Chriftianç
fidei vrbcs
Iuliano
exofæ.
Conftatià
Palçftinæ.
B !
CoDftatîa
Gaza: ad-
iudicata.
^ s Sp^omeni hiftorix
iufluCon(Uhtiniecclefiæallacafuerunt. Itemq; ad com- (
tnune cohfilium perfæpe fcripfit ciuitatumillamm, quas
ad Gentilium religionem conucrfas iritelléxerat .-horta-
tus, vc quæcùhque vellent dopa abs(e petcrent. At vtbes
quæ in fide Chtiftianaperlèuerabant» eiadm’oduth inui-
fx fuertmt : adeS vt neque eas adiré ipfè, neque legatqsil-
larum,cùm de’eis qui ipfis grauirer ^ncpmmodaflèntjCOh-
queftum venilfent,àdmitrcre voluerit. Verbigratia:cum
Perfeeo tempore in fines iraperij Romani irruptionem
faóturi expeâiarentur, Nifibénis,qui legatosadehm de
hac re milerant,quoniam fidei Cbriftiahae omnino adhæ-
retcebantj&ne'quedel'ubra aperire, neque facraidólo-
rum frcqueötare volebanr, idcircominatuseft, (è neque
fubfidio illis venturum j nëqueexceptürum legatos co-
rum, nliquein ipforumvrbem , vrpotelcelere contami-
natam, prius ingreïïbnim, quam üli fuo hortatu pérfuafi,
fe ad Gentilium rcligiöriem transferrerir. Potro ciuibus
Conftantiæ , quae eft vrbs Palæftinæ, nondiflîmiliaobie-
dabar crimina -, eorumque ciuitatem,ciuibus Gazæ tribuit.
Agnepi-
■ icopatibas
addifti,
vide in frit
c*ï 5-
Iftam namque vrbem Conftantiam I ficutexfupe-
riorefèrtnonc didicimus , cum efleçnauale Gazas ciuita-
tis, & Maïuma vocarefur, Conftanfinus, fimulvt intelle-
xit earn réligioniChriftianænîpriniis f|editapa efie, ciui-
tatis honore decprauit ,filijque Conftancijtippellauit nomine
: atque dédit mandatum /v t luiiuris eilet, luisque
leg ib ^ ipla fe guberharer;arbitracus,fahc iniquum eflë.vc
dicioni G azç vrbisfuperftiti'ôni Gentilium fupra modum
addi&æ, pâicret. Verùmvtprimumlulianus ad imperium
rcgendum acceflït, eiues Gazæ, Conftantiæ ciuibus.
litem intendebant. Atcjfic lulianus conftitutus iudex,
Çonftantiam, quæ Gazaabe'ftcirciter viginn îtadia, Ga-
zæadiudicauit. Quæ ex éo terrfpore fuo priore nomine
orbâta, pars vtbis Gazæ maritimanuncupatur. Magiftra-
tusautem ciuiles, belli duçcs , & Reip. vtrîufquecommunis
eft': (bloque ecclélîæ'ftatu & gubernatione düæ vi-
dentur hoc tempore ciuitates cliftinôtæ. Nam vtraque fé-
orfum luum ltaber epilcopura , luurn clerum , célébrés
quoque dies feftos martyrum, rPemorias epifcoporum
qui in ipfis ecclefiam rexerint , diftinâos denique agro-a
rum vndique-iacentiumfines,,quibus etiam altariaad v-
trunque epifcopatum fpedtantiadiftinguuncur. Itaque
quidam epifcopus Gazæ, quihacnoftravixitætate, epi-
fcopo mortuo qui autè ecclefiam Mai urn aten fem adrni-
niftrauêrat,laborauit, vtvterque clerus fibi fubijceretur.
