2 p 6 ____________ Socratis H iJjorU C o n s t a n t i v s a
alcitudinis , in quogcntilium myfteriarecondebantur.l quam & perditorum hominum vires oppugnandas ipfi ^
Vbi etiamcrantmultajhoniinumcaluas,cumadole(ccn-J interfe conlpirare volunt. Atque Imperatoris epiftola
tum,tumIenum:quosfamacftolim'> cum gentiles diui*j non Chriftianos feparatim , fed populum vniuermrri in-
nationibus, qua: per extainteftinaque fiebant, vteban-| cufat. Georgius vcr6, vt videtur, temper omnibus muL
tur,magicafqtie obirentvidimas, quohominibus aeieml turn acerbitatis exhibuerat & moleftia:, &proptereapo-
animorum prsftringerent,mad^^fuiffe?Qmbus rebusj. pulusadIcditioncnvincenfuseft. Quodautem Impera-
inadyris Mithraefepertis,aGhfi&anislaboratumeft,vt torpopulumvniuerfuminfimularit, exeius epiftolaeogentiliummyfteriapalam
habercn^ur ludibrio.Nudas imuli
Alcxaddç gentiles qui Alexandrie habitabâïit, cOnfpicarentur,fa-
lumultus cinôrifqueadmiffi contumeliam iniquo anime ferrent,
aducrfus
Chriftxagnolcite
»
I m p e r a t o r G a s a r I v l i a n v s ,
Max. Auguft.populoAlexan- j*.
drino,S. , |
Quodfiitafit, vt nulla reuerentia velerga Alexandram ve-
mortuorum caliias quàm möy in àpertum proférant,
quo populo exhibèrent ad intuendjjm. Quæcum
graüi iracûndiæ æftu exardefeere, & armis qùæ fortuito
illisôbireniebànt, inrhanus arréptis, impetum in Chriftianos
facerè cceperunt, .& complures ex illis nullo non
_ ____ , 0 „ , flra vrbuconditaremyyßl ( quod mains eft) erga Deum ilium
mortis ger^re ameere. Nam hôsgladijs,illos fuftibus,aepifcopi.
lios lapulibus vfqyaclftecem caedere : alios funibus ftran-j magnum fanätßimum Ser apt dem in veftris animisrefideat: reguläre,
quofdam cruci luftigere , hocquènêcis genus ad menmiror vos nullam rationem habuiffc communis natura hu-
probrurn crucisillisinferre:plurimos fauciare. T andern, manitapis, decors, addoetiamnoftraperfona, cutcum ajtjomr.es
iicut in eiufmoditumultu euenire fo ïe t , neab amiciffi- dij , Aumntagnusille Serapis in primis or bis terrarum imperium
mis manusabftinèref fed amicus amicum verberare,fra- largiridignatuseli.- adquamquidem veftrarum partiumfuiffet,
terfrätrem,parentesliberos: deniquealteratteriadcae-| inturiarum quibusimprobi vosaliquandoajfecijfent y *cognitio-
demvimafferre. Prbinde Chriftiani, aMithreioadytoj nemadiudiciumreferuajfe. Atiracundiafortaßis&feruormengitur
• perputgando defiftere": gentiles autem Georgium ab ec-
mtentus . .cießa rapCammjad camelumalligare, difeerpere , & ip -
füm vnà cum beJ^ia çomburere.
* MitfirofPerficum vocabulum efi, & mediatoremfignificat,vt Plu-
tarchus in ifide teftatur cap. 14. prout nosif.Kdopujculum interpreta-
titne noßrn diftinximus, vbi idem author tradit, Zoroaftrem rragum,
quern idc hello Troiàno quinque annorum millibus antiquiorem fer i bit,
tis, rationiscacauit oculos, qui quidem cum animumdefiatu
fuo dimouerit, crudeltafacidora ederefolet. Et quamuisperturbât!
onisimpem , qui fubito perperam adbïbitus erat, paulu-
lum reprejfusfuerit : poßea tarnen in legum contemptum irrupit.
Vos igiturcùm in numéropopuli habeamini, nullus pttdor réprimer
epoterat , quo minus eatentaretis , de quibusiußum odium
contra illos animis concepijfetis. Verum dielte mihi per Serapi-
Epiftola
hæcfane
Pöntifice
Ethnicorum
di*
gmflima.
