intcrrogatio de libero arbïtrio hominis &
gratia Dei.
C A P . XI .
Quoddircctio vitzilcßrtcxDtoßt.
C A P . X I I I .,
N Ec fgjjjj viæ , qua!
VEtmanus-In quo éreo Hterum conf.ftit arbitrium, iM-gridiebänmr.ad gg|gg| virratum confumma-
c r m a u u 4 . A u q ... 5 ■ , \y j _ _ _ : s H 'K n ^ n i ^ n r . r p n ^ ^ n r p ç . i n f l n f t n a leoroHnaohtinuifletcrcjÈtamr Ö < t o e « i 4 T O ^ d e e t ^ > a ^ f c ^ ^ o b ä n u t f « e -.
■ ftioncro pcrtinçncv& incipit & coriiummac.
B
Gtncf.ii.
Gratis
Dci ne-
ceflîtas &
libcriat-
bitrij iiy-
becillitas.
Pfal.16.
Pfal-3 9 - .
C
P ftillT'
tyl.9Ï- :
tes y Dirigemeinveritate tua, & dirige in conjpeâu tuovïam f y 1-***
meam.SCyNótemfacmhi vum tn quaambulem. Alius autem, FJ* p
. non Iblum fide,fedetiamexperimento, & quodammo-
doipfarerumnatura, hocipfümfedeprehendifTe pro-| I èh tüu ^ ^ out'W ptin eK(juid\non eftin hôinine vid-eius,necvi- Pfal.14 a . j rieft, vtambulet&dirigatgrefîusfuos. Et ipfe Dominus ad lerem ‘o-
Kraelem : Etdïngam e«w<go,inquitvvf abietem virement,ex Ofea 14.
mefi-1<ci us tutts inuentuseft.
Quod feientia legif magifterio~& iüuminationeDo-
mtnt confer xtur.
C A P. X I V..
Kejponfto de iiftjcnfdûone dmndgratia manente a r-
, - ; fàtrijlibcrtdte. “
C A P. X I I .
TQ AphnûtiusrHoe vos re&è mouiffet, fi in qnrai opéré
1 veiaifciplina prineipium tantum effet ac finis, & no
etiamquædammédiet^interefl'et.Ita^Uefiçutoceafionem
fÇlutis diueifis môdis Deum cognofciitiiis operari,
ita noftrumifibjceàfionibus à diumitato céiiceins* vel e-
nixius vèiremilfius famulari. Nam fient Dei fuit vocantiéoblatiôyèxidëterraf
«^fitaAbrahæfuitexeuntisobe- ■ . . . 9 H . . A .
dien tia:8cqaetnadmodumillud quod-diçitur, &venitn T * ç s q po * ipfi us kiennam nonkaionis induftna:
„ n a m | o fcm p e r a a r is fiïir o p u l it a illu d q u o d a d d i-
tur w m tM m o à r ù m o M b c n m D e l « L p t om ii c f t is eft | ra n rad ip .tp .d .cen te sa d eum : r m tuas D om ,m d em ,„p * Tfa,M .
dratid Cercos tam en nos elle c o n iien it, q ud d om n em j .iw K orjrt m .stiweioceme, EunutUoculosmeos,, à ; u n - g g j |
E â S s e x e r c é /n e q u a q u a n i « l i g g g M g «
d'Iio-'écià.vel.ftudionoftrbp erFedipnemp offimusattin- !
gère j nèc fuftïciat fitentiam.
Quddinteüeftus,quo mandata Deipoßimus agnofee-
re,^* bo:u voluntatis ejfecitts à Do-
mtnodohètur.
C A P. X V .
ÎPfum etiam ihtelleCbùni BeatusDauid, quo mandata
‘DèipolfitagUokcre,qUævtiquêinlibrolegisndüeiL;at
elle perlcripca, à Domino poftulat promereri, diëènS;
Ibidem.
