opuUtis. barbare, non altos ma -
gis honeßabat, illi aureos torques,, Hlivejlem auro dißinflam habebant,
manitatuity tunicas gtmmu etiam adornatas.
Acactj Amïdacpifcopï, in Perfarumcapttuos benignitxs.
C A P V T X X I .
ACaciusAmidæ epifeopus, ' ob fàcinus quçddam
Vide N id
WË
præçlarü,per id tempus abipfo geftum/,sychemeter
ab omnib. célébra tus fuit. Gü Romani milites illos Perlas
Hclion.
quos in depopulandaAzazena captiuos ccperat,nullo (
F
Immot-
ralcshii-
lifcs on
aes-dkfi.
Pcrfatu
fiipplici
■ U
* Anno
treient'
fim* 0
lympiai
quarto
«Acacij
facinu!
prascla
mô'ddrfgi Perlàrum reddere in ahim umindii cerefft 1 1 ça-
ptiiii,qui erant-numero citeiter leptem miliàfqux res a-
nimum regis Perfuum non parum diuexauit) tame pro-
pemodum'à^fùmptifont. Àcaèius igitur,hanc militant
mifçriam minimè neglexit: fed conuq<:atis fois clé^içi^
ficeo^alioqiùcùrtQëusnOfterneqùelaiicibusneqVpq?
culis eget.Namneccômedit.nec bibit,quippequi hisre-
, bus minimèop us habeàt. Qùàrecutn ecqlelia muitarho-*
numénta aurea àrgentpq-, ex propenlàfideliunrin earn
benigflitate pollideat: confentaneum eft, hifce rebus mi-
litescapriupi.&^è euftodia liberarè,
V b f lx c aliaquç idgenuso -
ratidhe pefeurrerât, mpntimenta ecçfoliæ conflanda çü-
rauit, Vendidit, pretiaque parcim millcrbüs pro captiuis
r edi mern di^de fot ^partimàd^êôfumfomëm fobleUandâ.
! p forum regé'mrëmilir. Haéç f es àoeximio illo- ^iroAça-
! cfogefta,rëgfPëflàrummaximâ fecLtforratiohém_, qüqd
J Romani his rebus vcrifque & bello & b.enefiçijs hoftës
} vinceix.laborabàht. ^Fértujrpr^tereà^ tum.XegerodlerTa-
rumi^%uo cle|IderiOAcapij y^dendiftagralle, qùo ho-
miniàalpcdufifo^ere^tuT: çUmTheodolium Imperàfebrem
I Acàciq Cum ï-
I gîmrtâmpræciafàvidotiadîufiips elfet dônâta, mulfi
___e ; foriptbres admodum éloquentes , laqdes Imperàtoris,
Wide quo eius iiomen illùftfarehX, fcriptis'mandarunt, & in
ta.« .Ua + vulgus eafdcm .e d id ç j^ ç ^ ^ g n l^ ja ipfa Imperatrix,
muliçrdiferéàjfiha Leontij/üphiftæ ÂtlrenfonfiSi à pâtre
emdita,& in omni literarum genere probe inftituta,poe-
made eod.em argumente Heroico. carminé conlcriplit.
Hancveum Imperàtorsdiorèrr'dùceret ,A c ticu s’epiiço-
pus,qui earn Qhriftlànamefficiebaf, inter baptizandum
pro Athçnaide ^ Eudociam nOminauit, |||
* Ma ca cfôri o m i a i s inTiàp ti fm o. v id e Gan onem Cortc t lij N i c d n t jo .
î@>r i b i F ra n c if. c it t n p u r r .
\ D e T b ’eo do s ÿ ïù n ïo r i s v ïr t k t ïb m .
numero grauilfona rermenta impofuit. At Theodolius ;
fubtilicareratiocinacionum Ariftorelicarum penitùs de-
Panegyricils.
in
Tbeodo
fijlaude-
Eudocia
Imperative.
;v
'ide Nice.
C A P V T X X I I .
■ Theod&i
B lij Yinu-
D
JlThepdo-
! fij regia
/nioualtc-
,tio limits.
