»
Matth. 5.
c
D
Matt. 16.
Cenef.ij.
dbbat. lofepk <de defintendo, Collât. X V I /.
18 Î
Domini extitirlntfcfemptor, vanoque timbre piuxsri.j
damn&tioni femctipfüm atque fupplici js perpe'tu* mör-
tis immCifît.Piimum etenim eft optima ftatuere : qùcd
aliter cefferit, fequenseftiri melius ea quæ funtftä?
ttuamutare, ordinationibufque nofftis iam iacentihus,
yc ita dixerim,manu m dextetainque pörrigere.y bi p|in-
cipia confitij non approbantm,prudentiae]$vtvriliäd-
dicaprouifionc reparentur.Si clàudiçat ad prima ftatuta
difpofitio ,adhibeamrad fecunda corredioMn omnibus,
ergo rebus cohiidcrandus eft finis , & fecundùm cum
propofiti noftri dirigçridus eft curfus | quem fi fuperue-
niente falubriore confilio ad deteriorem partem vergere
viderimus, re&ius eft incongrus cpnftitutione fubtno-
ta,ad meliöremtranfire fententiam,quam ftacünspcrci-
naciterinhaerendojpeccatis grauioribus pbligari.'
Interrogate noßrademetuprabitain cotnobto Sy-
riaßonßonis,
C A P. 5t.
Ermanus: Quantum fpebfcatad dcfiderrumnpftrâ,
V j q u o d a nobis pro fpiritaliscommodi vtilMtc fu-
feeptum e ft, opcaremus ædificariVeftri iugirate eönfor-
cïj .S,i enim ad ccenöbium noftrum fuerimus teàeru,nön
fblùm^os ab hoc tarn fublimi propofito xelapfiïrbs, fed
etiam pro mediocritate conueriatiotiis illius iriulris cer-
tum eft difpendijs quatiendos. Vemm illu4 nos Euan-
gelicum mandatum vekementer abfterret' ^ fitfermo ve-
Jter,efißß,nonnon, quoi auttmhis abundantius cg, amaloeß.:
Gredimus eräm tanti träfgrembnem præcéptï nullapof-
•fe <bmpenfari iuftitia,ftetin extremis redfcè cedere quod
Hialo initio ferne! fueritinchoâtûra,
ReJponßo,quod propoßtumgerentis,hon negotÿfit
confiderandus cfftftusy - ,
\ . C A P . E
IOfeph : In o9nnibüs,vt diximus^caufis qon praccfifos
opçris,fed voluntas operant^eft intuènda, nec ftatim
quis quid egerit, fed quo voto egerir, inquirendum, ita,
vtnonnullos!prohisfabtis dequibusbonapofteaort-a,
funtreperiamus fuifle darUnatos, & ecöntrario quondam
per reprehCnfibiles a&us ad fumnlam perueniffe.
f e n d s l u c r i a u a r i t i a , fe d 'e ’x f i d e fa n < ft if ic a t io n is p e r p e -
? u fe c o n c u p i u i f i & i i l c n o n h u m a n * i a l u t i s o b t e n t U , f e d
p h i l a r g y r i * c r im in e m o r t i t r a d i d i t « y n n iu m r c d c it ip t o -
r e n i . E t i d c ir c b v t d q u e e o r u m fr u d t u s o p e r a t i d n i s f u *
i e f c u n d u m d e f t in a t i o n e m m e n t i s e o r u m a c p r o p o f i t u m
v o lu n t a t i s a fe r i p t u s e f t , q u i a n e c i l i c f r a u d e m , n c c i f t c
.ia j u t e m fc a t u it o p e r a r i . I ll u d c n im p r o r e r r ib u d o n e g ie r -
c e d is i u f t ^ y r i i t u i q u b r e p e n f e t u r f , q U o d p r i n c ip a l it e r
m e n t e c o n c c p e r i t , n o n q u o d e x i n d e b e n e v e lm a l e c o n t
r a v o t u r n o p e r a n d s e m e r l e r i t . I d e o q u e i u f t ift im u s in - -
