Stupcnda
ï)ei opera
in fail-
ä i s fuis.-
Pfahl*
*ßUs.
loan. j.
Pfal.jU:
J[
Pfal.jW
! D,
\pfal.6jï
164. Abbitt is Charem.de CafiïtateXollatio XIII.
«jwo/i'ef«^»-AHoqumnihilnoui necmaguimttlligltur
própbecadi'xiftc ; lialiócördisaffcauveldcahjsoperibusDci
fcec pronuncialfe credatui'. Nullus ctcmm eft
hotninùm qui mi ra cHèopera Dei etiam ex ipfius cteatu-
rimaènitudihcnonagnofcar. Cætèiùm îUaquæmftn-
âiis fu s quotidiana opeiatione dilpéiafat,ac fpeciali^iuunl'ftcèntiaaffltieritereirùnslit.
nullusaliusnili-animapèrfiufcntisagnoïcit,
qua:in fecreto coiifcientja: lupcaeft
beneficiorameiusarbitl=alingularis;vieanonlolumnulló
valcaticrmóne diflerere ,icd ne lenfii quidem Kcogi-
'tatrbnc conlplèifti? enipab iîloiguico femóre difcëdens
ad'illös mïteriafes ac tctieiioS’inrtiitüs inent denotata.
Qiiià enlmin fe operaDomini nou miretur,cum infana-
bilem vehtris,ingfuuifcm ,& fumptuofimgulæperaiciolùrnuuc
luwriMii. ‘ tam fcvidèncfaille comprdlam1, vt
v ix ip liim c x fg u um a c vilifliinumabumraro muirufque
.pcrdpitc? Quis non pbftupclc.it opera Dei, quiilhim
imein libidmis, quem nat uralim antea & velut inextui-
auibïlemeffccreddbac, itarefriguiffeperlenfem,vtne
fimplidquïdemfecórpprismotulentlatmcitan! QuömodonönyirtutemDominicontrernifcatqmfquesCum
hommes quondamdiros acque mxrilentos qm adlura--
muüiifacundiÆfuróreiïïcriam blandilhmislubditorüm
imtabàntutobicquijs.adtantamtrahfiflc vident Icmcatem
v t hbn feiùm nullis iamcömmoueanturmiurijs.ied
cfiata cifiiïllàtæ fuerint,fummamagnanimitate eongau-'
deant ; QóisplanènorimiretüropeiaDei.actoco pró^
clametaffectii, Qw iego'cognom quid magmtseft Dornwus,
cumvelfe . velaliùmqùbmpiamexrapaciffimolibera-
leui,ex prodigo continentem , exfuperbohmtiilem.ex
delicatoac cenero fqualiium, hufucumque petfpexent,
& ceeftatem atqueanguftiam præfëncium rcrum cnain
voluritarièpèrferentem ï Iftafuntprofefto miraopera
D e i, q u x peculiancer anima prop hetxiimiUumqueeius
miriiïcte contemplationis intuitu ftupefafta cognoicit.
Ma tant prodigiaquae pofuit fuper terram.quç idem pröa)
hetaconfiderans,adadmirationemeorum eumftospopopuïos
aduocatjdicens : renia & ndeie «fera Dei, qua f i -
fmtpr«dmafupermram,auJereMbeUarfqueadfinestenaaircumcqnteret.&
confrmgetarma.&fMacomlmtigm. Q^pd
enimmaiuspotedeffeprodigium, quant fubmomenio
bteuiffimocxxapacinunispublicanis Apoftolosfieri: ex
perfecutoaibus truculeiitis pradicatores èuangélijpati-
entiffimosreddi.imvteamquam perfequebanturndem
etiam effufione fuiTauguims propagarent î Iftafunt ope-
j s^a Dei quæ fe quoti dieVila cam pâtre operari nlius pro-
teltacur,dicens: Pater meus vfquebódte operdtur,&egooperor.
