ri pactd-
I cinantur,
duos
I Chriftos
àgnofcerej
oftendic.
B
ih cælô. Vicifti ac fupergreliuses, nönriegamusiquós j
imitaris: llli'quàfi âliqüaiidfl definunt Deuiri negate , ttt ftare non poflic : & qlii Vnum ex omnibus dcriegaireri f > a-
, 1 ’ r11 _____ K o (i r n H r»l(»nll ! 1)4 pi nmni-i rrpfiifiiîîi nnn nrnfir •minauanU QüanquamncciHorumhabendafuadplcnâ liaeiomniacredldiiTebonprofi t. IrIitnalqIpnHéj'lf i HnPîOgaaSs D DeeilulUW tUtltbr.)
raconfcflîo quiSâluâtdri poftpaffiöBemrantuni ho- Domimini IcfiltM Chriftum, neccfiêeft « filium Dei de-' |"j
horem diuinitàtis irapertiunc: «£ corneum àtteDeUm ne- j hegans etiam pattern neges. QuiàÄ A Ä S ,
- I- ! i - - - - -B r “ ® "•••'distin habet
Ö.at(ir,.v-
muerfam
fide m fi -
oent poftea cönfitentur: quia^tmihi videtür,in Dfeö qui j cem. Quinöri habet filium,nec patrem babit U W
partem denegäüeht,tötüm negat: & qui non tempet fiiif-1 filiünt, &patrem habet. Negans ergo geöfoa'm, etiäm gern*
fe confèflîisfaerir,{emper hegah Sicut 8c tu* ctiamfi hbdié rorem negas. Negans quoque filium Dei ià carne hatum
cælo Domiriüm lefutri Chriftum, qui ex Maria virgine cahfequenseft,vtetiam in fpiritu hatum hé|es,quiaidem
natuselt verumDeuïri.Àceresj tairiehnilitemperDeum hatusin cattife > qui priiis riatus in fpiritu. Non crederts
’ * ■ • ** * • 1 1 ergo in carne editum, riëcèlîè eft etiàrtï^ ^àifutb elle rtori
credas'. Non crëtfcnsiâûtem illius paffibfiem, quid réli-
quum eft , fiifietiamrëfùirreiftionëm riegesfquia fidesfiiitlcruum
euacuat.
loan. z.
G
t^jifphé-
CAP i f
Often dit
infüper
doât'rfi
hàncTridifceres.
non verè confitereris. Sed videlicet rton .vis mutate
in aliqüo, aut varia'rc fehtehtiam i qaem natnm hooei*
nemfolitarromdicisi etiam hodie Deum non elle contendisi
Onoüaac jirigulac is imp ietasvque citmhæcetccishomificm
eflè afleris, Deunt iteccaiti hjéreriCis eonfiteris.
S ed tâmen dicere inftitnecam ,dnûs a ceabfque dubiô
Chciftos fierlfidipfam dilntidandüiti eft i Die mlhl q u i l
l m qui Chriftumd filio Dei feparàsquomodo m fymb
o lo Chtiftumex D eôn atum efte feceans! A isenta: Ccedb
in Deum pattern, & in Chriftum lefnmfiimni Del.Ha-
bes ërgohic lefdiil Chriftum filium Dm, dicis autemex
fciatianoneuniklnfiliutttDSin,tum. EfgoaltetexDeo
Chriftus. alter ex Maria. Dnoecgo ihlentcnriatuafc.hrl-
fti Âint. Qui com in fymbolo Chriftum non neges s altqrum
ex Maria CHriftum affetis quam eum qùem in lym-
Ecror-er-
rorcm fi-
cut^nfa
infam
trahie.
Hilip.2.
Ioan.i.
l.Cor.ii
bolo con litecis^Sed dicis forfan Chriftum nonelléexDeo
Hatum S quomodo in fymbolo ais, Credo in lelum Chriftum
filfflmDei! Aut negaturns es ergo.fymbolum j aut
confeiTutus filium Dei Chriftum-. Siaiitem confitensin
fymbolo Chriftüm filium Dei r neceffe eft v t eundem ex
Mark confiteatis Chriftum 6HUm Dei Aut fi allum e*
Maria Chriftum acîferis, duosvtique Chnftos êfle t hia-
P Seo camenetiam Ci peruerfitas ac perfidiatuahicfym-
boli fide'non concludatur: nonne quaifo rarione ipia ac
I luce veriraciïobrueris; Dicmihi quæloqulfquisiliees træ-
^ P r e t i c é i Triuitascertèeftqùamcredimus rquamconhte- ■ ■ ■ . . . .
