p6o Stntli'Nÿi
lud.7.
lud.S.
2.Corjit
-AU. 1.
■ Zach.n,
D
acutillîmis,quid agendum fit,anteameditati funt.Quod
autem vanorum hominum fit,&nullam domi vtilitatem
habendum alios gubernandi munus appetere, vel ex eo
patet,quod nemo,qui quietis & contcmplationis bona
i guftarit,facile illudfufcipiat, vt terrenis fèfeoccupario-
nibus implicet,animumqi cælcftiameditantcmàd mun-
di negotia reuocet. Quod etiam ex ilia fimilitudine cla-
rius perfpici poteft, quamloathanviris Sîchimitis pro-
pofuit, Iueruhtjnqmcnsjhgnafyltut, vtvngerentfibi Regem,
dtxeruntfy ohm,Imper a nobis. Quarejpondit :Nunquidpojfum
defererepinguedinem meam, qua & Dij vtuntur & bômines,&
venin,vt inter itgnapromouearî Dixeruntfyügna adficum : Ve1
ni,& fuper nos regnum accipe.Qua rejpondit eis : Jslunquidpojfum
defereredulcedinem meamfruüus^fuautfimos, &ire, vt inter
c&tera lignapromouear ? Locutatfe funt ligna ad vitem : Vent &
imper a nobis.Qna rejpondit. Nuquidpojfum defererevinum mets,
quodUtificat Deum atque homines, & inter ligna uterapromo-
«cr/îRhamnus verb arbor infrubtifera & fpinofa fufeepit
imperium, quæ necpropriam,nec fubieétorum lignoru
pinguedinem habet. Neque enim Paradifi, fed Syluæ lir
gna,re6tpris indigere dixit fimilitudo. Quemadmodum
enim oliua,fieüs,& vitis lignorum Syluæ recufàrunt imperium,
btnnaduplo magis,quam vw.-eareprehenfione pofteros mo-'«
net,ne eifdem criminibus capiantqr, fed illud, Væ ,me-
tuentesab importuna humanæ glonç cupiditate caueat,
& mifçria% graüiorcmiudicct. Moueatillos etiam lob, 1 vt vel fîmiliter atque ille fubditos curent,v-el h îd eiheere
aut nefciunt,aut noient, eiufmodi munus recufcnt.N am
üilleaboccultisetiam animi vitijs filiospuigare volens,
facrificium pro ipfis quotidiefacicbat,»c/om, mquiens,
iHumeiinanmo fuo maledixerintDeo ; quomodo iiti,quine
inter peccata quidem manifeftadiferimen norunt,quip-
pe qîii colle&um ex cupiditatura pugna nondum exa-
nimo puluerem excuflerunt,profiliunt ad imperandum,
& aliorum curam fufcipiunt, cùnvfuas nondum curaue-
rint cupïdifates,vt ex visoria fui cæceros ad vmeendum
ducerevaiéantî Oportetenimpriusaduerfus cupidita-
tes decertàffe, & magna cumfobnetate, quæmbello
contiaednt,memoria repetere, atque ita ex proprijs pe-
riculisrebufque geftis fubijeere cæteris , quæ cauenda,
faciendaque fint,quo facilius vi&oriam fequantur.Sunt
enim , quicupiditatcs multafortafle alpentate lupera-
rint,ignorentque vi&oriæ ràtionem, quôd tanquamm
tenebris pugnantes,neq; cuiufquam conhliafecuti lint,
neque fàtis diligenter hoftiuminfidiasanimaduerterint.
Hoc figura quadam Iofuc declarau.it, qui cura exercitus
rtôâulordaneunfluuiü traiecilfet, iuillt lapides e fluuio
tolli,& in ripa monumentum conrtitui, inlcnbiqiquo-
modo Iordanem traieciffent,indicâs, profundareCtein-
ftituendæ vit* confiiia in apertum elle proferenda, per-
* fpicuem notanda,necinuidia tegendam elfe cæteris reru
vtilium cognitionem.Vt nô folum qui tune primum ac-
ccdunt,afeendertdifàtionemmtelligant, fediliietiam,
qui anteâ id fîbi propû fiiérunt,fàcilioré ex admomtione
afeenfum inueniant. V t vnius experRntia fit aliorum do-
drina.Vêrùm hæcnec vident ipfi, nequealios difeentes
audiunt,fed fuam tantum vtilitatemrefpidunt, &tan-
I quanæçmptis argento feruiliaminifteria fratribus impo-
! nUnt.In hocillis.gloriæ fumma côfiftit,vt multis prçfint.
