A
B
C
D
corum, q u iconferunt,porentiaponderetur. Ouamob-
rem nemo ex ijsquipaupertate éonfli&antur, mcefto a-
nimo He : verum potiuslæteturi Nam quodfolumdifti-
na hatura requiric ( hoc autem potiffinuim vîrtus eft )
prorfus offerre poterir.
que interpretationes, eas impiè reïjcëre,haudqüaquam
dubitabunt. Ac comm, qui apud ipfos fapientiæ atque
doôtrinæexiftimarionefloruerunt, teftimoniaab ipfisre-
pudiari, haud profe&ó æquum fùerit.
* Herrn ogerit Epifcopo. io .
Thcpdoßö Epifcopo. 17 .
Quod Eulèbius, voluntariaepaupertatis fuafor, ac cae-
^leftium dogmatum inrerpres , in rerrenis rebus infixus,
congerendis pecunijs ftudeat, quamüis grauè f i t , baud
tarnen feto quonam pa&o minime graue eflè videacur.
Quod autem nunc abste indicatum eft, aemultorum fide
dign.orura virorum teftimonio confirmatur, atqüe in-
credible forcaflè pofteris videbitur, eiufmodi'eft, vt nihil
atrocius fingi poftir. Quis enim adduci facile queat,
vt credateum dips quidem, qui paupertatem eolunt, atque
omni aliophilolophiargenere fulgent, vt qui ad qu$-
ftum faciendum haudquaquarhipfi vrilesfinc, velut nullius
vfus h omines afpernäti, (acerdorioqueindignos iudi-
care, diuitescontra, quod eorumopes demetat, quam-
uisetiamomni fcelere cooperros ad facerdotium profer-
re : perinde atque non virtuti , fed diuitijs facerdotium
deberi exiftimet. Ac quidem oportébat, vtfcribis,eos,
qui ab his vitijs remoci funt, earn, quam conuenit medicinaal
excogitate. Quoniam autem perpauci funteiufmo-
di homines, atque aliorum multitudiue obreguntur,mul-
torumque inimicitiam libi confiare metuences^lachry-
mas quidem profundunt, verum nullumfortis aentrenui
animifacinusedunt, ob earn caufam ijfdem, quibusilli,
vitijs laborare exiftiman.ti$. Neque enim arbitreris ve-
:lim ,o improborumodijdelubi^im, omnes in ijfdem vitijs
ver(a,ri: verum nonnullos eflè-qui Apoftolicae vitae
typum lermeant (quotum numeruinipfe quoqueauges^
in quorum gratiam aduerfuseos,quipeccant, nondupro-
lataeftfententia.
Agatbo Presbytero. 18.
Diuiniflimus Patris ter minus ac fer m;o,vir (apientiflime
. ( citra ptocemium enim ad interpretarionem accedam ;
geftit quippe animus quod animo con ccpieloquijfi, vt
'illiaiuut, tempore pofterioreft,fempiternus non eft: fi
autem fempiternus, vtipfidicimus,naudqiuquam tempore
pofterior. Nihil enim diuinaz naturae tam proprium
ac peculiare eft, nec quod expreffius earn notet&in(i-
gniat, quam ae ter nit as. Af^gjudem fplendoris vccabu-
lum sternitatem indicat: character autem fubftantiaz,
fubftantiam : Verbum item impaflibilitacem, quodque
ab omni corporea mole (ecretns fit | Filius deniquë, pro-
prietatem & confubftantialicatem. Ex- vnoquoque enim
quod commödiim Sc vtile eft, corrogajntes , quod reli-
quum eft , nec diuinae naturae conuenit , valere iube-
mus. Etenim in rebus procreatis his duabus voculis >
antè ,-& , poft, fitianèlocus. Atin veneranda, fumme-
que regia Trinitate, prim urn, acfècundum, locum non'
habet. Oiuinum quippenumen Sc numero & tempore
Tublimiuseft.
Athanafio Presbytero. 19.
Si Legislatorem nihil aliud praeter literam dixifle Iu-
dazus is exiftimat, qui tecum lixatus eft, his ad eum verbis
vtere. , Infcitiäm veftram duo Viri refutant , -qui
poft Gbrifti aduentum apud vos literarum monumenra
condiderimtf nimirum Philo contemplator egregius, &
Iofephus infig.nis hiftoricus : ille, dura vniuerfum pene
vetus inftrutnentum ad allegoriam trahit, bic dum. ad
hiinc modum loquitur : Legislatore alia commodè ac
feite innuente, alia cum grauitate allcgorico fenfu exponent*,
eadenique omnia, quaere&èacplanè dici vtile
erat, ad Hteram indjeante. Nam u propheticas voces, qni-
busid confirmetur, proferamus, eas peruerfii HKerpréta-
tione inrorquere ac deprauare minime videbuntur. Atque
item fi Apoftolicas feilten tias, & demonftrationes atluter
diuinam & humanam naturam facerdotium vel-
ut medium interiedtum éft, vt illarn colat atqtie obferüet,
hanc autem in melius commutet. Quocircà fi qüis eo
fublimitis fêntit,ne mentis quidem&prudentiaeparticep's
efte mihi videtur.
