Valens A-
ianusi
4 2 8 So&oincni H ißori*
dçclarâuit. Acque partes imperij , quæadfolem orientera
(pe sant,ei tradidit : quæautem ab lllyrijs ad Oceanum
occidentalem pertinent, quinetiam omnem eregiot\econ
rinenrem adextremas vfque pras Liby«>fijac ipfids fubiecit
ditioni. Ambo quidemprofeflïofïfeGhriftianiétant : (cd
tarnen opinione-difcrepabant, Sc raoribus. Nam Valens,
quo f-.lutari aqua baptifmatis expiatetur, EudoXio epifco-
po adillsùs myftetij initiationem miniftro vfiiSeft , ndei
Arianæle addixic : àtquë iniquo animo pafliiseft , quod
nö fibi liceret oranes -viadeàndem fecum opinionemample
cïendum cogcre. Valentinianus autem fidei Concilij
Nicceni adhærefcen*-,,ficutijs qui eifauebant opitulatus
eft, fie contrartara do&rinam fequcntibùs nihil oranino
exhibuit negotij.
a CumluliapaS adhucin G allia) Bàroniu* non haein Gaüia j fed
Conßantinopoligefta e ft contra Sozomenum probat anno 362.jsxw.38.
Otiod rurfus ecclefiis perturbatis, Concilium Lampfaci coaäuni
eft: & quodAnani qui Eudoxiumfequebantùr, cum fu-
per tor es ejfent, illos qui fidem orthodoxam tent-
bant, vnd cumMeletio ecclefiis fuhr
mouchant.
VideNic.
c.3 Lu.
Socr.lib.4.
eap.y 4.
Hypatia-
nùojicra
c A p n vu.
xilium,
Paulini
fanftini(
VBi verb decefficCbnftantinopoli Valenuniahus,per-
que Thraciam Roma verfus iter fecit: epifcopi Hel-
ckce eptf- leiponti &'Bithyni® &alij omnesqui filium patri con-
<;6pus. fubllantialem allerendum piLabant, mittunt ad euiiipro
* (e legatum-Hypatianum Heraclese, quod eft oppidum Pe-
I rinthi,epifcopum,oratumycfibidedobtrifiafidei rite co-
ftituendain vnum conueniendi poceftas perrfiitteretur.
! Qujcnm veniffctad Valentinianura, & epifcoponim po-
ftulata ei expofuiflet: refpondic ille , (ibi,qui vnus e laico-
rum numeroerat,non licere, fe eiufhiodi negotijs iritervt
voîebat ,fibi conciliauerar. Itaque Imperaror legatis
quiexConcilioLàmpfaéenô Vénérant, iu iÈt, vtdobfcrina
fideicum Eudoxio co,nantirent. Sed cum illudidenegaL
fent, & fraudem Conftantinopoli fa& am , & con (ilia
contra décréta Concilij Seleuéenlîs fufcepta EudoXio crimihisloéôobietiflent
: Valens inflammatus iracundia,
iubct turn illos in exilium ire , turn.ecclefias eorurn alijfc Lampft0
tradi. Interim verb ipfe in Syriam concedit. Nam y « cenoad.
rebatur , ne PCrfæfoederaad triginta annoriim fpaciurg yetfatur.
régnante Iduiano, fabfca rümperent. Gæterum çum hi I
nihilnouafum rerum molirentur, Antiochiaé cofnmo-
ratuseft. Quo quidem tempore Meletium epifcopum |Me|et|-.|
addixit exilio : Paulino autem proptereapepercit, quod
Vita* eius fan&imoniam reuerebatur. Porrb co$ qui Eu-
doxij comrtiunionemrepudiabant,exturbariècclelîjs,pe-
cunijs muldtari, cædiverberibus, &alijs tormentisaffli-
gimandauir.
tampfacenum Concilium habit urn fu it non à CatholicU fed Semid~
riannqm filium patri nonconfubfiantialem fed fimilem ejfe dicebant.
Vide Baron- anno 36.4. nttm. 12. rubipluraeorumquahic aSezomeyo
J,cribuntur redarguit , ¬as Concilij LampfacenifubLiberia habi-
ti, tom. 1. concil. gen.edition. Bin.
