S. Sn ap Papaperperam adscript ut
d c mifericordias opcribus impcratum eft. Vide ergo j quodmaiuseflx S ed confufionis eft, in quie s, v t ab alijs
quam peruerfum, q uamquecontrariumhe,vt-p ropter j accipiat, qui dliisdaueconfUeuerat. S ic o n fu fio n em ti-
illu d q uod no eft mauda tum, dillimulemus facerc q uod jm cb a s ,q u id te iili mancipare vo lu ifti, cuius facrapienta
ma&dacam eft | Sc quod iuflumnon eft formare videa- j huius mundi cohfiifiombus-pleria funt. N am &-riariuim
û r ,n eq üo d iu flftn ie ftitn p le am us,S ed dices,fi paupe;r
fuero,vnd e eleCmofynamiaciam | quafialicubi n onh a -
benti tibieleemôfÿnam facere præceptum l i t , ant fem-
' p'erfaeerepoHisduliciarumaftlucntiampoflidendo. D e -
I buerunt ergo hæ c& A po fto li D omino refpondere, cum
auc beatos pauperes dice rct, aut coelcftis reguipofle(Tores
non pollc d ie diuites defmiret, ft non magis Ghrifti
præceptUm, quàm diuitias côgitallènt.quæ pccoccaiio-
nem paupemm defenduntur. Quaeris itaque quis mi-
fericordiæ opera fa c ie tiam.fi omnes fuacontemneridu,
ad p^feèriûnisgcadumniranturafcendcre? Curautem
non putes vniuerios pofle Sc pietatis gradum Sc perie -
û io n is imp ic ie , præfcrtim cùm fd a sp aula tim fm gu los
fidei incremeiKo prpficcre? D uo certe populi cfle viden-
turecc leliæ, qui èundem Chriftum D ominum conficen-
tuf) C atechumenomm fc ilice t, & illo rù ih , qui ex cate-
chfimctiis diuini iauacri fànèrifi cation c purgantur. Ne c
quifquain baptizàndus e r ic , n i i ipriùs eatechumenus
fu c r i t ,& cum h o sd u ose fle n e e d le l i t , ad vnum tamen
arab o fe ftinan t. N e c idcirco om n e s, aut non poterant,
aut non debebant ad eundem populumpe ruemtc ,quia
inter initia duos eiîe manifeftuni elt ? cur Sc non de caufà
mifèricordiæ&: perfeiftibnis ft militer len d a s , q u o d omnes
quidempieta tis^radusp erfici in primisdebe ant ,S c
nihilominus tamen conari p e r fe ition is culmen afeen-
dere ? Ne t^deo mifèrieordiæ gradum eiiacuari, quia ad
perfeètionem omnes tranitfre contcndant. S icu t nec ca-
techumenorum, quamuis cunètos fideles eflè conuen
i a t ' : q u i a , v t d i x i , p e d e t e n t i u T a d p e r f e < f t i o r a t r a n f i c u r .
N a m v t d e h u m a n i s t r a h a m c J e m p l a , i n o r a t o r i s f c h o l a
m u l t i g r a d t i s f u n t , Sc t a m é n o m n e s a d c u m q u i p r i m u s
e f t , c u r t u n t . N e c i d c i r c o t a m e n p o f t e r i o r e s p e n i t u s d e i c -
m n t u r j q u i a a d p r i m u m . y n i u e r l i p e r u e n i r e c o n t e n d u n t .
V e r e r i s c n i m , f i t u d i u i t i a s , f t e t i a m o m n e n i m u n d i f u b -
f t a n t i a m f p r e u e r i s , h e n o n l i t , q u i m i f e r i c o r d i a m f a c i a t .
