Vide Nie.
C.30./.11.
j Spiritus
|fan&*an.
I patri
j Ii o con-
fiibftan-
tialis.
Sofomeni H ifi or ut V a i e n t * E t V a i e n s .
feopi R om an i, &cæterorum cum eo id temporis fimul
« r ■ ■ ■ wnwiiriwm'rmnMiiiïBffl* r n ■ •
Quod cum id temporis qu&ftio de Spiritufanäo agitaretur,eandem
habere illum cum pâtre& filiofubftantiam,
decretumefl•
• C A P V T X X l I .
DVm rage gernnwr, çontrouerfia , qu« tarn pridem
incepta fiierat, nimirum vtrutn Spiritus fànaus parti
& filioconfubftatialis cenfendus effet, iam magis magisquecreuir:
dcque.eanxultædifputationes plenæcontentionis,
non minoresillis, quae ante de Deo Vjerbo lu-
coaélorum, ad epifeopôs Illyrici feripta, qua: ira fe haber.
E p i s c o p i a d S a n c t v m C o n c iu v m R o m æ
conuocati, Datnafus, Valerianus, & caeten, dile-
, élis fratribus epifcbpis qui font in llly-
ricojin DominoS.
Etji nobis pro certaperfuafum eft, facer dotes Deifanftifiimi, Vp
facrofanctamfidem, qua doit rina Apofloloyutnfundata eft, firme
retmere , eamquepopulopradicare, qua certè â decretis patrum
nulla ex parte diferepat (nonenimconuenitfacerdotes Dei aliter
[entire, à quibtu par eft reliquos erudiri ) tamenfignificatum eft
nobis à fratribus qui in G allia&in agroVenetorumhabitant, non-
nullos ad harefimamplexaniam omni ftudio incumberes Quo
fcëptæ fuiffent, inftitutæ. In hac re quidem & hi qui fi-
liumpatridiffimliem , &iUiquieuni fubftannapamfi-
milemffièrebant, interfe cohfenferunr. Namvtnque ................. I ______ _
Spiritum fanétum adminiftrum., 8c tertiumà pâtre tum ^ u m niexiß7t 7 non modoprum re Ment epifcopi:
ordine, turohonöte.quinetiarnrubftantiadiuerrumei-1 _ — \ .... ..... J
TrinitaS
Cbnfiibftantialis.
fe affirmabant. Atquifiliumparriconfubftantialempu-
tabant, h i de Spiritu fanao idem ipfum ccnfebant.Qua
d o ftr in am in Syria Apollinarius L aodicenhs, in Æ gypco
Athanafiiisepiicopus > .ipC a p p a d o c ia& e cd e iijsP o n t i
Bafilius si Gregorius ftrenuè pvopugnabant. Quæ con-
trbbérfiacumcontendendiftudio, vucredibüeeft , in
dies magis magis^ue crefcerer.epifcopus Romanus de ea
certior fifli is , feripfitad eccleiias Orientisiliteras, vc vna
cuni facerdotibus 8c epilcopjs Occidentis trinitatem &
confubftamialem effe, & gloria oequalem exiftimarent.
Quo fâ â o , linguti rebiis ab ecclefia Romanaftmcl indi-
I çfesacquieuerunt .hareque epnrrouerlia finem habere
yifaefti
Deliberij Romanipontificisobitu , & Damafo qui pottillumpra-
VH» Nie.
*•30.31
>i.S0e./i.4>
e 24. Bar.
anno 367.
8.16.
c
Liberi}
mors,Da-
mafus Ro
maaus c-
pifeopus.
* Vrfinus,
inhiflor. >
Socraiis. -
Vrfacius.
Auxenrij
Mediola -
nenfise-
pifeopi err.
ror.
D
Co'neiliu
Romaau '
contra
Auxcti-
tium.
De quo v ide
notas e-
Concilij
fubDama-
[0 habit i
tomâiConcilgeneral
edit.Binia
fidebat : & quod Occidentalis ecclefia vniuerfarettam de fide
opinionem tenebat, excepta Medtolaiitnfiiô' Auxen*
no eius epifeopo : & de concilto Romano,quod
fedem Auxentio adimebat, & e-
iusdecretis.
C A P V T X X I I I .