F
lùliani ad
Alcxâdii-,
nos epift.i
ib neeem
Gcorgii.
, & itfum , qutlumfuermtiUimuru, qutvosadiracuniiamctmz,
en, malt 'verb A rtmanium appellafle, qui interfe 'viciffimpugnent. In- I beatlßimum ImperatO tem , aduerflWt VOS concit aller at : quod
ter hosautemtertiumejfe Mithram, qui quafi mediator intercidatjo-Wxercitum ad fa çram vefirefm vrbem dcducendmn curauerat:
rumqut exetjfus temperet. HancigiturdoBrinam cumPerfipermanus' quodprafettus AEgjpti fanctißimum Dei delubrum occupaueraf
ni,alterum muli authe remfatielccup/esteßiseß Agatkiu*. Videtur au-1 abrtpuerat . quodque, cum vostßudfic mus ctgre ferret ü,
tem hancopinionem de Mithra concepijfe çhamex muleintelle£tapro-\ DeumquevtßrUmpropugnarcjnià Deiornamentacufiodire, non
mißione Patri Noa reliquifque maioribus eiütfaBa de Mejßa, quigenus ßnecaufa mteremini, idem prefect us iniufiè, inique impiequear-
hdmanumDiabolifraudibusabalienatum^er^mediator Patri fuo re- matosinvosimmiferat : qui fane Georotum maris, quam Con-
toniiltÄturusexpeäabaiur. Ideoquecumnonaltuude,quamexhocme- a r "
diatoreJalut humant generuJperaretur -, ex ipfabeneficij magnitudine f ia ^ g0Pa ^feipfum ConferUdre Volebat. Nam iam
Mithram tanquamfitpremum deum colivolutt .quem Per Je tandem ad °l*m non tjraniUCO, fedmodeßo admodlim & facili animo erga
vifibilia delapfifolemeffeputauerunt, acproindejolem appeüurutit Mi- . Vosfegefferat. Quibus de caufis in Georgium, deoruminimicum,
thr*mHjkHrtthhKSnte.rtn}M'mMmU«mU»rnJ!&,i^\frac„ nfot i„a ndwmßimmati,rtßramfammmiMcmfcelire quit.montibui Zoroafier primus antrum floridum Mithra dicaffefertur
propefontes.exquopojleamanfitreligto, vtvbicun% coleretur Mithras,
antrum velfpecus fimiliter eius ttmpli loco Jlatueretur. HocitaqueMi-
t hr turn iüud eft, do quo infra dicitur, § tod Alexandriafucceffu temporis
conuminaßu : tdaäeo, cumltcerctïRummiudiciumadduxifc.
HdmeifMonifdrimitntqueitd cddim, tiiqut ad miquïtatm
frorufiffeufedfuiffitfimma tranfaBumaquitate, quavosfldnè
conjtcratumfutffeappart^imitaiiofle VctHjiurum, qHtatitf.cham\infont(sferudfet:qiueumqiiifccIira'mt<iler*ndantqititcrconrcidetto
fuertt, qua etiam tnSaerts literts terra Chumuppellatut.MombhiA j J ‘f 7 ” ■ ‘
decerte Mithramfuiffecultumfattsliquido teftaturMartianus.Mithril nottf olum de°s Contcmnmt, verum ettam etufmodl ciuitatts& .
portofimulachrum tefte Laftantio Grammattco.fingebatur Leonisvul- 1 populos tdfnflorentes in nullo numero ducunt , fed crudelitatem
tu,habituPerfi(o,. cum liarq.ambabus manibusreluBantisbouiscor- j aduerfum iüos vfurpdtam quafiaccefionem fiupoteflatiadiun-
nuaretentare. Suidasaffirmathutcdtuerfasacmultashoftiasfolcrecon- 1 gunt. Confette igitur hanc meam epi/lolam CUm illa,quam ad VOS
melifsafticijolere, ptrverbtra^ calorem, frigus&aliafimilia , quod ra*e‘ ltSlüaentmpriorepluximumlaudisvobistribui : inhacau-
idebfuri suidasindicat, vtinitiundushacpaticntiadetlaret fe jdn- \ tem,per dcos wimortales, cum vos laudare (vtidebco) aggredior,
Bum, & ptrturbationibus fuperiorem. & ufeBibusinuiBum, | fcelus admiffummiht eftplanè impedimento. Audetnepopulus in-
•. -Jr— facmortsl Ejtntnoc,manks adeopuras & integrasferuare
Vide Hict.
