6
Matt.it.
B
Ifai. vit.
nus e ft,inqtii.es, non cius p.oenaperpétua. Benè eft,quod
h o c huius hum an * frau d u len ti* argumctum præçogni-
toromnium D ominus ante p ro fp c x it, & nih il m agisge -
ftuvos homines, q u am v t Scripturç intelHgentiamiecu'n-
dum voluntatis propria defideria temperarent, diuinica-
tisfuæ maieftate pnefciuit. E t idcirco in fe'quetibus dicit:
Tune ibunt hi in fuppliciutn oeternum,iuJH autem invitant aterna.
Non credendum eft eoS perpetui ign is fupp liciapalfu to s ,
fi qua rario permiferit, v t fi t a liquod æternuin fuppliciû,
ablque eo euiusvidèturefl'e fiipplicirim. Sane 8c illu d d i-
ligentius perfccutandum, q u id c au fie fu e r it , q uod hie
Dom inus non fupplicij lo n g in q uita tem , fedign is æter-
'n ita tem in tim a re t, quail h o c in lo co non de p c en* acer-
bita te,fed de ignis natura tradlauerit, & feienriammagis
infinuare vo lu e rit,qu £m timorem,aut fih ç c n o n tam.lci-
entiçfquàm pauoris caufa locutus e ft,p e r quern à fuis h u-
marium genus rettahere iniquitatibus g e ftieb a t, de fup-
plic ij in hnita te ,non de duraturi ignis *te rn ita te eum d i-
{ x ifle c red en d um .Qu ian ullu sm e tus fit,e iu sre i perpetui-
| tatem,quara n o n timea s,nolle. D ic it e n im & a lib i Site
! fcdkdali^atient mantis tua,abfcindeeam,&proijceabs te : melius
eft enim debilem introfre in v itan t,- quàm duos mantis habentem
[ mitttihgehennam ignis,vbi vermis comm non morietur, & ignis
eorum non extinguetur.Quid & h i c dicéndum e ft,q u od fci-
re n o s tantumoptauerit ,f i deliquerimusvermesnoftros
immortales fo re ,& inextinguibilcm igncm,non quo no bis
iminortalium vermium & flammç inextingpib.ilis,in-
definens & indefieiens efle tpena m etueda,fed ho c quod
aliter illu d intelligi adiedtio ilia n5 patitur, qua additum
eft:ve rm is eo rum ,& ignis eorura. Eo rum enim cum dici-
t u r , adc ruçiatus perpetuitatem fignificatut pertinere:
quam quidem perpetuitatem cum fuis necelTèeft permaalicuius;
co<nparationis vtarexemplo. Fingamus.patrem
aliquem terierioreaffedtufiliumdiligentem, & obpro-
fedtijs filicaufam terribilia eidem fiepeminantem, vt iu-
uenills laltem formidarc animus camp.ellatur, qu* om-l
nia dile(ftiQni®vis irrogqre non patjtur.Etii quilpiam jeui
magis ergaiuuenem paterpus clarueritaffedlus, ingruat
& di cat, tii patris tui minas vereris, 8c putas eumilliu&ef-
fecrudclitatisatqyduritie,vtil]atibiaudeat,qu§commi-
natur,iriferre? Abfit. Vercri te nolo. H*c folius terroris
caufa loquitur,noquia eius irrogare pietas audeat ,quod
timere,non etiam perferre re patitur.. Nonne huiufmodi
hominem qui proredturi rim oris & reucrentiam pariter
auferat,& profedtum , 8c tarn patri, quatnfilioobfuifle
cenfebimus? dum 8c illius confilium pfodidit,6i( huius a-
niinum a neceifarij pauoris reddiditanxietate (ecurum.
