Pr it f a t io.
I Q A N N I S
I quanto
D
Argum equetium.
i.TheJ.y
Gea.fr.
C A S S' I A N I
PRE SBY T ERI
I .N
B E C E M c o l l a t i o n e s
P A T R V M
I N S G Y T H Ê C À E R E M O G Ö M -
M - O R A N T I V M ,
L E O N T 1 V M E F I S C O T V M E T
, H e lU d ium ,
«
P R Æ F A T I O .
E b i t v m quodbeatiftxmo Papæ Ca-
ftori in eorum voluminuin pxætatione
promilTum eft,qif^(fic ihftitiitiscoeno-
biorum,& deo&o principalium vitip-
rum remedijs-, duodecim libellis D omino
adiuuante digcftà fiant, in quo
tenuitas noftri iüfiecitingenij^ vtcun-
que.lârçifum eft. Viderint fané, quidfuper ho c vel illius
velnoftrifuerit çxaminïs æquitate perpentum,, vtrum in
rebus tam profnndis, tamque fiibliinibus, & quae in v-
fiim ftyli, vt arbitror, antea non venentiit, dignum ali-
quid cognirioniycftræ omniumque fancborum fratrum
defidçrio prompfcrimus.N uncaxxtem quiaderclinquens
nos Po'ntiféx fupradidus, migràuit ad Chriftum1; has interim
decem Cbftâtioxies fummqranvpatmm > ideft A-
nachoretarura,qUi in eremo Scÿtbica mbrabanturf quas.
ifle incomparabili flagrans ftudio fançHtatis , fimili fibi
ii^fierat fermone conlcribi, non perpendçns præmulti-
tudine charitatis, quanto infirmas céraices pondéré prae-
nauatet) ypbis potiflimum, o Beatifliin.PapaLeonti, &
In d e fraterEliadijCredidiconfecrändas. Alter ftq.uid,cm
veftrummêmpratp viro ^germanitaBs.aftedu,&facer-
dotij dign'itate', & quod His m^us, fandi ftudij feruore
coniundhis Jræreditarid tratemum débicum iure depof-
citAIrer Æachor^Muminftituta iubiimia, non vt quidam,
propria aggreriuseft præfunipdone féd a ri, fed lê-
gitimumdodriuæ tramitem SandoSpiritu fuggerentê,
peftie antequam di{ceretâpprehendens,non tam liais ad-
inuentionibus, quarii illoram tradinonibusmalüit.eru-
diri.ln quibus mihi nunc in portu filentij conftituto'im-
menfum pelagusjiperituf : vt fcilieet deiaïftitücb atque
dodrina cantor um virorum, qüædam traderé audeam
rnemoriæ lirteraïiim. Tànto èhinvprofundiorts naùiga-
tionis peiieülis fragilisingenij eymbaiadanda eft, *qua-
tum à cccnobijs anacnoielis , .& ab adualivita , quæ in
congregatiombus exerçecur, contemplatif)Dei, cui i llf
inteftiinabilesvinïempériricentifünf j-maior atque fub-r
’Ixmior eft. : V eftrumigicur eft,cpnatüs rloftrps pi js orati o-J
nibusadiuùare,neauctarrvfanda înaceria imp en to qui-
demdedfideliftrmonepràme'rfda,pericliteturi'nnobis':
aut rurfias eiuftieni mated* abyfixs oÊriiatur noftrâ
citàs.Pioindeabexteripriac'Vifibilimônachoriimcultu,
! quemprioribusdigëfilmuslibriSiàdinüifîbilem iriterio-
l^risifominis, babi'cum tranleamus, & de canonicarum o-
rationumiTK)do,adilliùs quam Apoftplus præcipit, ôra-
tionisperpetiiæ iugitatem aftèndat eloquium>'v t quif-
quisiam mperibris operis ledio’ne, Iacob illius intelîigi-
bilis nomen carnaliuin vitiorum fupplantarioneprome-
ruit ,nunc eçiam non tara mea , quàm Patrüm inftituta
fufeipievis , .diiunæ iam puritatis intuitu ad met it um &
(vt ita dixerimjdignitatem traniiens Iftaelis, quidinhoc
qùoque perfedionij culmine debcat ôb (êruare, fimilitér
inftruatur. Ôbtineant itaque orationèsveftræab êoqui
dignos nos, vei vilu eotum, vel difcipuladi» vei confpr-
Le/toris
frtmenitio
iudicauit,vt nobis earundein traditronum memoriam