P Er idem fere cempus, mortuo Liberio, Damafus ec*
clefiæRoman* fedem capeffir.In quaeleûionc * Vrfacius
diaconus comptritor eius fuit : quiiuffragijs pr*-
reritusfiniquoauimotdlir. Ecideoabobfcunsqilibui-
dam epifeopis ex ofcculto epifeopus inftitutus, populum
diftrahere, & conue'ntusfeparatim agere laborault. Di-
uifaautemmulrittidine, pattfiftum, pars Damafum pro
epifeopo fuo hab ue run r.Itaq ucp op uiu sad eom agna co -
tentione, vt veriitmilè eft,& feditione exarfit, vt malum
ad vfilnera & caeâem prorumperetrvfq; eôvidelicet.dutn
præfeflus vrbis R ôm * multos ram ex plebe quara ex cle-
ro fupplieijs coercuifler,conatumquc Vriaciireprelfifler.
Dedoârina autem, fient anted,neque Romani, ncq, vlli
alij inQÈcidenteinter fediflêntiebant, fedomnes Con-
ciiij Nicasni décrétaapprobabant j atque trinitatem turn
honore, æqualem, turn potedtia cenfcbant:Auxentiofo-
lo excepto,qui cü effet eô remporeecclefiae Mediolanéfis
antiftes j vhacum alijs quibuldam^resnouas moliri f &
contra cotnmunem epifeoporum Occidentis conienfum
dodiinam Arianam defendere, & idem cum his qui non
filiUm folum , led Spiritum fanâum quoque parti drffi-
milem (quæ controuertfa pofteris excitata eratj exiftima-
bant,fentiré in ahimum induxit. Atqj cum epifeopi Gal-
liæ, & agri VenetOtum , aliosetiamnonnullosàpüdie
eandemterio conari fignificaffent , breui tempore pàft
multi multarUtn gentium epifcopi Romæinvnum cpn-
gregaci, cum Aukentium, turn alios qui cidem fàuebànt
doârinæ, â fuà commünione aliènes effe ptonunciarm,
fidemdueà Concilie Nicæno confirmatam , ratam ma-
nere ftatuetunt : denique décréta Concilij Arimincnfis
huicrepugnantia, irrita effe, propterea quod nequC^pt-
feopus Romahus,neque ali} item complûtes illis eonfen-
f étant : itrio Vero etiam quod a multis,qui illi concilio in- (
teréant, eadem ipfa décréta improbara fuerant. Quæ
ita gefta effe * &conftituta, teftiis eft epiftola Damaii epivefum
etiamquicunque error es vel infeitia, ve/fimplicitate eorum
quiperuerfiu interpretations fecuti fu n t , in ecclefiam inuefti vi*
dentur, bisfeopponere : confilioqueprottidere , nedeincepsin vor-
rias diferepantesque. doftrinas denuo prolabantur imperiti, fed
quoties difient tentes opinionibus ipforum auribus inculcatafuerint e
firmèpatrum fententijsadharefcant. Hac de caufa â nobis decifum
eft, vt Auxenttus nommatm condemnetnr. Çfuareomneslegis di-
uini doâores * qui ditioni Romanafubÿciuntur, confentire, & fi -
demvartjsdoftrinis neauaquam contaminaredebtnt. Etenimvbi
primum vitiofa barettforumdoftrina & blajphemia vigere incipe-
ret ( quemadmodum hoc tempore Arianorum lues, quamDeusa-
uertat, latiftimeferpit ) trecenti decem & oüoepifcopi, patres no-
f t r i, habito Nicaa concilio, hoemuro ad armadiaboli arcendafi- Nicxm
dem noftram cinxere, & hoc antidoto venena depulere !