Ita 8c ij mihi videntur tarn Deo, quam hominibus ad ti er-
fiuji, qui dicunt, hoc terroris tantum & profedlus caufa
didtum efle,quod dum quaratione didbum fit,indicant,
nectimeriiamiaciunr, riec prpdefte. Quiavtfepius me-
morauimuSjtanidiu per illud profieitur ,quamdiu tiipe-
tiir:ramdiutimetur,quamdiuignoratur. At ybiignorari
defierit,definit 8c timeri. Et vbi jam timeri deftiteritjet-
iam prodelle defiftet* Et necefie eft,vt lruiusiecreti pro-
ditor,Deihabeacur inimicus, quiinane atqvinurile effe-
ceiir,quod ille ad omnium conftituifte vidctur profedtu.
Illud etiam feifeitandum, per quern reuelatum in huma-r
pam notitiam venerit,quod Deus v.oluitignprarij per ip-
/umehimneccrear,necdicieft,etiamfiita-eflet, n.eiibi
iple videaturefle oontrarius:, Et fi hoc non Deus;, nullus
aliusporuir niliilleconfingere, quiinipfoftatimmundi
exordio,itaprimishominibustimoremabftulit, durafe
illis diuinum confi lium ^rbderep.p^p mentitus eft. Non
nere damnatis. A u f f i a liq uan d tfe x tra illam e runt | iâ n e c q u iave re diuinorum effetCpfcius arçan orumjlèd v t male
eorum effe ctedenda eft."Et tam vermium illis exefionio-
r ie t iir , quam ardoris illo s poena deficiet. E t illu d fallum
didfcum eife vid ebitur : ve rmis ep run onm or ie tur ,& : ignis
eorum no b e x tin g u e tu r , q uod ad pc en* perpetuitatem
pertine.re in telligi necefie e ft .Q u * ig itu r posue pdip'etui-
tas e ft,fi vnquam pcenaipla cefiabit? S cd n b i tan tum , in-
q uie s,n o n e tiam il l i s , quibus p rom iflum e ft, .tam ign is ,
quam vermium natura dufab it. S cd illis durare prornil^
lUm e lbN o n en im dixitivermis n p n m o r ie tu r ,& ign is n o
extinguetur,led Vermis eorum, & ignis eorum. Ne cefie
eft enim lemp erillos p r iu fe a ,vt itad ix e r im , in pdfieffip-
nee fle , %s im m o r ta le ^ i% x t in g u ib ile ,eonjim fo re p ro -
mifium. S e d h * c dieis & multa alia huiulmoditerroris
caufa dicbainrelligendafiin t, non tame ita fe habere cre-
denda.Iam ergo riec,terror eril^ li terrorisfides defuerit.
T am d iu enim cuiufcuq-, 'formidolofie re i negotiumper-
timefeitUr,quamdiu pro cetto creditur, q uo d rimerur,ar
vb i timprisfidfes.defuerir »timorem quoque ipfum defifimp
lices&: n oue llo s , 8c fiiæ etiam-nunQ;calliditatis expertes
fa llen d o ;{cdûc c ret,&ièd ucend'q deciperet, v tfib i
magis,quam Djeo.credeiidum iu dicare^t. Quid enim dixe-
rat Deus : De ligne, quod e ft in medioparadifi^nonedetis, qua die
autem ederitis,morte morieminr,Ecomt&no illc:«ow morte,in -
■ qitit, moriemini ikfsubat enim Deusqtiod qua dieedetis&peticn-
tur oculi v e ftr i, & e r itis licut dij,(cientes bonum 8c malum.