1.7 lino.
refer, ad t.
pracedens.
Baro. turn.
362. n.16}.
iffameffeiUum comuum depofitionem , qua in Academijs pricipu
Qermanicis hodie folennis eft , iuftis argumenta alibi dsmonftra
'Quod Imperatorgrauiterferens Georgij cadem,populum
Alexandrinum per epißolamper-
sinnxit.
C A P . I I I .
IMperator Georgij necem acerbè & grauiter feretis,
populum Alexandrinum per epiftolam acritér coar-
guit. FamaautempcruagatUf » ifta in Georgium ab illis
Cauia fe- admiflaefle , qui Athanalij caUikgraue odium côntrà il
pfeGcor* conceperanr. Verùmmca quidem fententia, etiam
,ius. qui fimultatem inter ipfos gerant, in fedirionib us ad neeasnulla
cruorislabepoüutasaddeosfupplicestendatis ? AtGeor-
giUiifiapaticommeruerau Ipfeetiam fortaffedicerem, eumiftis
iongègrauiora dcerbioraque fubire debuiffe. At etiam propter vos,
dixeritis : & illudvobisaffentior. Sedfi dicatur , quoddvobis
pcenas luere debuiffet9hoc niello modopoffum concedere. Sunt enim
vobisleges, quafan ft è coli, & ab omnibus tumpriuatim tum publiée
aman debent. Verum enimuero, quanquam vfuuenit, v t
nonnulli figillatim délinquant : tarnen communem Reipublica
ftatum rité temper are, legibus moremgerere, & e a quaab initio
pUclaréfancitafuerint,minime violare confentaneum eft. I l -
H
Georgiu
no imme
ritofublatum
co
cedit,
priuata
vindi&a
colli non
debuillc
doccc.
ludputatote, 6 Alexandrini,profperè & féliciter cecidijfe, quod
me régnante, tale f acinus a vobis.commtjfumfit quippequitum
ob reuetentiam erga Deum , turn obpietatem erga * auum meutn * Auunc
& gentilem ( qui AEgypto & veftra ciifitatiprafuit) vosfraterna lom legit
quadam beneuolentia complelti non defino, Nam princeps qui
fefontemninon vult, &magifiratusetiamfeuerusacwratufque, c,i‘
fide Nice
t.d.li.io.
Thcod lib
B
Athanafij
abexilio
redicuS '
Alexan-
dtiam
LuciferS
Eufebius
Epifcopi
Luciferlb
cum exj-
ijfrequt
Bar.anno
Sf6.ri.So.
Antibche
næEcclcÜæpcrlurbatio.
Ç
Pâuliàus
Antio-
chx fitE-
pile opus.
Vide Ns-'
ceph.c.14.
IÇ.16.U.6.
10U.M.1
Bar. anno
I v L I A N VS. Ecclefiajtfcd, L i b . l l /.
non debeteiufmodi facinus a popülo admijfum neghgère, netan- c l e docec : ramen in T om d no no commentariorum in
quant morbumgrauem dtfficiliore acerbiorequt medicina curare j G en eiim con ftr ip tö rum , huiüs retmyftbriiirii aperte de-*
opusfuerit.V eruimgo ob eas caufas,quas modocitaui,curationsm
facillimammitffiimamque,nempeadmonitionem, verbaqiie beni-
gna vob'kfanandis adhibeo:quibus,certo equidem fciofimodofitis/
vtiaudiQiCxvetere Gracorum fiirpegriundi,& adhuceximta illa
&egregia nobilitatisnotain veftrismentïbus ( in veftrisinquam,
qui efiis Alexandrinieiuesmei) mque omnibus vita offeiis impref-
ftappareat,perfacile efiis obtemperaturi. Ifta Imperator fcri-
pfit ad hunepodum.
Quod interfeclo Georgio, reueffus A thanafius, ecclefuAlexan-
drinagubernacula capeffebahdequetucifero & Eufe-
bio:&quodLucifer Antiochiam profeftus,
Eaultnum ordinaritepi-
fcopum.
m c A p . iv .
