A
"iota. g.
Matt. io.
Abbati* Ser ent, dePrincipat. Collât. V I IT.
• M atth.j,
M àttkpio.
g ____________I
principals & poteftates, adtierfus triundi re flores hnebrarumha-
rum, contraftnritalta nequittain calesübus. Et iterum : Neque
Angeli, rieque principal (is, nequevirtutes ,neque creaturaalidpote-
rttnosfeparare a chantais Dei, qda eft in Chriftolefu Domino no--
ft ro .Y iideergo tantxmahtiææmula nobis emerfit aduer-
ficas ? Anidhpcpoteftacesiftasa Domino conditas eile
crcdendum eflivt his contra homindm gradibus atq;or-
dmibus militaient ?
Rejponfio de tmiltiplici efca fcripturarum fan-
■ ftaium. • .
G A P V T j l l .
SErenus : Diuinatum fcripturarum a u d o r ita s , de his
in quibus nos vo luitertidire, qusedara etiam his q u ia -
cumine ingencj carenttam lucide euidenterqueeffata eft,
vc n o n io lù ran u llao cq iltio r is fënfüsobfcurentur feu ve-
len tur, vm b ra , fed ne v llo quidem pa tfocinio interprcta-
tionis in d ig e ah t, & in fupe rfic ie vo tis a c li t e r s fu b s in -
te lle d u s , aç ièntcritias præferant. Quædam vc rô ica contesta,
& quibufdam obfcuratà myfterijs fu n t,v t in eorum
diiculfiQne^&iriteJlediiimmeniamttobiS excrcitij cam-
pum ac follicitudinis referuént. Quam rem mulcasob
cauiàs DeunvdifpcnfaiTe manifëftùm eft. Primum ne ia -
cramenca diuina nullum habencia ipiricalis in te lled u s
velaroen # b d u d um ,cu n d is hominibus,id eft, cam fideli-
bus q uàmp ro fa riis , æqûalifeientia & notitia panderen-
tu r ,& per ho c inter inertes a c ftudiofos nu lla e ile t virtucis
prudenti'æque diftancia: turn vc etiam inter ipfos domefti-
cos hdei, dum intelleduum fpatia coram eis immenia ce-
duntur, in eis & defidioforum argueretur ign auia, & ftu -
dioforum alacritas atque înduftria probaretur. Ideoque
ià tis.p roprièfc riptura d iu in a a g ro opimo àc fërcili corri-
paratur, qui cùmmultagigna cac proférât quæ ad homi-
n u rn v id u in iîn e a liqua ign is-cod ibne p ro fic ian t, quæ- >
dam nifiprius flàmmæcaloré mitigataacque m o llita o ra -
r^em afperitàtem fu s depofuerinc ct udicacis , ve l incongrue
vfibus humanisvel noxia ièn tireh tu r .N o n n u lla v e -
rôirainvtrumquGimbdum Y fuiap ran ofcuntur jvcnec in -
c o d a fua crudicate d ifp lice an t,v e l o ffcndant, & * âm en
ignis calore d e codaTalu bïiorà reddantur. P lu ra quoque
àdefcam caritummodo irracionabilium iumcnrorum &
animaliuim, v e lfe ra rum a c volucrum proferunçur,cibis
hominum minime nçofutura, quæ etiam in fuà afperitate
mancntiâ abfque vlTa ign iscon fe&ibne viràlem lumencis
confe runt facuncacem. Quam-*rationem iàtis cuidenter
à f^ c im u s in hbcÿberrimolpirita lium fcripturarum parâ-
difo continen t in quoica quædam iîgnificarione lit te r s
plana â clü enlentà rè iplend en t, v tcùm iü b lim io re inter-
p r station eribn egearit, fimplici tan tum lite re io n b ab u n -
d èp a ic anta cnütr ian taud iente s, v t e ft i l lu d : Audilfrael,
Dominiu DeustuusDeus vnuseft.Ecy Diliges DominumDeu tuutn
exiotocordetuo,&extotaaMiîldtua,&extotavïrtiïtetua.Quç-
damautem fiallegoriéaëxp lafia tioneoxtenuà ta non fue-
rinc, &fp irita lis ignisjexaminatione m o llita , nullo modo
ad falutarem interidris hpmiriis cibum fine cpr'fuptibnis
c lad^peruenienç , magifque ex eorum percepcione læfio
q u à iv r ih t a s a liq u a fubfeque tur, v c e ftillud ; Sintluwbi
vejiripwmfti, | | lucerna ardentes. E t , Quinon habitgladïùm,
vendattunïcam juam &ematftbi gladiùm. E t , Qui non accipit
crucem fuam & fequ'nur me,non efiyne dignus. Q u o d quidam
dtftriStiffimi rponachorum.habentes quidcm zelum D ei,
fed nbntècûn‘du,mlcientiâm,fimpliciter intelligentes,fc-
ecrunc fibi cruces ligneas, eafqùe iugiter humeris ciftfuinferences,
nonædificationem, ied riium cunétis videnti-
bus intulerunt. N o n n u lla v e ro à d vtramque perceptio-
n em .id e f t , cam hiftoricam quàm àllegoricam ita commode
a.cneçeflarièçapiuntur,vcvtraqueexplanatio vitales
animée fiiecoslîibminiftrec, v c e f t i l lu d , S i quisle per-
cujferît indexer am maxillam tuam,priebeilli&alteram.Et,cùm
ptrfequuntur vosinciuitatetfta, jugitein aluini. E t , s i vis perfect
us ejfe,vadevendeomnia quahabes&dapauperibus, & babibis
ihefàurum in calo, '& vemfèquere me , -Producic iàn è & fee-
nura-iumentis, quibus pâbulis'omnes fcripturarum repleti
funt eampi, fimplicem fcilicec puramque nariratio-
nem hiftoricce leeftionis, quafimplidores quique ac mi*
nus capaces perfectae & integrae racionis, & quibus dici-
tur, Homines & iumenta jaluabis Domine, fecundum ftatus
aejneniuraefua: cpnditionem,adopus tantum &laborem
aftualis vita: vegetiores robuftioreiqi reddantur.
