c
c
Ecclefia:
officium,
Cocilio-
finis,
246 » VtncenfijLtrinenßs
licet euidentiam,lucem,diftih<ftjbnemVfed retmeint he-
ceflVeftpjefiitudinemynfegritat%n,proprietatcm. ■
Abdicata qualibet parte Catbolici dogmatis,quantum
W -aboTienda religionis periculum
confequatur.
; t A ,P. X X X I .
NA m i femel admiUafaedt hs^c impiae fraiiais liceh-
s tia}horre6 diecre quamum:exciudenu£,atqUc abo-
lied*rehgionispcnculumcoiequai: in: Abdicata ecenim '
qualibet parte catholici dogmatis, alia quoque atop item
alia, acdeinccps aliasiam quafi ex more& licito abdica-
buntur. P^>rro autem fingftlatinvparribus repudiatis,
quid aliud ad extremum fequetur, nifivt totu pariter re-
pudietur ? Sed 8^e cbntra,u nouitia veteribus, exttapea
domefticis,& ptpfana facratis admifceri c^perim.profer-
pat Hie mo'S in vnniersu necefic eft, vt nihil poftHac apud
ecclefia?nirelinquaturinta<ftum,nihilftlibatum,nihil in-
! tegrum,nihilimmiculatiun,fed/itibidemdeincepsim-
. piorum ac turpi uintrrpr urn lupaq^r,y bierat'antea caftac
& In corrupt* facrar^uFpveritadswSed auertat hocifuo-
riirn menribus hefas,diuinapietasfitquehiepotiusim-
_piorum furor.
#
Chrifti Ecclefia feduladepofitorum apudfe dogmatum cu-
ftos,quid conciliorum fuorum deiretisenitatur.
^
C A P . X X X I I .
CH r. i s t i verb ecclefia fedula& cautadepofitorum
apud fe dogmatum euftos , nihil in his vnquam per-
mutat,nihilminuit,nihiladditi lion afnputat neceflaria,
non adponit fiiperflua,non amittit fua, non vfurpatalie-*
na,fed onmiinduftria hoc vnum ftudet.vt vetera fideliter
fapienterqj tra<ftandb,fi qua i Uafii tit anti q u it usinform a-
ta,&inchoata,accufet,& poliat: fi qua iam exprefla & e-
nucleaia,confolidet,firmet:fi quaiam cofimata & defini-
- ta,cuftodiat. Dcniq; quid vnquam aliud Cocilioriim de-
creriseni^ieft, nifivt quod intea fimpliciter credebatur
hocidepofteadiligentius crederetur:quodantealentius'
prEcdicabatuEi, hoc idem pofliea jinftantius prxdicaretur:
quodanteafecuriuscolebatur,€hoc idem poftea follici-
tius exeoleretur. Hoc inquam Temper, neque quicqUam
preterea, hxretftorurnnouitaribus excicata Gociliorum
fubturn decretis catholica perfecit ecclefia, nifi vt quod
prills a mai’oribus-fola tradidone fufeeperadhoefndepo-
itbris etiam per feripturai chirographumconfigharetrma-
gnam rerum Turn main paucislkeris comprehehdcndo,&
plerumq; propterintelligentra lucem, nonnouum fidei ’
fenfum nou* appellationis proprietate fignando.> VJ
Redit ad Apoftoli verba.-/Deuitansprofanas
' vocumnouitates.
■ P'qftnasjï^ük^octfpi militates-..Vocunirià eft ,d oginatum,
ierumjrenteiuiarum;iottii«-rw5quçfuutvetuïl;ati,quæan-
dquitadcontraiiæ.Qu* fi recipiantixr,neceflè eft vt fides
béatorumpatrum, aur tora.autccrtèmagnaexparte vio-
letür : Neceft'ecft v to nines omniumaetat-um fideles,om-
nes ^ i ^ i ?pmiïescafii4ConHncntes,vkgl'a ÇS,jçninfesclç-
ricijleuitæ^iaeerdotes , tanta eonfefioruixiinillia,tand
in artyru m cxcrci tüs, |anta yr bium, .tantapop uloru m4ce-
lebritas&: multi tudô9totin{ûla;,prouinciç)reges,gentes,
régna,najipqeSjtotus poftremo iam penêterrarum orbis^
percatholicarn fidemChrido capitiincorpoiatus, tanto
læçulorum tra&u ignoraiie,cnallc, b la ip h e m a lie, ne Ici f-
fe quid credèret,pronuncietur. , , 1
C À P. X X X I I I I .