«Tri-*^nur,bâter»& filius, & Tpiritus^nttus,;Deiftaieitacepa- perfcëïamftdçivéritaremi Crede in Deuttl parremf
isj |' tris aëfpiritos nullaquæftioeft.Filio calumnians}eo quod j de m filium Deuto tin vàùmgenitorem & 'in vnum g
É | non eundem ex l&ariadicas editum j quemex Ûco 1
generatum; Die niihi ergo : cum filium Del vnigenituin
nâtumei Deo negâs * hune qui ex Maria nâtus ett quera
veliseftè? Dicis homiriem folitatium ,iuxta illüd quodipfe
dixit,qutinatumeftexcarne, caroeft. Sed appellati homo
n on poieft folitar^s |qui fola non eft human* crearlohis
leèe eenëratus. Quodtiiiminea natumest, ihquit augeiuSi
df(biritufan£to eft. Ethoctamenetiamtuiple, qui omm^
admodum facramehta faluns negas,-negate non audes.
Cumergo éx fpititu fando natus fit, & d ia homonon
queat folitàtiusi qüieft Deo infpirantç conceptusdiille
nofielHî&ëuxta A? o&o\ùtn,femetipfum extnamuttformant
ferùi dccipiens] & verbum carofactum eft] ôcbumtliauit fetoett-
pfum fdtus obediem vfqtte ad mortem -, & qui propter nos egenus
fattus eft, eum effet diues: die mihiergo , ’quis îlle eft qui ôcex
ipiritu fandoedituS, & Deo obumbrante conceptus î Al-
terùm âblque dubiaêffe dicis. Duo ergo funtudeft, &
ille qui'eft e i Deo patte in cælô genitus, & îlle qpi ex Maria
Deo infpitante coricëptüs •; Ac per hoc quartus eft hic
queminttOducis : quetto intantum cümyerbis hominertï
fôlitariuhsdicas, re ipia folitatium non fuiftè confirmas: vc
eum etiam, fi non ita vt debels, tamen & honorabilem, &
Venerandum, & âdôrandum efle fatéaris.Ergocum 8c ad-
orandus fit vtique DeifiliuS, qui ex pâtre natus -, 8c ado-
randus, qui per fpiriturh fân'dum ex Maria procreatus.1
duosergô & honorabiles tibî& verierabiles facis, quos in
tantüini le diuidfs, vtpeculiariter fuo quemque honore
vënereris* Ac per hoc intelligis , quod nfegando ac iépa-
randôà fe filium Dei^ totum quantum in te eftlâerameu-
tuifi diuinitariseuertis tDumenim quairtam in Trinitàte
perfonam conarisitiferere, vides te tôtam Trinitatem pe-
filius denègafle.
Qviê' cüm ita fine • negansergo vrtum I'éfiriri Chriftum
filium Dei, negafti ^ihnia. Nam &'hæcratio Ècclefiaftici
facrârtîénti& Cathoï'Éæfideieft, vt qui parterridiuinifa-
cramenti negat, partemnônvaleât confiteri. ltà enim fi-
GAP.ij
? Qui in
□ o Catho
(liez reli-
eionis arfeitati
ex fide mortui eft.. Nêc ftare poteft ratio refürre-
dionis ,tufifides mörtis ante præcenerit \ Negans ergô
pàffum,'& mortùüm, negas quoque ab inferis refiirgen-
tem i Confequehsvtique eft, vt neges etiam àfeendeti-
tem quia' afcënfio fine refiirrediofte eflè non potuits Et
qui tefurrexiflè non tiéditül:,necefle eft ttecafçendiffe cre-
datur, dicente Apoftolô ; j^«i enim defeeodit, ipfe eft qtiia-
ftendït . Ergp quantum in té eft, Dominus Iefus Chriftus,
neque ab infèrjs refiirrèxit, nfique cælum afcehdit, neque
addèxteram Dei patris fedet, neque ad illüm qui expeda-
tur examinationis vltimç diëm Veniet,hêCViuos,necmpr-
tuosiudicabit.