D e iftisopecibusDe-ibeamsDauidin fpiritu canems,Be-
nedifiusfincfifv^DominusDeus ijrael, qui facit mirabtlia magria
foins.De illis & Arnos pröpheta , ^ifacit,in({mt,omnia'&
•conuerntea&tranfmutattn matunnamvmbrammortis. Hac
eft nempe immutatio dextera excelfi. De hac felutariopera-
tionópci örat prophétaDominum,dic;cns:Ctf»/&w^ Deus
hoçquodoperatus esinnobis.Et vtprætermittam iilas ftetetas
at que abfconditasclifpen{àtionesDei,quas intra lepecu-
liantcc exéreeui mens (ahctorumomnium momeiïtis fin-
a ul is intueturd^am coeléftçm infuliónem ixtitix Ipiiïta-
lis,q.ua deiectus animus inlperatigaudij alacritate lüftol-
litufad illos iguötos cordis ex ce 11 us , & tam ineffabilia
quam ihàudita folatiagaudiömm, quibus nonriunqiiam
io-nauiffimo ftupore torpentcs?ad orationem teruentiffimam
vclutde fomno pröfündiffimo fiifcitamur. Höc,m-
quam,eft gaudiura dequo beams Apoftolus,Quodoçitlus,
inquit,00» vidit,ncf duris audiuit,nic in cor botnimsajcendit, cr
ius icihcet qui terrenes vitijs hèbetatus àdhuc homo eft,
& humanis inhajrçt aftcdtibus*,ûihilque de iftis Dei rriu-
d .nenbusintuctur. Deniqué idem Apoftolus tarn de
ic,qudm de Imnlibuslibiqui iamdehumana ^
, conuerlàLione/di[ceflerant,lubicçit
âictnSyNobfsdUtètn reuelâuit
s, Deus perjpifitum
fuunia
Quod foliqui experiunturagnofcdntdulce-
dtiiemcajiitatis.
C A P . X I I I .
I N hisigitur omnibus quanto mens ad fubtiliorem pi ô-
1 tecerir purîtatem, tanto ftiblimius intuebituf Deum?
& ad m i rdtionis in tira fem e t ip fam potiüs capièt incremen-
ta , quàm fóqüéndi facultatem aütfermonem riarratio-
nisinueniet. Vt cnim vim læticiæ huiüs inèxpërtus mente
non valet perciperé,ita explicate fermone non valcbit
expertuSjtamquam ii quis dülcedinem mellis eiquinün-
qüami quiçquam dlilcegtiftaueiit velit ftrmonibus enar-
rare,prÖfeélo necille fâpprisilliusftiauitatem quam nun-
q u am oiepercepit,aunbuscapiet , necille dülcedinem
quaih guftus voliiptate ëôgriouit,verbis poteritindicare,
ied propria:tantum agnitione fuauitatis ille<ftus, neceflë
eft,vt experti fàporis iücunditatem intra iemetipfum Co-
lummodotâcitusadmiretur. Itaigitur quilquis in hune
quem prædiximus virtutum ftatum rnéruerit peruenire,'
hæc omnia quæ in fuis peculiari grarià Dominus opera-
tur,taciramenteperluftrans,horumque omnium attoni-
ca confiderâtione flammatus , cum intimo cordiscxcla-
mabit affeiftu: Mira opera tua Doits, & anima me a cognofcet ni-
«Mf.Iftud érgo eft mirâbile ôp usDei, hominem carneum ,'
camales affedtus in carne politum relpuifle,& in tanta te-'
rumatqùe incurfuum vàrictate vnum teneré animi fta-
tum , atqueimmobilem ifi ömni accidentiüm permuta-
tioneduraLe. Quavirtute fundatus iènex quidam, cùm
àpud Alexandriam turbis infidelium circumfufus , iron
folùm malcdi£tis,verumetiam grauiflimisimpcllentium
vrgereturiniudjs,eiquedfubiànnâtibus diceretur, Q 0 d
rniraculi Chriftus vefter quem colitis fécit Ville inquit :
Vt his ac maiorib us^î in t uler itis, nonmouear iièc often-
dariniurijs.
Interrogate de continents qualitate ô ' temporis modo
■i in qudcajlitàsperficïpofit.
c A P. x i m .