N u n q i i i d l o i u s i n t o t o m u n d o p o f l è f f o r e s \ v t m e t u a s t e
f u c c e u o r e m h a b e r e n o n p o f l è . N o l o a u a r i t i a m t u a m y e l
m i i è r i c o r d i æ , v e l p a u p e r u m c ' a u i à p r æ t e x t u v e d e t e n d a s ,
t u q u o d c u u m e f t p e r i l c e , a d f u p e r i o r e m g r a d u m d e i n f e -
r i o r e c o n f c e n d e . L o c u s e n i m t u u s v a c u u s n o n e f t . Q u p - S
c u n q u e ^ n i m a u t n u p c r b 4 & t i z a t o , a u t c a c e c b u m e n o a c -
c e d ç n t e i u p p l e b i t u r . D i c i s r c > r f i t a n , & v n d e m i h i v i t c e a -
l i m e n t a , f i m e a c u m f t a c o n t e m p i e r o ? E c c e n u n c a g n o f c o
c a u f a m , p r o p t e r q u a m d i u i t i C T o r i i c a n d e f e n d u n t u r e u i -
d e n t c r , Sc c u i c æ t e r a a r g u m e n t a d e f e r u i u n t , p a r u a f c i l i -
c e t f i d e , q u a m f r u f t r a i u b m i f e r i c o r d i æ t i t u l o y e l a r e c o n -
t e n d i m u s , d u r a p o l f i c e n r i D o m i n o m i n u s c r e d i m u s , & 1
d i c e n t i : i f otite cogitare quid, manditcetis, aut quid bibatts, ne-
que quid induamini3bitc entmgentes inquirunt. S c i t e n i r a p a t
e r v e f t e r , q u i î h o r u m o m n i u m i n d i g e t i s . Qu&nu ergo
prïmùm regnum Dei, & iuftitiam eius i &'h&c omnia apponen-
tur vobis. Q u i e x i g u i t a t e m f i d e i n o f t r a e c c e i i v o l a t i l i u m ' ,
Sc l i l i o r u m a g r i c o n f u n d i t e x e m p l o . E t j i e c o n f u e t u d i -
n a r i a i n t e l l i g e n d i p r a u i t a t e h o c i o l i s A p o f t o l i s d i d f c u m
d i e c e n f e r e s , a d i e c i t : Hacemmgentes inquirunt, n o n a l i j
p r æ t e r A p o f t o i o s C h r i f t i a n i . G r e d i s c e r c è h i s o m n i b u s ,
q u a e t i b i ' d i u i n a v o c e p f o m i f l à f l i n t ? C r e d i s t e c u m m o r -
t u u s t u e r i s , d c i n p u l u e r e m f a u i l l a m q u c d i g e f t u s , d e c o -
d e m c o r p o r i s t u i c i i i e r e p e r c e r c f u r r e i f t i o n i s g r a t i a m ,
n o n m ô d o i n p r i f t i n u m , v e r u m i n m e l i o r e m i m m o r t a l i -
t a t i s f c i l i c e c , & i n c o r r u p t i o n s f t a t u m e f l e r e p a r a n d u m ?
Sc c r e d i s , f i d i g n u s e f l è v o l u e r i s , t e c c e l e f t i s r e g n i g l o r i a
l o c u p l e t a n d u i h ? G r e d i s e t i a m i p l e n d o r e i o l i s d e c o r a n -
d u m ? Q i p d m a i u s e f t o m n i a i f t a p r æ f t a r c , a n p r æ f e n t i s .
Y i t s e f u b f t a n t i a r n e x h i b e r e i S i p r æ i è n t i s v i n e e t i a m f u b -
f t a n c i a y n o h o r u m m u l t o i n f e r i o r e f t , c u r n o n c r e d a s
e u m t i b i m i n o r a e x h i b e r e , q u e m c o n f i d a s e t i a m m a i o r a
p r æ f t a r c . ’ Q u i e h i m I l i a , q u æ f u p e r i ù s r ù ç m o f a ü i m u s ,
r é p r o m i f i t , æ q u è i p f e p o l l i c i t u s e f t , q u o d n o b i s , n i h i l e q -
g i c a n t i b u s , a b u n d a r e n t o u j n i a . S i n o n c r d d i m u s q u o d
tas ip fius , Sc pa flio, Sc totafecundum adfumpti hominis
formam vitædecurfio , non modicampræftancincredu-
lis cqn fufionem, fed quid dicit de talibus D ominus : Oui
mecdnfejfusfueritcoram homintbus, &egoconfiteboreum coram
patremeo,qui inçdisefi. Vides e rgo ,q uo d iam non propter
miferiçprdiæopus , fedpropterhumanamconFufionem
diuina erubefçimus præcepta feruare. Carnalite r îiim ii
fapimus» & humammagisfenflisduc imurintelligcntia ,
qudm diuini v ig o r e , vnde grauicer&-vèhèmenter erra-