Intf.lliqis itàqueÔfe'liï &furio(a pehrcrfitàSi épa*
Cuafiètepenitusomnemïymboli fidem, omnem fpci la-
cramennque virtutem ? Et in Ecclefia infisper ftare aulus
çs$ 8c eflè te fâcerdorem phtas j turn ilia o thfiiâ denegaue-
risj pet quæ facerdos eflè coepiftiî Redi êtgp àd Viam re-
dam, recipe fenfiirà priftinUm, refipifee taridemfîâliquâ-
do fapüifti? Regredere ad temPtipium , fi tarnen habuifti
ihte quondam aliquid quo nûHC regrediaris. Agnôfcéla-
cramenca falutis tuæ, per quæinnouatus, per quæ reriatus
es. Non minus tibi nnncppusfuntquam tune fuetunt:
vtteperpoënitentiam nahe regenerent,quæper fontetti
antegenerarunt . Teneplentim iymboli ordinfem : tene
"crc-
. r r | H P P H H | w t.Ü P :hi'
Deo pâtre mm , ( & eundem tamen vnigenitum & primogënitum,J
Dominum omnium Iefum Chriftum'inomooufion pa-
tri : natum ih deitate, natum in corpore : duplicis quidem
natiuicatisjfedvnius maieftaus. Qui creator omniü crea-
turarumidemfüetit natus ex patres qui poftea natus ex
Virgine.
H o c enim quod ex carnéatque in cariie vehit ^ ortüS
èiûsfuïr, notï imminutid : & natus tantum eft,nori demu- J |
tatus. Qma licetin forma Dei mahehSj formam lèrili afi» JfàléChii
fumpjfferlt» infirmitas tamen habitus humani non infirma- jrç?örtüm
üitïiatuiamDeiiftdihcolumi vtiqüe atque ifttegrâ diüi- ho-
■ -V * P? .> • S3 àBÉHlMB » ■ A linric sur
mtatis virtute m carne hominis totum qitod actum eit}
profedus fuit hominis, noh defcdiP maieftâtis * Nam
cumeditus-in carne humana Deus eft* nortdum eft inc^t-
ne natus,ne Deusin femanerét -, fèd vt Dep'in (è manente
homo Deüs eflèt, Etideô Marcha cum carnalibusoeulis
hominem cerneret, fpiricâlibus tarnen Deum confitéba-
tur, dicéns : Vtique Domine, ego credidi, quia tu ès Chriftusfilitts
Dei vint, qui in mundum ventfti. Ideo Petrus reutlarire Ipiri-
, fu fando j cum extrinlecus filium hohifnis alpiceret, Dei
tamen filium prædicabat, diefens, T« es ChHftusfilius Deivi-
uii Ideo Tfiomâs cum càrnem tangéret, Dçum fètetigiflè
tiàdcBat, dicens: Domirius meus &Deus meus. Vnum enim
Chriftumomnes confitebanturVne duos facereht ♦ Hiintl
ergp credè: & ita crede Dominum omnium Iefum Chrir
ftum, vnigenitum& primogenitum, eundem rerum ctea-
torem, quem hominum conferuatorem:eundé prius con-
ditptem totiu$_mundi,'quein poftea redemptorem genb-
rishumani. cum pâtre atque in pâtre permanens, hômooufios
pat ri-, iuxta Apoftolum, formamferuiaccipiens.hu-
miliauitfevfquead mortem, mortem autem crucis : 8c iuxta fym-
bôlum , natus eft ex Maria virgine, crucifixus lub Pon-
tiq Pilacp& fépulrus. Et tettia die refurrexit fecundum
feripturâs , & m cælum afccridifc; & iterum venier iu-
dicare viuos 8c mortuos. ; Hæc eft enim fides veftca : hæc
eft falus vçftra : Deum ac Dominum Iëfumi Chriftum,
eundem
F
Èphef.f.