De Vrocopjj Aefeftione, & ineredibili eius e x itu : & Eleu-
fio Cyziceno, & E unomio haretico:
v & q u om o d o E le u fio ju c -
«&*• | l i i r a P 9
I I
C A P V T VI I I . v°crMP
c-l-i-
QVo quidem tempore, vti conie&ura aftequi pofliimus,
res his multograuioresab eo perpetratae fu it ; jgcein cx
(enc, nifi bellum, quod turn a Procopio moturn fuerat§| pcditioJ
obftitiflet. Nam ifte Conftantinopoli, oecupata tyran-
nidfe,&magnoexercitubreui tempore co lled o , contra
Valentem ire maturat. Valens autem ex Syria reuerfus,
circiter Nacoliam, vrbemPhrygiaepr*lio cum eocongreponere
: Et ideö facerdotes & epifcopi,inquit,quibus h sc | Quem quidem cum proditione Agelonis & .Go-
P J curæluntjlèorftimpèrfc.vbicUôqueipfisiubicumfuerit:»
in vnum conueniant. ' Quo relpon/bad legationem Hy*
pàtiani dato, Lamplaci Concilium c'ogunt. Atque vbi ad
bimeftreipacium de rebus fidei deliberatum eft , tandem
decernunt, acta Conftantinopoli, opera acftudio Eudo-
xij & Aeacij cum (iiis lancita, abrogandaeflè : deinde for-
Lampfaci
ConciUû
coaâum,
ciutque
decEcca.
marij, qui eius duces èranti viuum cepifiet , nonipfum
fdîum, fedetiam prodiedres eius miferatfdum in modum
interemîti,- Nam hos , licetfc iilisbeneuolumroreiu-
raflet,fcrris medios diflècuiflçtraditur. Procdpij autem
crura, cum duas arbores non longe diftantes inflexiflet,
fingulaad fingulasarboresalligauit : quofaûo,arbores
malam fidei, quamvelut ab epifeopis Occidentalibus e-'' denuofemaltumattorierépermifir ; quæ çum fe ad con
ditanti, explodendam protuleranc , quofdamqj ad eidem ; fUetumlocum erigerent, hominem induaspärtes diftra-
fnbfcribendumimpulerant,faâoprqmi(ro,qubdopinio-I xerunt. Hocconfeóto bello, Nicaeam venir. Cumau-
nemeorum quifilium patridiuimilempraedicant,penitus ; temimpcrijftacum pacatiïm cerneret, denuo ccepiceos
! D
Euzoium
reiicerenr reui promiflb neutiquam fteterunt. Tum do-
dtcinamlllam ratam fore , ,quae filium patri fubftantiafi-
milem afferit. Nam adieétioncm huiüs vocis, Similis ,ad
planam perfo.nàrum diftindionem neceflariamefle. Por-
ro-formulam fidei in con liberation e. ecelefiae Antioehenae
editam, &Seleuciæomniumepifcoporum confenfiicon-
firmatam,inomnibusecclefi}stenendam. Quinetiam,
vc qui ab his qui filium patri diffimilem affeuerabanc ab-
dicati.fuasiplorumfedes , vtpore eCclefijs per nefas eie-
dii, denuo reciperenr. Quod fi quis cos infimulare vel-
in exiliam 1er, pari pericido obnoxium fore. Indicesquc conftirui e-
adis ci c-. pjicopos turn dims gentisorchodoxos, turn alios, qui,ex
tur Vales, hnitimis prouincijs ad earn ipfam conuenirenc eccleliam ,
in qua celtes funt rerum afingulis in vicageftarum. Quas
cum decreuiflcnc, & Eudoxianosnon yocaflçntfolum ,
veriim etiam locum illi$ dediffentpcenitentiae , hique ta-*
tneti minime obtemperarentjdecreta omnibus vbiquéèc-
clefiisfignificarUnt. Acquoniarafufpicabantur (vtie ra r
certè verilxmile} Eudoxium aulam Imperatoris, ad fuis
parcibusiaaenduminduârùrum, atque ipfis calumniam
intenturuhi ; ftatuemnteius conatumprjeuertere, & a£ta
Concilij Lampfacenilmpetatoriindicare. Quod& fece-
rc. Siquidem ValentièThracia reuettehri ( frarrem e-
nim Romain antiquam proficifcentem , aliquot die-
nim vjamcomitatusfuerat) Herâcleae obuiam Hunt. Ac
verb Eudoxius Sc Imperatoris Sc aulicorum animos iam
exagltare, qui aliter afqiïé ipfc deD e p fcntirent. Et maxime
omnium epifeopis y qui Lampfaci in vnum conüe-
nerant, (uccenluit J propterea quod &epifcopos Ariar