De geminafmtentta fuperinteUettti fcripturarum
fined arum,
• ■ V“ r-
C A P V T IV .
Vamobrem de his quaeapertacxplanationeprolata
V ^ fu n t , nos quoque conftanterpoflumus definire,au-
dencerquenoftram proferre fententiam.Ea vet o quae me-
ditati oni& exercitio noftro referuans obteifta fanitis feri-
p turis fpiri rus diuin us inferuit,quibufdam ea volens mdi-
cijs & opinonibus colligi, ita pedetentim debent cauteqj
conferri, vt fit eorum aflertio ieu confirmatio in difputan-
tis vel fufeipientis arbitrio collocata.Nonnunquam cnim1
cum fuper vnare diueria promaturiententia,potcftvtra-
querationabilisiudfcari, 6c fine detriment© fidei vel fixe
velmedi^ Fufeipi,id cft,vt cisnec plcnacredulitas,nec ab-
foluca refu tat io depu tetur: priorique fequens opinio derogate
non debeat, cum neutra earum fidei inueniatur
obfiftere; quale eft illud, quod Helias venerit in Ioanne,
& iterum fit ante aduentum Chrifti venturuS: & d c abo-
mifiatione defolationis, qubdftetcri tin loco fandoper
illud fimulacrum Iouis , quod Hierofolymis in templo
pofitum legimus,& iterum ftare habeat in ecclefia per aduentum
Ancichrifti j illaquc omnia quxin Euangclio k -
quuntur,qu£ & impleta ante captiuitatemHierololy m o-
rum,& in fine mundi iftius inteljiguntur implenda.c quibus
neutra opinio impugnac aliam nec iequentem prior
intelle^us euacuat.
Quodpropoftta quafiio inter tUa,qua media tenendafunt, §
debeataccipi.
C A P V T V.
ET idcireo propofica a vobis qusftio, licet nbn.fatis vi-
deatiir nec frequenter inter homines ventilara, hec
apud plurimos patcat, & ex hocipfoapud aliquos ea,qu*
pfofetemus’, forfitan videancur ambigua : icadebemus
noftram temperare fententiam, quoniam fidei trinitatis
r, nihil praeiudicanr, vt in,ter ilia habeantur qu * medic fiint
tenenda, quanquam, non taliopinione qualisfiilpicioni-
buS tantum & conie^utis colligi folet,fed matvifeftis lcrr-
ptiifarum ccftimonijs omnia coi^robentur;
Quod nihil a Deo malumcreatum Jit.
C A P V T V I .
ABficergo, v t Deum quicquam crcafle confiteamur
quod mbftantialitef malum fit., dicencc iceipeura,
Omnia qua fecit-Deus,bona funt valde. Si euim a Deo tales ifti
creati (unreel ad hoc fa<fti,y t hos malic»« gradus teneanc,
ac femper deceptionibus & tuiqis hominum vacenc, contra
prxdi£tx feriptur* fententiam infamabimus D e v m ,
velut crearorem atque inuentorem malocutn , quod
fcilicet pellimas voluntates ac naturas ipfe condideric,
ad hoc eas creans , vt femper in nequitia perfeuerantes
nunquam tranfire poffinr in b on ® voluntatis affedum,
Hancigifur rationemdiuerfitatishuius,
traditione patrum de fandtarqui
fcripturarum foritcpercc-
pimiis.
E
m k si
Matt. it.