miis. O m n cm G h r ifti& d ilç ip u lo rum e iu s èrubëfcimus
vitam, & C h r iftian o s nps etiam cehfeinus.’ Çpnfun d i-
murin humilitate, inp au p ç rie ,in abiedbionc vcftium,in
vilitare-fimplicium c ib o fu iii, in ignobilita te fè c u li,m
obtredfationibus, in fubfannatione, in opprobrijs, & in
illisp en èom n ib ù s , jn q u ib u s tam Çhriftum,qu am eius
A p o fto lo s gauifos fuifle cognofcimus., C on tra gloria-
murift ftipcrbia,in diùitijs,in claritate veftium, In fuaui-
tâte efcarùm, in nobilitate feculi ,in huma,niskudibus,
6c caducis. E t quiiquis ad,nos inG h r ifti fo rma pauper
aduenerit,dcquofcrïptumeft,.£«Mï/0» babuit jjiectem ne-
que honorent, fed facies eius exhonorata e]l. Iudaicp ritu ex-
afpe rarur,irrid etiir,illudit}ir,& fi gu tille, cuiusformæ fi-
militùdinem ge rit^ed u& or Sc perfidus iudicatur.Si q uis
verb quamuis in fid e lis , & diuerfis flagitiorum çrimini-
bus inüolutus adueniac exirhius habitu Sc veftium dighi-
tate præclarus,contra A p o ftp li iqterdiCium paupenbus
cunétis.quàmuis, faniftè cbnuerlàntibus anteponitur^îc
C h rifti formæ feculi habitus antefertur. E t talia cxer-
çentes C hriftianos habere fenfum ve l Chriftum sredi-
m u s , q u i in h is penè omnib us, quibus Chrifti teprælèn-
tatur fo rm a , c©nfundimur^ .& in c a n d is quæ ad feculi
honp rem p e rtin ent,glpriamur.Certèp oft Chriftum d o -
dtores noftros eflè A p o fto lp s çrèdimus. Q u id ergo eru-
befcimusillornm exemp lo viue re , quorum no s difeipu-
lo s confitcmur. Sedmeliüs, e ftm ih i de proprio viuere,
quàm dea lien ofpe ra re . Quantum ad humanam fapien-
tiamfpedVat3 melius eflè cenfetur rqu antum ve rb ad di-
uinam,puto meliores fuiflè A p o fto lo s , qui de alieno fu-
ftentabantur,quàm..qui propria poflrdebanc. E t quômo-
d o ,in q u ie s ,Paulus A p o fto îu sd ic it: Mementoteverbt îefu,
ipfe enimdtxit: beatiusejidare,quàm accipere. E t quomodo
v e l ip fam, vel eius Apo fto lo s legim us a ccepi flè. N unquid
beatiorcs erant q u ip ab ä t,quàm qui accipiebant? S i béa-
tiu se ftm ag is d a r e , q uàmac cipere,âc cep it&.àM aced o-
nibus PauluSjficuc ip lè teftatur,6c dicit : ÜJarn id quod deer
at mihiadmpleueruntfratres3qui v'enerunta Macedonia. E t fi
beatius eft magis d a re ,quàm accipere,beatiof ésMacedo-
nés Pauioaccipiendifunt,, quos eidem dediffe cpgnpfci-
mus. Q u id & d e illo ad ö le lc cn ced ic im u s ,q u i fu a iu b e -
tür cundta diftrahere, cui h o cD om in u sn o n modb non
imperaflèt , yerum etiam Volentem facere prohibuiflet,
ne crogacis fuis iam y nd e .darer,non h a b e re t ,fi femper
beatius crat dare, quam accipere ? N e q u é enfin de C h r i-
ftid o é frin a vel fufpica riqu id emfa se ft.quod eo s minoris
beacitudinis fecerit.qui potuerant eflè m aiotis.V e lq u o -
m o d o illi dicit uc: Sivisperfeftuseffe, vade, vende ommatua, fi
beatius eft dare,quam accipere,cum vb i maior bcatitudo
fit jil lic videatureflè p e r fe& io . E t a lib i üom in usid ic it :
Nifiquis renuntiauerit omnibus quapoßidet, non potejlmeiu ejfe
difcipulus.Etfi beatius eft dare^quàm accipere, dareautein
n o n po te ft, v t quidam fèrnpeç vo lu nt,nifi qui po flèflio -
numproprie ta te àffluenter e xuberà t: Éç qui affluentèr
exubera t, fuis omnibus non renun tiat: E t qui fuis non
rcnuntiat,fecundum D om ini definition em, eius no p o teft
eflè difçipuius. Q u id e rgo dicem usq uod b ca tiür eflè
p o lï it , q u i Chrifti difçipuius non fuerit quàm qui elle
poterit ? Q u o d fi ita inte llig i nefà's eft, cur ergo fie defi-
n iu n t , Q u o d n iftq u is fuis omnibus renuntiafîèr,finis
n o n ^ ore lt eflè difcipùtus : cùin feiret eos beatiofes fo re
,qu i h ab e ren tvn d ed a ren t,q u àm q u o § oporc cba ta c-
^ * 3.