■ ^TO n lo n g o tempore poft
|£f§ uérfum populus A,lexan
, Athanaßum ab exilic re-
exandrinus lubehtibus animis
clarat;vbiAdamumCIirifti, Euam autem Eccîefiæ effi-
giemgerere^ pluribusvèrbisdïfcernit. Iftarumrerum et*
iam teftes locupleres func, fan&us Pamphilus, & Éulc*
bius qui ab eo nômèn traxit.Nam ambô (qui mutuâs cra-
' dentes opéras, vitam Origenis literis confecrare, & velut
per anticipationem illius aduerfàrijs occurrcre,atq; aded
defenftonem eius conficerc,elaborabant)àireruhr, Ori-*
gcnemnonprimü huiusreitra&ationem aggreflum fii-
i (Te,fed myfticam Ecclefiæ de ea traditionem interpréta*
tum. Porto autemEpifcopi quiinconcilio Alexandrino (EccleCsi
aderanr,hanc de *V/?,id cft,eflentia i^ ^ ^ < r« ,id eft,fub-1 myftica
ftantiafèupérfohacontrouerfiamcxciifleruht* Nam O - jpafrjb°sa,
iîus Epifcopus Cordubæ,ciuitatisHifpaniæ ( cuiusantca Lbferua!
fecimus mentionem) ab Impcratore Conftatitîho ad ru- ta.
multum ab Ario concitacum fedandum miflus, dum Sa- Ofius E-
bellij Afridogma explodere cogitaret, d e *« «, idçft^eï*/piGcopus'
fenria,& wwfwV«, id eft,ftibftâtia ftuper(bna,difceptauit.'
vnde màteriaalteri contentioni fuppedirata eft. Veiùm
id temporisin concilio Nicæno de ca côtrouerfiane ver
J6z .18}.
(b'feqq.
Concilia
Alexâdriç
aftuin,
anno 367J
D
excepit: quo quidera tempore dogmatis Ariani fautores bum quidem fadtum eft : at poftquam nonnulli cccperc
eranuab eccleiijsexturbati, adeiquefacrx Athanafijgu- j deeadigladiäri,obeamcaufamin hocconciliodejfv£, id
bernationi reddita?. Ariani aucem in domibus quibuf- eft,ellenria,&^5w<r«,ideft, fubftantiaieuperfona, ifta
damobfcuriscoadti ,^Luciumin locum Georgij niffeee- 1 decidcmnt:Non oportere,cüm de D eoiermofitinftitu-
rdn t.Id temporis hoc in loco res fuerc Alexandrine. In- tus,his verbis vci. ^Tam KV,W,id eft,eflentije'nomen, in Sa-
terea Lucifer & Eufebius Imperatoris mandato ab exilio 1 cris liceris non reperiri;& voce vened™, id eft, fubl?antia
reuocati funt.Lucifer Garalorum, vrbis Sardini£e,fuite- feuperfona,Apoftolum dogmacum rradendorum necef-
pifeopus : Eufebius autem Vercellarum, quaeeft ciuitas. fitate addudum, vfum fuifle. Caeteimn alia quadam ra-
('vtantc dsixij Ligunae in Italia. Ambo lgiturexfupeiiori- rione voces iftasadmitcendasdecreuerunr, nimirü quod
bus Thebis ab exilio reuerli, ccepere confilium, qüara- Sabellij opinionem explodanc, ne verboruminopiarem
none Eccleiiaecanonemviolatum, non neglcdum ccr- quae triplici nomine nuncupatur, quafi vnam putareco-
nerent.Itaque vifu'm eft,vt alter eorum,Luciferumdico, gamur , fed vt fingula nomina trinitatis in propria fubfi-
AntiochiamSyiisecontenderet: alter ,nimirumEuie- ftenceperionaDeumfignificent. Ifta eo tempore a C on-
bitis-,pererec Alexandriam , vti Concilio.fubfidio Atha- j cilio dccreta fuere. Quid autem nos de dinafij
conuocato, Ecclefix dogmata conftabiliripoftenr.: diccnmu$,nihiiirnpedicquo minus paucis expediamus.