D
Pfaij6i
talïifublimiaJbeatitudinispraemiaperuenirè, nifieajDo- |
ihino nobis.cooperante, Sc covnofttum ad id quod ex-
pedit diligente fuerinius adepti f idcoque debenmscum
Dauid praxites momentis fingulis dicere | Yerfic?grejfus
meosinfeniitis tuis,vtnon moitea'ntur vefiigtamed\ SCyfiatuitfu-
prapetram pedes rneos,&direxit grejf u wewjvfn'oftruin arbi-
triumquod procliaiüs velignoratione boni ,■ vel oblé-
étatione paffioniim fertur ad vitia, ille inuffibifisTeébqi
mentis human^ advirtutum pofius fiudia cqntprqueré
dienetuc. QuadVub 'v^rficuiópèYProphetaramaaife- | f lflM j * H B B .
ftdfink lecdm^s decantan- Impulfusverfiitus)ruw,vtcade- I Seruus tuns egojuwJ.: >vn3i ivudecii^vtdfium maMaUtua. pfaI I lg ,
Vc/W’fiquo^iberiarbicnimfinnirasdefignaturi&Di'WWKi Qmveiqueccuuellect.um lemei hbfpernaturamprarfti- G
fujcepitnu • rurfiimadiutoriumDomini iundum^cidem ; rum po{ficiebac,nounam quoquemanoatorum Dei,qu?
femper€ ftendimr , quo iam ne përiituslibéro coliaba- ; deicnpraténebaiuurinicge , vtiqiiefiabebat inprom-
mur irbitrio,cü?icubailènos vidérit, poneftionequo- ; ptu : &tamen vehancpleniusapprehendac Dominum
dammodo manuum fiiarum fiiftentat atque eonfirmac. ; déprccacur, fcicns nequaquam,libmiec lufiicere pofle id
mité t^ iSÜke lr4motm$pe s^ ^liibncafciliceraibr- ; quoüperifïlcuramcoiKficiónismfertumefi:,, mfi quon-
"trii izQ x^ ^ ifim cö rd ia tuaDominedMuudbat me-, iterurii' : diana Dommi iliummatione adnitelli|endam
modilitati fuze Dei coniiingit auxiiium- quia në mouere- : ter legcm ac mandata ems apenms -agnotccnd a , lenlus
tur pes fioei fux,non indultria: propria: fiiiflè, fed mile- ipfuis ab eoacni Kiene illufiiatiisjip [o enam vale eieëho-
rigpf/iiaï^ omini cönfitètur.Ët itëriirai5««»daw multitu-
linémdolorumméorumincordemeo, quiliberovtiqueinihi
nafcebanturafbitrio, |tnfiöldtionesiüalatificaueriit ontmant
meant, per tuam.fcüicetihfpiratipneni Veniënresincor.
ineum, &: reïèrantes ëontcmplatidnëm futürorumbo-
noruiii ( qua: pró tuo nóminë laborantibus prsparafti)
hqnfoium abftulérunt omnem anxietacëni cfirdis mei,
verumetiam fumnaam lastitiam eoritulerunt. Etrajfum,
N tjiquid Dominus adiumt me ,paulominut habitauerattn infer-
nodnimamea'Mbin vtiquëarbitrij ptauitaté fe in inferno
habitatu rum fuiffe teftatur j nifi Domini fuifiet adiüto-
rio aepfote&ione faluatiis., A Domino ehim, nona libero
arbimo grejfus hopimis diHgentur.EtyCÜm ceciderit iujius, libero
dumtaxat arbitriö,»o»f Qua próp,tcr?^«i<ï Domnüsfupponitmatiumfitaim
Hpcefia'pertiifimèdicere:
Nullus iuftp.rum fibi fufficit ad obtinendam iuftifiam,
nifi per momenta fingula titübanti è i& corruénti fulcimeiita
manüsfua: ftippofucrit diuina clërnènjia,
- vnepfofiratusidpéreatpenitüsjcumfue- '
ritlibêh-'^bitrijjnfirini-
: . tatecollap- ' . -x\
fus.
P hilip 2
nis fide quod dieimus clariusptafiiicadre » Deusefiptim-:
quioperaturin riobiit^velbi:&f^tb'eprb%'iiitvolttnidte. Et i
rm{\imylntelligequAdico,4abitvnim tibiDonltnus infelleclum.