Nonenimfas eft,inquit, yrvni vrbi duo præficianture-
piicopi. At cum Maiumatenies huic re'i refragarentur,
concilium gentisilliusin vnuftilocum coadtum| cauiam
cognouitralterumquc creauit ëpifcopum. Nam iniquum
omnino exiftiraauir, vt qui ob pietatcm priuilegia ciuira-
mrccepillènt | ij ta met fi iudicio Gentilis imperatoris (latum
faceçdotij mutatum habetent, ordine ecclefialtico
Sc honoribus fibi olim tributis penitùs fpoliarencur. Cæ-
terùraiftapôftjhocmodoaccidiflèaccepimus. —,
I v L IA N VS. ’ j
Omncs præterea opes , ômhe'mqne pecuniam'eÈclefid- j
rum turn in Cæfareà', turn in cohfinijs eiuspofitarum, dî- E l
ligenter veftigari.inque medium atterri, atque ftacith tre- «
9 Jjfc. °,- . .iWllitfi centas libras auriæranopublico(olui ; oc çlencosomnes mecu^ .
in nÜimerum militum , quipræfeâoillius regionis pare^gnbmi. |
bant,a(ïcribiiùffit: quæ res & plurimum fiimptus requirir, jniosèail
& in exercitibus Romanis maximo prbbro ducitur jterp-*
que multitudinemChriftianorum vnà^cum vxdribtisôc
liberis cen(èriv&ïion dlitçratque in pagis fieri folet, tri-
burapenfitaremandàuit. Atque cum iùreiurando mina-
tuseft, neque ab ira (è,neqüeab afïligenda çiuitate tem-
peratunim, neque permiflùrum Garnæis ffiêénim Chri-
ftianosper contumeliam appellare folebatjcapira fua cer-
uicibus retinere, nifîdelubraidotorum quamprimum de''vocati I
integrôextruerénCi Cuius minæ fortafle re ipfa explfetæ,‘Chtiftiani
fui (lent, nifi celetius ipfe è vira migrâlfet. Siquidem in-*- tubanusl
itio non propterea milèrtus eft Chriftianorum, quèd clê-
mentiorfuitijsquiiamantèecclefiam pèrfècuti fuilTent;
fed quod ex præteritis rebus comperit, fupplicia Chriftia-
nis irrogata nihil ad confirmàndam Gentilium religio-
nemattulifïèadiumentijlèdeopadlofidem Chriftianàm
maximeauélam effe, & fortitudinem eorum qui pro ilia
mortem fua fponte oppetiuerant, multo plus fplendoris
& gloriæ conïecutam. Vnde quèd pon illis parcebat,
fed quodgloriam banceisinuidebat, hand necefiecen-
fuitadeosde (èntentia deduçendos, v e lign i, vel ferro,
velverberatione&rporuin v t f, velin mare demergere,
vel viuos in terram delodereÿquæanrea ftudipsè ab alijs
tyrannis fabta fui(Tent:fed ratione & hortationibus pbpu-
los perfiiadendosefteiputauir, vt ad religionem Gepti-
lium (c rcciperent : 6c ita fe, quèd ipftituerat .fàGilè perfe-
<51urum, fi non viillos cogéré conaretur, (èdpræter omnium
curinpcJi
fcquendij
Chrillij. J
nisfadulj
remiflior, |
' F ^
Çhriftiaaj
tides pcr.
iccutieni.
b u s aufla,
opinionem clemensérgacos& huma nus videretur.
Nam ferunt Marin Chalecdonis ëpifcopum ei Conttan-
tinopoli Fortunæ(àcrifi^uti,aç“celîi(Iej-palàm vtim^ium
contumelijs a fiéci (le : id eft, àüetfûm'à Deo, Sc defertorem
fidei appellate: Iulianumautemei folamcæci-
tatem ( veneratenim, vtpote fifnex, & fuftufione oculo-
rumlaborans, alterius manu dii£tus| probri loco obie-
ciflè. Sed vbi irridëFeetiam,&ïn Qhrîîtüirr^vt (olèt.blaf
phemiam loqui coepir,diccreque, Non te Gàlilæus, Dcus
tuus,fanabit:Marin refpondiflè,Ar ego gratiam Deo meo
habeo,quod cæcus fum,nete,qui à pierate excrÜeris, ocut
lisafpiciam. Imperarorem igitur nullodato refponfo,
eum præterijflè. Piita(ïeënim,eo padto religionem Genti-
lium multomagis roboraturum, (î (e populoChriftianO,
præter omnium expeblationem , patientem ôc raanfue-
tum oftenderet.