PR o f a n a s , in q u i t , tôcum nouiuiesdeutta.Qnxstcci-
p e r e 'a tq u e fe b t a r i n u n q u am c a th o l ic o r u m , lèm p e r
v e r o h æ r e t ic o rum 'fu it . E t re u e rà ,q u 0 e v n q u am hæ r c lis ,
n i f i f u b c e r t o n o m in e , c e r t o l o c o , c e r t o t em p è r e e b u f l i -
u it? ^ u i s v n q u àm hæ re (e s i n ft itu i t ,n i fi <gu i fè p l iu s a b è è 3
c le lia * c a t h o l i c s v n iu e r f i t a t i s & ; a f t t iq u k a t i s c o n ic n fir ÿ i
n e d if c r e l ié r i t î Q u o d i t a elFe lu c ë e la r id s è x em p la d e -
m o n f t r a n t .Q u i s en irn v n q u am a n te p r o fa n ù m il ium -P E -
L A g i v m t a n t am v im i c em l ib e r ip u æ fu m p l it a r b i t r ij , v t
a d h o ç ih b o n i s r e b u s p t r a b t i is fin g u lo s a d iu u a n d u m n e -
c c f là r iam D c i g r a t iam n o n p u ta re c ? Q m s a n t e p r o d i g ib -
{ ii rn d ilc ip ii lum e iu s C e l e st: i v M , r e a tu p ræ u a r ic a t io -
n is A d æ om n é h um a n um - g è n u s d e n e g â u it a d f t r i â u m ?
Q u i s à ù t e là c r ile g um À r r i v m , T r in it a t is ^ v n i t a t em '
d ilc in d e r e ?Q u is ,a n t e f e e le r a tum S a b e l l i v M-,vnitati? ,
t r in i t a t em c o n fu n d e r e a u îu s e f t^ ï Q iü s a n t e c rü d e lim / -’
m u m N o v a t i a n v m , c ru d e lem D ê u m d i x i t e ô q u o4
m a l lé t in o r t ém m o r ie n f is , q u àm v t r e ü e r t a tu r & viùat?.-
Q u i s a n t e m a g u m S i m o N e m , A p o l lo l i c a d . i fh id io n c
p e r cü fT um , à q u o v ê tu s i l le tu rp it ,u d in um g ü r g e s v fq u e
in n o u i ïf im um P r i s c i l l i a n v m c o n t in u a ,& o c c u l t
a fu c c e flïo n e m a n a u it ,a u £ to r em m a lo r u m , id e ft , fc e le -
ru m , im p ie t a t u m , fla g itio rum q ;- n o f t r o r u m a u f o s e f t d i -
c ë re c r e a t o r em D ê u m ? Q u jp p e q u em a d l e r i t t a l em h o -
m in um m a n ib u s ip & m f iiis c re a r e n a tu r am , q u æ p r o p r io
q u o d am m o tu ,-& n e c e fta riæ c u iü it lam v o lu n t a t i s im p u l -
m n ih il a l iu d p o f l i t ,n ih i la l iu d » y e l i t ,n if ip e c c a r e ,e o q u o d
f ii r i j s v i t io ru m o m n iu m e x c it a t a & in f l a m m i t a , in o m n ia
tu r p itu d in ü b a r a th r a in e x h a u f t a c u p id it a t e r a p ia tu r . I n -
n u m e r a f i in t t a lia ,q u æ b reu ita r is 'ftu d io p ræ te rm it tim u S « )
q u r b u s t am e n c u h â i s f à t i s e u i d c n i c r p e r fp ic u e q u e m o n -
f t r a t u r , h o c a p u d om n e s fe rè h æ r e fe s -q u a fi fo le n n e e lle
a c le g id m u m , v t Temp er p r o fa n is n o u i t a t ib u s g a u d e â n t ,
a n t iq u it a t i s Tcita fa f t id ià n t , & p e r o p p b fi t r ô n e s f a l f i
n om in is Ic ie n t iæ à f id e n a u f ia g e n t . C o n t r a v e r b c a t
h o l ic o ru m h o c efi p r o p r ium , d e p o f i t a Tan d tôrum
"p a trum & c o m m i f l à ie ru a ie , & d am n à r e p r o fa n a s n o -
u i t a t e s , & f i c u t d i x i t ,? ia tq u e ite rum p r a e d ik it A p o i lo l i i s :
Siquis'ajnuntiaiierit tr&terquam quod acceptum efi, anathema
fit.