Philip. I
Quid pOtuitapertiUS d id , qiiam vr & bonam volunta^
tern noftrain, & dperis confummationem a Domino in
nobispronunciaretimpleri?Eticeruni : Oujavobisdond-
turn eftpro Chrifio non fotum,vt ineum eredatisfed vt etiam pro
iUopattaminii -Hie quoque & initiumcondef fiqnis aefi-
dei nofirs ,_ ‘ac palfionum tollerantifin donari nobis a
Ddminodeelarauit^Quod intelligfens Dauid qUoque fi-
milirer drat,fibi,ho(5iplum Domini miferatione concd-
H
diYicehs'.ConfirmaDeus hoc quod operatus es in nobis | often-,
Pjal.6+•
dens non fufficere fibi faiiitis principia dono Dei gratia-
que emlatafnifi fiierin t eadem miferationeipfius&quo-
uidianaopitularione-perfetSta. Non.enim liberum p ® i |
t r i um, f c d / i i / i / i f i N o n n o f t r a v i r t i i s , f e d pf,l.ny
ttominus erigit elifos:Nbfi letStionfs indmftria , fed Dominus
: illuminai:cacos,quod Grsce dicitur’ id
Ddminus fapientes faci'tcakos/ Non noftra cautio, fed
Dominuscuftodtt aduends j Non noftra fortitudo,fed Do-
minus alleqat flue fufFulcif omnes.qui corrUUnt. HxC
autemdieimus,non vtftudium noftrumvel laboremat-
que irlduftriam quafi inaniter fit fuperflue impendendo
vactiemus : fed vt riouerimus noSfiheauxilioDel , ned
adniti pqfle, nee efficaceS Uoftro^efre conatus ad capcfi
fendum
I tfilh3i*
1 fJallii 7^
2. Cer.s.
l .Ger.io,
Pfal.HSfëndfii'n
tarn immaheprsmiutn puritatis, nifi nobis ^d-
iutorio Domini ac mifçricordia fuerit contributum . E-1
quwentmfaratur in diembelli ->a Domino autenrefladiutoriiim,
quixnoneJlttf\foriiiudine poiensvir : & , mendax eqausail,
falutem,vt quigloriatur,in Domino gloriefur. Oportet igitu r
nos fimpej cum beatd Dauid canere , Eortitudo med&
laudatio WM,non^libetum al
efimihiin falutem.Quùd doiilorquoque gentiutrinbn ig-
ridtans idoneùm fc:fa6tum rniniftetiq noui teftamenti,
non fuo meritdnecfudorc, fed Deimiferatibne, prbclar
xaztmo9i]'i^d^tts-,inc^ix-tidomcôgitare aliquU anàbisqua-
Jiex.nobiSifedfujficientia noftra ex Deo eft. quod minus Latin
e , fed exprefiius diefpoteft, idoneitas fioftfa ex Deo
eft.Denique feqfiitur,' /^i.&idoneos nos fecit mimftros noui
teftarhenti.
Quod ipfaftdesfi, Domino concedatur.
C A P . X V I .,
IN tantum arnem vniucrfa,qus ad falutem pertintnts
Apoftofi fibimet a Domino largita fenferunt, vtip-
fam quoqnefidem prsftari fibi à pomino poftula^ent, •
idicÿitcSyDomineau^enobisfidem. Plenitudinem eius non
*libero arfiitr'io prsfumenres » fed Dei fibi credentes mu-
nere conlerendam. ’ Dcniqne cloeet nos idem auctor fa-
lutjsIViinranæ, quamipfafides^nbftfaltibriçafit Scinfir-
ma,Sc nequaepiam fibi fufîiciens, nifi hier it auxilio Do-
minfrob,dratajdicens ad Pètrum : - Simon,Simo.n,ef^e fatale
fus Chrïftusé* Dêuspdtà nofter qui dtlèxitnos, & d e -
dit çottfôla'iionem kternam-j& Jpem bonam in gratia, exhortetur
corda veftra,dr confirmet tn omiti opère&ferniont bono.