D
Vidt Ni-
ftph.c.+.li.
io Soc. lib.
ye.ii.H. I
Tbiod.L
> S«2. i
. 9-&46
Gæfaiea I
Cappadocia:,
quæ
Mazap»*,
quomodo
à Iuliano
afflidla.
Quibus malùIulianiu Ct&farïetifesaffecerit : &de-Maris
Chalcedqnenfis epifeopt lingu&in loquen-
do Uber täte. , •
C A P V T I V .
VB idem tempus Imperator ifte Cæ(àream, ad mon-
tem Arginmfitam, vrbem amplam, locupictem ÔC
regionis Cappadôciæprimariarn , ex numéro ciuitatum
j deleuit,&Cæfaris.priuauirnomine;quodquidem nomen
régnante Claudio,cumMazaiamantcappcllatafuifier,
obtinuerat. Nam’cótraciueseiusciuitatis dudumgrauil-
fimumodium conceperar, turn quèdjOmnes fidem GhrK
ftianam profiterentur, turn quèd olim fana louis, vrbis
patroni,& patrij Apollinis diruillêne. Quinetiam vniuer-
læ ciuitatigraiiiteTfuccenfuit,iratusq;eft,quàd templum
Quad in exilium puîfos Chrtflianos reuocamt, vt hoc pa fl &
ecclefiam magis diuexaret:& qua malù con-
tra Chriilianos exco-
gitarit.
C A P V T V . k
Maris cpî-
(copi '
Iulia
L 'Vide Si- Il
l 'ctph.cj.
M/r.io.Sfffjj
"i HI I. IChriftia®
.'profcrip'i
D VM hæcacri ftudio m olitur, omnes qui proprer re-; à Iuli»*
ligionero, régnante Çonftantio, in exilium pulfi fu- r>euocall,|
erant, rcuocauit, & profèriptis bona fua-lege reftituit. ^ j^ I
Quinetiam populopræcepit, /ne quis quénquam Chri-, iuiianii»
S Cælàream,ftianumvcliniuriaa(ficéret,velcontumelia, neveadim-^hriltù'j
Argiiijmfitam,locupictçm , & molandum eos inuiros traherer. Qui aute m eorum.nos vcUr
fua (ponte ad aras forté accédèrent, vt hi primùm dæ-;*!°^rs['rt.|
mones, quos Gentiles , id eft, depulfores m a -:<jicus e«lf
lorum vacant,placarent, iulfit; ôc expiationibus, quibus àÇoo-i
ipfivti (oient, purgaréntur. At clericis orrinem immuni- flam«101
tatem, honorem, dcfrumenticongiaria ipfis d Conftanti-
nodonata,ademit;legesqueeorumcaulâconditasabro- c 'iVUt
gauit, & çoSdénuécurijsadclixit. Period virginibus & etw»cividufs,
quæin clerum erantpropteregeftatemvalcriptâe, eai/</-4’j
Forrunæ,quod folu meo régnante fupererat,dChriftianis j exigitnandauit, quæ ante ab ærario publico acccperant. f°fi' ll^\
euerfijmellërtatquéGentiles,quM-neàvrbepaucinume- I Nam cùmConftantinusres eeelefiæritè dilpofuillct, ex
ro eranr, valdeincufàuit, quèd non illudfacinusvltifu-1 veûigalibus cuiufque ciuitatis, eaqiræerant fatisadres %rit.W
iflène: & fi forte calamitatis aliquid idpo fubeundum^cf- comparandas necofiària , clero cuiufque cccl'cûæ'Qro-
Cet, quèd non iibcntibiis animis pro Fortuna fiibijfient. \gauit, illudque lege ftabiliuic : quæ lex ex co temporel
Ecciefiajtica , L ib V.