nos abdicauetant , &formulàm fidei Arimiili compofî-
tam reiecerant. Qui cum hoc modo ira exardefeeret,
deducitCyzico Êleuiium : arque coricïlio épifeoporum
eidem, cui ipfe, opinioni fauentium conuocato , cogéré
iliumeorum fidei communicareconàtuseft. Qui primo
fôrtiterreftitic. Verum cum & exilium vereretur, & for-
cunarum amilfionem ( ifta eni'm , ,fi non parerec , Valens
ei minatus fuerat) imperarafaeit.*At ftatim poft ettm petf-
'niruit. nam Cyzicum reuerlus , palam in ecclefia pecca-
rum (uum'cohfeftlis eft, 6c àlterum eius loço epifeopum
creariiuffît. Nam haud conferïtarteumcffe, vtipfc , qui
(uamfîdeniac religionem prodiderat, facerdotio amplius
fungeretur. At G/ziccni ob reüereptiam , quam erga
piam eiiis vitæ infti tutionem habebant, cum fununa com-
ple<5tenresbeneuolentia,alterum epifeopum habereno-
luerunt. Quibusrebus^^cogniris, Euaoxiùs.Conftantinopoli
opinionis Arianæ antiftes, EuhomiumCyzici créât
epifcopum. nam eum,quoniamdicendoeFat difertus,
Cyzicenosorationis vi ad fuam doârinam facile perdu-
éturosputauir. Vbiautem venir Cyzicurn cum mandate
Imperaroris , egreflo inde Eleufio , ècclefiarum
illius vrbis capeflït adminiftracionem. Qui vero do-
dtrinæ parebanc Eleufij , hi ecclefia extra moênia vrbis
ædifica-
Procopij
prooi-
torum cr
interitus.
Valens c-
pifeopis
Lampfa-
ceniCo»
:ilij ini-
quior.
Eleufij
basai
cia Sccot
feflîo.
üEunonü
Cyzici I
pife. c
tjUS pul1
Eleufio.
vide
r./<f 4“
P i l i
frJicæu*
Idei aller
Ijoresvariè
vcx;ici,itó
flouatia)
ftgelij ex-
ilium. &
litxfau-
Biias.
B
ris deberent rcligioriiprofpiçere ) vti legatis fuis,quantum Rom.£pj_ j
in ipfis;fitum ellèt, fubfidio efle, & cum illis cotifiJium de fcop.lcga-]
rebus agendisinireyellent:exponerentque, quidadfta- ‘ tipro Ni-1
tumEcclefiæritècbnfticuendum optimum faôtu videre-
tur. Quicùmiriltaliamveniflent, certioresfaélifuhtlm- u. cn'
peratoiein eflè in Galliâ, vtcontra Barbares illi tegioni fi- Pu° üe‘
nitimos, bellumfaceret. Verum cum viain Galliam dif- 1
ficiliseflet, & periculofcprbpcerbellum , literas dedere 1
Liberiô. Atque rebus, de quibus vénérant legati , cum eb
communicatis, non Arium fôlum, verum étiam eius opi-
nionisfautoresac doôtofescondemnant : N On diflimilibus porté afficiebantur incommbdis etreijciunt
ædificata, ante ciuitateni conuentusperegerunt. Verun
de Euhóinio, & hærefi eius nomine nuncupata, dicam e-
quidem paûlô poft.
Qtàdgraiïttermulâati fint qui eo tempore fidem îJicanam
profitebantur:& de. Agelio Nouatianorum
antiftite.
C A P V T IX.
etiam ,
iam illi > qui Conftantinopoj.i dodtrinam Concilij I omnem hærefifn fideiconcilij Nieæni/duerfantem, voca-
Nicæni propugriabanr. quorum incommodorum focij bulumque Confubftantialisreçipitint,ytpoteidemfigni- ,
fuerequbqùeNouatiani. Nam Imperator cùm reliquos ficansquodSubftantiafimilis.Ttaque Liberius , fimul vt
omnesvrbeexigi , cumecclefias Nouadanorum occludi confeffionem iftàrumrerum ab illis feriptis proditam aç-
màndauir. Cæcerùm autem ecclefias non erat caufacür cepir, cum eis communicauitdcripfitque ad epifeopos Ö-
occluderer. nam iampridem ex, régnante Conftantio, i- rientis,eosque ob concordiam Si fidei confcnfdîn iauda-
pfis ademptæfuerant. Quinetiam Agelium, qui tempo- [ uit, atque quid cum legatis eorum a<Stum fit, (îgnificauir. j
ribus etiam Conftantij ecclefiæ Nouadanorum Çonftau- j Confelïio autem Euftathij, & collegarùm illius, hæc qui- 1
tinopoli præfuerat, muldauit exilio. Is quidem dreeba-1 dem fuit.