O hu man æ peruer fi tatisyitium fide illis& c i]& fem -
pèr apeomiripdahs ,quÆ cù m delîderiorum fuorumcori-
cordare p erlpex çrit v o lunta te 1 ne,c deliberate quidem
fo lita e ft ! ne illa fp r fitan credulitatis o qc a fio ,q u * defidc-^|
rio firaudulenter arridet,fâlùti con tra r ia , 8c e am ü lto fa-
lu b rio r in uen ia tur, cuius caufa videtur afperior. P roc li-
uius enim pro corporalium cupiditafevoluptatu,m etiam
diab o li lermonibus c re d itu r , quam contra earundem
o b led a tion em diuinis fides determina tionibus e xh ib e -
tur. N ih i l eft enim q uo d quis citiùs p o lfit c redere, quam
. . P H quod cred e re c tiamcpncupilc it. N e ç v lq u àm p ro n io r fill
ere necefie eft. QujancmQ tam brutuseft, qui id quo d des cft,’quam cum illud'credendum afieritur q uo d dam-
n o n c red end um fc ia t,e fie cen fe a rp e rh or ren d um .S cd il- 1 na turafle rtum. V n d c& p ro co n cu p ilc iB ilis e fcæ d e fid e -
lu d in q u iro , riefeirian n o n , Voluerit D om in u s , rio fac iljus Eua ferpenti,quam D eo e red id it 1 8c Adam fiq
u o d h o c non tam yeritatis , quarp folius dixifict.çaufà| dem muliebri fuafipni,quàrn D om in ic * fententise com-
pauoris? C re d o nefciri.Nam que fieri po teft, vt q uod te r- ! modauit.S edn e c illis tatummodo euenifle exiftim emus,
ro r is caufa , v t dicitur, fin x e ra t, qua caufa fin xillc t,(ciri nec.nos nu.nc ab eius fedudboris infidijs fiecu-ros efie cre-
v e lk t , cum t|md iu ho c timere po llis , quamd iu,vt d ic i- j damus. Præfertim cùm feriptum fi t:Sobrijeßote,& vigHate,
tur,ita efie,fci re non pollis. Vn d e ergo tib i cius rei feien- quiä aduerfarius vefter diabalus ficut leo rugiens circuit quarens
tia,quam fecundum te D eus vo lu it ignorari? Acc ip ç & a - quern deuorst. N o n ergo debemus n o s fom n o inerdæque
liu d .C c r tè o b b o n * beatæq; v icæ p ro ïe âum huiu s com -! committere,nec tâquatri quibus nullius aduerfitatis cau-
minàtionis (entendant fo rmidari Deus vo lu it,& tamdiu fam e tu e n d a fit , ignauiæ ft upore torpere. A d lu icen im
erat profeôtus futurus,quamd iu eius re fq u am timeri de - ! antiqui ferpentis m alitia v ig e t , adhuc diabolus iftoge af-
creueratjVeritatis infcitiàp erduraflèt, qua.çeflàntç çefïà- ‘ fatur in mundo \ adhuc.hodie omnis a iiim a fim ilisE u *
turns e flè t& p a u o r . Pauore vcto déficiente ip fum etiam J fe d u c itu r , & muliebri fallacia incautus A dam per le th a -
n e c e fle é r a tc e flà re o c cu ltu ro p ro fe â a it r ic ü iu s tam p a - lis c ib io b led a tio n em confenfus facilitate profternitur.
uo r caula erar, quàm eau la pauoris in Icitia. Q u ifq u c c rg o S emper ènim diabolus mentibus noftris quiefcentibus
h um soccultandærei ve ilemigno ran tiam,&nequaquam v ig i la t , ne fe ioqu id n o n d o rm ien tib u s fa c ia t, q u iv ig i-
o b p ro fed um humani generis reuelandä prpdere ac pro - lanribusnonnunqùam fiib tilite r ge laten ter o b rep it. N â
mulgare voïuerirjtam con traD e ivo lun ta tem , quàm co - & id e o q u o d a d fe r itu r , n o n v e rita tis , fed'terroriSeaufa,
tra ommumincorumitamnifecifïe.credendiis,eft, & non * te rp iig n is frippliciumpeccatoribus comminatum, v c -
minus re b e llisD eo habe.ndus,quàmhuman^ in uid iisfa - teris hoftis perpendo verfutiam y 8c pijfcæ calliditatis
lu c i,qu ia& diuini confiiij fecremm p ro p a la u cn t,& nihil nequitiam re co gn o fco .H oc ip fum enim priori eius com-
^■ m prodefie hotpipibus feçérir?q uo d v t p ro d e fle t, n o n p a ra« ftio nie ft, vid e fi n o n ipfe quofdam homines ac
f u y u b l i ç â n d u i ^ ^ t y t m amfeftiusquod dico fâ ciam, rudes ac fimplices animas nu nc circumuenire tentâ t
8c perdere, quiEuam quondûri in Serpenté Cèdux'eratfl
Qubftie/cûnque enfin ad euacuandam Dèi definitioriem
huiufcèmodiprædiCatiôriemaudio, toriesantiquiSèr-
pentisfibilumrecogtiofco. -Quienimmod'6 dicit,non
*rern* poen* manetpaberis, iriifericors eft enimDcus-,
Dixit quidein h*s, fed caufa terroris ; feiebat e ni m vos.