plctiam 8c fermonem ad dfcendumfàcilem cpnferre di-
gnetuqquo tam fandè éaS.tamquc intégré, quam ab ipus
accepiinus explicantcs;ipfos quodammodo fiais Inftitu-
tis incorporât os j & quodeft maius, Latino députantes
elpquio.vobisexhiberepoirunus.Hoc fane volumus ante
omhia,tam barumçplîationum,quam fuperiorum yo-
luminum pnemonitumefle Ledofein, vt fi qua förtè in
hispro ftatusfui & propofiti qualitate , fiue pro vfu &i,
cohuerfatione communi,velimpôflîbilia putauérit eflë,
veldura,nôneafecundümfuîë facultatis modulum, fed
fecundumdignitatem ôcperfédionem loquentium me-
tiatur : quorpm prius ftudium atque propofitum mente
concipiàt,^ quoveiè mpttui huic conueiïàtioiii munda- , -,
næ nullisaffedibus.parentum carnalipm,nullis aduura
fecularium nèxib us * obligantur. Deinde locorum quo- r
t que in quibus commprantûr, confiderent qualitate m !^u |
* quain folitudi n e vafti ifi m a conftituti,atque abvniper- ^uia‘
lorum mortaliumeonfortio lepàrati, & per hocillujni-
nationem fenfuum polfidentes,conteinplantur vel pro-
lpquuntùf ea quæ irtexpertiS atque incruditis prb condi-
tione & mediocritate cohfuetudinis. fuæ imppffibilia
.forfitan videbuntur. De quibus tarnen fi quis vblùerir
veram prbferre fentenfiam j&.vtrum impléfi queantde-
fiderat experiri, feftinetprius eorum prbpofitum ilrxïili
ftudio &c conuerlatione fuftipere , & tunç demum ea
quæfupra facültatem hpminisvidëbantur, non folum
polfîbilia, vèrum etiam fuauiifima deprehendet. Séd
mine iam ad Collatibnes eorum Ôc inftituta propereibligf
COL L A TIO
PRIMA,
Q V Æ E S T A B B A T J S M O Ï S I ,
D E M O N A C H I I N T E N T
I O N K,
A C F I N E. , '
De habitatime Schyti,&fri>f o(ito jbbatùUMoyfis.
C A P V T 9
V m in eremo S cyth i, vbi monacho-
rum probatiflimi patres , & omnium
lànâorum morabaturperfedtio, Ab-
batem Moylen, qui fuauius inter illos-
egregios flores non lolum a âu a li, ve-'
___ __________ rumeciam theorica virtUtç flagrabat,
inftitutiorie ci u s fu n d a n cupiens expetifieni , vn a cum
àm ftp Abba re Germario (cum q ü o mifii ab ip fo tyrbei-
nio a c rudimentis miliuiæ l'piritalis ita indiuiduum de in- l
ceps coutub ernium tam in coenpbio quam in eremo fu ir , i
vtcum fti ad fignificandam fodalitatis ac propofiti, noftri j
pa rilitatçm pronunciarent j vn am mencem. acque an i-
,aam ciuobus inc'fle corponb us) pariterq^ab eodem A b - _
bâté cedificationis. fermonem fulis lachrymis pofeere-
mus : (q uip p c cuius hune animi rigorcrarpanifeftilfime f t r .
noueramus ,vrnifi fidclite r dc lide rantibus, & cum omni-yë,?tonie
cord is co n tritio iîe^ üæren n b us, ncqUaquamacquiefçe- do£lr,n*i
rë tia r iua rap e tfed io nisap e rire^ iie fç ilr c e t ,fi palfim v e l '***•*/•»'
nolencibus e am,v el tepide ficientibüs e xh ib e re t, te s ne-
çelfàrias , ôc quaefoli? p é r fçd io n em eupientibus debent
elfe çompqtræ,in dignis&fa ftidibse ruicipiantibus, pan-''
défis, aut iadtantfie vitiurn, aut pfoditionis crimen
videjçètur ineufrere ) .tandem fatigatus
P precibus noftris ,ita èxpr-^ r
fus eft.
Dein-
■ N p H R
K finis coo
I ßiietadP
Dtequaijetad
,timenC‘
eflafi».
left.
Simibtfi-
K^ibbat.Moyßs de Mon. Int. Collât. 1.
Deinterrogatione Abbatis Mojß qusrentisqui mo-
nacbofcopos}n l quitfit finis.
