. Nemo la:■
; ditur.nifr;
fcipCo. ■ '
Korn. 8.
ffal.lxt.
Eed. 17.
Abb At is T heodori, de nece Sanctorum,... Collât. V I.
Interrogation reus fit qui iufio intulit mortem, cùm mftus
babeat de morte mercedem. ■
C A P V T V I L
GErmanus: Êrgofiinteremptus iiiftushon folum nihil
mali perpelTuseft, fed etiam mcrcedém paifionis
alïfcquîtur, quomodoin reatumvocabitur, quinonno-
cuit mortem inferendo, fed profuit ?
Rejponfio adpmedentem interrogdtmem.
A c A P V T V I I I .
S Heodorus: Nos de proprietate boni malique, vei
eius quod diximus eflè medium dilputamus)non de
aflfeâu eorufü qui ifta committunt. Necenimquis iraplus
vel iniquüsidcircoimpunituserit,quia-rà’alitiàfuaiufto
nocere non potuit. Tolerantia enim & virtus iufti
non iili qui mortem vel.fupplicia intulit, fedilliproficit
ad mercedem qui jllata fibi patienter excepir. Ideoque
8c hiemerito punietur pro crudelitafcis læuiciâ, qua malum
voluit inferre, Sc ille nihilominus nihil mali perpef-
fus e ft, quia virtute animi fui patienter tentationes dor
lorefque fuftentâns, ea quae malo propofito illata funr, ad
profe&ummêlions ftatus, &ætcrnæ vitæfecit beatitudi-
nem perfinere.-
Exemption beat Hob à diabolo tentait, & Domini à luda tra*
dm: & quod iuftotamprofitera quant aduerfa \
profitant ad falutem.
C A P y T i x .
MEque enim patientia lob mercedem diabolo, qui
eum illu ftriorem luis ten tatio ni bus reddidit, led il-,
li ipli qui eas virilieferpertulit, acquiiiuit ; nec Judasæter-
%i Ibpplicij immunitate donabitur, quia proditio eius ad
falutem generis pcofecit humani. Non enim prouentus
conftderandus eftoperis, fed operands affedlus. Qua-
propter hæc debet in nobis defini tio immpbjliter cuftodi-
ri quod nulli malum âb alio poifîtKifi:rri,nifi qui illud
ignauia fui coulis ac pufillanimitate contraxenc, hanc
candem feprenciam beato Apoftolo vno verficulo confirmante.
: Sennits autun quoniam diligent tbits Deum omnia coo-
perantur ad bonttm. Dicens enim : omnia cooperantur ad bo-
num.yyniuefianon folum quæ pro fp éra, verumetiafnquç
piftanturadueria, pariter comprchendit. Per quæ Sc in
alio loco idem Apoftolus (e tranfifle deferibit, cum dibit:
P if arma iuftttia, qua a dextris funt & àfinifiris, id eft,
per gloriatn Sc ignobilitatem , pef infamiam Sc bonam
fantam , vt fedu&orés & veraces, vttrfftes, Temper au-
tem gaudentes, vt egentes, multos autem locuplerantes,
Sc cetera. Ompia ergo quâe prolperâ reputantur, & dex-
træ dicuntur partis, quæ fan<5his,Apqft6 lu$ gloriæ&bp-
næ fâmæ tfocabulp dclignauir, ilia etiam quæexiltiman-
çhr- aduerlà, quæ per ignobilitatem & infamiam euiden-
ter exprelüt * quæquèàfiniftrisclfe dëfcribit, cfticiuntur
viro perte cio arma mftitiæ, li illara fibi magnanimiter fit-'
fttnuerit, quad videlicet perh$c dimicarts, &iftisiplis
quibus impugnari putatur, ranquam armis vtendo, eis-
que vel U*areu Scgladio (cutoque validiffimo contra illos
qui hæc ipgenint commiinitus, profe6fcum luæ patientiæ
ac; virtutis’ acquirat gloriofiflimum conftantiæ trium-
phum ex ipfis quæ lethaliter irtfetuntur capicns hoftium
relis, nec prolperis duntaxat elatus, necdeietftus aduer-
fis,fedifitferepianoae viaregia femper incédens, âb illo
tranquillitatis ftatu nequaquâlætitiafuperueniente quafi
indcxtrammdcus, necingruentibus aduerfis triftitiaque
dominante vélut ad læuam rurfus impulfus. Vax enim
multa diligentibus nomen tuum ,& nonefiillisficandalum. De
illis vero qui perjingulos incurrentes cafus pro èoru qua-
litaceac varietatemutantui, icadicitur: Stultusautemficut
luna mutatur. V t enim de perfc&is ac lapientibns dicitur,
diligentibus Deisnromniacooperanturad bonum, itade
infirmispronunciaturac ftultis: Omnia aduerfà viro in-
fipientiv'necenim prolperis rebus proficic, nec emenda-
tur aduerfis. Eiufdem namque virtutis eft triftia fottiter
toleratç,cuiüs etiam fecundamoderari,& eum qui in vno
eorum fuperatur, neutrum fufferre certifiémum eft. Faci-
liustamen quis clidi poteftprofperis quàm aduerfis. Hæc ] Yehctnc-
eniminterdumetiaminuitosretinentatquehumiliant,& I
compunâione faluberrimavelminuspeccarefaciunt,velI. ■ ^UJ
emendanc: ilia vero mollibus mentem ac perniciofis ex-1
tollentia blandimentis, fecuros fclicitatis fu s prouentu
ruina maiore profternunc.