difticilcpoflèdelinquere, quamdiutamgrauis fupplfcij
metus veftris mentibus inhæreret. Etipfum elle inteHi-
go,qui aliquatldo dixit: non môrtè moriemini. Sciebàt
enim Dcus » quia quacunque die mariducaueriris, ape •
rictur oculiveftrij&eritisfieut dij,fcientes bonu & rnaiu*.
Quis enimriun c Deo detreétare auderet, nifi qui ab initio
iecitf Quis-veritatem fallaciæ titulo infamare,nifi qui
hocantè iâm geflerat ? Nihil vnquamdiabolusrnagisà-
gere tentauit,quàm vt aùt Ce Deo , aut fibiDeum in ali-
quo fimilcm.fîngeret, ficut hoc in loco deprehendiuir,
quiaipfè mendàx eft, humanis rhentibùsDeum quoque
volt pérfiiàderè mendacemjfednos qui Deum non vera-
cemtantùm, »fèdvcrîtâtemipfameflecognouimus, &
cognofccndo crediraus,& mendacem folum ab exorâio
diabolum D ôm in ic * vocis proteftatione d id ic im u s , 8c
nihil illiçum D eo commune e fle , non ambigua opin io -
ne.fcatimus'sdiuinis fèn.centijs fidem in omnibus cômo-
demus ; ncc aliucj.riob is ,q uàrn promittunt,euentururn
efiè crcdamus , illius defiriitionis membre s, quoniam
■ •Deus'veritas eft;Nullunv’enimprocedere ppteft ex ve riqüam
ilia fpes percriiusfàUaciam ver*fpe'ifrudtus aniiccitur.
Multoytilioreftdcfpcratioqu*fpempr*ftat ,quâ
fpes quæ defperatioriem miniftrat. Peiiciorem & cl fine-
tioremmcdicum puto, qui lcchali ægros morbo laborâ-
tes per yeritatis denunciarionem terret, vt curet, quàm
qui per nimiam adulationem, dum fajlaciter blanditur,
occidit.Certa enim nobis fpes non falfafe&âda eft. Hinc
illud eft vndeplùribus difplicènr, qüorum tain doiftrina
diftriâaeftjhincetiam à palicis diliguutur, hinc eorum
tanti funt aniatorcs,quanti yeritatis atqueiuftitiç viden-
tür efle fautores : quia Fallere quempiàm ri olunc, quia
mentiri cuiquam îabnaudent, quiaperfonas non acei-
piunt,quia veritatis caufa rieraini parcunt, quia audito-
rutri animas minime falla vidcncur adulationc dccipere,
quia nob pro certa fpe pollicentur incertam, quia%alüt
fcpropter yericatem ab omnibus exofos haberi , quàm-
propterfallaciaiii dilîgi,quia bmularc non volunt, quia
neclîbi quidemipfisparcunt, quianon paflim,autira-
cuftdis, autinuidis, ai;tcrudclibus,auttemulentis,aut
cupidis,aut rapacibus,aut auaris,aut periuris, aut Ûrudulentïs,
àùt^rnicatbribüs,àütfuperb.is,àUitlujçuribfis,
aiit turpibus,aucquibu(cunque viciorum fordibus fqda-
lentibus cælorlim régna promitturit, quia (àn<ftum Spi-
ritum nô inter huiulmodi llagitiaverboru m fall a cia col-
locant | quia dieunti’ridignbseflehabifatione Dci,qui
- o- . .Ac-..=. . j | finttemplapcccati,&fafidihabitatoris findum debere
taris natura mcndacium , Apoftolo ■ttiam coriteftànte : eflehabitaculum, quia membra Chriftincgat efiè mem-
Qmniam omnem'èndactum exveritdttnoneftfiaaMine&c- bra pecçati, quianon nifi fanàtos,humilcDs,pudicos,fo-
nimdiuinishdemprofeluonibusàbnuere,&inveritatis brios,fimplices, innocentes,&pios, cumDcofüturbs
parente falfitacis inefle aliquid arbitrari.Mifcricors elle- ; efle confirmant,qui celefte & diiiinum illud habitaculu,
nim Deus,quis nifi profanas hoc dubitet ? jed&verax | æterni Regis aulam nôqualelcunque homines ingrefiu- H
cic.Tc-ne eurn milencocdem,fed elfe & veracem-.memé- | rosaffermit, Moyfes in.^uinatis tantum calciamentis in Exod.j.