GAP.18.
Conuci-
fèrmo
nem ad
pfrim ad-
uerfarû
contra
quem di-
utat,&
iomad
refipifcé-
dum ia-
uitati
Reconci-
liationis
faciamc-
um lnpfi
ad fJu té
necclla-
ÎUîHsG
OA P . 19
Tem potions
aut
virtutis
dçtraxifli
diuinitat
H
loan. 16.
Philip.2
>CAP. a-o.
; Poctt ex
i j d i à î s n p .
cflicîsvt
ipe9 mor-
talis vel
ca neus
antefe-
cula fuifle
dicatur,
etfiidenl
fit Cli ri-
ftusqui y
abzterno
Deus&in
tcmpoiej
homo fa*
élus eft.
IfodM&, j i -
\ Philip.2*,:
ï.CorX'
B
eundem^c ante omnia credere, & poft omnia. Quoniam,
v t feriptum eft, Iefus Chriftus her i&hodte, ipfe &infecula. In
fieri enim omne prætericum tempus oftendit, in quo ante
pcincipium nariisapatreeft. In hodie autem feculi huius
fpacia, in quo rurfus ex virgine natus eft, paflus eft, refurre-
xitt In eo vero quodipfe in iècula dicitur, omnis futurs
ætetnitatisimnienfitasdefignatur.
S ed dicis forfitan : fi eundem in fing temporum natum
dicam ex virgine, qui ante omnia natus fueritex Deo pâtre,
carneum me ctiam ante mundi initia Deum dicere:
qui ipfum dicam poftea hominem, quem ïèmper Deum:
ac per hoc hominem illûqui natus fit, poftea kmpetfuifc
fe. Nolo tehacignorantiæ cæcitate, atqj hacerrorum no-
<5te confundi, vc putes me hominem qui ex Maria natus
eft, ante exordia rerum aflèrere, 8c Deum etiam ante prin-
cipia mundi Temper corporeum prædicarc.Non itainqua,
non ita dico, quodpriulquam nalcererur homP, in Deo
fuerit: led quod poftea in homine natus Deus fit. None-
nim caro ilia quç.ex carne virginis nata eft, (èm per fuit: fed
Deus qui fern per fuit, ex carne virginis in came hominis
aduemt. Verbum enim carofa£tum^ noncarncm fècum exhibait,
led carnile hominis dign.âtione diuinitàtis yniuit.
Dieenim mihi, quando,velvbiverbumcarofaüum eft:ant
j prioci-
pium.
c
CAP.tn
Glirifturn
iiofuiflV,
diuinaru
Scripcu-
rarum '
tradit au*
to ci tas:
i.Goriif
Colojf.i.ft
f Domi-
CAP.ii.
Coniun-
<ftio iiy-
poftatica
facit y t ea
qu*T
nis fun tin
jGhiifto,
Deotri*
buantur.
ris, filium eflè hominis teftabatur.in c£elis:& eunderti filium
hominis quem alcenfurum dicebat in calum,, de-
fcendiflequoqueanteateftaBiturccarlo. Velillud.-Siri-
deritu filium hominis afeendentem vbi eratprius: cum eu m qui
ex homipe natus eft, nominee, in fupernis, ramen tempor
fuiflè teftatur. Syd & Apoftolus ,fiad tempusrefpicitur,
per^Cfiriftum omnia fa&apr*dicat:-F»*0.cnim,.inquir,Do-
minus Iefus Chriftus >per quem omnia. Si autem ad pafliorjrm
maieftatis, Dominum crucifixum eflè defignat, Si enim,
inquit, cognouij[ent,nunc]uam Dominum maieftatis crucifixijfent.
Ec ideo etiam fymbolum vnigenitun» & primogenicum
Dominum; lefumChriftum Deum vefum ex Deo vero,
hpmpoufionpatri, 8c creacorem omnium dicens, natum
ex virgine, & crucifixum, poftea & fepultum eflè teftatur.