d e x e x c d f a b i le m } im b l a u d a b i l e m t a l i s m e n d a c i f c c n f i i i t
p r * f u m p t o i e m , q u i a f i n e e o a d b e n t d id d o n e m p r im i t i -
u o i u m n o n p o t e r a t p e r u e n i r e . N e c d e b u i t i n c r im e n v o -
c a d , q u o d d e f i d e r io b e n e d id fc io n is e x o r t u m e f t . A l i o -
q u i n n o m o d © i n i q u u s i n f r a t r e m p a t u a r c h a p r * d i d a s ,
fe d ,e t ia in c i r c u m u e n t o r i n p a t r e m , & i a c r i lc g u s e x t i d f -
T e t ,f i h a b e n s a d iam v i a m , q u a a d b e n e d i d t i o n i s i l l i u s g r a -
t i a m p e f u e n i r e t h a n c q u * fr a t r i d i m n o l a e f l 'e t a c n o -
x i a , e x p e t e r e f n a l u i f l e t . V i d e t i s 'C r g o a p u d D e i i r a h b n
p r b c e f lu m o p e n s , f e d d e ft if i a t io r t e m m e t i s i n q u i d . H i s '
i t a q u e p r a d t r u d d s , ^V t a d p r o p o f i t a m q u * f t i o n e m , o b
q u a m n i c v n i o e r f i p r * m 1 ’l l a f u n t , c c u e r c a m u r , r p f p o n -
d e a i i s m i h i p r im i t i is v e U m , c u i u s r e i c a u fa v o s i ll t u s
i p o n f i o n i s r i e x i b u s v i n x e r id s .
iufticiam.Et necillivtilis rerum exitus profuit, quipefi-
fimo regreftuspropofito, nonillam qu * fubfecuta éft v*
tiUtàtém,fedquiddam cöntrarmm voluit operari : nee j
huic noeuit reprehenfibiliter inchoafle , qüi.nbn pro !
.contemptu Dei,necjdelinquendi propofito,. fednecéf-
fàtij & fahbti finis intuitu , vifu^eîabilis iuitij fuftinait
neceflitatem.* '
Quod boniprouenm malignis authoribus nonprofut-
¥mt,nec bonis maUgefia na-
' cuerifit.
C A P . X U .
ET v i hæc'eadem deiân<ftarum.rcriptûraruindiluçi*-
dem'usexemplisjquid faliferius, quidvcvtilius vqi-
uerfe» brbi potuit procurari, quam Dominiez paiîionis
falutare remedium ? Et tarnen non {olurà non profuit,
verumetiamin tantuni illiobfuit traditori,. cuius mini^
fterioprobaturirnpletum, Ytabrolutèpronuncieturde
illo, Bonum erat ciffi nam non fuïfict homo iUei Nôh enim fer
cundùmhoc quodèuenît, friiftusilli eftiui operïs re-
peiândus,fedfecundùmid quod facere voluit,vcl quod
etTeéturum feeftè credidit.Eçrurfixs : Quid èriminbfius
dolo arque mendacio, ctiam inextraneum, ne dixerim
in germanum patremve commiflo ? E t tarnen non iolum
nuilam pro his damnationém aut reprehenfionem la-
cobpatriarcha contraxit,veiumctiam perpétua bcnpd.i-
dtionis hæteditate ditatus'eft. Nçc iinmerit:o,quia .& ifte
benedi&ionem primbgenico deftinatam , non expræx^
P Rejponfio nojlra.quxctiufaa nobisexegeritfacratnetl* '
\ ;’v" tumfyoftfanif’. , .
C A P . X I I I .
GErmanUs:Prima,vt diximus,exddt caufa, qua fto-
ftios moeftificare Senibres, acpr*ceptis eorumob-
ftftcjce v'drebamur.Sccunda,quafi quid perfedtum atq'ue
magnificumYclvifix, velau^itupercepiffemus. avehis,
cum reuerfi adcoenoHium fiiiflemus, excrccre nos^pfte
inconfukiilimaperfuafionc credidimus.