C A P. X X X I I I .
SE d ad Apoftol um redeamuSrO Timothée,m qaitÿdepofi-
|umcufiodiydeuiiansprofanas vocumnouitates. Deuita,in-
quit, quafi viperam, quafi Icorpionem, quafi bafiÜTcum,
ne tenon Tolum cadu,Tedetiam vifuafflatuq; percutiant.
Qnid éft deuitare. Cum huiufmodi nec cibüfumer e. Quid eft
deuita? Siqu^mqaityVenitadvos, & hano'doctrinam non ad-
fert.Quzm dodrinam, nifi catholfcam ,& vniuer{àlem?;&
' vnameandémq^perfirtgulas ætatum Tucceffiones incorrüptaveritatistraditionemanèntem,&
vTqueinTæculafine
fine manftiram î Quid tum? Nolite,inquit,recipere eum in
domiîn,nec ape ei dixentis. qui entra dicitilli aue icomunicat ope-
Hbus eiusmaligm.Profaiiashnqait,vocumnouitates. Quideft
profanas ? Qiiæ nîhil habent laerlynihil religiofi,- ab eede-
fiæ penetralibus » quæefttemplû Dei, pemtus e xtradas?;
Quopaâo h&reticï diiün&fcripturatefii- ’
montjïvtautur.
c a p. x x x y . ; -
T J T l c fortaflealiquisinterrioget, âp Sclisrctici diui:
X J . feripeuræ téftimonijs vtantui;. Vtuntür plànc,& i
hemenrer quidem ; nam videas eos volaré per fingi
quæqüeTandælegis yèlumina^per M oyfi, pcrRcgu
rum Ubrosj perPlàlmôs ,'pcr Ajîoftolois, per Euangel
per Proplietas.Siue enfin apuclf'uos,fiue ali enosrfiuep
uanm,fiuqpublicè:fiuéiri iennonibus,fîuc in libris : 11
in conuiuijs, fiüe in plateis, nihil vnquam penè de 1
proférant, quod non etiam Tcripturæ verbis adumbn
cohenrur. 'Lege P a v T«i S a m o %a t e n i opuftu
Pr is c il l ia n i , É vn om i i, I o v iNrANi,reliquaramq
peftium,
jhoùftatcs
.©Qftrina
fid'c tem-
jp.qre dili
ijfeeinerac-
•jtcdçüda.
r F
uTim.6.
Hæretici
Ccipfosab Eeclcfia
Cagholicakgrc
Pclâgius.
C cleft ms
Anius.
S a belli us.
Nouatianûsv
• G
Simon
Magus.
Oçcuicà
hçrctico-
j iumfuç-
i céffio.
! Priicillia-
nus. .
Hîcretici
nouaiuin
terô fem-
per cupi-
: di anci-
> mua fafti-*
f UH
Hærctici
vehemen
ter vcùu-
tur fçri-
ptuns.
Sufi diui-
nae legis
vmbracu-
ii.sliçreii
ci errores
ifijos cc-
gunr.
Cammànitorium 1,
pcftium,perna§infinitimexemplórumcóngcri,em, pyopcnullamomitti
paginam,quæ non no ni aut veteris Te-
ft^mehti Tententijs fuçata& coloratalit ; Sed tanco raa-
gis cauendi & pçrtimcfcendi Tunt, quanto occuldus Tu b
diuinae. legis vmbraçulis latitant : Sciunt enim foetores
Tuos nulli ferè citb efle placituros, fi nudi Sq fimplices
exhalent;ur>atqueidcirçQfeoseoeleftiseloquq,velütquo-
idamaromaçe alpetgunt, vt illè qui humanu'm.Tacile 4e-
.Tpiceret; errorem, diuina non facile conte-mnatoraeul'a.