Icaconcorporansfcilicet Dei & hominisfilium, & vniens
hominem ac Deum,vtnec in tempore fieri vllavaleat,nec
in paflione diuifip : cum idem vtique D»>minus Iefus
Chriftus, & per «terniratem temporis Deus , & per to-
lerantiam paflionis homo efle doceatunac fcilicet nec homo
f ininitiabilis, neèDeus paflibilis dici debeat: in vno
tamenDominoIefuChrifto&hotnoante perpetuus, &
Deus morcuus prsdicatur. Vjdes ergo quod Chriftus 0-
„ . .. .. . I ■ mniaeftj&nomenilliusfignificatiovtriufq; naturae:quia
vbi exinaniuitfemetipfum formam [etui accipiens: aut vbi egenus | 8c homo & Deus natus.-ita & in fe cunifta comple6ric^3vt
faftus eft, cunt effet dtues? nifi in illo facro virginis vtero, vbi, | in eius nomine nihil decfle nolcatur. Non ergo ante par-
dum mearnatur, verbum Dei carodiciturfaäum:dum j tum virginis eadem in pra^terito aternitashominisqu*
editur,formam ferui in veritate iufeepit: dum humana ! Dei:fedquiain vrerovirginisvnituseftDeusholfiini, fa-
conditione patibulo aftigitur, fit egenus,& pauper reddf- «ftumeft.vtin Chriftoomnino nonpoflit alterum fineal-
tUrpaflione carnal^ cüeflètmaieftatediuinadiues ? Alio- I tero nominari.
quin, fi,vt ipfe ais, poft haecia cum, vein vnum propbeta- Qv icq v id ergode Domino iefuChriftodixeris,torum
atque lan&orum diuinitas venit: ergo & in illis, in 1 turn dicis :& in Dei, filiofiljum hominis, & in hominis fi-
qtiibus habitare dignatus éft, verbum caro faótum eft; er- lio Dei filium nuncupabis:trppo fciliéet fynecdoches,quo
go per vnumquemq} illorum exinaniuit femetipfum for- & a parte totum intelligitur , & ato tp portionóminatur.
mam ferui accipiens. Acperhocnihilnouum ne e tp r* -1 Docentibus id vtique etiam fcriptisfacris: in quibusDo-
cipuumin Ghrifto fadtum eft , nihilfingulare, nihil mi- 1.minusf*pe hoctropo vtens,dumdcalijsficdocet, ficét-
rabile nec conceptio ipfius habuit, nec natiuitas , nec iara deteipfo voluit intelligi» Neque enim in diuinis vo-
E t ramen vt ad fuperiora redeamus, cum hæc ita fint
pmnia, ficur diximus : quomodo Ielus Chriftus,(quem tu
hbminçm tan turn modo eflè aflèris , etiam antequam cx
virgine nafeeretur) temperfuiflelegitur,&i Prophetis atque
Apoftolis'Deus etiâm ante feeula prædicatur?dicente
Paulo, Vnus Dominas lefus,per quem omnia. Sed 8c alibi, Quoniam
ito Chrifto, inquit, creatafunt omnia in colis & in terra, v i-
fibilta & inuiftbilia. Symbolum quoque & humana pariter
8c diuinaaùtoritatecontextum, Credo »inquiti m Deum
patrem, & in j* Deum Iefum Chriftum, fili\yh eius vnigenitum,
& primogenitum totius creaturæ. Et poftalia;Deu
verum ex Deo vero:per que & teeula compaginata fiint,
& omnia fadta. Et item: Qui propter nos venit,& natus eft
ex Maria virgine, & crucifixus, & tepultus.