. Dijl’iitatio Sen is .quidfine culpa aclionis or do mutetur,
dummodo boatftudijcapiatMr
effectufy ■
C A P . X I V .
# 3
IÖfeph-.Sicut praefatifumus, deftinatio mends vcl re-
munêrat hominem,vcl condemnat»fecunduin iliud:
Et interfe ïnuicem cogttationibus accu fan tib us > autéttani de fen- jtya».*.
dentibusiin die quniudicabit Deus occulta hominurii, IliucLet- |
iam, Ego aut ent opéra & coguationes eorum venio vt congregem Ifaia 6«.
cum omnibusgentib Us & linguis. Qitam ob re m defiderioper-
fedtibniSjVtvideo, hocvosipoafipUisvineulocolliga-
ftisjdum credidiftisillp earn polfe ordlne comprehendi,
quo nuncfuperuènicnte pleniore iudicip, adiublimita-
tem eiuS confccndi nonpoflè rcipicitis. NonCfgopr*-
iudicat quicquid diferepans ah ilia dilpofidone vifiinv
fucrit accidille ,f i modo nulla principalis illiuspropofiti
diuérfitas fubfequatur. Heque enim opificij cuiufquam , ‘* Ä**4j
defertio,eft de mu ratio ferramenti: aut fegnitiem arguit
viatoris,vi*compcndiofiorisacdireddonselcddo : ita jq
igitur&;inhac parte emendatio difpofitionis improui-
d * , nortfpiritalis voti eftiudicanaa tranfgrcffio. Qijic-
quid enim pro chkritatc Dei & pietaus amor* perficitur,
qu* promißionem habet vita,qua nuc eß&futura,timctfi dft-
aduferfis videatur pdncimjsinchoad, non folutn
I nüllareprèhenfionci fed etiam laude digniflimum eft»Ec
! idcircb nihilpr*iudicacrefragatio Iponlionis incaut*,fi
[ quolibet generc fcopos tantum,id eft, propofitapiecatis
l-aeftinadb'tenearur.Oinnia naque oUhoc a.giinus,vtDeo ^
j ebr mundumexhibereppifimus : cuius confummatiofi
I in his locis facilioriudicatur, nihil vobisoberit extoft*
I m ucadopadbionisdümmodpprincipalisilliuspcrfc*
I dfro pudtads, p ro qua fpon Iio veftraprocellerat,feeun*« |
! du in' Domini yQluntaré-matu|mi^cquiratur; Non enim
I exhaciuiinutanotievltü potéftiütiicadhfenda'cium,fed >
I incoufult* dehniiionis prudens fe.lutarifq‘, cotrc^tio'.Ec
Aibbatis Tof.êe definier? do. Co/lat. X V I /. t$ß
v t etiam de phyficis quod nodum propbfit* qu*(tibriis j
Qbfoluat,aliquidinferamus, natuxäipfa in nobis opera,
iuade.confi'liojdiuinae maiefthtis imrautat. 'Namabin- I
fantia in puedtiam,de pueriria in luucntutem^e'iuVen- |
tuteinfeBcdtutis vlteriora transfedmUr : atque itaH*t_)
in nobis con dicods noftri donfummatio' peregit, vtex^
fiac p’ermufatione nullum mcndaciumafcribatur *tati.
Ita enam iriredor homo nofter abladfcatus ipmnoidio-
rum tenerrimis inftitutis, cümperdiuerlas prouedtus *-,
tareSad robuftiorena de vriaqUaque profecerit, atq; ex-
. ihde-adcan-iticm-fehfuurn»- aGviruwperfi'äum &menfu-
\ ram ttatU flenitiidinis'Chrifli perueniens , depofuerit ea,
q u * evahtparuuU, > nunquid vade'tatem' meurrifle rn'en-
dacij , &non pptiusperfedtibnisplenirudiriemcbiife-
curusejlecredendus eft : ,TSic rudimentavetedsiriftru-
mentiidifpenladonelegislatorisDei, ad perfediionem
beat'irudmis Euangelic* rransfcmntur , nec timen ex
- hoc immutario aur din er litas p r*tent* fandtionisinter-
B uenilfecrcdcndaeft , fedadimplerio & cumulüsfubH-
■ miorura & c*leftium pr*ceptovum: npc jfacr* p^qmul-
gationis illius *ftimanda eft«abolitioV fedafeenffis, nec
• varictas,fed prpfcdtus. Vndc & Dominus nofter, Nolite,
j in qu k,ttßimare quodveni fo lucre legem autPropbetaSy fionveni
1 folitere Jed adimplere : id eft,non andquare prior?, ’fed ad
perfetftioncm perducereimperfedta.