quo moriebatur lulianus, haólenus diligenrer óbfetuata . ut pmnib.us'in earn intüëntibus mjraculüm pu^apatur, Jic
tuit. Hane exaÄionem ■ mültè<crudelillimam füiflè&a» | viris modeftiam Sc contmentiam prbfitenttbus/ugic-nda
cerbiffimam predicant. Atque tabulx,dpatribusconfe-j videretur, neéxfiilpicionelabesaliqua ipfis afpergeretür
(ftsadeum finem,vtresquasexlegcConftantiniaccepe-: infamiae. Eratenim,inipfoetiamgratisflore,pudicacum
rant-ita demonftratjEreftituérentur, de bis qux eranta Iu -1 primis&cafta: q u xrè s, èriam fi riaturs adiumentum ‘ei
lianoexaóta,planeteftificaripoflunt. Veriim Imperator hönaecedaf, afférretamebadinfignemCorpörispulchri-
Compara-
tur Iuliani
pcifccutio)
fupcriqri*!
odium aduerfiis religionemChriftianam conceptum,hon
bis rebus exfarürauit; féd flamma iræ contra fidém inten-
(iis, nullum perditi conatusgenusprætermifit, quo ecclefiam
Deieuerteret Nam pecuniam i monimenta ,vafa fa-
cra ex eâ abftulit : delubra, régnante Conftantino,&filib
etiamConftantio diruta,eos qui ea demolitifuerantVaut
denuo ædificare,aut pecuniç fummâ quæ ad illud.prçftan-
dum fatis æftihiarecur, perfoluere cpëgit. Atque non mo-
dèthi qui neutram harum rérum præftare poterant,verùm
etiani (àcerdotes, clerici, & alij multi Ghriftiani ,durhde
pecunijs quæ facræ erant, Sc ecclèfiarum prépriæ, inqùifi-
tio fieret, grameer torqucbancur, & in carceres etiam con-
jjciebantur. Quare ex his omnibus conieèlura capi po-
tcft, eum, quanquam in cædibüs faciendis.St (upphcijs ad
corpus cruciandumexcogitandis, paulo moderatior fiiic
his qui ante ecclefiam fuerant perfccuti,in alijs tarnen-rebus
longe fuille crudcliorem.Nam confiât ilium in omnibus
acerbe & grauiteream affliélaflè, præterquam quèd
epifcopos& facerdotestemporibus Gonftantij exilio ad-
diëtosreuocauic. Acfamaeft,eum non miferieordia ad-
duëtum, iftud de illis mandatum dediflè ; fqd vc vel îpli ob
mutuam inter fe fufeeptam; conrentionein, bellointefti-
nooppugnarenteccieham, 6c à(uis ipforum legibusinftitutisque
defeifeerent: vel vc illeipl’e Conftantij exiftima-
tionem maleuola obtredadone lædcret.Nam/eiiam mor-
lulianus tuo odium per-vniuerlum imperium le concnaturum pu-
ödföcoji- [-tabac »■'ü turn G èndlês, vt fiiæ rehgionis fautores, obfer-
e m0’ uantia colerët : turn hisqui eo regnaqte,propter Ghriftum
J grauiter cruciabancur,canquaminiuria affedis,mifcricor-
ç; dem fe præberet/ Quinetiam eunuchos, velut in eum bc-
Eufebius | neuolos, è palatio exegjr. Eufebium item, qui in eius aula
cura Iulia? prjncipem locum tenuerat, mprte muldauir* Etenim cü
ncçatùsjiftppniiatirnfibiintetcedebâcinimicidæ, proptereaquod
I Galium fratreminfidijs abeoparatis intetiedum (ufp|ea-
:tia!ire_ I bacur. Aetium porro hæiefis Eunomianæ authoremï’exi-
exiîio. 1 '°^ Çonftantio condcmnatum,& (ufpedumprijterea ob
conluetudinem quamcii Gallo habucrat, iiteris pechuma
nitùs fcripds : fadaq; ëi poteftate quoque iumeritorü quæ
I ad curfum publicum fubminiftrari foient^ad fe accerfiuir.