QVànquâfn multi feriptores, yti.dixi, Imperàtoris
fâudesÔrationibusprædicarunt,quorumàlijeopa--
ré 11 â a . ,^philôfqpHiæ ftùdiùm redis yitæ'omcijs lédulù Thcodà-
exColuit.Irafo cbhibeie fodicir, .dolbrefo toleranter fer- fj man -
re,neminem qui illuminiuria aftecerau.vlcilci: imo verb foetuilo.
nemo vnqaamjllunîiràincenfumafpéxit. Iremque cuir I
dam ex ncceflàrijs aliquando fcifcicana , cur neminem,
qfo illi intuliflét iniufiam, morte aliquando multallèt| ■
uç refoondit : Vtinaiù pptius mihi pbceftaseflet, cos. qui
mQ«uifont,ad vitàmdenub reüpcàndi. Alterieqam dë
çadçmrë'interrôganti,dixit,’• N on magna res eft,‘ neque
àrdùàjVt qui homo lit,mortem oppetat: fed eum qui femel
ïftoiifeiiis nçtitiamyfinire ftudebann; alij cilpieban t foâ
in dicendc^acuitàteminde vu|go pérfpeiftam' & cqgni-
tam^acque adco doclrinam, quam muleis yigilijs conle-
cutifuefon^m obfeuro latere nolebant : e§o tamen,qui
n e que I'mperacori notus elle labbroineqiie dodlrinçnièæ
foeciinen vulgo.dai:e cupîo, yirtutes Impératprisiomni-
bus oratio n is^o riiam en tis dfetradtis ? vete commemoraré.
in anim um induxi . Nam cas lilencio præcenrc, cum ram
eximia, tamquehudluolaad vicam reótè degendam cx-
ernpla conrineant, non parum, mea quid cmlencentia,
polleritati incommodarer.Primùm.tamedi if^iplà regia
natiiseducàtusque erat, nihil tam en ex illa-educatione
omnino contraxit mollitiæ tarditanlve •• fed adeq Ipiers
8c prudens fuit, v tillis qui cum eo lermones conlerebar,
miilcSt'um. rërunù'Êx{)èributiam .cpnfeçucus vidcrëtùr.
Dein deta ntacb r pö ris’&ani mi tolerantia fuit, 11 tümal-
gorém æftumqüp fo rti& virili anim.öfuftineret,tum çre-
brb iciunaret, &: maxime diebus Mercurij & Veneris,
qiias GræciijtÇàJïcs ^'■ nuçurKtvtiç vfct&t voçfijit. ^cquèh'Oc
àbcofad ltatumfuit, dun^Chriftiaham viueridi tario-
■ nem cumulatillimè expier c contendere*. Eiusrégianon
difllmilis ftîi nm o n'allé r i o. Nairiprimo diluculo iile îpfç
cufojfororîbus fols hynivnos alter’riatim ^'cantâtos Çecf-
tauit.Qujnetiam Sacras literasmemoriterpronmiciauit..
ham cum epifoopis | perindc ac ii focerdos iàm olim deli-
g n ^ fo s fo ife ^ e eifdemdifferuÏtCÏ-ibroS ctiafo,^miqui
îàcraDeicloquia compleélcbantur , turn:qui ab eorun-
dem interpretibùs conlcrïpti é tan t, mulrb diligendus
qUimPtolemæusPhiladdjihusoiiminvnum'cQijigenabs^
cUràùit. Porrè'autem pàtientia'&màhfoëtudine p--
mnes. longe fuperauit. Nam Imperator Iulianus, quan-
qliani ftudium philo lophiie profi tébatur, tarnen odium j
qtiodcontra eos, qui Antiochiæ eius nOntèti përftrinxe-
rant,minimè cottiprclïîc; lcdTheodoro vni tx ülorum
obiefit , neriib omnino , licet fe deeiusmor^e maxime
poeniteàt, nifi fblus Deus polïit âa vitam reùôcarc.