Interrogate, an abfquepeccatofitqtibiinfirmisnoßrd
'i confcientiaofcafiotiem ingent
tnentiendi.
, ‘ C A P. X V .
B7 Ermanus i Quantum fpedtat ad vim fermonum,
I qui ration ab iiitpr prudenterque digefti'funt,haud
i diffieiie iponfionis nbfti^ fcrupulus a nobispotuifiet ex-
: trudi,nifi iliud nos vchemenriifime detcrreret,'quodin^
firmiodbuscq'uibufqUe intrbmitti fprtafle per h *c .vide-
j turexemplä'ocqafibmentiendijfivlloinqdo padtifidem
difl'oluipoflecpgnouednt ; quippe cum taiitis hocip-
0 j fum&tamminacibusinterdicatureloquijs' , Propheta
5> ~ I dicente,Perdes omnesqui loquuntur ntehdacium. EtyOsquod
1, ; j tnentitur,oCcidit animam.
Refponßo,quod nonprppferànfirttiorun:fcandalum
fenpturarum Veritas fit
mutanda.
C A P . ' X V I .
I Ofeph: Occafiones caufiequepcrditionUm his qui pe-
rituri luntdmo quiperire defiderant, deeffenoh poi-
I funt. Nbqueenimabijciendaiunt teftimoniaferiptura-
i rum, ac de fiio corpore penitus abradenda, quibilsvél
j liæreticorum prauitas animatur, vel Iudæorum infideli-
j täs obduracur,r vel tumor fapienci* gentilis oirenditur:
I fedvcique & p ie credcnda & immobiliter funt tenenda,
& fecundùmveritatis rcgulam prædicanda. Et idcircb
i non debemus alien* iijfidelificis obtentu ceconomias,
id e ft, difpenlationes Prophctarum atque SandtoruiU,
quas feriptura commémorât, abdicarc , ne dum infirmi-
tati Corum condefcendere debere nos credimiis,non io-
lujn mendacij, verumcciam iacrilegij crimine polkia-
mur: fed quemadmodum dixiinus^ oportet nosea,'& fe-
cundum hiftoiiain confiteri, & quemadmodum pie ge-
ftafunt, explanaré^ Ç^terum his qui praui propoiiti
funt,non exliocmentiendiaditusobftrUetUr, fiearum
îçium quasvclprolaturi fiimus, vel prbtulimusventa-
tem, aut^pehitUS! abnegate aut extenuare allegöricis in-
tèrpretationibus laboif njus.Quid enim illis ho-*
rum teftimoniorum nocebit autoritas,
quibus Ctiim iola Corruptio
ivoluntatis fuf- .
' à- ficit?
Parado*
xum. ,
Quod venialiter mendacio fundi tanquam elle*
' berovfifiut.
, C A P . X V I I .
I Taque taliter dre mendacio fentiendum, atque ita eö
* vtendum eft,quäfi natura ei infit ellebori.Qupd fi imminente
exitiali mbtfbo fumptiim fuéritjfit iàlubre: c *-
ternm afeiqucfiimmi diferiminis ncceffitateperceptum
præfentisexitijeft. Itanamqüeetiamianbtosäcproba-
fifltmosDeÖ'virosveniabiliterlegimus vfos fuiflemen- I
daeiojficut Raab,cuiuscum non ïblùm nulla virtutum, i0fu
fed etiam impudiciti* mpnumenta commémorer feri-
ptura, pro tali mendacio quo exploràtores maluitoc-
cultare,quàm prodcrc,admifeeri populb'Dei æterna be-
nediiftione promeruit. Q u * fi veritatem loqui, aut felu-
ti ciüium confuleremaluiflet, nulliaubium, qübdnec
imminentem cum vniuerfe domo fiia fugiftet interitum,
nec autoribus Dominic* natiuitatisinferta , & in Pa*
marcharumannumerata cata|ögo,per fucCèflionem fu*
prolis edere meruifTet omnium Saluatorem. Dcnique
Dalila,quæ y tilitati ciuium confulens, exploratam pro- iudtc.16.