tur1 v‘i ta.m1 cum rfu m__m9a8 o_m__nsiuæmSB FaZdafmâ&irxaLd-:_o_n_e _(_è_c_u_n_dum
leges étclefiafticas infti’tuiiTe. yixit enim ( quod in pia vitae
ratiónèacdifciplinafacilèprimasobtinet) àpecuniarum
poflèffione liber : atque ipfavitæ ihftitutio illud plane de-
clarauit.nam vnafolum vtcbatur tunica , & fine caléeis
biJequi 'femperineedebat. .NonitamultÔpoftab exilio reiïoea-
Iitatd silt tur ; fuas ipdus récupérât ecclefias , & conuentusliberè ac
fine metu agit. Quarumrerum Marcignus quidarfi caufa
extidt, viriànècùm vita,turn doiftrinaadmirabilis, qui
iam olim quidem in regia fatelliteqv egerat , at iam tutti
presbyter feélæ Nonatianæ eraf,docebatque filias Imperatoris
Anaftaliam & Carofam præcepta Gramtnatieæ: quarum
nominibusfunt balnea Conftantihopoli edamnum
appellata.Icaqueob reuerentiam erga hune , &gratiam,
hæc,, quae modo diximus,Nouadanis conceflà funt. -
Eocr.lib.^
m, 9- jkarciàa:
i fatclli-
•e presby*.
1er. Ana.
ftafia &
fcarofà7,,-:
lmp. F.f.
Vide Nie.
i.6.l.n. î
ïocr.lib.\ .
fyp-6.
(y aient!-'
niamis ;;
Valétinia-
ni F. Gra-
tianus
mp.creà-
tus.Gràn.
;6. Térï
ïinocus.
Vide Nie. ',
'c.7.U,. ■
ISocr.lib. 4;
leap. u.
Maccd^-
E uftathij, Sfluani, & Theophtli, ad Liberium Roma-
num epifcopum confefiio.
C A P V T X I .
D o m in o ,F r . e t C o l l e Gué n o s t r o L i b é r io ,
Euftathius, S ilu an u s , & Theoph ilus,in D om ino S.
Vf omnem occafioneni infanahmticorum confidentiel, quiecclefu
Catboliugrades afferent offenfiones, omnino adima- eplpcopo.
mus -.concilia épifeoporum reïïède hügïonefentientium s qua Lam- rum COQ.
p fact, Smyrna ,alijsquevarijs in locisaliquando habitafiierint, no- feflïo ad
ftro approbamus confenfu. Gumfjnodtlegationem obeuntes, li-
tiras ad tuam benignitatem , & ad alios epifeopos Italia aliarum- ml a
que regionumadfolem Occidentem vergentïum attulimus: ex qui- j
bus planum fie t, nos fidem Catholicamtenereferuareque, qua in
fdcroftnâo Concilié Nicano , temporibus beatt Conftantini lmpe- j
ratom, a trecentis decent & ofto epifeopis confirmantfuit, atque ç.
adeYtnuiolata ftabilisque permdnfit : in qua vox Confubftantia-
lisadperuetfitfn Arÿdottrinam expugnandam fanctè pteque pofita
fuit. Nam propriarum manuum fukfcriptionibus plané confite-
mur ;nos non aliter atqueiUos patres, quos dixrnus, fentire, fed
tandem fidem cum illis&antehacferuaffe,& iam feruare, & ad
extremum vfqueJpiritum feruaturosejfe : Arium-auten^, impiam
illius dottrinam, eius dtfcipulos, omnesque Patropafitanos, Marcio-
niftas, Vbotinïanos, Marcellianos, & Pauli denique Samofateni
D
Valentis
pc Eudo-
.ij contra
jNiçænæ
fidel aller.
|orès iniu
!iæ. Ma
^edoniani
acedb-
ianorû^
d Imper,
alehci-
>anum&
tocrium
DeValentinianoiuniore,&Gratiano, &perfequutionequamex-
tauit Valens : & qubi,quïConfubftantialetuebantur, ab
Arianis & Macedonians diuexati,
Rotnam legationem mittunt.