Adcb firfoè iftudipfum àb eo obferuatum fuit,vt fi quif-
quam érfinen, quod elfet capitis foppliciOmultandum,
aliquarido commififtet, ne ad portas vfque ciüitq,gis, ver-
fos locum vbi mords fobiret foppjiçium, abducî^alTus
eft,quin mifétibordfocommotus illufo reuocarit. Accë-
dit éo,qqpd cum CoriftantinopOli in amphitheatrepu-
gças cum beftijs qubdam tempöre pro fpe&aculo ëde-
rct.populusqüefoblato clamore poftularet,vt aliquis ex
ebrum ifomero , quorum iiiTigniter eminebat âudacià,
cum fera beftra4 eCêrta|et: refoondit Annôn éxploratè
ébghitüm habetis ,nps ira: alluefablos efle , vt nulla cru-
deliafpeâaculacontemplaripoirimus ?Quæ cumpopu-
luséxèiukbre audiuiÇet, c^ e liqu o à crùdelibus qieda^
culis abftinere mdfcit. ’Qmnetiam adeo pius füit,vt om- Theodo -I
nés D çi làcerdotes noiîbrificè coleçqt : \c9sque potilïl— fi) pie»s.
mùfojqups intellexcfàt pietate in primis excelle,re. Fer-
tur prætcrca'mccum , quo epifcopiïs.Ghëbrorum , qui
Conftàndnopoli mortem ofojt,m^.utils eràt, qüæfiuiflé,
eilmqué quanfomüis Ibrdïdatuni induilfè: perfüafom
nimirum, lé àliquid ex çnorruifan^irnoniàinde percer
pturtim. Quo dam annfrcmpprëorqcellolbadmodum
(Sètiirbido » Confueta ftaturaqüé foédacula, populo ëa
flagitantc,in circo edidit. Vpi autemcircus hominibus
rëfertus fuit,tèmpeftas coepic elîévehementior. Ac cum
magna, vis; niuis præceps delaberetür , tum Imperator
pcrlpïçùë deçlarauit, qüo animo ergaDéumaffedus ef-
iet.iicenim populurn per prasconescompellauit: Qfon
multo Êtius eft , v t n egledo fptdaculo oinnes vno ore
Deùm precemur vtiab imminënteprôcella conlérue-
muriucofomcs*Vïïf hæc verbaprotulerat, cum «Imncs in
citcbÿvno animorum conlénfu, fomtnaque cum alacri-
tate Dtopréccs fundëreçoeperunt : totaqüe çiuiças quafi
vÜfa ëcélefiâ fuit. Tum Imperator m medtzpbpuli ftè-
quçntia,priuati hominis'liabicuiucedens, hymnos^recitare
e^orditur: necfp.cscërtèillumfruftracaeft.'NaiTî aef
ferénus fadus eft : ö^ahnon^farifaS, Dêi benignate in
omniuin rcrùm afflu'entiam comtnucata. Si quando bellum
confîtabatur,Dàufois exemplum imitatus,adDeurrt
confugit : pro çërtp perlualus , eum bellotum admini-
ftratorem:ëflé:preCumquë fubfidio adiucus, ea profoere
Scfelicitergemt.
De lo a m i e , quitnortuoImpera t o r eH o îic r io , tyrannidem Rom*
exà'cuiv. &quQ paüo Deus prëcibus Tbeqdosij iriclï-
m i t i i s , i l l tm in e x e r c itu s Romani Ma-
nus tradiderit,
. C A P V T X X I I I .
Vide Nicii
ca.s6.L14.:
Euagriu/H
H Ôclocoigicur,qu,aratione paulo poft bellum cum W.i.r.y.
Perfis gelturn, Honorio inortuo. Àfclèpibdoto & ono'
■ H f ô ! i 1.’ ■ «s .a./-■ -i__ i rius lmp:
Mariano Goil' ad dedmumodauum Calend. Septcm-
bris, ope diuina nixus *Ioannem tyrannum pröffigarit,
comniemorabo. RCs namque id cemporis gefts , fiunt _ .
dignx^njeo quidem iudicio) qux memorix pofterorüm ‘ üdinp
commfendcntur. Nam qute res Hebrajis, M oyle duce,
mare rubrum traijeientibus •• eaedem etiam Imperato-
ris ducibus ,'cum ebs contra ty rannum mitteret, äccide-
ruhc. qüarüm qufdem fommam ego|)audseompledär:
yberiprem autem earum ejeplicationcm , quoniam fe-1
paratatradatione eget, alijs perfequendam relinqUam.
m oritur,
an.416.
De hoc