didir verit^fem ,. perpetu* perditionis vicilfitudinem |
cÖhfecüta^olam'criminis fui cun£tis memoriam deteli- j
’quit.Quanno igitur graue aliquod imminCt de veritatis
confeffione diferimen; tue mendadiorum funt rccfq)ien-
da perfugia,ita tarnen vt reaeu humilis confcienti* felu-
britermordeamur. Vbi%utem nulla conditio, fumm*
heecftitatisincumbit, omnicatutiöne mendacium velut
mortiferum deuitandum efEquemadmodumdc ellebo*
ri diximus potu,quod felubre eft qu idem fi tune demum
fiimatur , cùm ineiiitabilis atque mortiferaimminet * -
gritudo:Sïn‘vèrbintegra & imperturbata corporis feni-
tatefumatiirj ftatim*ipr*Qccupandavitaliavisperni-.|
ciofa per tendit. Qupd de Raab Hierichohtina, & de Ia- iofite 1.
ebb Patriarchaeuidenter often fumicft, è quibus nec ilia Genef. 17,
mortemaliaSquamhocfemediopotiiiiTeteuadcre, nec j
ifteadbenedibtibnem-primogeniti peruehire. Non e - '
nimDeus verborum tantum àéluumqUe<hoftrorum dif*
cuirbr& iudex, fed etiam propofiti aedeftinationis in - 1 Q
Ipeiftör eft. Qui fi aliquidcaufa falutis *te rn* ac diuin*
; contemplationis intuitu ab vnoquoque vel fid u ra vi-
! deritvcl promiftum, tametfi hominibus durua» atque
iniquum eile videatur,,-iile tarnen intirc^m cordisinipi- I
ciehspietatçm,nonvelbd^um.Tonum, fed Votumdijtl-
di.càt vbluntatis , quia finis operis & afFedfcus confide- ^
iandus eft perpetraptis,quo potuerunt quidam,vt fupta
dieftum eft, etiam per mendacium iuftificaii, & alij per
veritatis aftertionem péceatum perpetü* mortisineür-
rcre. Ad qûem fiüem etiam Iacob Pacriarcha refpiciens,
hifpidam fraterni cOfporis fpeciem , obuolutione pel-
lùtmfirnu|arenônrinViit , &inftigantiadhocménda-
ciumrifàfrilaùdâbilitefacqüieuit. Videbatenimexhoe
maibra fibilucra benedi«ftionis atque iuftiti*, quam per
fimplidtatisobferuantiamcoriferenda.' Non cnimdii-
bitabar m enäadj huius ma'cufam inùndàtionc patern*
benedidibnisprotinus ablucridam,& velut nübéculam
quandam flam Spiritus fanifti velociter abfiifnendam,
atque vberiara fibi per liäc afFedtatitiäm fimulànonem,
quam per illamingenitam veritatem, meritörurnpr*-
miaconfetcnda. :
sLàbdftio,qutyilïcfa}itütn impuni mendacio vfififit
■ quifiib lege vixir uni.
C A P . X V I I É ^
G Ermanus : Non mirum eft has difpenfationes in
veteriteftamentb licendus viiirpatas,ne nonnun-
quam viros fanbtos veniabiliter fui/Ie mentitos , Cum
multo maiora eis pro temporum rudimentis liciiif-
fevideamus. Cur enim mirum f it , quod beams Da-
uid fugiens Saulem , percontanti Achimclech. fa-
cerdoti.atque dicenti, Quare tu folds & nullus ell tecum?
H
r. Reg. it.