Lut.u '
Dan. 9.
bUtt.it,.
Abbatis Sereni, de P r in c h at. Collât. V I 11. 137
• A De initioprincipatuum feu poteftatum.
Colojfi. c
C A P V T V I I .
A NTs conditionemhuiusvifibilis creaturæïpiritales
xV cæ le fte iq u e vircutesDfiVMfeciflè , quæ pro hoci-
pfo quod feirent fe ad tancam beaticudinis gloriam bene-
ficio creatorisex nihjlofuifteprodudas, perpétuas ei gra-
tias references indefinenter eius laudibus inhærerent ,nc-
mo fidelium dubitat.Nec enim exiftimare debemus crea-
tionis & opificij fui principia ab huius mundi confticu-
tione D f. v m primitus inchoafle, quafi in illis anterioribus
arque innumeris feculis, abomni prouidentia&difpen-
facipne diuina fuerit otiofus, ac tanquam non habens in
quos boniratis fuæ exerceret bénéficia, iblitarius, acq; ab
omnimunificehtiaalienusfuiftècredatur , quod de ilia
immenfiiacfine principio. & incomprehenfibili maiefta-
te iàtis humile eft incongruumque {entire , ipfo Domino
de illis potcftatibushæc dicence : Quandofaäa funt fimul
•Jidera, laudauer urn me voce magna 0 tunes angeli met. Qui ergo
inceriunccreationifiderum.ante iftud principium, in quo
fadfcum dicitur cælum & terra, creati fuifte manifeftifti-
me comprobantur ; quippe qui proiftis omnibus viftbili-
bus creaturis, quasvidebant exnihiloproceffiflc, crea-
corem magna voce referuntur & admiratione laudaftè.
Ante iftud ergo temporale principium q.uod à Mofe po-
nitur, quodque mundi huius,fecundum hiftoricum,imo
Iudaicum fenfum, fignat ætatem, faluo ( fcilicet noftro
fenfu, quo nos interpretamur omnium rerum Chriftum
efle principium. in quo omnia creauerir pater, fecundum
illud , Omnia per ipfumfaftafunt, & fine ipfofaäum eft nihil)
ante iftud in quàm geneièos temporale principium-, om-
ncs illas poteftates cæleftèique virtutes Dcum creaflè non
dubiumeft. Quas Apoftolusper ordinem dinumerans
ira deferibit: Quia inChrifiocreata funt omnia ftuequain ter-
rafuntyVtfibiUa & mmfibtltaftue angeli,fiutarchangelï,fiue thront
fiue dominations ,fiue prinetpatus ,fiue poteftates: omnia per i-
pfumt& in ipfo creataJunt.
De lapf u f aboli & Angelorum.
C A P V T v m :
• . •
HEiftorum’itaque numéro nonnullos principes fu-
iffè collapfos lamentatio Ezechielis fiue Ifàiæ ma-
nifeftiftùnè do cet, in quibus ptincipem Tyn,auc ilium
Luciferum qui maneoriebatur, flebiliplanétuab eis cp-
gnofcimuslamentari. Et de illo quidem ita Dominus
E^eth.zo. ad Ezechiél : titi homing, leuaplattâum fuperprincipem Tjtri,
& dices ei : Hac dial Dominus Deus : Tu fignàculùm femilitudi-
vis, plenus fapientia, perfettus decore, in delicijsparadifi Dei fuifti.