C A P V T X ;
SVb idem tempus Imperatori Valentiniano in Occidétefilmsnatuseft
, patrisnomine nunéupatùs. Non! ..... ........ „. .
multo poft filius eius Grâtianus, quem, antequam regime j feädtorespenitUs condemnare^ iftorum doârina , omnibus idem
fufcepiflet imperij, in lucem ediderat, Imperator creàtus. j cum ills fentientibus, omnibus etiam erroribis qui ftcrofanâafidei \
Eodem tempore quanquamgrandoinftarläpidum , pra* pradiftaà fanâispatribuspiè & Catholicèinvrbe Ntcaaexpofira
ter communem naturæçonfuetudinem , præcéps dclabe-1 aduerfantur,itemquefideiformula inConcilio Artminenfi récita-
batur in terram,& tefræmotus maximi cum alias ciuitates, | ta, vtpotefideifantti Concilij Nicani,quoddtximus ,pmfus repu-
tumNicîeàm Bithÿniæmàgnopere labcfa&abànt: Valens gnanti ( eut quidem ,dolo & quorundamperiurïo-, propter nomen
tarnen & Eudoxius Chriftianos , qui dodrina fidei abs fc vrbis Nicaa,qua eft in Thracia, delufi, Conftantinopoli fubfcripfi-
diflentirent, grauiterperfcqui non defierunr. Atque cum j mus)nominatimanathema indïcimus. Pbrro tormulamh-
conatuseorum äduetfus fautöres Nicæni Concilij ipfis ex dei inConcilio Nicæno ediram , fuæ confeflïoni eifdem j
ammifententiaiaitîfucceflifl'evidêbatur( nam hi quidem verbis (ubiunxerunr. Atqueliteras Liberijderebusmo-
maiore in parte imperij V alentis,&maximë in fh ra e ia ,] dogeftiscumaccepiflent, inSicilianvnauigarunt. Qua
Bithynia, Hellefponto, & alijs regionibus hifee lóngius ininfulacönciliócelebrato, Sc eifdem rebus abepifcopis
.va MÊSÊssam* 1 ‘ L -L— ------- r. -a jHiasloci decretis , adextremum cum hæc omnia conreeiflent,
dbmum reuerterunt.
De Concilié Tyaniscelebrato :&eoquodin Ciliciaexpeftabatur futurum
, nifi id Valens foluijfet: &perfecutione qua eo tempore
feruebat:&qubd Atbanafiusmagnus iterumfefefuga
mandans delituetit: & poftea,datis ad eum
Valentis Uteris, in publicum prodi-
ens AEgypti ecclefias gu-
bernarit.
C A P V T X I I .
diftantibus, neque ecclefias habebant, neque facerdotes)
tarnen contra Macedohiahos, qui in ea orbis parte numero
multo pluteserant, ccepere iracundia admbdum effer-
f i : inqttos filrorem conuerteutes, non mediocriter diue-
xai unt. Qui metu maloium impendentium perterfiti,le-
gationibus inter ipfos mutuö ad fingulas vrbes mifiis, co-
modiifimum fibi putarunt, vt Valentinianum Imperato-
rem& Romanumepifc6pumpi:ofügere,&cömmunioni
?fideiillmspbtiUs', ^iai^EhdQxij aut Valentis ac fuöium
aulicoruni fe adfu ugere. Vbi verb’ifta re'Ä^ fe habere vifa
funt, tresexfuis'deligunt, Euftathium epifcopum Seba-
ftiae, Siluanum Ta r fi, Sc Theophilum Caftabalorum epifcopum,
quos ad Valentinianum mittant : fcribuntquc
lfteras cum ad Liberium epifcopum Romanunj, turn ad
reliquos'epifeopos Occident^ ( vtpote qui (idem ab A-
poftolis diuftaro, ratam firma'mque tenerent, Sc pra cgte-
Vide Nie.
e-9.10.Lu.
Socr.lib. a.
cAZ.Theoa
lib.zx.z9.
EOdem témpore, dum Eufebius epifeopus Gæfareæ anno annt
Cappadodæ,Athanafiùs Ancyrse,Pelagius Laodiceæ, 3P * '^ 'n
Zeno Tyrini,Paulus Emefe.Otreus Mélecinæ, Gregorius
Nazian