Eidern. 1 1 . ( !
Virisfandis, fapientiflîmevir,graniftimaquæque peri-
cula, quae vir tut is caufa adeunt, maioris gloriæ materia m
praebent.
ifidoro Diaeono. 2*.
Quemadmodum Hierulalem ('vt perfpicuo exemplo
vtar) cùm diuinoauxiliomunita& armaraeratjreiftaftans
citra làborem & cruoremttopbæaftatuebat, cum autem
hac, propterea qubd aduerfus eam iofanijAet, fefe (polia-
bacv hoftiliumflammaeam nullo negotio profternebat:
eodem modo aniana quoque, fidiuina ope proptér mö-
I rum conftantiam ac modeftiam fepta & rnunita fuerit,ho-
ftesfacile fuperabit: fi autem in peccatum proruperit,hic
quidem turbulenrorum affedtuum igne conflagrabir,illic
autem iudicij flamma cruciabitur.
Afclepio Sophißtt. ' 25.
Cum Xerxes , b Sophifta^ narri à tuis biftorijs teeum
agam ) inuito ratibus Hellefpontö Athenienfium ani-
mos, feruitütis iugo premere minime potuerit , verùm
qùamuis nihil nontentaret, atqueetiam impofiramele-
mentis legem innouarec ,-eos tarnen ab animi prqpofitO
baud qua qu a m dimouerit, tu tarnen folo confib'öperfc-
(fturum e^iftimafti, vc ahimum noftrum dimoueas, atque
ad blandiendum & aduländum infledtas. An non
autem hocabfilrdum eft î Quo circa eiulmodi quædam
confilianobis dare define. Sin minus,ex amicorum cho-
rotefecernemus.
HartynoLeftori.. 24.
A cris atque ad omnia audax pecun tarum amor, neefst-
tietatemvllamfentiens, animam earn , quameeperit, in
extremum malorum præcipitem agit. Quocifca maxime
in primordijseum abigamus. Nam fi femel viceric,nuila
poftea ratione vinci poterie.
Syrioni. 25.
Generofus ille Paulus,prçftantiffimus inquara ille dux,
qui regis eledlioni minimè dedeeoufuit, atque vt nihil o-
mnino aliud quàmEc’clefiævtilitatem ob octrlos propo-
iîtamhabens, priuata commoda negligebat, & aliorum
erratacorrigeb a t, omnia ad Ecclefiæ ædificauonem fieri
oportëreclamabac.'Noscontra, ytquigloriarh noftrarh
fpedfcemus^idquod noftris rebus condueere videtùr, Ec-
clefiaevtilitatianteponimus. Atqui Eçclefiazgloria omni-
no ad nos quoqnëredundat, noftra autem non omnino
ad commune corn modum tranfit. Nam fi,vtnofipfoscôf-
mendare videamur ,'proximorum aedificatlonem nihili
pcndamUs,an non iadlura lucrum fuperabit.
Laßo Presbytero. 26.
Haudgraneeft, optime vir, eo$ quigrauia perpetra-
runt, grauibUs quoquepoenis âffxci.'At eos,qui nihil graue
commilèrunt, grauia perpeti, prorfus grâuilîîmum éft.
Quonam igitur modo i|s|qui hoc nomine cônqueruntur,
fatisfacia-
H
F
G
H
fatisfaciàmus ? Non alia nimirum, vc opmoi ratione, I conditis creatumelîcdocet ( abfit) quippe qui fplendo-
quàm fi de prioribusdicamus, quôd iirftè: de pofteriori- ; rem gloriæ, & paternælubftantiæcharadlercm ipfum ap-
bys^autem, quôd Cxplôraudæ ipfo.rum virtutis caufa "per- j-] pellet ; verùm eqm res conditas primo peperilTe, hoc eft
petiantur. (Diuina enim iuftiriacos vlcifcicur , hisautem';/1 effeciflc:itavt( tertiaiyJlabaacutqaçcehtu notata
coroaarum.materianv& fegetem fubminiftrat. Nam qui id cft,primógignens, nonpnmogenifatUmconftiûjunt,
de vtrijq;quidre(pondëant, non ha- tus, .*>?«*«**»*■>!{, non id eft, primo creans, nori \
bebunt. Neq; enim æquum eft, aut eum qui aliquid per-
petrare coadtuieft , aut eum qui nihil graue perpetfauic ,
grauia perpeti. At nos qui Proûidentiam eflè affirmamusi
ëeprobadicimus, & pietatem colimus, &caulas raîioni
confentaneas habemus.