to nam que illius Scripturæ,quæ peccaroribus ne in præ- ! fandfca terra arcecur,&quidam fe celum calcare exiftimat
fenciobftinarione peccandiabuti vellent, medicariiine j cordepolluto. Huius igitur dodtrinæeaufapaücosami-
pçenitendi miferiebrdem Deuin fæpè profitçt'ur. Eadem [ cos conq.uirunt,& plaies mimicos. Necefie eft ennn eos
rurlum,ne tu de fdlàbenignitatis psetate coiifidens, abf- I qui peccatorum vitià côdemnant, tantos habere çontra-
queftrie peccati veniampræfumeres indulgedi, veracem ; nos,quantos exercere vitia deledtat.Ir.de eft etiam quod
Dominantcrfebrius prbteftatür'. Sicut-ibi : Et tu Dorhihe j iniquis &impij|:-àâionibu,sppprirriiintur? quod crimi-
Déiumtferator,èfmifmïdrslpaïiem, &mdltarnifericordu& nibusfallisappetuntur,quodhærefîs etiam pcrrundütur
vfMy;Si ctcdis illud,qpodmifericorsDeus? >crede qüp(i j infamia ; quod h it omnis inimicprurii fuoduih fermo ab
& verax.Mifcricors enim eft, dunicodigria peccatis poe- j ipforum fumit oberedtarione materia. Sed quid mirum.
nitentiæ opéra exer ce n abus veniam tribuit: verax,dum vc Hagitiofis hærelis videacur dodtrina iuftirie?quibus t a l
peccatorum fiiorum jriiquitàted urâtibus ,no riàliud qüa rnenhærefis-ipforü fecrecumWcet tantum inimids-cum
D o l li c it u s e f t .e x h ib ê b ir . e d .re tiam fîineriiikrrié- fi fide s d isftisine flèt, àn iicii.jlpdpbtiu sfâdëpdtfiiflepr.
Sintplanêhæreric iÿfihocc redibileeflfe ve iip iis aduérfà^
pb llicitus eft,e xhib èb it. S ed n o s , v t etiam fiiperiifs nie-
mini, illis tantum quæ tfbluntati rio ftr * præbere viden-
tura lie â fum ,e ito crédimus.Illis vç ro q u * contra defide-
riorum noftrçtràriv cüpiditatem veniuric , difficile fidem
commodamus. Q u a d e re alibiSc tip curareftàtur, & di-
ciiïFili peccafii,nead'ijaas iterumffed de prtjlinis iterum depreùiï
re,vttijnremittantur. Depropïtiatïonepeccatorum noli jiiiewc-
tii ejfe,&non adijciaspeccatumfuperpeccatum,&dicas : mîfera-
tio Dei magna e ft, muliitudinis peccatorum meorum miferebitdr.