F
ludie.
Dcxtera
(piriulis.
De virtute viriperfefti, .qui ambidexter figurait-
ter nuncupatur.
C A P y T X.
ISti iunt ergo qui figuraliter in feripturis Tandis dfttpen^
<^«|«u.id eft, am bidextri nuncupantur, vt ille Aothin li-
broludicumfuillèdefcribitur, qui vtraquemanu vteba-
tur prodextera. Quam virtutem ita poterimus nos quo*
que intelledfcualitcrpoffidere,fieaquæ profpera funt dex-
teraque cenfentur, & ea quæ aduerfa funt ac finiftradh
cuntur, bono redoque vfu ad partem fecerimusdexte-
ram pertinere, vtquæcumque fuerintillata, fiant nobis
fecundum ApoAolam armaiuftitia. Duabus namque par-
tibus Sc ( v t ita dixerim ) manibus interiorem hominem
noftrum fubfiftcreperui4emus inecquifquam lànâorum
çarere hac finiftra quam dicimus, poteft, lcd in hoc virtus
perfeâ:adifcerhitur,fivtràmque in dextram bene vtendo
çonuertat, Ervtmanifeftius hocquoddicimus poffit in-
telligi, habet vir fanâiis dexteram, fuccelfus videlicet fpi-
ritales, in quatunccoiififtit, quando fetuéns fpiritu, de-
fiderijs Sc concupifcenrijs omnib9 dominatur,quando ab
omnidiabolicaimpügnatione fecurus abfque vllo labore
ac difficultate vitia carnisvelrelpuit velabfcindit, cùm
(ublimatus à terra vniuerfa præfentia atque terrena velut
inânem fumum vmbramque vacuam contemplatur, &
Vt mox tranfitura contemnic, cum futura per exceilum
mentis, non folum ardentiffimè çoncupifcit,verumetiam
clarius intuetur, cùm efocaciuslpiritalibus pafçitut theo-
rijs,cüm lucidius fibi referata confpicit cæleltia facramen-
ta, cùm orationes purius atque alâcrius. emittit ad Dominum
, cùm italpiritusardore fuccenfus ad ea quæ inuili-
bilialunt&æterna, tota animialacritatetranfmîgrar, vt
neqüaquamfe iameredatin carne confiftere^,Habet fimi-
Siniftra
,liter & finiftræm, cùm tentationum tuibinibus implica-
(piriulis.
tür, cùm ad defideria carnis incentiuorum æftibusinflam-
matur, cùm a4 irâcundiæ furorem perturbâtionum igné
fuccenditur, cùm lupeibiæ feu cenodoxiæelatione pul-
làtur, cùm ttiftiria mortem opérante deprimitur, cùm
machinis acediæ& impugnatione. concutitur, cumque
omni fpidtali feruore fubtraâo , quodam tepore atqùé
irrationabili meerore torpefcft, vt non folùm cogitatio-
nibus replis aeferuemibus deferatur, fed etiam plalmus,
qratio, ledio.rcmotiocellæfimulhorrcant, Sc in toléra-
tili quodam tetroque faftidio vniuerfa fordeant inftru-
menta virtûtum, quibus cumpullàttir monachttsfiniftris
partibusfe cognofcat vrgeri. Quifquis igitur in illis quæ
dextræpâtriseireprædiximus, minime fueric fu bin tränte
gloria vanitaiis elàtus, & iniftis quæfiniftræ partis funt,
viriliter dimicans, nulla delperatione concidcrit, ac po-
tius'de contrains afqia quædam patientiæ adexercitiùm
virtutis alTumplerit,vtraque manu vteturpro dextra,& in
yrroq; aélu triumphatorelfeâus^am de finiftro ftatu,qua
de dextro palmâ viâoriç confequetur. Qiulc beatumlob
Elogium
légim us rocruifle, qui vtique per dexteram coronabarur,
patriarch;
quando /.filiorüpaterôpulentusacdiues incedcns qùo-1
lob.