Adde his tEleufium ëpifcopum Çyzici, cui Ihnili de caufa
turn in mandatis dédit, gram (lima inulda çi præi'cripca, vt
i fuis fumptibus intra bimeftre fpatium ecclefiam Nouatia-
laCôftan- nocutn,-quantimperantc Çonftantio du'uerat,dcnuoæai-
Jtinopoli • ficaret. Denique alia etiam complut a reperire licet, quæ
Nouatia-'jp rop e r^odlùm Imperatoris Conftantij ipfq.partim fece-
nnrnm ee-t. jj^pjtrrinji-’àb alijs fieri permilerat.
t De Eleufiovide Soc. lib. 3 .C.9.& M- i- f-jo. Bar.amo361.». 1^.
Conftan-,
tip etiam
morcuo
Ire Eleu.
Iuliani iuf
fu renaua;
tudinem folet non parumotnamenci. Nam vtvérumdi- ,ç:orporis
camus,- non vt quibufdam placetiqualia fuhr Corpora; ta- morc?.<:1
lemconfueui(Tee(Ièanimum, (èd exanimiinftitutis mo-
res corporis efKngi folefe : & quaiem rem qüifquefortè a- gpgi
nimoinftithat, talèm ipfum quoque videri eo tempore; 1
quo earn infticuat.Cui quidem (èncendæ, némo cei cè cre-
do, li modo in earn accurate inquirat, omnino contradi-
dfirus eft; Athanafium autem Ferunt diuina vifione, quæ
eum ita (àluum forelubmonuerat,impulfum;âd^iancvir-
ginenl profugiflè: ac mihi profedè in reieuëhtùm intuen-
ti,ifta non fine diuina prouidentiaadminifttatäviden turi
vt fcilicet turn Athanafij neceftàrijs, j fi quis abeisçuriosè
de eo quærere aggrederetur, vel iurate cogetet; nihil ex-
hibereturnegotij; turn ille ipfe apud hanc occultatuS, tu- ......
cè poftècdelirèfcere; quæ quanquam ûb pulchritudinem
non fatis integrum putauit,vt(acerdos(ècumætacem de- thahafîum
geret^ ne inde in fufpicionem vocatetur : tarnen propter apud feia-
animi magoitudinem eum in fuasædesexcepit, & fumma titantem:
prudentia ac cautione adhibica (eruauic incolumem ; ôc 0‘“c‘3,
tant fidam euftodem 3 miniftràmque tam fedulam ei (è
præbuit, vt pedes eius lauatet, & res ad vi&um necefla-
rias j.aliasque etiam omnes quas natura, dum vrgec ne-
ce (ïi cas, nos fu b ire cogit, ip (a fola fu b ip iniftrare t : quinec-
iant libros.quibus opushabebar,ab alijs pro eo mutuè ac-
ciperet: &tametfiiftaadprouxum ceinporis fpatium fa-
6ta eflènt, tarnen ne vous quidem ex ciuibus Alexandrin^
omnino eacognofcerct.
Hic hißoria dtfexennibus Athattafii Utebrisapud fopmofijjtmavir*
ginem v faut ad obitum Co>;fla>ttiitrànfi£lis, ajfertorem habet Palladia
in Laufiaco, vbi je earn virgtnem ntuiffeuftatur. Verum ficuti iUc, dé
quibusfupraltb. 4. cap• 9. ita etiam ha Âthanafn latebra fexenriesre-
darguuntwrèt Bar onto anno 3j 6 n. 8s. 6* feqq. hac ratione :quod nulla
aha ab Athanafio (v t confiât ticfirtptU tint Apologîjt Epiftolu) qua-
fitaƒnennt latebra, nifiquando Syrtano Duce Altxandrinam Ecclefiam
tnuadente, in eremumfagit, anno Chrifii 3.56. §lua de reditu eittfdem Ad
thanafithicfcribtt Soicomenui author hate Gregorif NaxianÇeni refedil*
tur à Bar onto anno 362. n. ijs.