j Hochabent certa^nen,ne in congrefllbus pauciores,qua
reliquijVclutiferuosfecumducant* Itaque mercatores
potius quâ præcep^ores videntur. Cumenim verbis quidemfacile
putiiitimperare, quamuisgrauiafintimpera-
ta,fk6fis autem docere nihil volunt, perfpieueihdicant
fibi non elfe propofitû,vtadetfntibus proiint, fed vtim-
perandofqæ fatisfaciantvoluptati.Dilcanc,fi volunt,ab
Abimelech & i?Gedeone,homines non verbis,l^d taâis
ad imitandùm âdduci, dum ille quidem lignorum iàrci-
! nam cpmponit,& compofitam gpûa.t]Qupnadmodum,in-
! quiens,w*fef# mèfacerefucite & vos. tiic autem opus com-
! muneprimus aggredituf » J^upd a meÿin<q\iiens,jieri cerne-
tis,ïdetn&Vosfacïetis. Et Paulus cùm ait: Necefiitatibus rneis,
i ^ijs,quimecum étantxfuppleueruntmanus^ifia.ht Domina
mumfaciens,zc deinde dflfeiwqüibiisJiô pcrfuadeant,prç-
( ftâtiorem elle dobbrinam quæ re traditur, qüam quæ 1er-
mone; At ifti ad eiufmodi exempla conniuent,&arrqga-
‘terfaciendapræfcribunt. Aliquando tamen -horum ali—
quid feire videntur ex auditu, quemadmodümpafiores
; illi,qui repréhêndittitur à Propheta, quodjgladtumfuper
! braebiumietzm. Quamobrem & fuper brachium dexter 1
ipforum oculusexcæca&ir. Negledta enimperignauiam
aâio dgxteræffccumffimul extinguit etiâ contemplatio-
nis fplendorem. Quodillis accidit, qüicrudeliter&in-
huinigiè pafeunt. Quando enim puniendi poteftatem
promptam habent, ftatim contepiplandi vim amittqpt.
Aptio rürfum expers cOntemplationisexarefciü. .Etenim
nec facére,nec videre quicquam polfunt, qüigladiü non
fuper foemurjfed fuper brachiumalligant. Super feemur
gladiumgerut ,’qui aduerfus prqpria vitia rationisaciem
&lJringüt.Superbrachiumverb,'qui adpuniendaaliorum
'peccata funt promptioreS.'Sicenim & Naas Ammanites,
(^quÊd fi interpretetis,ferpétêm fignificàt ) llraiëli perfpi-
caciomncm oculumdexterum eftoffiirum fe minitatur,
vtnülia dexxera cqgitatio ad.vllam dexteram adtionem
dirigat. Eosenim,quiàcoBtemplationead a€Uonem fe
•conferuntjValde proficere nô ignorât. Namilli in a<*fcio-
nibus fuis finoc>vepiehnélione fegerunt, qui mentis oculis -
qubdmagishu(51ibusfiiislæ.tarctur3qüdm eiufmodi
dignitate: itaquifrudlumaliqueminfè virtudsa-
fpiciuntjvdlitatemqj fentiunt, licet vocenturad multo-
rumimperium, illicommodafuaTemper anteponent.
Quod autem lignis R^amuus eftimpre.cata,idem homi-
nibusita ncgotiantibus euenit : ŸUmfi iwè.inquit,»« Regem
confiituitiSiVenite & fub vmbra mearequipfeite. Si autem no (
i vultis,egrediaturigrfiideRbamno > &deuorel\ligna Sylua,autè
: lignis egrediatur,& deuoret Rbamnu, Cùm enim foedera funç |
inutilia, neceflèeft,vtpericulum conlequaturtümcoSj
qui feimperitodoétorilùbiecerunt,turn ilium qui difei-
pulos ignaiios fufeepit. Nam vt doétoris ignorantiadi-
fcipülos perdit, ita difeipuiorura negligentia doârori pe-
riculum afFert,præfèrtitnfi exilliusmicitiapxoficifcatur.