Agatbo Presbytero. 27.
primo crëatus. Quqd autem àTa^fdioc loco pro çrea-
tioneaccipiatur:, non eft quod quifquam mirctur , cùrft»
alio etiam loco didtumfi t , Deum, qui tegehuit, dtreliquifii.
Atque alias item, Eilmgenui, & exalt nui. Ac rurfum , rlb
dixi, Dijefiit, & filijexcelfi omnes. Quoniam enim & cùm
Deus genuit, cura paflionem vllam genuir, &«cù.;n créât
citra omnem paflionem , & modo diuiuitati conlcçra-
neo',ac fine vljo labore a ‘eac , îdcirco Scriptura bis vo-
Quæ fingülarem numerum in façra Scriptura fu- ! cabulis vfaeft, non vt per generationem crea^ucm :&
perant, perfonarurn differehriamindiçant. Quæ autem f per creationeingenerationeiftintelligamus(quemadmo-
fingulariterenunciatà funt, naturæ idencitatem. Ilia e- I düm improbè ac veteratoriè h^eretici aflirmare vidën-
nimidcirco dLda.funt , ycSabellio Sc ludæis otaobftru- | turj fed vtfacilitatem, Deique ab omni perpeflione, va-
antur. Hæc autem vtArrius &■ Eunomius ac Gentiles cuitatemoftendat; Quodiicjuisei duntaxat, quia priùs
obterantur. Nam qui propriecàtum numerum in fan- j ipfius,animusimbutuseft,opinioniaddi(ftus,^c non ve~
élamTrinitatemporrigunt, ac rurfum in vnam fubftan- ricatemfibi ante oculos proponent yerbis meis re frage-'
riamcontrahuht,Jj r>eâiffimè.îèntiunt, ac cæleftjum o- turj necniihiipfeiudex ero, nec itèmipfum fibiipfi iudi-
raculorum doétrinam fequuntùr, yc qui nec per natura- fçemeflè æquum fueric; Quoeircaincorruptis iudicibus
rum diferimen in piurium deorum cultum cadunt, nec negotiumcommittamus,ac noftræ difputationis aibitri
per vnius perfonæ aflèrtionem in Iudaifmum prolaban- i;fintauditores. Itaquefi ille aliquid demonftrare quear,
demonftrët. Sinautem à me demonftrationem exigit,
huncipfum qui his verbis vfus eft, teftem proferlm. Poft-
quàm enim dixit, Primogemtus omnis creatura,mox hæc verba
fubiunxit, Quoniam in ipfo créât a funt omnia , qua in calis
funt, & qua in terra. Qüam obrem fi dixie, Poll eum creata
funt, quin fecundumaduernrium pronuriciètis, caufam
Kauddico. Si autem,j»i/>/ö(etenim in Creatore rerum o-
mniumprocreatio&con/eruatioeft. Quod quidem etiam
alio loco explanâns, dix.it, In ipfoemm viuimus, &mo-
uemur, &fumus) fine controuerfia,vt opinor, noftra eft
viâoria. Quodfieaëtiam, quæfequuhtür,narrauerb,lu-
culentiusad hue trophæum exit. Ait enim, Etipfeefianteo-
mnta. -Non dixit, Iptèfaëtuseftancèomhia, (ed,Eftanteo-
mnia. Et omnia in ipfo conftitutafuht. Non dixit, Cum
iplb, nec,Pofteum'créa ta fuht.Qjiid autem efl, qdamob-
tem eosfeijcijint,quieiim diuihitatis ratione vmgenitum
^clidum efle aiunt, humanæ aùtém naturæ rcfpeéla pri
mogenitum omnis crèàturæ ? Nam fi nèc ita inrëlliga-
cur, oècitem OTÇ«rox7iV«yocetur, piimogeniti^ox, liqui-1
demvniglnito copuîetur, riobihrâtem defîgnart poceft
( poteft enim quifpiam & primogehitus& vnigenitus,fi-
lmsefle;Jfi^iutem rebys.^l|(ris,locum non habet. Aut e-
nim id eft, folys creatus, autprimogenitu's prit.