GErmanus : quoniam nos admiratio non humanæ
huiüs neque terrenæfed plané coeleftis at que angelica:
caftitatis, ita fubito ftupore cônfudit j vt terrorem
irtagis defperatidhis incüteret, quàm ad expetendam iè
noftrosariimos prouocaret,quæ{umu9, vt nosde obfèr-
uantiæ qualitatë^actempöris modôj-quoacquiri vél.pèr-
fiçi valeat, doëlrînapleniflimæ dilputationis inftituàs,
qüatenus & confummari cam pofte credamus, & adex-
peteridam deinceps fpatio coxiftituti temporis a’nime-
mur. Incomprehenfibilem namque éam in èarne hac
pôfitisquodàmmodô iudicamus , nifî nobis brdo quidam
ac via qua ad illarh Valeat perueniri , certa rationé
pahdatur.
Rcjponjio,intra quodtempus cajlitas
pofiiacquiri.
C A P. X V .
CHseremoh s Tèmérarium fatis eft fuper con fummar
tibnehuiu'S'de qua loquimür caftitatis,in canta præ-
ferdm velVoluptatum diuerlitatè vel virium, certa temporis
definite menliirain | quæ qon facile etiam in iftis
materialibüsàrtibus acviiibilibus difciplinis difeernî pb-
teft ; fecundum intentionem namque animi, arque ingé |
nij quahtatem, necefteèft cas ab vnoquoque vcï celerius
vei tardius.apprehendi, rationem tarnen obftrüànt*iæ&
temporis modum', intra quem eiüspoflîbilitâs àgnbica-
tur , conftantiftimè poftlimüs definirè.i Quifquisigitur
èxrraétusdcuniftisconfabulatfonibusbriolisl & mortifi-
catusab omniiràâe follicitudinècfiràqj mundana,|duo-
bustantùm pairmaoijs fuerit quotidiana refebtione con-
tentus,&aquæ fatiétatè liibtraifta quietemfomnitrium,
fiue
E
Pfahl*.
G
H
•pii ,4:ipß.
I? «4- &
'Cçllat-i.
A
?fal.ii6.
Diuinuàs
dpnàçï ca
Ititatcm.
B
A bbiit& biir. de Protebl.Dei,
fiue (vt alijftatuejruntJquatuor horarum ipatio termina- j
rit,nec tâmen labotum _aur continentiæ hiîius meriro,ied
ymiiçrationeDominieam fe. crédidërit adeptùrum, quia
finehaefidevanaeft omnis humani iaboris intentib,
-nonamplius quàm iex menfibiis*^ pcrfedlionem iftiuV
non impoflîbilem fibi eft'e cognofcet. Euidçns ramen
eftiamproximæ purita:tis indiciam: , incipere eaxn de ,
proprijkborisinduftrianoniperare. Sienim Vimvètfî-'
culiilliusvnufc]tiifque ih veritateconceperir, Nifipomi- :
ntisadificauerit domum, in vatiunï laborant qui adificaiit earn,
fequitur,vtnecdepuntatis fuæmeritis extollatur,intel- v
ligens eam fc nbniua diligentia , fed Dominfnlilericor-
diaconfecutum, neccöntraaliosimmicirigoreTnouea-
tur,-fciens hifmanam nihil efle virtutem, fi eàmyirtus di-
uinanoniuüeric.
Define acrernedio acqttirenda& eufie-
dierida caftitatis.
CbUdtio X l l l y 1 r f y
C O L L A T I O
DECIMATERTIA,
O S Æ T E R T I A E S T A B B A T IS
C H Æ R ^ M O h l S P E P R O -
. . T E G T IÖ N E P E l .
C A P V S I.
. V M ad^naximmatutin am p erce pro pauTu-
Iiim fopore, remeantes, fen^mreperiiemus,
ingentiAbbasGermanus fcrup^ilo moueba-
srur, quôdinpiçætedca:difputatione j.cuius,
virtus fummum defiderium iiicbgnicæ no-
bis caftitatis inftidérat, vnius adieâione feritentiæbeaÇ
loan. ii.
D
Matth. 6
C A P. -XVI.