Nihil enim eumlatere debet, quod ad ipforum inftitu-
tioncm pertineat.Neq; difcipulos decet quicquam præ-
terire,quod à magiftro præceptum fit. Etenimæquè gta-
ue periculofumq-, eft,& hos effe contumaces, Acillûpec-
cantibusindulgere. Neque verb purentidmunus fuaue
atqjiucundum. Hominibusenimpræeilèreseft omniü
maximèlaboriofà.Namquianimalibusrationisexperti-
b.usimperant,ea omnibus in rebus reperiunt obedictia,
ideoqueferè fèmperillis proféré ceditimperium. Qui
verb homines gubernant®unt, propter morum di-
uerfitatem,rationifq;;folertiam, prouinciam difficilem
éxperiuntur. Quamqui.fnfcipiunt, neceflè'eft,vtietan-
qùamadlaboriolùm ccrtameninftruant. Vt.& omnium
infirm it aies magna cum patieritia.ferât,& quæillospro-
1 pter ignoratiam latent,çquo animodaceant.Idciccbbo-
ues in templo pëluim fuftinent. Candelabrum verb'foli-
dumatqvtornatile eft. Ac candelabrum quidem indicat,
qui cæteros illuminareprofitetur, omnibus eflè partihus
1 olidum,& nihilleüe,nihilinane.haberc, aut vacuum o-
portere,omniaqi fiiperüacaneaatqj inutilia,vtinculpatç
vitæexemplumintuentibuspræbeat.,eircùcidere&utare.
Boues autem fubpelui declarant eos quifubeunt
onus eiufmodi,nihil rcfpuere,autauerfàri deberè, fed &
onera&fordesinferiorumperfertc, quoadfinepericuio
fieripofïit.Qui enim aliorum abtioncs purâsxft effebturus,
is quin ali quai pfefordem contrahat, vix fieri poteft.
Siquidem & peluisemundans eorum,,'qui lauanturma-
1 nus,fordesillorumipfàfufbipit:-fiC'& qui de vitijsdifputat,
vt ab ipforum for dibps.alios>expurget, nôpo tcft ipfè
fcne aliqüalabecülapertranfire:Nam ipfamemoria dice-
tis animo maculae nonnihil afpergit.'Quamuis enim reru
tùrpium notas âltioresnô hnprimaç,colore tamenihaud
itapuro mentemdc illis differenteminfieit. Oportet autem,^
vt:düxprpdenS‘fiteiufmodi, vr ne1hoftiiîm,quidciïi
cogitationes ignoret,vt ijs,qui fub difciplina fuamilitât,
occultasetiampugnasaperiat,&aduerfari) pfçdicensiii-
fidiaSjfacitèm ipfius vi6fcoriàmparet, Ôc-è certaminèco-
ronatos edueat. Rarb autem ac difficile.talis inuenitur»
Magnus quidemPaulus idin fetfeftattir* -Neqj eüim,ift“
qurens,
echo*.
B
P
Liber U etuu*.
quiensjipfius cogitationes ignoramus. Admirabilis verb
lob ea de redubitans ita loquitur : Quis reuelabitfaciem j
indumenti eius i In plicam autem loricaeiüs quis ingredieturi [
& portas vultuseius quis aperien Quod perinde cft,acfi dice- 1
ret,faciesipfius non eft perfpicua. Multis enimindumê- [
tis tegit improbitatem.Primo.quidem afpetftudolis alli- |
ciens, &fubinfidijsoccül,tampernici«mftçuens. Acné j
fe quoque inter ignaros artium ipfius numeret, ea^ pate-
facit, vtpotè qui omnem eius malitiam plané cognitam
habeat.Oculiem}ia.c]\iii,Jpecies Lucifèri. Vtfceraeius ajpidesa-
nei. Hæc dicit,vt retegat malitiam ipfius, qui fumit in o-
culis fp.eciem lucifèri, vt ad fe trahat intuentes, afpides
1 autem intus fouet,vt accedctibus perniciem afferat.Pro-
uerbiumitemilludreipericulum oftendit. Sfindensligna
periclitatur in eisfiferrum exciderit. Qui enim rationis acic
tanqua fecuri res fecerit,& quæ concutienda funt,à con-
iunâione feparâs vera bona à falûs feiungere profitetur,
nifixedo vndiqj orationisiudicio vtatur,periculû adit,
nefcandalumaudientibuspræbeat. Sicquidamè difei-
pulis'Elifæi,cùm adlordanem materiâ fuccideret, & fer-
rum fecuris in fluuium excidifïet, periculo animaduerfo,
admagiftrum.çlamauit, Heu be«,inquiens, Domine mi,&
bocipfummutub acceperam.Idillis aceidit,qui quæ male di-
dicerunt,docere conantur,& finem optatum aflèqui ne-