P QtàidperpeïuitaS'tmorif Domini nobisaDomino
-- :• conféra tur. «
C A P. X V I I I . •
TPfiimdeniqué timorem/Dei, iqijb firmitôreûm tenëre
I poffimus,à Domino nobis infundi, Hieremias PrO-
p hët aexpe don aD e i m ànifé ft è teftatur, itadicens : Et \ltrtm .fit
dab'oèiscorvnum , &animajn vnam, vt timeant Ifièvniuerfis
diebus,& beneftteis^filfiseorumpofteOs, &feriam eis pdäum
femiternum, Union dèfin'am eis benefacere, ériimorem rhetirfi
dpbo in cordaeortm,vt mhrecedant a me. Ezechiel quoque :
Etdaboeis cor notium, &Jj>iritum nov.um tnbuanMnyifceribps
cor um, & auferam corlaptdeum de carne eorum, &dabo eis cor
carneum, v i inpraceptis mpis ambuleiit, & indicia medeufto-
dianty faciantçfe t a , &fthtmtln inpopulüm, & egofiméisin
Deum. Y - . 'Y ' ' : .
. Qüodinitium voluntatis bona & confummatio eins
aDomino fi t . #
C A P.- X IX .
Qyibus mani^eftiffimè perdocèmüt, &initiùm vo^
.lunràtis bonté iïobis Dômifio inf|)iran.te concedi,
■. Ezech. h.
&S6.
i'Thcfzi
! nasexpètiuitvos vtcribraret vos ianquamtyiticumfi feil egojo- 1 quniaut p'c| fe., aüt per exfiortanonem cuiuslibethomi-
gaitipatrcm meum htdeficeretfi^stua.Qnpdfi.\ias in feitie't-; nisjiutpêrneeèf^aBATrios ad^lïutis itrrahitviam, &
ipfo fèntiens fieri,&quodamniQdo fidem/uam infideli- : perpëfiönem virtuturri ab êpdein fimïliter epndofiarii,
tads fiuÓtiBtis ad-perrticioli naufragij .videns fcopulds .noftjjuih^rö hoe efië || yt,exhorta|ipiiemauxiliumquc
petüi^eri,adèundemporriinuhi auxiIium fid è ifiis pp^ Dèi velréf^ifiiu^ vël'éfijbci'u!$ excquiiniüf , & * pró hoe
ftulans dicityDomïneadiuuainfidélitatemmeam. ïntantüm nos vei rcmunèfationern, vel fuppliciadignilfimapró-
itaqite fenfcrir.it Euangelici & Apofcolici viri vniuerfa mere:i,qnod eius dilpenfarioni aeprouidentiserganos
quae bonafunt,auxilio Dominicófummari, & ne ipfam benigniifimadignadone collars, velnegleximns , vel
„ quioleni hdem faam confefiï umcillsfam , fe pofle fuis lluduimus noltue obedientis deuocione congruére.,
j viribus yel arbitrij libcrtatc.feruare, vthane vel adiuuari , Qfipd.êuide‘nter in Deuteronörnio apérteqne deler;bi-
j in ^velclonari fibi a Domino óoftularent. Qaice li in Pë- j t u r : C . W K , i n q u ; t • ;i«j in tenant
trojne dèfieerét, pomiifiegeb^tauxiliö, 'qfiis'etitxam.jquampoff^rjmingt>cdiefjs> & diUümtgènmmultdsurM tè,
prsfumptpr & c seu s , qiiiiead hums euftodiam qüoti- ' Eths.mi. & Gage fawn, A monhaum, Chdaanaum & Phere-
■ diano Domini credatadiutótio npn egere^vprsfertim j kiaum,Euaum & Iebufaum, feptemgèntes multo maióriSnumeri
j cüra ipfè Dominus in Eua.§geliö'fippipfuïfi%ifidenterj'<^«fo$«i»f«ft,^ inter-
1 cxprellcm^diccns : Sicutprimes?:o!iporeftfi’iurun/ faccrea fe- neciopem,HoninibücumeUfédus,nequefoci^iscUmetsconiugia.