Itaque faciimtquodhifolent, quiparuùhk auftera quæ^
damtempcraturipocula,priusoras nielle circumlinunt,
. vt incarna æuas cum dulcedinem proeienfenc, amancudi-
.nem non reformidèt. Quod etiam his curæ eft,qu'j, mala
gramina & noxios TuÇcès medicaminumvocabulis præ-
colorant, vt nemo'ferè vbi fiipra Tcriptum legerit remc-
dim^jfiilpiceturvenenum.
Aüegaturcontra barefes initium ~j. capitis Matthæi. : ;
C A P V T X X X V I .
S hîde denique&Sîduatôr clamabat Attendrie vobis
àfifeudopropbétis, qui verfiuntadvosinvefiituomum, ab .
g is . e r e m p l i s d i a b o l u s v d f ö l e a t ? L e g a t E u a n g e l i a ? i n
q u i b u s 1 c r ib h u r ; Tunc adfumpfit ilium diabolus, id e f t , D o m
i n u m l a l u a c o r c m : & ftatuit ïlltitnfiuprapinnant templi,&
dixit ei: S ifiliuCp/tet, mittete deorfiim ,fcr.iptum efi enim; quod
0£tltsfiiis mandautt dèttyt cufiodiant tcihotmiibusv,jjstuis: in
manibus tollant te> ne forte ojfendas ad lapidem pe.dem mum.
Q u i d h iq f a e i e t m i f e l^ s h o m i n i b u s , q u i i p fi im D o m i n
u m m a ie f t a t is f e r i p t u r a r u m t e f t im o n i j s a d p e d u i t ? S i ,'
rii^iüi,FiliwDpes,nüttetechpyfum. Q n a r&ifcfctiptum efi e-
w ifW jin q u it. M a g n o p e r e n o b i s d o x S t r i n a l o c i i ft i u s a t | e n -
d e n d a a t q n e r e t i n e n d a e ft , y t r a i l t o e u a n g e l i c je a u b fc o ri-
r a t is e x e i n p l o , q u a n d o : a li q u q s ä p o f t o l ic a ,f e u p r o p h e d c a
v e r b a p r o i e r r e c o n t r a . C a t h o li c a m f i d e m v i d e r im t i s , d i a -
b o l u in p e r é o s l p q u i m i n i n i e d u B it e m u s : N a m f i c u t t u n c
c a p u t c a p i t i ,it a n u n c q u o q u e m e m b r a m e m b it s l o q u u n -
t y x ;;m e m b r a l c i li c e t d i a b o l i m e n ib r is vQ h r if t i ; p e r f i d i f i -
d e l ib u s , ( a c r i le g i r e h g io f i :s , h * r e t i c i p o f t r e n i o c ä t h jo jic is .
S e d q u i d t a n c ^ m d i c u n t ? S i , i n q i l l t , Filius tfei es, mitte te
deorfitm. H o c e f t , fi b li u s e fie v i s l ) e i ? & h ^ r e d i t a t e m r e - ;
g n i c o s le ft is a c .c ip e r c , m ir t e t e d e o r f u m , i d e ft , e x i ft iiis të
i ü b l im i s e ^ c l c f i je ,q ( i ® :e t i a m T e m p l u m D e i p u t a t u r , d q 1
< f t r in a & t r a d it io n e d e m i t t e . A c h q u is i n t e a o g c t q u e m -
p i ä m h ^ r e t i ^ o r u m ,f i b i t a l ia p e r fi i a d e n r e m > v n d e p r o -
p a s ? ,y n d e d o c é s , , q u o d E c c l c f i $ C a t h o l i c * v n i u c r i a lé r o
& a n t i q u a m f i d e m d i m i t t e r e d c h e a m ?,S t a t im i l l ^ : S e n -
inpïis autem funtfiipi rapafes. Qmdeft vefiitus ouitinïi nifiPro-
phetarum & Apoftolorum proloquia, quæ idem ouili
qaadam fyncencauc agno illi im.maculato , qui tollic I ptumeftenim.Etcontinuomillcteftimoniamiille exemle
Ê
Matth. 4'.
I J
Daemon • M
tentauit
Cliriftu.