.Qvomodo er^ocumipfaconfeflionenoftraantevjr-
ginispartum atque conccptum Dorainicus homo omni-
no nou fuerit, Chriftus tamen, qui à tehomo folitarius di-
citur, Deus in icriptis lânérisfineexordioprædicatur? 8c
tanta hominis ac Dei vnitas legitur, vt & homo Deo temper
ante coæternus, & poftea homini Deus compaflufeflè
luminibus aliter vel dies interdum, vel res, vel homines.,
vel tempora defignantur. Sic illud, quod quadringentÿ
Ifraelemannisferuiturum Aegyptijs Deus prædicat, dicens
ad Abraham : Sciensfcito,quia peregr-mum erit fern en tuum
in terra nonfua,& feruituti eos fubijcient : & affligent eos annis
quadringentis. Cumfiomne tempus ex quo Deus locutus
eft, confideretur, plus fint quam quadringenti : fi autem
illud tantum quo leruierurit.minus.Qupd fcilicet tempus
nifi hoc tropo intelligatur,mentitus forfitan, quod ablit à
ChriftianisfcnfibuSjDej fermo videatqr. Sed dum vtique
à tempore diuinævocis,&: totum vitæ remplis annos pluf-
quàm quadringentos,5f teruitus minus multo quam qife-
dringentos habet:itafic, vt vel à toto pars, vel à parte totum
valeat intelligi. Non diflimilis quoque etiam de diè-
businterdurtiac nodribusfignificatioeft:vbicùmin vtro-
que tempore vnus diesintelligatur, in parte ^nius tempo-
ris-tempUs vtramquemonftratur. Hoc fiquiaem modo
etiam illud quod de tempore Dominicæ paflionis obfeu-
cum videtur,aperitur. Cùm enim fubexemplolonæProphet*
futurum ƒ/<«?« hominis Dominus in corde terra tribus
dtebus & tribus noctibus die pr*dixerir;&ppft textam fabbari
qua crucifixus eft^non nifi vna tantum apud inferos die,&
8c duabusnodtibus fuerit: quomodo di^initermonis veritas
videatur?Cum vtique nec ininitiabilis homo, nec paflibilis
Deus credendus fit'eflè. Illud eft vtique qupd iam fu-
périoribusteriptisteftati fumus,quod vnitushomini, nd
eft,lao corpori Deus,nullam fieri patiatur inter hominem
ac Deum humana ODinione diftantiam. Necadmitti om-
nino voluit vt alius a quoquam films hominis, alius filius
Dei crederetur. Sed ita omnibus Icriptis lacris Domini-
cum hominem connedlit Deo atque concorporat, vt nec
intemporeadmodumhqminemquisàDep,ntcinpa{uo-
ne poflit Deum abhominedifcerncre. Si enim ad tempus j Quid eft homo quod memoreseiusi à parte totum intelligitur,
inuenitur? Tropo fcilicet fynecdocheis, id eft, vtad
diem quam crucifixus eft,noxpr*terita;& ad nobbem qua
refurrexit,dies furura referatur:ac ficadditis 8c noâe quæ :
præccflit diei fuæ, 8c die qui fubfecutuseft no<fti fuæ, nihil
defuiflè integro tempqri nofc.itur, quod à lui parte iinple-
tur. Scatent his rationum exemplis feripturæ facræ, ted
lo.ngumeft vniuerlàmemorare; fîçenim dicente Pfelmo.
ICAP.43.
Syliecdo-
chicam
hanclo-
cutioacm
qua à parte
totum
iutelligi-
tur,diui-
□ is littcris
effe per-
quam familiärem.
Gentf.if. ■
Triduum
Dominiez
moi tis
Iquomo-
do i tl teilt-
dum.
~Matt.it.
relpicis, inuenies temper filium hominis cum filio Dei. Si:
ad paflionem, inuenies temper cum filio hominis D^i fi-
j liumnta fcilicet vnitum &inindiuiduümfibi Chriftujmfi-
j lium hominis, ac Dei filium, vt quantum ad voeem diuiy
I .n*fcripeur*percinet ,riechomofepararid Deo tempore,
necabhomine Deusomninovaleatpalfione. Hincenim
| illud eft; Newo afeenditinulum , nifi'qui de ctdo defeendit filius
] hominis quieftin ulo. Vbi cum filius Dei loqueretur in terdum
vnohominenuncupato, plenitude humani generis
demonftratur.Sicetiamilludvbi Achab peccauit,peccafi
te plebs dicitur: dumyniuerfitare appellata, a toto portio
-defignatur. Ioannes quoque pr^ceuorDomini, Pofi me,
inquit , venit vir qui ante me factus eft : quia prior me erat.
Qiiómqdo igitur poft fe ventnrum indicat , quem
'ante.te fuifle defignat ? S.i enim de homine hoc qui poftea
natus eft , intelligitur, quomodo ante ipfum rnit?
* Side '
Tfalm.t.