Præter fine
m, media
0^1nes,inquit,artesac difeiplinje Icopon quendam,
quo«p
é;§ fiais
côfecutio
«Cncçèf-
faria,quæ
lédafuat.
id eft,deftinatio,nem, &.telos, hop eft ,vfinenipro-...
poflideat. .Negotiator quôque comparan^iarum mer-
cium defiderium non deponit, per quod poult quæftuq-
flus diuitias congrcgarç': quia fruftrâ conçupilceret lucrum,
priumhabent:adquemrelpiciensvniufcuiufque artisin-
duftrius appetitor,cun<5toslabores & ppricula dilpendia-r
que vniiierla cequanimirer libenterque fuftentat. Nam &
agridolanunc torridos folis radios, nunc pruinSs &c !gla-
ciemnori declinans, terraminfaugabiliterfcindit, 6c in-*
domirasagriglcbas frequenti vomere lubigit ,dum fco-
ponferuat vt earn eunbtislentibus expurgaram, vniuer--"
lifque graminibusabfblutam in modum folubilis arenas
exercendo comminuat: finem, id eft, pereeprionem co?
piofarumfrugum,& exuberantium legetum,non alias a-
depturum feelfe operis acludbris fuiratione eonfidens,
quo velipft deineeps vitam fecurus exigereiVel luam pof-;|
fitamplificarefubftanti'am. Refertaetiamfmgibusnor-
realibcnter e xh au r itv eafque purribus lulcis inftanti la*-
bore cqmiiiendat, pra:fentemdiminutionem fiiturarum
mefiium+: cofitemplatione nofentiens. lilt etiam qui ne-
gotiationum lolent exercere corftmercia , .non incertos ,
pelagi timentcafus, nonvlla diferimina perhorrefeunt, j
dum ad finem quxftus Ip.e pretij^p'rbuocantur., Necnon '
etiam hi qui miiitix mundialis ambitione inflam mantur,
dura prolpiciunt honorfim ac potently finem,peregrina-
tionum * exitia ac pericula non fentiunt,nec praelentibus
aerumnis bellifque franguiitur j-dum propolitUmfibi d ignitatis
fihem cupiunt obtinere. Habet ergo & noftra
prqfelfio fbopon proprium ac finem luum, pro quolar
bores cun£tos nololum infatigabiliter, verumetiamgra-
tanter impendimu^, ob quem nosieiuniorum inedia no
fotigat, vigiliarum lalfi tudo dele (ftatlebtfo ac meditatio
feripturarum continuata non latiat, labor etiam( incelfa-
. bilismtAitfifb ue omnium rerum priuatio,horror quo-
que huius vaftilfim®.fqlitudinis non deterret. Ob quem
vofipfiprocuidubio pafentitmlpreuiftis affedtum, & pa-
trium lolumae delicias hiundi tot pertrarifitis regionibus
deIpexiftis, v t ad nos ho'mines rulticos & idiotas, atque
in hoterepii fqualore degentes peruenite polfetis. Pror
pter quod;relpondete, inquit, mlhiquas lit deftinatio ve-
(tra vcl finis, qui ad haec omnia libentilfime iuftinenda
vosprouocat.
Derejbonfionenofira.
* .3
C A P . IU .
EX bum pcrfifterct noftram elicere fiipcr hacinterro-
gatione kntentiam, relpondiinus j regni ccelorum
c^ula hsec curibta tolerari. ^
InterrogattoMoyfisfuperpropofitione -
prt&ditta.
C A P: I V.
A D quod ille : Bene, in quit j argute define dixilHs:
qui verb debeaif feopqs noftetelle ,id eft, ddftiha-
tio^ eui iugiter inha:rentes fi^em valqamns attingere, pras
omnibus node deberis. Ec cum iguorationcm contefli.