M
peccätum iiiundr, tanquam vellera qiuedam detexue-.
riuit? Qui font lupi rafaces, niCi ftnftis h*reticotum feri
& rabidt? quicaulas eeclefi asfemp er infeftant, & gregem
Chrifti qftaqUa ppuuiit dilacerant. led vt faljaciiis invalids
buibus oprepant, manente luporum ferpeia depo-
nünt lupinam fpëciem,&fefediuin* legis ienrentijs, ve-
lurquibufdam velleribus .obuoluunt, vt cum quifque
laiiarum molliciem pt*fèn(ènt^ nequaquam aculcos
dendumperdmefcat. S.ed quid ait SaluarOr? Exftuftibus
èorunicognofcetüeos. Id eft,cum cceperint diuin,asilla.s vo.-
ccs non iam pröfferré tan ram , fed edam exponere, nec
adhuciaëlarelblum,|bd etiam^interprëtari: tunc amari-
tudb.illa,. tunc acerbitäs j tunc rabies intelligetur, tunc
libuitium yiriis exhalabitur ,, tunc profan* npuimtes ä-
periehrUr, thneprimum feindi fepem videas, tunctrans-
rérn patrum ferminosftuncGatholicamfidem c*di, tunc
eccleiuafticum dogma lacêrari. 3
Ex i.Corinth. if. Capite quod Pfeudo*Apoftoli fint operarij
ë . fubdoli, transfigurantes fe in angelos lucis. Item,
" quod fint difiipuli diaboli tent antis
ChriiUim.
c A p v T x x x y l i ;^
■ Ales‘ërant ij, qrtosS percutit Apoftolüs Paulus in fè-
cunda adCorintliios dicens: Nam eiufinodi,inquu,
p l a , m i l l e a u d f c o r i t a t e s p a r a t , d e l e g e , d e P f à l m i s , d e A p o
f t o l i s j d e P r o p h e t i s , q u i b u s i i o u o & m à l ô m o r e i n r e r p r e -
t a t i s e x a r c e c a t h o l i c a i n h æ r d e ^ s b a r a t h i u m i n f e l i x a n i -
m a p r æ c i p i t e t u r . I a m v e r o i l l i s q u æ . f è q u u n t u r p r o m i t -
f i o n i b u s m i r o m o d o i n c a u t o s h ö m i n e s h a ’ i e t i c i d e c i p e -
r e c o p f u e r u n t : A u d e n t e t e n i m p o J i c e r i & d o c é r e , q ù o d
i n e c e l e f i a f u a , i d e f t , i n c o m m u n i è n i s f u æ c ó n u e n t i c u l ö
m a g n a & f p e ç i a l i s a ç p l a n e p e r f o n a î i s q u æ d a m f i t D e i
g r a t i a , a d e o v t f i n e v l l o l a b o r e , f i n e y l l o f t u d i o , f i n e v l l a
i n d u f t r i a , e t i a m f i n e ç p é t a n t , n e c q u æ r a p t , n e c p u l f e n t ,
q u i c u n q u e f l l i a d n u m e r u m f u u m p e r t i n e n t , t a m e n , i ç a
d i u i n i t u s d i f p e n f e n t u r , v t a n g e l i c i s e u e ë t i m a n i b u s , i d
e f t , a n g e l i c a p r o t e 6 l i o n c f c r u a t i , n u n q u a m p o l l i n t o f f e n - 7
d e r e a d l a p i d e m p e d e m f u u i h j i d e f t , n u n q u a m f è a n d a l i -
z a r i .
' Qui refiftendumjit fallacijs diaboli & difeiptiloAm
em,dum fcnpturas allegant.
•i C A P V T X X X V I I I .