tidiana pro eorum purificarione facrificia Domino o « c re - /K ^ cao,i
bat, non tam fibi eos qudm Deo¥ fufeeptos, ac familiäres
cupiens exhiber^, quand» ianuaeius omni aduenienti pa-
tebat, quando état pes claudorum.&oculuscæcorum
quapdo de vellçribus.ouium eius| haimen calefiebam j».
firmorum, quando' erac orphanorum^pater & vir vidua-
A
Wtdent.
B
-J- dirifli*
mus.
I bonis.
lob t.
tansloft-
phi. . ;
i. Cor. 6.
C
Cautie, t.
Philip. 4.
D
Detll. 8.
Abbatis Theoâori \ de nece SanBorum, Collât. V I.
rum> quando nec in corde quidem fuo fuper iriimiçt fui
ruina gauifus efti Jdemque rurfus per finiftrâm partem
fublimiorc virtute^lc aduerfitatibus trium phàt tu feptem
filijs vno' orbatus moroento ., non vt pater afccrbo luttu
conficicbatur, fed vt verus Déi famulus fuper treatoris lui
voluntategaudebat: cùm ex locuplete paupérrimus,nu-
dus ex diuite, ex validotabidus, ex inclÿc'ô & gloriofo
ignobilis atque defpettus, incorruptam aüimifortitudi-
nem recentabat: cum denique Omni fubftantia atqueo-
pibusdeftitutus fterquilinij erat fatlùs habitatpr, ôcvel-
ur quidam corporis lui lèueriiïimtis carnifex._tefta rade-
bac làniem proHuencem, atque ex omni parte mèmbro-
rum glebas vermiummerfis" in profunda yulnerum digi-
tisdecrahebac. In quibuS cuhâis in nullâm defperando
fièrent qua in tuo animo verfabantur, vtrum cufiodires mandata il-
liusan none Et illud quod in plalmo dicitur : Probdui teàpud
aquam contradiäionis. Ad lob qùbque : An purâs me tibi aliter
locutum, quàmvtappareresiußus î.Ob emendatiohem verb,
cùm iuftos fiios pro paruis quibufda m lembufque pec-
catiSjfeu pro elatione fuæ puritan's humilians diuerlis ten-
tarionibus tradit : vt bmnem fordern cogitationtim; Sc vt
vetbis Erophetædicâm ^feoriam quam in ocfcultis eorum ifaU t.
peruidet eflè concretam excoquens in præfehri,velut aurum >
purum futuro tranfmittat examipi, nihil in eis réfidere ex" I
permittens, quod fcrucans poft hæc iiidicij Ignis ; poenâli l ' ^ aco?|
cruciatu expurgaturus inueniac, fecundum illud: Multa pßi I
tribulqtiones iuftorum : Sc, Fi/i, nolinegltgere difeiplinam Domini Hebe. 12.
_______ c__r.T.. ______ . ■ nequt:f^g^:hmab^imreparki qu^enimp\i^fiJ>midui't_ |
prolapfus eftblafphemiam.necaäuerfus creatotem fuum I corripit -, flagellâtautem omnemfiliumquem recipit : quis enim efl |
inaliqiiomurmurauit* quinhndhequaqt\atri tanta tenta- \filiusquem non corripit pater l Quod fi extra difeiplinam eftis 1
tionura mole atquç acerbitafç conrerritus, ipfum quo- cuius participesfadiluptomnés, ergo adultcrini & non J
qqe quodex omni priftiha facilitate fuo corppirfuperfuc- fiiijeftis; & Jn Âpoc. kgoquosamo,àrguo&caft£o. Ad quôs Âpols. 3.