firnpliciter fui ifcinusiadiecit: In omni, vtdixi, arte aedificiplinapraEcedicquidamrcopoSjideftjanirnrcdeftnracib,
fiue incelfabilisinentis ifiteiitioiqnani nili quisomni ftu-;
,dio perfefierantia^ucleruauerit, nec ad finemdefidcrati
frudlus pqterit periienfte. Nam,Vtdixi, agricola fiiiem
habensiecnreeopiqlequcNiiiicndi in prouentulegetum
fecundarumyfcopon,ideft, deftinationemgeric, agrum
i fuum lentibus cun«ftis.expurgare , eumquc vniuerfis in-
fruituofis vacuape graminib us, nec aliter fe quietifinis
opulentiam adepturum eft e cqnndit,nifi id quod vfii ob -
tincre deliderat,qtia&ani prius operis ac fpei fine ratione
nifiviam quâ àd id tendierèt, elegifïètj & qui certis
quibufquedignitatibus mundi huius cupiunt hoiïoçàri,
eui le ofhciq yel brdini dcbcant mancipare, ante propo-
niint, vt perlegitimum Ipei tramitem finem quoque va->
leantdéfideratæ dignitatis attingere/ Itaque &: vise no-
ftræ finis qüidem eft regnum Dei : v qui vero fit febpos^
debet diligenter inquiri. Qui fi nobis fimilitet comper-
tus non fueritjfruftra nitendo fatigabimur, quia fine via
tendentibuslaboreftitineris, nonprofedtus. Ad quod
obftupefcentibushobis Senexintulit : Finis quidem no-
ftræ profelfionis , vt diximus, regnum Dei leu regnum
ccelorum eft ; deftinatio verb noftra, id eft fieppos, puri-
tas eft cordis , fine qua adillum finem impolfibile eft
auempiam peruenirq. In hac ergo.deftinationedefigen-
tesnoftrædiredtionisobtutus, velut adeertam lineam,
curfium redtilfimum ¥ dirigimus : A cfi paululuinquidab
hac cogitatio noftra deflexerit,adqontemplaticmem eius
iilicp récurrentes,rurlus earn velut ad.quandam nqrmam
redtifllmeporrigamus; quæftmperomhesçqnat9noftros
ad vnü hocreuocans lignum arguet ftati'm fi à prcfpo4-
fitadircdUone mens noftra.vcl paululumdeuiauerit, '
è
Quodadfcopumaliquem coUimare oporteat,
alio probat exemplo.
j- arguit
a Vemadmodum hi quibus. vlus eft bellica tela tra-
dtandi, cumante regem mundi huiils artis.fuæ cupiunt
peritiam demonftjrare, in paruiflima quadam feu-
tula,quæ depidtain fe cqntinet prærnia, iaculà vel làgit-
tas intorquere con tendunt j Çerci quod non alias nili de-
ftinatiomsluæ linea ad finem poflint defiderati pra:-
mijperuenire: qub tumdemumvtiquepotientur, cum
propofitum feopon valuerint obtinere 5 Qui fi forte ab
éorum fuerit fubtradtus intuitu , qüantumlibet d re*
dto tramite cafta imperitorum, cleerret^intentio , exci-
difte fe ramen a dilciplinatæ lineæ diredtione non fen-
tien t, quianullum'habentcertum lignum quod vel pe-
riciam duedbionis probet,velarguat prauitafem: &idéo
cùminutiles in aéra yacuutn iadtus effuderint in quo
peccaucrinc, qubve decèpti fine , dijudicaaerionppf-
liant j quippc quos nullum acculat inüicium , quantum
à directione difcêfterint , nec quo deineeps corrigere
velrcuoGare debeant , lineam dilciplinæ doçëre po-
teft pafliuusQbtutus.. Ita igitur & noftri propofici finis
quidem, feçundumÂpoltolum‘,vitaaecernaeft^ itaeo-
dem pr<|>nunciante : Uabentes quidémfiùclum veürUm tn
fanftificatianem, fiticrti verb vitam aternam. Scilpas verb eft
pUritas cordis quàm ïàndtijîcationean n.6 immqrito îauai-
cupauitjfine quà prædidtus finis non p oterie apprehendi.
Acfi dixiflètàlijs veïbis r. habentes quidem Icopon ve-
ftrum in ebrdispuritate,finc verb vitam æternamjde qua
deftinationc alibi docens nos idem beams Apoftolus-,i-
pfiim noincn,id eft, fcopo.n Ijgniiicanter exprefli t,itadi-
ceiis : Oiupojlenora funt obimjçens, ad ea verb qu&pftorafunt [
ex tendens me, 'üddejltnatumprofequor brauium fuperm vocâ~
iionis Domttli. Quod euidenrius in Græco ponicur,
‘wTcinJiTmiïJKM, ideft, fecundumdefimationem prolcquor.
Tariquam fi dixiftet : Hac déftinatione , qua ill^ n a e
pofteriorafunt, oblipifcqr,ideft, anterioris fioininisvi-
‘ tia,adfinan braüij çbelèftisperuenire contèndow^ Quic-
quid ergb nos ad hune Icopon , ideft > puritatem
cordis poteft dirigerq , tpta virtuce ledtaaidum eft; '
qüiqquad autem ab hac rctrahit, vtperniciofium aç no-
xium deuitandum. Pro hac enfin vnxuerfa toleramus
& agimus. Pro hac,patentes,patria,dignitates,.diuiti£e,
deliciæ înundi liuifis , & voluptas vniuerfa contean-
nunmr,vtlcilicet puritas cordis perpetuaretineatür.Hac
dtaque nobis deftinatione propofita femper „àdlus
aioitd & cogitàtiones ad earn obtinendam rediflimè
H 4 'd irigen -
Philip. 3.