Luciferveroeö mittitdiaconum, perquem fignificat,{© j Quivero'GrxcaminterGrxcosfapientiam & dodtrinam
rebus quas.Gqncilium'decernerec,airenfurum. Ipfe An^ ^expliearenituntur^Wao.ideft,eftentiammultis modisfu-
tiochjam profedtus , ftatum illius eedefixe vehementer • midefiniuerunt.de -^ywVflddeft, fubftantia feu perfona
perturbatum offen dir. Nam multitudo inuicem diflxde-1 autem nullam fecere mentionemfimo verolrenarus Gra-
bat, quandoquidem non hterefis folum ab Eüzoio exco-! maticus,in Acticas lingusdidtionario , vocem barbaram
gitata ecclefiam diremerat:verum etiam ffieut fuprame-1 appellat.Nam apud nullum veterem feriptorem reperiri:
moraui^-ledtatores Meletij, quiftudiofirigulariergado- quod ficubi forte reperkcur , non eamorem fignificare,
doremfuumaffedbi crane , ipficum luisdiffentiebant. proquaiamcapitur,afleric. EtenimapudSopho'Jlemin
Luciferigicur,Paulinoepifcopoibiconftituto,ind6de- Phosnice wfWwinfidias fignificare, apud Menandrum
•Epipha.
®)’rillum
Eatrum
authpticor
eedit..
Quod Eufebius fefe Athanafio iungetts,concilium epifeoporum
sAlexandria conuocauit,qui <§rinitatem confub-
fiantialem liquida pronuncia-
uerunt.
C A P . V.
EVIèbius vbi venir Alexandriam, diligenter agit cum
Athanafio dc cogendo concilio. Conuenire epifcopi
exvarijsciuitatibus coeperunt, deque multis rebus ap-
primè neceflarijs difièrere : Spiritus land i diuinitatexn
ftabilire ,- eumque intrinicate^confiibftantiali comprc-
hendere:&filium hominem fad um , hon tarnen Iblum,
fed etiam animam fumpfifle affirmare,ficutantiquis viris
ecclefiafticis vifum fuit. Non enim nouani aliquam reli-
gionem excogicare", inque ecclefiam introducere : fed
quæ ab initio traditio Ecclefiaftica præfcripferat, & fa-
pientes Chriftjani certisrationibus conquifiueranr.con-
firmare volueru nt. Atque ad hunc modum veteres om-
nes de hacre difputarunt,fcriptifque prodiderunt ad po-
fteritatem. Nam Irenæus, Clemens Hierapolitanus, A-
polinari us, Serapion Antiochiæ cpifcopus,filium hominem
fadum animapræditum fuifle, in omnibus libris ab
ipfiseditisvçlut cómmuni confènfu ftabilitum tradunt.
Quinetiam concilium propter * Cyrillum, epifeopum
Philadelphiæ,vrbis Arabia:, coadum,eadem'pcr literas,
Cyrillo oftendit.Origenes item, tametfi pa Aim in omni-
bus libris fuis filium hominem fad um, anima prædicum
K ai etc
Mcnrunstt I
vocum in!
factis li- j
ccris nullus
vfus.
Vide B tlfit
‘jcnseene.
ircnæils
Graminaticus.
G
Subftaa*
autem condimenta.-pofte etiam dicifeces vini xn dolio.
Verùm licet hæcvox à vetxilibus philofophis non fit v-
furpata, tarnen intelligendum eft, recentiores illa pro
»«V, id eft,fiibftantia,crebr6abulbs fuifle, lùbftantiæau-
rem definirionem, vti diximus,, multiplicem tradidiffe.
Quodfifiibftanriadefinitione cömprehendipoflit,quo-
modo/cumloquamurde D e o , quinequit comprcfien-
dihac voce pröpriè vti pofliimus? Euagrius vero, in libro
fuo qui Monachusinftribitur, dehortatur n o s, à temerè j^0Qa ’
&inconfideratcdenuminis diuinitate difputando : a 5 - chus;
nino numen diuinum, quoniam res fixnpl^x e ft, definire Dcfiniti-
ve tat.Nam definitioneseffe rerum concreçarura compo-
ütarumque ait. Hæcquè docét his ferè verbis : Oxnnis
propofitio auc genus habet prxdicatum,aurlpeciem,aut * pj
differentiam,aut propriumjautaccidens^uc quod ex his pèrlcüïö-
conftat.atin landarrinitaterfadandanihil horufumen- |facftd(
dum eft-.imo vero quod verbis exprimi nequir, filenrio
veneraridebemus. HaecEuagrius sdequopoftdicemus
pluribus.Nos vero,tametfi iftaprætej: inftiturum noftrü
• dixiflé videri poflimus:tamen quoniam funr ad hi-
ftoriæ argumentum accommodata,
hocloco non fine cauk
pofuimus.
ones qua-
rum rerû
proprix.
Deo defi-
nitio»