Miferifordiaenim &4iraabipfoeft‘‘, &tiipeccaioresrefpïciiira
eius. Mifera tio enim D ei non ad ho cef%c redendâ éfi:,vt
fecurius liberfufque pecccmus ; (bd v t poeiiiçctes veniam
ebnfequamur. Peçcamus enim etiam de ip fà malè fèfi-
t ie n d o j& verendum eft,ne eam iam co ftfbqui rtômerea-
mur,fi eius pacrocinio non tam pcenitendircmedijs,quâ
dc lin q uend ifola tijs a b u tam u f,& m à l* in te lligentiç flo-
ft r* v itîo ,q uæ caufa iu ftitiæ e ft, efticiaturcaulà-peccati.
S ed n e e am q uifque corifequi in præfenti diffimulaflèt,
percipere fe in Futuro fpe ràre t, lo q u itu r Scripçuràdiüi-,
na:A nttmortem benèfacamico tub, & fecündum vires tuas ex-
porrigms dapauperi.Non defiauderisa die bono, &particula bona
diéi non tepratereat. Nô r ine alijs relinques labores 8c
dolores tuos?In eommutatione fortis da 8c ac c ip e , & iu -
ftifica animam tua; A n te obitum op e fare iu ftîtïàm, q uo -
niam none ftap ud îtlffiro s qusèrçrècibum. H o c & alibi
D ominus per Prôphetam euidentiusprpteftatur,dicens:
Nequèenim qui apudinferos funt,laudabunt te], neqùe qtii mortui
funt,benedicent te,neque jperabunt,qùi in inferno funt, rnifencor-
diamtuaitrSe d hæc arduanimis & d ifficilis ,ô cac e rb â dodtrina
e f i ,& quæ pa ruulorum anintos exafperet, 8c iri de-
fperationem redigat,audientes quafi non m elior ilia de-
fperatio f i t , per euius terrorem ccrta fpes poffiderur,
rijs poteft,vt qui (enfiim fuum pioximis & pandatextra-
neis,gc arcanorum fuorui^micos potius velletcfle con-
fcips,quam c^laturos amicbs.Sed vt paulo ante iam dixi-
mris,idebhuiufcemodi'criniihatipnib.infamantur,qnia
fimpliciter &pure abfqj vllius fu^o &llaci*,quid veritatis
tides habeat,dicunt,freti irihpc <em tibi medel* a-
liquid cpterendum, quo ftequaqua iuftiti* integritatem
formidäriter abfco^dat,eb quod gtauiflinumapud Dominum
efleintelligat,aliud verbis quam cpnfcieritiano-
uerit pronidre,& alicuius hypbcnlis iimulare incndaciu.
Sediith*c apiidhotninesvalcanr, quorü vltra pertiRge-
refeientian6poteft,quam membrorum fenfualium fuf-
ficiens naturacpgnofcere,quib. ffiaderi perÄcileeft,hoc
efle quod no eft^dum quod eft,nequeütperuidcre: quid
faciemUSjdum ille aduenerit dies cum altaiibiis Angelis,
Archangehs,poteftatibus?&c*teriscxleftis militi*tur-
misconhftencibus ante hlij Dei tribunal, omniu. occulta
pandendafunt8c.yniuerfbrumetiam cordium fecreta
rduelanda ? cum vniulcuiufq', adtus bofeientia magis qua
fermo teftabstur, quoceiariiam'iniuftitiamnonlicebit,
quo fiinulari fandticas vltranon poterit,quo quis no,tam
fuaprodetgefta,qiiamabhiSprodeturiple,qu*geflerit.
Qusdrefpödebimus dicenci nobis?Egd Vos,idefihuma-
nümgenusad hocin primordio de terr* liriiafccundum
imaginis me*,fimilitudineimi-nef*bohitatis dignatio'ne
formaueram, vt me per oirinia qusead iuftiti* opera per-
tinet,fequcrcmini,&eflctis Deo fimiles moribus,quam-
uis diffimilcs v i dereini n i efle riat lira .Tal e m q-,fu b fta n ti *
yeftr* qualitatcm inftitui, qu* & intclligere poflet, 8C
facere quod volebat^ne qua vobis vel ftoliditath;,vel im-
Hhh 4 p o lît -
it
Jw K t i lsn
i i