SE d a ie i t à li q u i S j f i d i u in i s e lo q u i jS jf e n t e n t i jS jp r o m if ^
f i o n i b u s , & d i a b o l u s & d i f e i p u l i e iu s v t u n t u c i q u o z
r u m a l i j f u n t P f è u d o a p o f t o H , .a li j P f ê u d o p r o p h c t æ , &
P f è u d o m a g i f t r i , & o m n e s e x t o t q h æ r e d c i , q u i d f a c i e n t
c a t h b l i c i h o m i n e s ,& m a t r i s e c c lë fîæ f i l i j ? Q u o n a m n i o -
d o i n fe r ip t u r is f a n ë l is v e r it a t e m à f a l f i t a t e d i f e e r n é n t j;
H b c f c i li ç e t f a c e r e m a g n o p e r e c u r a b u n t , q u o d i i i p r i n c i-
p i o C o m m b n i t o r i j i ft i u s fa n ë t o s & d b t ft b s y i f o s t r a d i-
d i f ïe n o b i s f c r i p f im u s , y t d i u in u m c a n o n e m f è c u n d u m
v n i u e r f a li s e c c le li* ^ t r a d id o n e s , & i u x t a c a t h o l i c i d o g m
a t i s r é g u l a s in t e r p r è t e r i t u r : i n q iia it fe n i C a t h o li c æ A -
Pfeüdo-Apoftoli ? operqrijJtibdott, trdnsfigurantesJejn.Appfiólos
'Chrifti.(^^dje&'ri^ttsfiit^anüsfein Appfiplus C lm f t i^ i: o fe -
rebanc A p p ftb lld iu in * le g i s exérnpl^pToftrebant & i l f
l i : pro ferebant A p o fto li Pfalniorum duclqritates , p ro -
Ferebant & i l l i : profereban t Apo’ftoli fentendas P rop he -
ta rum ,& illimh ilo ipin usgrole reba i^t. S ed ciïih ea q i i * | p p fto lic sq u e Eccl,cii*!,fèqüantar neceflë eft vniuerfita-
flmiliter p ro culeran t, interpretari n o n fimiliter ccepif- j. tem,andquitatem,confenfipn.em.Et fi'qiiando pars con-
fent, tunc limpliccs a lu b d o lis , tunc infucati a fUcatis, tra vniuerfitatem, nouirascontra ve ruftatem, vn ius vel
tuncrcëbi a p c ru cd is , ra n cp o fticm o v c r i A po fto li a fill- , p a u co ra m c rra n d u m d i fl'c n fi o contra omnium ve l certè
lisA po ftolis,difcerneb ancur. E t n b # ß ir u m ,in ^ t jp f ii !- \ m u k o p lu d u in catholicorum confenfioncm rébellaüe-
uim Sat.iii.is transfigura)ft m.angelum N o n eft ergo | rit, pr* fe ra rit po rdon is co r rup tibn i, vn iu erfita tisirite -
magnum, li miniftri eius transhgnrantur, licut m in ilhi gritatemiinqu'e cadcmvniuerfitate nouiratis profanita-
iu f t i t i* : E rgo fecundum A p o fto |i P a u lf iiid gifterium, ti,an d q u itad s re lig ion e in : Itemque in ipfa vfetuftate v -
quotiefcimqueyelPfeudbapoftqli,yeipieudoiprqp.lTet* i nius'fiue paucïflïmOrum temen tad , primtim omnium
yel .Pfêudodqdkorës diliin* legis feh ten tfas proferiintj r generalid li qua funt vniuerfalis Concilij decietapr*po-
I narix: tuncdeindefi idmimiseft, fequantur quod proxi-
raum eft,nitiltoruiii atquemagnorum confendences fibi
fentendasmagiftrorum, quibus, adiuuante Domino, fideliter,
fobrie,fallicite obferuadsy rton,magna diflicul-
tate noxios quofque exfurgentium h*rerieorumdepre-
hendemus errores..
F
Mietere
fe dcor-
quid
fit. ’
Hoerctici
citaat
ftriptu*
Hæretieorum
ca pr.Q-
Thifla.
quibùsmale inicrpretatis crrÔïes uios adftruere conen-
ttir, non duBium eft ,. quin auctoris fui ëallida machina-
menüa fcétentur: quæ ille nunquamprofe<5to comminif-
eeretur,nifi feiret omnÿiô hdllam eîfe ad fallendum fa-
ciliorem viam, quàmvc vbi nefanj erroris'fubinducitur
fraudùLenda.ibi diuinorum verborumprætendàtur au-
élontas. Sed dicet alffejuis : Vhde probatur quia fàcræ
Commonitorium;
H
f f l t W M
'eifiïli
»
i l . ;
n i