rat indumentum, qtiod^ue folum quia iplo veftiebatur, etiairi fub figuraIerûfalé experfonàDëiicaperIeremiam :
àdiabolipotùeracv^ftâtionefaluari,relçindcnsatque ab- fermodirigirùr: Vaciamenimconfumthatione in omnibusgen- Itrtm‘ i0‘ \
ijciens adiecit fuperillam quam f durilfimus prædo incii- tibus in quibus dijperfiiejèautem Honfaciaminconfummitionem, J f
lerat fporitâheam ttuditatem. Comam quoque capitis, IfledcaftigaboteiniudicioyVtnontibividearisinnoxius. Pro qüa'l,
qüæ fola de prioris gloriæ t rëliquijsimatftarcmanlerac, ! fal.utarit emendationeoratDauid, dicens: jprjoba me Do: f emùn-
vexatorf luo proieçit abfciflairr, Sc amputans etiam ‘id j mine & tenta,me : vre renes meos & cor rnêuni. Ieremias quoi
quod fæüiens rciiquerat inimicus, ilia cælèfti aduer(us | que vtilitatem huius têntationis intelligent ; côrripe, in-
eum voce tripudiat % infultat : si bona fufeepimus de manu 1 quit, me Domine, verumtamen in iudicio&noninfuroretuo. E t S u .
Domini, malacurnonfitfinebimusi Hudusegrefitu fm devtero l iterum: CpnfitebortibiDominequoniamiràiusesmihi, comer- 1
marris mea, nudus reuertartlluc. Dominus dédit, Dominusab- \ fus eft furor tuus&confolatus es me. Pro merito autetÿ pecca- 1
ftultt, quomodo Dominoplacuitfie faâumeft: fit nomen Domini ] torum piaga têntationis infertur: vtvbiplagaspopulol-]
benediétum. Ambidextrum mentp dixerim ßcloleph , qui Jraeliimmiflùruiafe Dominuscbmraihatur,dicens : Den- Deut ^
in profperis gratior patri, rcligi.ofiorfratribus, acceptior. tesbeftiarum immittam in eos, cum furore trahentium fuper terra, 1
Deoj in adueffiscaftus, Domino fideHs i carCeris mitil- &fntftraporcußtfiliosveftros, difeiplinam nonrecfpifiis. top fal- |
fimus viniftus, iniuriarUniimmemor, benëficus mimiçîs, mis, quoque multa: Multa flagella peccatorum. Et iri êuati- vfial. ji.
&inuidis,.&quantû in ipfis fuit interfeétoiibns frattibus gelio: Ecce[anus f allas es, iani noli peccdré, nedeterius tibi ali-
non folùm pius, fed etiam muni$:us inuenitur. Hi ergo,, quid contingat. Inueriimus fane & quârtatn ràtionem, qua fo
eorumquë confimilesrëdè àmbidextri nuncupantur, m j ob manilcftandam foluramodö gloriara& operaDeim- j|ainnolni;
traqué enim manu vtuncurpro dextra, &intcïhæcquæ fera quibufdam allquas palfiones fcriptùrarum auftori- jqisfuigloJ
Appftolusdinumerat, trauleuntes pariter dicunt : Perar- täte tognofcimu$,fecUnduln illud^ùangclij. Nequeliicpèc-^jnam .liu-
r ; •; v> ^ cau,t ,neque parentes eius, fed vt matlifefteniiir 1 ma iufiitiaquaà dextrisf unt & àf inifiris, per glortam& ignobili• opera Deiinipfo. 1«r«ndam
j tatem , per infamiam tybonam fawam, &c. De qua deitra
j vel finiftra ita Salomon ex pcrlona Iponlæ loquitur in
! ta n r ic o canticorum : Laua eius fubsapite meo, & dextera eius
àmpiexabiturme. ‘ Q^as licet vtfafquc vtiles|llê (igiiffieeti
tamen. illain fub capite iuo«pbnit, quia lubiacere debenc
aduerlie panes prinçipali cordis. Ad hoc liquidera tan-
tùm vtiles..font, vt protempore nosexerccant Sc etudiant
ad falutem, acpertedlos ad patientiam reddànc, dexteram
verb adeonfouendam fe ac perpetuo çonlciuandam
Eticerùm : lnfirmitas hac non eft ad mortem,fed pro gloria Dei,vf jhomini-
glonficeturfiliuh)eiperipfam. Sunt Sc aliaVltionum genera küsim-
quibus nonnulli qui malitiæ fupetgrem funt cumulum , |mitterc:
percutiuntur adpræfens , vt D athan&Abironi& ficut 9-
Chore legimus fuifle damnaros, & vel maxime illos de
quibus Apoftolus dicit: Proptef quàstradidiiiüosDeusiripàf-
JïöW«igWöwiBi<e,&inreprpbumfenfum.quód(#iam cæt,e-
rispoenisgifauiusiudicandûeft. De i Jfis namque plàlmi-
fta : î ri laberibus, in quit, bominum non funt, & eum hominibus
nonflagellabuntur. Npn enim roerentur faluari vificaticjic
Domini, nec temporàlibusplagis confeqùimedicinam:
qui delperantes femetipfos tradiderunt impudicitiæ, in
pperationem omnis errons in immunditiam , quiqüe ob-
duratione cordis, & vfu ac feequentia delinquendi purga-
Èionérti breuilfimi huius æui & vltionem vitç præfentis ex-
cedûnt. Quibus etiam perprôphetamfermodiüinusex-
probrat. Subuérti vos ficut fubùertit Deus Sodomam & Gom r-
rbam,&faà't eftisficut torris raptus de iticendio, & nec fie rediftis
ad meJicttDominus, Et Ieremias; Interfeci& perdidi populum
meum,&tamenàvijsfuisnon funtreüêrfi. Et iterum: Percufii-
fii eos&nondoluerunt.attriuiftieos & renùeritritaciipettdiftipli-
nam, mduraueruntfaciesfaasfuperpétram,nolüeruntreuertt. Er-
ga quorum curationcm omnem temporis iftius medici-
nam yidens propheta incalfum fuiflfe confumpcam,defpe-
ransquodaramodo iam de eorumfàluteproclamât:
fecitfufflatorium in igné : fruftra conflauit conflator, malitia enim
veftra non funt confumpta, argentum reprobum vocate eos, quia
Dominusprotecitillos. Hanc lalutarc ignis purgatïonem circa
falutari amplexu i'ponfi fibimercohærere, atque inlblubi-*!
litereioptâtinne^tj. Erimus igitur àmbidextri, quando
nos quoque rerumTpræfentiurri copia veHnopia non mutant,&
necilïâ nosad voluptates noxiçremillionis impu-
lerit ,J nec iftaad defperationé attraxérit, & querelam ,fed
fimiliter Deo gratias in veroque referentes parem hu<51û
de fecundis aduerfifque capiemus, qualefn le ille vetùs
ambidexter do£lov gentium fuitle teftatur, dicens : Ego e-
I liitn dtdict iri quibus fuhifujficicns eflie » fcio & bumiliati.fcio & ah-
undare, v bique <£y tn omnibus infiitutusjum, & faturari & c fur ire,
&abund4re,& penuriampati,omntapojfum in eo qui me Confortât.
De duplici généré tentationum, qua tpiplici mo-
' do tnferuntur.
C A P V T X I .
T7 R^o licet dixerimüs bipartitam elle tentâtipnem ,• id
JC elt, inicbus vel profperis vel aduerfis, fçiendum eft
tamen omnes homines triplici rationeteUcâri. Plerum-
queob probationem, nonnunquam ob' erôendationem.
interdum ob méritadeli^torum. Et ob probationem qui-
dem beatum Abraham , & lob,, multofque lanaorum
tribulationes innumeraslegimuspertuliireïvel illud quod;
eos qui prædurati lunt fcelcribus fuis,inaniter fe Domi-
nùsadhibuillè fub perfonâ Ierufalêm concreta'profunda
rubiginc peccatorü ita conqueritùr : Poné, inquiens, oüam
aneam fuper pruttds vacuam vt incalefcdt, & liquéfiât as ms t &
compleatur tn medio eius inquinamtntum eius, multo labore fu-
; ♦ n j . ... .. j- - - «.•/,„» ignem,
tnun-
Pfal 7z,
lertm. 1$.
Itrtm. 5.
H
in Deutet, didtùt ad populum per Moylep’ ! Et i r ó n b M dawmeft.&mttexmtitfammunbi^tius, nique fer
omfli itinerû iliiis, per mol »dditxii te Dommui Dm tuas qua- I immunditu tua txecrMit, quia mumUrtrevoluh & non es
v ,f rette «smeten,m t i duUdfiMustsas. Quamobrcm vt pcm.ffimus
MUèui.rmrS.Tm.q.tm j .- _____ g É_____________ S*?!" Is ;
Euch. 2.