eft , nefeiô quomodo probemus nos credere c ip e tc , à d ifc ipulatufuo pauperes magis, quàm diuites
S . S t x to P a p ap e rp c ram adfertpta L ib e r d e d iu i t i js . 6 3 1
r epuliflèt?;Congruumenim erat, vt illi potius Chrifti di-
fcipulihabcfentur, quibeatitudinis poterant eflè maio-
ris. Qubdfi pauperes magisél'cgit, confiât illoSmaioris
beàtitudiniselfcqui elefti funt,quàm quirefutati.Qüpd
fi ira eft,quomodöintciligendUm el\?Beatiqseß mqgisdare,
quàtnùcciperei V to p i il o r, huftum fa t l o melius eft ’, no per-
fbna perfona,id eft ,datuni accepte, non aator accep tore
beatior eft.Sed vt manifeftius,quod dico,fiat,aliqu6 vtar-
cxem^lo. Cum àqublibetlaiço Epifeopus velprefbyter '
aCcipitjlaiciillius datum melius eft , quam Epifotipi vèl
pfeibÿtçri accèptum. .Quiaillecùm dat,aliquid iuititiæ
operatur : illi verb euhi accipiunt, neque iuftiriae, ne'que
iniuftiriæaliquid fèciflè credendi funt. Nonidcirco tamen
beatior crit aut Epifcopo aur prefby tero làicus,quia
opus opéré vfdetur eilepræclarius. Cærerùinfi illc femper
qui dat fummàm beacitadinem obtinerc çredendus
ell,& fèmper date non poterit, ni fi qui opulentus fuerit,
quomodo Dominüs fréquenter diuités vituperac,&pau-
percslaudat,ciimillimagislaudedignifinc, quibeatitudinis
poflunt eflè maioris? Sed maiqs diuifes^ituperat',
inc[iiics.N unquidfit legißi : Vavobis diuitibus malis : V el quid
opus fuitaddi tituhim-diuiciarum, fi non etiam propter
eas condemnarionis fententiam dirigebat ? Sed li jiomi-
num propriè tnali tiam incrèpabac,dixiflè t fimpliciter,'væ
vobis malis.Sinon generaliter diuitçsvituperat, fgd ma-/
los tantum, fi Sc bonicrunt, debuitiilos vbi'eunqae lau*-
dalïè. Eç quomodo de malis eum dixjftè vis,vavobisdiuitibus,
dchuitSi de bonis dicere, Bcati diuites. Diçit plané
beat os eflè pauperes,vt magis ac magis illàm partem, cuius
eontrariecatem beatificât, humiliâflè monftretur,'&
hiç credo didburus cs,bonos pauperes làudac. Quid ergo
paupertatis titulümaddidir,fihullam'in ea bonitatisprç-
rogariuam fciebat ppflèlubfiftcre î Namficuc diuitias in
vicuperàrionisfèntenria'non nominaflèt, nifialiquod in
eis-vituperationis îheritüm peruidiflèt, ira in bèatitudi-
riis prædicatione nunquam paupertatem nominaflèt, fi
nullius earn virriitis fuffragatricem eflè fènfiflèt. Defèce-
ranrre vèraDei vcfbofermonum vocabulà, quibusad-
ditisauc msAincrcparentur , auc collaudarentur boni.