fie vt crederetur vnam effepatris &filtjdeitatem, virtutem vnam, murus
vnamrem,quinetiam Spiritum fanäum vnam eandemquecum hencus
Mis fubftantiam habere. Bum autem qui aliter fentiret, ânoftrç eontud
communiant alienumiudicarunt. Quam falutarem decifionem lâtl
érdecretumplane venerandum nonnulli pofiea violarelabefaâa-
requeftudutrunt. At veto initio , quodpeecatum erat ab illis qut
Ariminiformulant fidei ConcilijNicaninouare retraftarcvecoa-
âifunt, aliqua ex parte proptereafarciebatur, quod de difputatto-
nealio tempore habita fatebantur â veritateabduftos,quam nequa-
quamfententia Concilij Nicaniaduerfari cogitabant. Siquidem
mm er us epifeoporum qui erant Arimini in vnum congregati, pra-
iudicijvim habere non debet : pràfertim cum formula illacompofi-
ta fit, neque epifeopo Romano, cuius fententia pra cateris omnibus
expeftandaerat, neque Vincentio, qui tôt annisepiftopatum inte•
grègefierat, neque alijseïdem confentientibus: cumque,etiam,quod
ttt omnium max im umilli ijffi, vti ante diximus, qui in fraudem
illeäi, à veritate deflexijfe vififunt, & poft ad mtliorem mentem
denuo traduâi,plane teftentur, bancformutamfibi magnoperedi-
Jflkere.ltaque veftra ititegritas manifrftoviâet, hottefidemfolam,
quaauthorïtate ApoftolkaXücaaftabilita t f t , firme perpetuo te-
nendam effe. Atque de hac ipfa fide tum epifeopos Orientis, qui f t
de ecclefia Catholieaeffeprofitentur, tum Occident is etiam epifeopos
nobifeum vnâglortari confiât. Porrb autem breui credimus,
cos qui alia opinionctenenturirrititi, ipfoconatu & anoftraeom-
mftmonefegregandos, & nomine epifeoporum priuandosivt tandem
populo ipforum erroreliberato, detur refpirandi locus. Nam mul-
titüdinis error tamdiunullomodo corrigipoterit, quantdiu epifets-
pi eodem tenentur tmplicati. Quocircafacite,vt veftra reuerentia
indicium cum omnium Dei facerdotum iudicio, cui vos firme &
confianter adbarere credimus, omnino confentiauquodeandem vo-
bifeum reftam credendi viam nos quoque debeamusinfi-
ßer e. Veßra chantas, quafo, ad nos teferibat.
Valetefratres ho-
noratifiimi.
« • S C p ) s « »
Defan-
H
V a i e n t . Et V a l e i : s . Eccleßaßicd, L ib . VI. 455
yiditfic-
I s o c r l 4 -1 .
■ tU-t.-tÎ!
anno
itf.n.\.&
mbrofi1
X vrbis
fcrrfe&o
Jepifcopus
Jdclcftus.
B 1
lAmbrofi*
Bbaptizawus,&(|
uà
■lcmfccpi.
iNouatia
Biorum
■ Pdi'cha.
■ Cotylius
Defanfto Ambrofio, quànam paf‘o adepifcopqtum eueftusfit, &
quodpopulopietatis fuafor >xftterit :&deNouatta-
. nis in Phrygia, & de Pafchate.
C A P V T X X IV .
E Pifcopi igitur Occidentis fiçremedio, contra eo s qui
apud fc nouis rebus ftudcbanc, maturèinuenco, fide’
ipfis ab initio temporibus Apollolorum traditam rtudio-
(e conlçruabant : ad,eq ytperpauci alienamd Catholïca
ecçleha dodlrinam, Çolq ferc Auxenriocxcepto, feélaré-
tur. Atque non longo tempore poft, ifte Auxentius è medio
fublatuseft. Quomortuo , populusadfeditionem
concitatur, propterea quod; non vnum, omnes ad epifeo-
patum Mediolaneniîs ecclchæ capeilèndum deligcbanc :
vnderionparumciuitàtiçreaturperiçuli., Nam iinguli, i
cupo eum quem cupiebant , ad epifeopatum efferre non
pofiènf, minas iaétare , vti in çiulmaa^tum.ultibus v'fii- J
ucnire folet, coeperunt. Itaque Ambiohus turn gentis I
iliius præfeélus, veritus populi m o tum pro fe âu s ad ec- :
clefiam, confiliiim d édit, vt àcon ten,tio ne de fi fter ènp :
redegit quoque eos in memqciam legum, concordiæ, 8c
bonprum quæ pax (ecumafferre fôlet. Acnondum de
J>is rebus finem dicendi fecerat, cum ex imprpuifo om- ;
nesadeum, vtpotefuaiorem concordiæ, comnmnibus ;
fiiffragijs epifeopatumdeteiunt, iubetîtqiie laudeto ba-
ptifinatis ringi ( adhuc enim haud fuerat, noflræreligio-
nis initiatus m y fieri} s ) atque vc facerdotium iliud capef-
fat, obteftantur. Vbi verô ille huncdignitàtivgradum rc-
pudiare, diem de die duçere, & re jpu eum rfifugerc co-
naretur » populusque inflate pergeret, non alia conditionequicquam
de contentionc fixa remiffurumaffir-
maret,nunciata funt ifta principibus inpalatio viris.Quæ ;
fimulacad auresValentiniani Iriiperatoris pcrlatafneret,
dicitur oraffe Deum, & ei giatias «gifle, quod que m ipfe.