Alterurrum enim alterutrum de medio toliit. Quid autem
prohibçbar, quo minus apettè ip(è dicëret',
omniscreàtura. Iam fi mswK-nws, id eft, primus creatus, in-
telligatur, quonam padfco vnigenituseft? Nafti quodfo-
lùm eft,aliud haiidquaquamadmittit. Acprimùm item,
folum répudiât. Quidnam autem iuxta Hoc ipfum rebus
conduispræftat,fiip(èquoquecreatU9eft} Qujn auiem
erubefcunt,creaturam adorantes , acfuifmetipfifenten-
tijs aduerfantes : quippe quiÿ cùm res, ereatasadorari ve-
tent, vc Gèntilitium errorem, ipfi tarnen le hoc fôcere minime
animaduer tant } Quinillud quoque npfle operæ-
pretiunf eft , eadem vocabula non ièmper eafdem res fi-
gnificare, neque homonymiam lynonymiam omni modo
defignare. P e Filioenimgeneracio propric dicirur,de
, conditis autem rebus, impropriè : de illo in quam ob veri-
catem eandemque fubftantiam : de his ajnem/honoris &
adoptionis cauia. Volens enim genuit nos verbo veri-
tatis: Quocircahomonymiahoclocohonorisæqualira-
tem ne pariatiqec quæ impropriè d iâ a lynt, propric diifta
ëfle quifquam exiftimet; quandoquidem nec furorem,
neciram, nec alia omnia, quæ, cùm diuinæ naturæ minimè
conueniant,perabulumdi&afunt,quifquam menas
compospropriè vfiirpata eflè dixerit. Perfpicuum enim
eft, quàd vnicaiqùeloco, & cuilibet diëîioni, con-
grua Sc conièntanea interpretatio adhi-
bica, vcrltatem par- •
turit.
Aphthonio Epifcopo. 28. .
Perea quæ certa&confefla;fiioc, dçdubijs iudican-
dum eft, non autem pëiidùbia &ambigua de certisfic iri-
dùbitatis, Verbi gratia : Cùm imaginis Ibm.nium àregis
Babylonij animo auolauit, atque ip(è non rnpdo eiusrei,
cuiusfpeciesipfi obieâa fuerat, interpretationem , fed
hoeipfumquoquequod videratjfcire cuperët, turn Daniel
non priùs ea, quæquærebantur expofüjic, quàm ea,
quæ'perlpicua & manifefta eranç, enarraflèt, açque ita de
rebus dubijs fidem fibj conciliaflecomnemqneà.Ièfu-
fpicionem propuliflèt : Siquidemdecercis arque confeflîs
rebus doâçrna, fi £tæ Sc commentitiæ interpretacionis ac-
eufationem de medio tollebât.
Hermogeni Epifcopo. 29,
Cùmmorumvniufcuiufque ac vitæ peripicuumargu-
meritumfit eorum,qui cumipfo degunt,vitæ ratio,ne mi-
reris, fi Èufebius Martimanum, Zolimum, Maronem, a-,
liofqueeiufdemfarirræ honore afficit. Quemadmodum!
enim'fi virtutis amore.tenéretur , probis viris hàudqua-
quam abs rc anteferretific quia collaâanea&charaipfi eft
improbitas,ijfdem quoq; homimbus vtitur. , -
Arcbontio Presbytero. 30.
Qui non ob aduerfiiriomm imbecillitatem viéto-
riam aflequitur,fed ob virium fuarum magnicudmcm for-
tes virosfuperar,clar'usatqueilluftriseft, dignufque qui
publico præconio celebretur. Quare ob vrïum aut^aitei
rum fuperarum, ne gloricriÿ. Nam tum deniq-, vibtor ve-
rèprædicaberis,fifummavirtuteprærdicosluperes;
OphelioGrammatico. 31.
Tritis ac peruulgatis o mi (lis , apertè, quod (èritio,
dicara :eciam fiquibufdam videri poflim nouâinrerpre-
tationis viam inire. « ^«rïfti(j|ï,.idëft primogenicus, fi (è-,
, cunda fyllabaacuatur, eum qui primus nacus eft, figrii-
ficat. Si autem penuirima, eum, qui primùmgeniiit. Atque
id vobis præfertim /. quod Homeri ledtio deledtat,
eompertum&explora^umeft. «ç»r«Tf*Kiwenim ea, quæ
primumpeperit j ab ipfo diâae ft. Probabile itaqnè, i-
mo neceflarium fueric animaduertere, huiufmodi quo-
dam (ènfu hic quoque diuinum Paulum vfum fuifle,cùm
Chriftum omnis creaturæ primogenitum dixir. Hpc
quippe vpcabulo non eum primum ex omnibus rebus
B b b Efaia