queunt,quinon ex proptio habituloquuntur.Cum âute
interim propofitocontrariumaliquid dicere deprehen-
duntur, tuncin mutuato fèrmone périclitantes imperi-
tiamconfitentur.Quamobrem & .-nagnus Elifæusligno
inprofunduminiedo fupernatarefeçit,quod difcipülus
amiferatjid eft dubiü illud, quodin profundo latere pu-
tabatur,ad çlaritatis lucem,& fub audientium afpeblum
perucnirc. Ecce lordanis poenitentramfignificàt. Illicd
loan ne bap tifma p oenitèntiæ fui t infti tutum. Qui autem
de poenitentia minus accurate verba fecerat,occultamqj
benignitatemnimis aperiens,adpcenitentiam negligen-
da.m auditoresadduxerat, in Iordanem ferrum proiecit,
quid igitur faciendum eft î lignumdemittendum, quod
natareferrum faciat. Ante crucem pcenitentiæ ratio erat
occulta.Itaque qui deipfaloquiyoluit, facile reprehen-
fus eft. Poft crucem veibperipicuaomnibus fuit;, &fuo
temporepatefada.Hæc dico nô vt fuadeam cuipiam , ne
ab aliquo fc regi patiatur,neque vt illiprohibeam, ne fè
cuiquam ducempræbeatadreligionem: fedvtoftendam
prius,quàm eiufmodi munus fuicipiatur, congruentem
tanto onerihabitumeomparandum, nequis antequam
paxfitconftituta', armamilitarïàin inftrumcntaruftica
conuertat.Tunc ènirh id faciendum eft,&cçteri funt eX-
oolédijCÙm omnesànobis viôtæ funt cupiditatesy&.nul-
linos hoftes amplius oppugnant, nec arma adnostuen-
d os fil n t amplius neceilaraa. A t cü d ominatur cupiditas,
&oarnis belium viget,carnis fuafu nô funt manus ab ar-
misremouendæ, fèdfemperin manibusarmacontinen-
da,ne quin os in infidijs obferuâtaduerra.rij,ex remilîio-
ne noftra occafionem arripiant,& nullo negotio nos ex-
pugnent. Quemadmodumenimadeos, quiegregiepro
virtute depugnarunt,feq; pro fingulari humilitate vieille
nondum putanï,illapertinet adhortatioî Confiâtegladios
vejlrosin y orner es,& lanceas vefiras in faites ne fuperatisa fc
ho fti bus fruftràdeinceps attendant,fêd ad multorumv-
tilitatem animi vires à bellicaexercitatione ad alios ex-
coiendoseonuertatit* Sicadillos,quiantcqüam taies e-
uaferintjVel propter imperitiam, vel propter inertiam o-
nus viribus luis impaf lubire funt aufi,contraria hæc fpe-
ôtat cohorcatio : Conflate vomeres ycftros in gladios,&
falcesveftras in lanceas. Quæ enim vtilitas agriculturæ,
cùm belium ingruit,agtofqj deuaftat,& frubtuum copia
non ipfis cultoribüs,fedhoftib.cxpqnitîProptereaDe^s
fortalfe vetuit Ifraëlitis,ne agricultüra^xercerent,quam
diu erantin folitudine, & cùm diuerfis gentibus pugna-
bant,nebellicasçxçrcitationes intermitterènt. Affine
bellis impofito,cÔfulitjVt agriculturæ défit operam.Cwi»
tngrefii /«mf»,inquienS,i» terrampromifiionù>platateinea 0-
mne lignumfiu£lijèrum. Antequam autem tn terrantpromtfiionü
ingredtamin^nonplantabttis.HoG enimiilifucccditj ac mérité
quidem. Quæ enim anteperfe&ionem plantantur,
Bibliotbê Vet. Random* $>Rarsi
p6i
non coalefcunt,nec ftabiliafiunt,cuadhucincertomor«
verfentur,& oberre.nt qui plantant. Ordo enim,fi vlla in
re,in religionis cultu maximè eft neceflarius. *Etexprin-
cipijs ad veritatem progredimur.Qui enim neglébUs ini-
tijsiucundiorapræripiunt, ad ea redire cogün lirnçceC-
farib,& ordinis ràtionem fequi. Quemadmodum Iacôb
Raçhelis pulchritudine captus, oculorum Liæ defoexit
infirmitatem,neq; tarnen virtu tis huius laborem efrùgiti
expleuit enim-cius annorum hebdomadam. Qui igitur
legitimum vult inftiturionis o,rdine fèrüare, is non a fine
debet ad principia prôfieifci,fed à principes progredi ad
perfedionem.Sic enim & ipfè propofitum aflequetùî,&