De Gregorij epifeopi AÎexandrini, propter ed qua in Mithrio affidé-
runt, interfeftione : & qubdinterjeôluscamclo impofitus, contume-
lia caufa populoJpeftandus citfumducebatur: & quideaderefcri-
pfentlulianus. DeTbtodoritofacrorum Anttocbut vaforum
euftode : &quodpropterea lulianus prauaruatoris
auunculus , genttaltbus eius à vermtbus
exefis, interijt.
G A P V T V I Î .
Vide Hic.
c. 6.lib.io.
& I 9 c.?f.
Sàcr. l-i c.
jl 6.&l.i.c
2. & qua
nos ibino-
D
Vi de Hic.
c. 1.1.10.
Atbanafi®■
per VU. 5.
nos Ale- '
randriie
dclitefccns
repeniè t 3Pparet.
Formçco-
iuocia ca>
fiitas, luff,
gnevirgi-
1111 dccus. ’
Quod Albanafius apud virginem quandam pudicam&for-
wo Jam delitefeens, poft feptem annos exaftos
comparait, &Alexandriam
ingrejfus eft,
C A P V T V I .
E Odem tempore Athanafius, qui ha&enus eödem' in
1 ocö delituerat, in quo æcateni ante degerat, nuncia-
ta Conftantij morte, noèVu in Alcxandr/na ecclefiavifus
eft. Quæ res omnibus permagnam ideo admirationem
excitabac, quèd adeè-repente præter expeèkationem o-
ntnium acciderar. Nam cum fraudulenco intpuliu necef-
(ariorum Georgij, Sc Imperatoris mandaco, præfcétusor-
dinuin milicariumÆgyptiledulè conatus eum comp reitendere
, vti fuprà dcmonftratum efti minime quod vole-
bat conlecutus eilet : Athanafius fuga ex eius ntanibus e-
lapfus adimperium Iuliani,quo de nuncagicur,apud quä-
rdarn (àcratam virginem inipfa vibe Alexândriaiaticauit:
quant quidem virginem piulchritudine tantum omnibus
illius temporis naulieribus ahtecellnifle accepimu«, vt fic-
ATHàhafias igitnr ad hune modum conièruatus, & Athana-
præter omnium expe&ationem in ecclefiavifus, vn-
de venilfet, ne vnus quidem intellexir. Populus autem t“ *rc uu'
Alexandrinus maximo ob hane tem exulcansgaudioec- I 'j j
clefias illi reddidit. Quare Ariani inde eiedh.priuacis in
ædibus feparatim conuentus egerunt ; atque Luciurn |
proGeorgio, fuæhærefisëpifcopumdefignarunt. Siqui- Georgüe-
dem Georgius iam cafu hierac imerfèdus. Nam fi- pilcopi cç-
mul ac magiftratus palam prædicarum Conftànrium de *s,&m
vita deceffiflë, & Iulianum Imperarorem declararum eflè, J J J rb“ a .
multitudo Gentilium Alexandrian) ineolemium (ëdido-
nem conflauir. Atque clamoreedifo, & conuitijs iadla-
tis, impëtunt ineumfaciunt,' velüciamiam interfeduri.
Verum impetu in præfentiarepraflb, illo quidem tempore
eum in vinculis (ol.um tenebant : fed non ita diu pèft,
prima luce propere ad carccrem concurrentes.illum truci-
dabant. Quern deind^ cantelo imponunt, coruntq; diem'
contumelijs lacérant,poftremè fub crepufculum igni cre-
mandum cradunc. Neque tamen me fugit Arianos prædi- •
i care,hanc ciadent àfautoribus Athanafij Georgio mfli&a
e(Te.Verum facilius adducotytxredam.facinusGencilwm \