1 ,-*r ------ -— Qüpdigitur intröducuntür insjterram reprömiffionis^
qUöddélëntur genres n iuits Cprameis, quad tradüntur
irimanus eorumnatipilps maioris nunieri, & robiiftio-
res qu^tripopUliisIfiaëijDci efle gtatiarri »leriptüra pro-
fiundiat. VtrumiUtempercutiat eas Ifiaël vfqUe *adin-
tërnècionem, an referuét eas & parcat, & ytrifmineat
cunteis Fcëdusi&vtruni nop fociet èum eis coniugia, an
föciet,ipfórüëftètcdtatur;(^otcftimoniomanuëftèdif-
cerniturVquid libero arbitrio | quidvé dilpenfatiöni vel
qdodd.ianó adiütorio Doniini dëfieamus adfi:ribërëy &
quod ditiins fit gratis prsftare nobis occafiones falutisv
&pl-óuentusfèdundos,atqUe viéloriartt: noftrum veró
efle'jVt'Cörïcefla Dei beneficia Vèlintêntiüs , vêlfègnius
e^e'quamur. C^am rationém etiam in illórtim caicorüni
.èulatiórièfatis èuideiitèr^vidëmns exprefïam. Qupd
nim ttanfijtahceeos Iefus,diuinspróuidéntis &digna-
tiüriis eftgratia. C^ódvóadferantur & dicu rit, Mifereré
noftri Domme fill D^wiilfideiipfóxum &prëdulitatiseft o-
,pus.C^ódvifun^fecipiüntpcfilQrum5ditiiniiUiferario^
nis èftmurius.\ Qfiodaütèm e|am póft perpéptiorieni
euiüslibët mudéris tam'gratia Dèi ^uairi titiafliberi ar-
bitfijperfèuérët|lèprpfófiirtf quoque decegiqüi panter
curati funtjdedaratexèmplum.Ex qüibusdum vnus pef
.arbittjj'fui boiilim gratiarum reftirüif a<$iÓhémDomi-
nusiiouèrri inqa'if ehs,ynümqüè cpllaiïdan S,foliicitüdi-
nemadiutörij mi etiam èirca immèmdres bërféficiórum
fiiorum iugem retinërê femonftrah HöCipfum enini
- VifitatipnisfUsdóhümëftjquodvelfilfeipic
ócapptoMtgL'a'tün^vëlrëqUiritac a
'rèprèheriditfn^'dtósif '
Ki êuod
i metipfo nifi ih vite tv. anjer it ita & vos liifi in me man-
I feritis ? Et irertim : Quia fine the nihïlppotefiis facetf.
: Quàm fit igirur ineptum ac facrilegüm quiequam de
bonis adfibus noftrs induftris j & öoft Dei gratis
j vel adiutorip deputare , maniteflë probatur, Dominica
brotèftàntefèptentia , fin e fua in fpiratio ne vel coo-
ppratiorie fpiriialesfimëluséxlubcre neminëmppflè. O'-
nine enimdatumbonum , cf' omhè'domm perfectum de fur fum
eli fd eß endensdpdtijeimïnum. Zachàriàs qüoque,J[uiajïv
qu'kbonumdpfius eft\(fifi quid optimum,qbipfo- Etideocoft-
, ftànterbeàtps Apoftoiiis: Ouiienïmhdbésquod Höndccept-
fiit Ouodfi.iccep fi!,quidgloriaris quajiv.unacceperis ^
Qupdnioderatió&toierdntid tetitaftönuiü nobisd
Dominottibuatur.
£ a l x ^v i l , y
O V ïfimani quoque tolërariti^, jqi
Ofuftinere poffimus ? Ifio n ig jlfh
in Dei m i f e r i modeip:i(|
A p ^ f t ®
hum ana ii
ld quo
ua téntationèsillâfàs
noftra-wptütè qiiim
mode'iR:ic|ie.cq‘jT ii* r c , beams
fat; Tè^aMlfiosmÊÆjprebend/it nifi
qui wmmrimtn^ßs tcntari juger
Tcit-th teiiKmueetianiexitum, vtfufii
.r|fioqöÄ!&refiue'Confiriuareäni-
heöpiisbonum f dcöpëratitnhÓbif
'âeitài ideni Apöftólüs docct i Deus autan
ea,qu2efibHum|
pacis qui eduxaMe tenebris paftorèin nidgnumöuiüm hi fdn-
'gHimfefiamèntiàterMfffütn'ÙW - dptetvos iiiohiniboHo
factens in visbu quoaplacétcördnije. Qfipä etiarii iTheftälo^
hicënfibusVteüertiäc^cii preóatdr dicens ; IpfiautéthDo~
ÙibQpihi Veti fidsu jom i f Pars i j