Exceptis epmremmtitulis quæfècundum quoidam
nécopeflèppcerunt, nèc prodeflè, dixiflèt, væ vobis ho-
micidis,auradulteris,autrapaeibus, aut idolis feruienti-
bus,aut-alterius eüiufcûnque criimTfiisyifiofè.mançipan- :
tibus. :Quid in vitüperätionis caufâ éxcéptis omnibus
criminibus, atqueflàgitijsfblasdiuitias noniinat , qùafi
qui omnium'nônnunquam eas materiam noueric eflè
culparum î Qmditerumjn béatitudinum laudibusexce-
pcis omnium virtutüm titulis folamriuncupat pauperta-
tem,finonomnium eam caufam feiebat efle vïrtutumîEt
fi non propriè autindiuitiasinuebitur,àut paupertatem
collaudat extollens, debuit alicubi autlaudaflèdiuites,
aut pauperes vituperaflè. Cùm aucem generalitertam di-
uites vitupérât,quam pauperes cbnlaudac,clarè fatis ma-
nifcftçquemonftrauit , lètam diuitiarum cupiditatem
fentenciæ fuæ au&oritate damnaftè,quàm paupertatis ti-
tulum extuliflè. Illudetiam àdijcio, quod niilluS ambi-
gere fàpientium poterit,diuitias ablque omnium iniqui-
tatum generibus difficile poflè conquiri. Maxime enfin
aut mentiendi ftqdio,aut furandi arté, aut fraudandi in-
fidelitatesautrapiendivioientiai aut adulteràndi teme-
ritatc quæruntur. Nonnunquam verb aut viduàrum fpo-
lijs,autpupillorujn oppreflionc, aut inïufta doüatione,
aut quod multo crudelius eft , eftüfo innocenrium fàn-
guinecolliguntur. Quod fi ica eft^qiiid ergo nobisiiicel-'
ligendum eft, eam rein quæ tanta fàcinorum variecate
quæritur,Dei auéboritate præftari ? Abfît,abfità fenfibus
noftrisinteliigenriæ huius impietas^ D'eus enfin omnia
fuperiuscomprehenfa aut nondum faiâa prohibeit, auc
perpetraeà cbndcmnat, V fide n u lla ratione vider ipo teft,
eam à D eo eonlatam eflè fubftantiam , quæ per ilia’ fit
conquifita quæ p rohiber. Su b diuerforum hæreditati-
b u s , in quie s, .mih idiuitiarum cum u lu s ic ç re u it,& h o c
iniquiflimum, filegitimis hæredibus c x c lu f i s , t û aliéna
polndes bona,qu?e cibi non fine aliqùapqtuerunt præfti-
giæ & violenriæneceffitate confè rri. S ed efto nih ilin te r-
ceflèrit,&fpôntanèatibi^vqlunrgte c o n la r a fin r .lu ft ia ir - ,
tem yiri e ft,q uod iniufta voluritatedonatum fit,n olle fu-
fcipere.Iniuftè cnim donatur,quod;pàuperibus for«» pa-
rentibus om iflis , extraneo con fe rrurhe redi. Vnde non
immerïto Domihusop um afïluenciam arguit atque con-
d einna t, quarum concupifecntiam vniuerforum criminum
caufam eflè cernebac. Qu isen im fapiens aut pru-
dens du bitet,cu piditatem fontemeflè omnium malorü,
radicemfcelerum,cuIparumfomirem,deliôlorum m ate-
riàtn,propter quam nec terra,neç maria, nec vllu s ômni-
no locus aut ftcurè fiihabicatur , aut finq pauore tranfi-
tur î H uius ig itur çoncupifcentiæ caufa prædonesin flu-
ftibuSjin itinefibus iatrones., in vicis & vrbibus fu re s , Sc
in ohiniregione raptorés. propte r hanç circumuéhtio-
nes,rapinæ,mehdacia,periuria,fàlfatcftimonia,fi^udes,
impietates,crudelitates,& quæcunque eflè nefandqrum
fadnorum genera poffunt. Huius caufà quotïdiè inho-
centium'fànguine tcrrâpoliuitur,fpoliaturpauper,nufèr
opprimitur , nèc viduis àuc orphanis parcitur. Propter i
hanc omnibuspenèniomentis lex diuina contemniair,
&affiduispræüaricatiqnurhgeneribus decretum coeleftc
violatur/ Huiuscaufàqoununquamexpugiiatur pudor,
caftitàs vincitur, Sc perillicitas, voiupçaresimpudens libido
vagacur. Per haiâc fiepèparricidia, partim votis,pârr
tim opcribus perpecfahtüf .Dum qtus ad diuitiarum pof-
felîionem nimià & impatientiauiditate feftiiiat,mortem
parencibûs auf optât,aur irrogat. Harum caufà etiam ma-
-ïeficiorurnneçfaufta,hecafFabilisimpietasdifcitür,&ad
'omnium turpium non minus quàm eriminofàrum ar-
tium ftudiaprofilitur. P e r ha^peruertuncurmores, àni-
mi quoque v io lan tu r ,& omnis bonæ in do lis natura cor-
runïpitur. Deniqu e quc?yufquifque diues fine elatione,
finearrogantia? fin e tum o rè , fine fupe rbja, fine fallu ?