Omnis lapis pretiofus operxmentum tuum, fardius, topazàus, &
iajpis, chryfoltthus, & onyx, & beryüus, Sapphirus, & edrbun-
culus, & fmaragdus. Aurum opus demis tut, & foramina tua in
die qua conditus es praparatafunt. Tu Cherub extentus & prote-
gens, &pofm te tn monte fanftô Dei, in medio lapidum ignito-
rum ambulaftt ,pcrfeâtiis in vijs tuis, a die conditionis tua , donee
inuenta eft iniquitas in te. In muUttudine negotiatïom tua reple-
ta funt interior a tua iniquitate, & peccafti, & eieci te de monte
Dei, & pcrdtdt te o Cherub protegens in medio lapidum ignito-
rum. Eleuatum eft cor tuum in décoré tuo, perdidtfti fapientiam
tuam à décoré tuo, interram protect te, ante fadem regum dedi
te: vt cérnerenttetn multitudineiniquïtatum tuarùm, &iniqui-
tate negotiattonis tua polluijh fanttificationem tuam. Ifaias
quoque de alio. Quomodo cecidiBtdecalo lucifer qui mane 0-
riebaris ? Çorruiftiin tènamqui vulnerabas gerites, qui dicebas
in corde tuo : In calum confcendam, fuper ajiraDei exaltabo folium
tneum, fedebo in monteteflamerittinlateribus Aquilonis, a-
feendam fuperaltïtudinem nubum,&erofimtlis Altiftimo. Quos
tarnen non folos ex illo beatillïmæ ftàtionis apice ruillè
fcriptura commémorât, dicens tertiam partem ftella-
rum draconem ilium iecum pariter pertraxifie. Vnus
quoque Apoftolorim euideotiùs djçîc : Angelos, qui non
feruauerunt fuum principatum , fed derehquerunt dommlium
Btùltoth.Vetr.Patr.Tom.$.Pars a . ______
fuum, in iudnium rnagni dm vinculis aternis fub caîigitte fer-
uauit. Illud etiam, quod ad nos dicitui , Vvsautcmfu u t homines
metriemm & fuut vnus de principibus cadet is ; ejuid aliud
quammultösprineipescec idille fignificaM Q u ib us in d i-
cijs ratio diuerfitatis huius ita c o llig itu r , has diftercntiaS
o rdinum, quasinftarfandtarum cæieftiumque virrutum
aduerfæ poteftates habere dicuncur*, v e le x illius anterio-
riso rdinis grad u ,in qu oV naq uæ qu e c reàtafue rat, nunc
e tiamretentare; v e ld e cæleftibus deuoluras ad fimilitu-
dinemillarum virtutum,quæ ibidem perfeuerant,prone-
quitiæfuæmerito, in q u a vn aq u x q ; in m alum creuic, hos
inter fe gradus , & ordinum vo cabula in parte contraria
vendicaiîè.
Ifaia 14..
fodas in
•ptfiaU
Canonic*.
Obieftio 9 quod ruina diaboli a deceptïone tua
principium fumpfe-
C A P V T IX .
^ Ermanus : N o s ha&enuseredebamus cauiam ini-
I tiumqueruins ieu prsuaricationis diabolic* , qua
de Angelica ftatione deiedtus eft , inuidiam ipeciali-
rer exrinfle , quando Adam 8c Euam liuida calliditate
decepit.
Bejponfio de initio lapfus diaboli. j
C A P V T X .
SErenus: non efleiftudinitium prseuaricationis illius
ieu deiedlionis , Geneieos ledtio manifeftat, qua:
ante illorum decepcionem ferpentini nominis eum nota
crediditinurendum, ita dicens .* Serpensautemeratfapien-
tior, hue; vc Hebraic» exprimunt libri, callidiorcunftis beftijs
terra, quas fecit Dominus Deus. Intelligitis ergo quod ante
illara circumucntionem primi hominis , de Angelica
difcefleratfandlitate; itavt non folum nominis huius iri-
figniri mereretur infamia , fed etiam in nequics tergi-
uerfationc csteris prsferrecur beftijs jeers. Non enim
talivocabulo fcriptura bonum Angelum defignafiet,nec
de his, quiin illabeatitudine perieuerant, diceret, Serpens
autemeratfapientior omnibus beftijs terra* Nam hoc cognomen
non iplum Gabrieli fiue Michaeli nullo modo
poiletaptari, led ne bono quidem cuiquam Aomini con-
ucniret. Apertiffimcitaque& ferpoitis vocabulum, &
comparatio beftiarum, non fonat Angeli dignitatem,fed
prsuaricatoris infamiam. Denique lmoris ac iedud^io-
nis materia, quavc hominem deciperpt inftigatus eft, de
anterioris ruins extitit cauia, quod fcilicet de limo terra:
nuperrime figuratum ad illam eum gloriam cerneret euo-
candum,viide.cum eilet vnus de priucipibus, ie meraine-
rat corruiile. Et idcirco priorem eius lapfum, quo fuper-
biendo corruerat, quo etiam ierpens meruerat nuncu-
pari, iecundaruina per inuidiam fublecuta eft: qusinue-
niens eum adhuc aliquid in ieie redum habentem, ita vt
etiam cuiuidam colloquijatqueconfilijcumhomine.poi-
iet habere confortium, iententia Domini vtiliterin ima
deiedus eft •, vt non iam ficiit ante!, fublime aliquid iritu-
ens excelfus incederet,ied vt folo cohsrens reperet,&hu-
miliatus fuper ventrem terrenis vitiorum efeis & operi-
bus pafeerecur,occultum deinceps publicans inimicumi
ac ponens inter ipfum & hominem vtiles inimicitias ia-
lutaremquc difeordiam; vcdumcaueturtanquam hoftis
noxius,amicitijs fraudulentis vlterius homini nocere non
poilet.
De eius qui deetpitfiue decipitur,poena*
C A P V T X I.
IN quo tamen & illud ilospfxcipue debet inftruere, vt
a malis confihjs declinemus : quod licet deceptionis
audor congrua poena 8c condemnatione p led atur, ne
ille quidem qui ieducicuriiipplicio careac, licet aliquan-
M } tulo le