adpræfeéluramgerendameXtuliflèc, iliead fungendum
racerdotio delegerat. Atquedeardenti popùli'ad Am-
brofium défignandum ftudio,8c de iliius reeufatione certior
fa élus j.conieéburaducebaturad fufpicandum, Deü
ifla adconcordiam inecclefiaMediolanenfi conçiliandâ
prouidencialuaâdminiftrafle : îk propterea quam celer-i
rime eum epifçbpiîm creari mandabgt. Qui fimul vt ini-
tiatus eft myfterio (a lu caris baptifmacis , & facerdotium
fuînpfit, ecclefiam fibfcommiflàm, quæ diu, propter ad-
miniftrationem Auxentij difïidio labbrâlierat, ad eon-
fçntientetri deOeoacreligione doélrinam deduxit. Vc-j
rum quale m fc A mbrofïus ifte ,.poftquam erat creacuse-
pifeopus, prteftiteric, & quam animo èxcelfo, quamque
piefacerdotio petfunélus hc, poll idoneo loco dicetur.
Sub idem tempusN ouatian i in Pin ygia,contra quam an-l
te confueuetant,coeperunt diem feilumPafchatis eodem
die , quo Iudæi, célebrare. Nam cametfiNouâcus;illius
fcélæauthor, cos quos peccacorum admiflorum poeni-
tebat, incommunionem haudquaquanx recepit,6ciftud
fbium dogma in ecclefiam introduxit-i tamen non aliter
arque ecclefia Romanapoftæquinoélium verhum îftum
diem fçftum tum ipfe , tum eius fticceffores vfque eoçe- '
lebrarunt, quoad quidam in Phrygia Nouatiani epifeo-
pi,Imperacoreregnâte,euiuscemporaiam perfèqtumur j
in -vicum Gazurt» ( qui eftlocus Phrygiæ,vnde fpnres flù.
uiiSangarijei'um^ùnt) ptoreélf, quoniam ob'hancrcm
eciàm cum illis qui doélrina’àb ipfîsdillèn tireix c,aom m u-
nicare renuebant, legém tülerünc, vt diem fcftum Azy-
morum &P.dcharis eodem.cempore,qu6 1 ud^is4 gerent.
Cuius çontiiij neque Agcliu^, Nouatianoru ni'QSn ftan-
tmopoli epifeopus, nequèepifcopusNicææ, ■ atit|'Iicq-
mediæ,auc Go tylij quæ eft vrbs .Phrygiæ non .ob'fcura )
parti ceps fait : quos inter fiiæ,|e<ft^;fautocès adm în i ftra-
tpres^ueeqçlefiarum, facilepriti cip.es, & velut cqlumîna
Nouatiani dicqht.Qti\eciafn de caufa, quomodo ipfiin-
terfè diflcncire,&ip varias fàiftionesdiuiû,fepàra-
tim conuentus agere coeperunt, op-
porcuno ce mporp d i-,
"v: Cam.
De Appllinarijspatre&filio , & Vitalio pyesbytero :
. : quam ob caufam in hstrefes
prolapfifint.
C A P V T XXV .
I E
Apol’ina-
rij pocti-
Bibltoth. Vet.Patr. Tom.$. Pars.z.
P E n d temporis Apollinarius hærefim fuq nomine nü-
cupatam palam defendere non dubitauit: atque cum
multos ab ecclefia diuififlèc, fepatatxm conucnxus egit.