Q ù is ,q uam u is fiu h p au p e ita te m iris, humilis,pa riens ,
benignüs, & le n is , nqhaccedentibus diuicijsauc cùmore
inflatur ,autfupe rb iae xtô liitur, au t impatientia concu-
t itu r , aut irafuc cenditur, aut furore graflatur ? Qu and o
opulentus coditionis fiiç aut fragilitatis memor eftîquan-
do fu in o n itao b liu ifc itu r,v tn eq u e eflè hominemputet?
v e l quomodo p u c a t , quifu pe rb o nim is& e la to fa ftig io
na_puræ fuæ afpematur no ffe c on fo r te s , & cis deterior
eft,cùm cupit non eflè qu o d h om o e ft. Æftimat fefè me;
libremirigentib usïnilèr inuolûtusmalis , & tantorum
fo rfitan peeçaeorum féru u s , d iantarum diuitiatunl d o -
minus. D e aïgnatur iflopem Jq u iillo eo fortè morum in -
tegritate fitd itio r , quo rerum facultate pauperior eft,
Sc in himiili habitu nec ^ >m ini fui contemplatione
mulcetur. Audaas ilium dicentem deinde hune abie-
ètura, m end içumignobilem, & h icd ic e r e aliquid nobis
coram politis au d e t, Sc in his jjannis de morum no ftro -
rum conuérfatione traètare ^ Sc confcientias noftras pet
rapionabilem d ifputatiqnemveritatisàgniripnç pùlfàre?
q uafîfb lisdiu itibu s lo q u i con ce^Umfit, ve ritatisra-
tiq pp ib u s magis,quàmfènfibus dèbeatur. N o n fruftra
ergo Dominus eam rem vbique penè arguit atque condamnât
, cuius ciipiditatèrn omnium feelerum fèmina-
rium nouerat, N e c imnierito diuitibus per difficillimi
exempli eomparationem regni cceleftis adïtifm quodam-
modoc laufic, q uo smalorum omnium caüfà illaquea-
to svid eb at. F<iri/i«x,inquit, Camelusperforamen acus tran-
fibit j quàmdiuefïti regnum coelorum. Q u id de tam euidenti
lo co diutiùs aliquid difputare hecéfleeft,nifi cancùm diuites
admonere, yttuixedemurofeiant fecceleftisgloriæ
poflèflores fo re ; cùm aut tam magnam acum tepp ere-
rint, per cuius foramen G am e lo fit traniire p o flïb ile , auc
ram modicum Ç amelum , cui etiam acusanguftiflîmus
adicUspenétrabilisfi(t: àutfihoep enitus impoflibfle eft,
quomodo illu d ,q u o d adhuc impoilibilius definitUr,im-
p lebitur, nifi fortè benè difpenfàtisopibus fuis diue sfuf-
iic iens ,autpauperingrcdicontcn.dat,quo opulentus in -
trâre non poterat. S ed no de Camelo dièfcum eft,inquies,
cuip er foramen acus tranfirepenitusimpoflibifê-eft ,fèd
de C am e lo ,id eft,de naütico quodam func . O humanæ
cupidiratis circa diuiciarum aiflotchi nimia Sc non ferenda
v e rfutia , v t Vfqüeadfunium nomin aperueriirertan-
Matth. 29
Marc. 10.
L u t. 18.