eos,qui fub ipfius funt difciplina,ducet ad finem virtutis
fine reprehenfionè. Verùm pleriq-, cùm laborem nullum
perculerinr,nec vllura paruum, aut magnü pietatisopus
effecerint,temerè præfedti nomen arripiunt,necpericu-
lum animaduertunt, nec folùm non repugnant adhorta-
tib us ad munus fufeipiendum,fed vitro ipfi per annuftas
vagantes vias,obuios omnes trahunt^ obfequia illîs omnia
pollicentesjinftareorum qui Cum mercenarijs de ci-
bo veftituq-, pacifcuntur. Iraq; neceflè c'ft, vt,quimunus
eiufmodi fie ambiunt, &inpublico magna ftibatos ca-
teruafeconfpici volunt, &manuducentibusacquiefce~
re,fcocnamque omnem tueri,cùm fabùlam peragendam
fufceperint,ne réprehendantur ab ijs, qui eam ipfis per-
fonamimpofuèrunt. Necefle,inquam eft0vt multa tri-
buant eorum voluptatibus, & vnà cum ipfis taquamau-
rigæ dimiflis habenis,curfuq5 in præceps voluntati ipforum
permifTo,cüpiditatibus nullo prohibente dominâ-
j tibus,in barathrum præcipitesruant,&in omniaincidat
I offendicula,cùm nullus fit qui ea remoueat,aut effræna-
tos impetus cohibeat. Vcrumaudiant ïftiufmodi homines
beatum Ezechielem eos commilèrantém,qui alienis
, voluptatibus mateùamfubminiftrant,quiq; dum omni-
j busobfequuntur,væ,fibithefâurizant.Sicenimait: Va Ex*cb.\i>
j illis qua confuuntpuluillosfub omni cubito manus, &faciuntcer- G
i uicaltafub capite vniuerfaatatisad capiendasanimas,protterpu-
gillum hordei, &fiuftum pânis. Sic & ifti corporis commoda
fibiexmunçribuscoliigunt,&inveftqtanquam ex cen-
tonibus confùta quiefcunt,quinudo capite precari, aut
prophetare debebant, virilemq; ftat»yn veftimentpriim
; integumentis effoeminant,atqj animas p^rdunt, quas in-
! terirenonoportebat. Ih primis autem debebant ex Veri
I prçceptoris Chrifti doôtrmacuramaliorumrecufarc.Sic
enim difcipulos fuosmonet: Vos autem noltle vocari Rabbi. Matth. 23.
i Quod § Petrum, &Ioannem, ôt omncu Apoftolorum
choruHi admonebat, vt ab eiufmodi munere procul re-
cederent,fcq; ea dignitate indignes exiftâmarent: ecquis
eri t,qui Ce illis antejfâinàt, eaq; Signitate dignum patet,
quæ ipfis nonfuir conceffaîNili forte cùm dicere t,No/ife
vocarimagiftr'hprohibukeistnon vt ne client, fed ne vo»
carentur.Sin aliquis non fponte fua, fèdquoniam vnum
aut alterum fufcepit,cogaturô£pluribus præeffe, is primo
fe ipfum probet,txploretq1, ytrùm idoneus fit, qiii re
magis quasi fermonc doceat,quæ facienda finit,vitameß
fuam vt vir tutu omnium exemplar difeipulis proponat’,
11e qui illud imitatur,errons defqrmitate virtutisinqui-
nenrpulchnitudinem.Prætereafçiatnon minus fibipro
illis quos regit,quàm pro fe ipfo l2borâdum eflèjyt eniiïi
pro fcjitapro ipfis ràtionem rècfdet, cùm femel falutem
eorum curädam fiifeeperit. Etenim fânéfis viris ^tudium
fuit,vt difcipulos non virtute ihferîores relinquerct, fed
ex priftino ftatu ad præftantiorëfn perducercnt.SipApor
ftolus Paulus Onefiiyjumex fugitiuo martyrem fecit. Et
Helias élifæum ex aratore Prôphëtâni conftitui t.Et Mo-
fes ad omnia mclioralofùeprouexit. Et Heli Samuelem
præ ftantiorem fe declaraùit.Qgamuis ftudium ipfi fiium
adaflequendam virtùtem adhibuerint, olnnis tame illis
proficiendieaufaineo fitalèit , quod magiftros na^ïî
lùnt,quifumigatëmin eisingenij fein tilläexci tare, tk ad
maiorememittendum fplendorem edocere potUSrunt.
Quaproptèf 8c ós Deifabti fuhr, qui Volûcatem eius ho-
minibus patefccerunt. Audiueruntenim âcèntem: Si eï
indigno pretiofum eduxeris,taquam os meum eris. Mari
qüoq-, faCültatemDeus oftendit Ezechieli,docetiS,
.Mm mm quos