Çui ad fuam,doélrinam ftabiliendam fubfidio fuit Vita-
ljiKpresbycer Àndoçhenius ,,vnus ex ciero ».qui Meletio
parebat: vir fane, fi quifquam alius ,ob piam viuendi ra-
tionem demotes fneélatos perilluftris i ftùdioetiamer-
ga eos quibus præfuit fingulari, atque propcerea^popu-
,lo fumma veneratione dignatus- Aliquanto poft tamen â
Meletij commünione fe fë p a rau ïtA p o llin a r io , addi-
xit.-illisquequi Apollinarij opinionem Antiochiæ feéla-
bantur, feducempræbuit,arqu,efuafanélavitæ inftitu-
tione nonexiguum numerum in fuam perduxit fenten-
tiam: qui nomen ab eo adepti,adhucjétiam ab Antioche- yjtà]]aaj
nis Vitaliani appcllantur. Dicitur quidem,in hpnc «?rro-
rem quadam animi oftenfione ind uélumthimirüm quod
à Flàuiano fuo cum compresbytero ( adquëm poftea fe-
des ecclefîæ Antiochenæ delacaeft )fe eqntemptnmidco
putauit, quodprohibicus erat eum, cum çflët épifeopus,
vti confueuerat, yifere. Nam cum fe defpicatui oîici ar-
bitraretur, humano more’animo pçrturbatur , ad Apol-
linariüm fe confort, cum eo corn m un ica t , & am icurh fi-
bi facit. Cuiiis opéra faéhim | f t , vt huius fcétæ fautorës
jn alijs quoque ciuitatibus fub fuis & prbprijs epifeopis
conuentus agerenr, ritibus ab inftitutis ecçlçftæ Cathp-
licæalienis vterentur:.&prærerfacroshymnos ap ecclefia
inflitutos, • cantiunculas quafdamnumeris aftriéla®’,
quiasApolirnariuscxcogita.uerat, cahcarent.Nam Apol-j
linariusifte, præteraliamdoélrinam , pbeticæ prætérea
& numerorum omnis generis peritus fuit : quitum retû
illefccbris multos ad animos fibi attendendos induxir. 1
Quipetiam viridum potàbarit, dum opéra fàciebat, mu- 1 lie;x:cs autem dum texebant telas, eius cantilenas cecirie-
mnt. Nam carmina ftudtórelaicahdo, féftis 8c alijs eu—
iufq.iteremporis opportunîtatibuS açcommodatacom-
pofuic, eaquepmnia adlaudçs Dei prædicandasinftitu-
, ta. Quam quidem hærefim ad multos ferpere,« Dama-
fusepifcopùs Romanus & Perrus Afexandrinus epifeo-
pus’certioresfaéii, primi omnium concilio Rorqæcôn-
uocapo,earnalienameflci^becclefia Çarhoiicapronun-I
ciarunc.’Ferçûr porro, ApoIIinârium præfraéla quadam
&nimisabieébaanimiirnbecillicate,rcshdei actcligionis;;____
noftræ nouare coepiflë, idque tali caufa iiiduélum. Cum | liarrcfïaL
Athanafius,epifeopusecclefiæ Alcxandtinæ, poft exiliû, uama
quod fuerat régnante Cqnftantto.përpeffqSjredrrè in Æ -
gypcumiuflù^eflët , r ei iter fortë pei Laodiceam fa ci en ni I
Apollinarius familiaris’& ami eus innrjimis facluseft. Ec
quoniam communicare cum Athanafio cxecrabile quid-
dam vidcbaturArianis(è,qôorum numero|uitGçorgius,
iliius vrbis epifeopus ) ideirco Apoliinariu’s ecclefia per
concumeliam expellitur, perinde ac fi contra canones&
leges fecerdotum in congreflixm. cum Athanafio venife
fer. Atque eum Georgius non de his rebus folum accu-
fauit, verumetiam pccchta quæiam olim poenitenciade-
leuerat, cri min is loco o b ie ci t. Nam dum Thepdoruscui
Georgius fucceflxc Lapdicenfem ecclefi a m ad huc rege-
batj-.Epiphaniusillius æcarisjbphifta-irifignis hyrnnum
in Bacchi laudem ediderac : quo præceptote vfus Apollinarius
(^adhucenim adolefeens erat ) vna cum pâtre,eodem
ipfotiomine'VÔcato, Grammâtico:fane haud obfcu.--‘
ro , ad ilium hyitxnum audiendam prpficifcebatur. Vbi
autem hymnü recitare orfuseft Epiphanius , eos qui nxy-
fterijs Bacchi haud;iniciati, qui que pr.ofani erant (vticô- |
fuetudoferteorixmquitaliadicendofeoftexxtarefolent) j
foras exire iübet. At neque Apolli.narium adolefcentem, jcommUni
neque eius pattern fenem , neque quçnquam aliü Chri- cati prr#-
ftianam qui forte aderat,ab fe audicndoexclufit^ Quaxe, Ptcrautl|'.
cognira, Theodocusepifeopus iniqupanimoÔc grauiter
O o 2 tulit :
Apollina-
EpSpha-
nius fo-
phifta.
Mp 1J;1
Vide Nie. f.II./.IX.j
Bar. anno
37J.W. i. fi
I I
&c- I I I Apollioa-
, rij hçrcfts. ni ill
' i l l
Vicaliu*1
huiüsf'af.
feitor- j
p i l p i
1 illi
' 1 Illi
il i ;
Pi