PRoinde vnicuique noftrumaduerfus (piritum forni-
eationistotis viribus dèfudanti, Victoria iingulätis-
eftjde merito conatus lui'remedium non fperàre :iqüæ fi-
des licètfacijis ac plana omnibus videarur , tarnen tam
difficile ab incipientibus qüam ipfîus caftitatis' perfè-
ârio poJÏÏdetur, Namcunreis velpârticula puritatis arti-
ferit, cohtinubinconfcientiæ fuæ iecrecis elatiorie qua-
dam fubtiliterillabente fibimetblandiuntuf, credenïef-
queeam fè diligcntiae ffiae ftudio confecutos ,.necefle eft
vt fuperno illo præfidio paululum denudari , vt tam diu !
illis quasdiuina virtus extinxerat paflionibus oppriman-
tür,quamdiu experienriadocente cpgnofcantiè viribus-.'
atqueinduftriailiàpuritatisbonuin: obtinere npnpofte.' '
Etvtdifputationem noftram de fine pleniflimæ caftita-
tis longa lueubratione confe£tain breuiter conduda-
mus 4 |in vnum omnia qüæ copibsè fparfimque digefta
funt colligenc.es, hæe eft confummatio caftitatis,Vtvigi-
lahtem monachum oble&atio libidinis nulla perftrin-
gat, vt quiefeeutem fomniorum pon fella'tilluuo i fed
cum dormienti taptpm per fopitæmentfs incuriam comV
H carnis bbrepferit,quemadînodum fine vlla ririlla- :
tio ne v olupratis excitata eft ? ira etiam fine vllo prurim
corporis conquiefcar. Hæc de caftitatis fine , quantum
P<jtuimus,non vCrbiSsfedexperientia magifteante digef- -
limas. Q u x licet à defidiohs aç negjigentibus arbitrer
impoffibiiia forlitan iudicanda, certustarnen fum àftu-
dioiisaç ipiritualibus viris agnofeenda pariter ac probanda.
Tantum namque iriter hominem aiftat Î8c homi-
nerav quantum & illa in quibus animi corum tendit in-
tentio,ab' in uicem diiparan tur,id eft, vel coelum àb infer-
no,vel Chriftus à BeliaL, fecundum fententiam Domini
Saluatoris, Si quis milu nmujirat, mefequatur, &vbiegofûm,
iüic& mini fier metis erit. Étirer um.: Vin efttbefaurus turn,ibi
eut & cor tuum. Hucuique beatus Chæremon de caftita-
tis perfeâione diflëruit, admirabilemque doétrinam
fublimiflimæpuritàds, taliferînoneconclufit, füadens
ftupentibus arque ànxijs hobis vtquijiiam nodispars
màior effluxerar, tradita quietipaululum membra
natu tali foporis cibo minime fraudaremus,
ne languens torpoÈe corporis fui et-
iam mens vigorem fendæ
in tentionis emitter
et.
, i
•tusSenex m e r itumhumanx caflaflet induftria:, aftruens
hominem quamuis fummisad bonam frugem virih u se -
nitatur,tamen boni cbmpotem efle non p o fle , n iii id di-
, uini tantum muneris Iargitate, non opens iui ftudio per-
cepiftet. H an c ig itu rq u ift ib n em attom te voluenn b us
n o b i s , progrefljas cellulabeatus C hreremon, cum quid-
damn os inuicem m u llitare fen fifle t, foiitq breuiijs pta-
tiorium atque pfalmorum folemnitate t ra n fc u i la , quid
mpu eritinquirir.' -
Interrogate quare merita virtutum labor antis
induftrianon deptitenturi
Y ■ C A P . I I .
» Vnc Qermanus-: Qiwntum.excellentiflimre, in-
quit, fublimitate virtutis, qu«no<ftiira diiputaup-
nepateta^ta eft , pcne (vtitadixerim) a.fiile poffibiiita-
tis exeludimur, tantum nobis (pace tuadidum fit) vide'*
turabfurdum, li laborum ftiperidium , id eft , -perfe-
d io caftitatis , quae inftantia proprij *fudoris aequiri-
tur , non fpecialiter laboraritis deputetur induitrix.
Ineptum eft enim,vt fi verbi gratia,agricoiamerga cultu-
ramrerr4 irreiTiiflUmftudium.Yidqrinlusimpendere,non
illius efficacia? adfenbamus & fru6tum. t
Reft onfio, quodfim adidtorio Dei non folumjierft Rio . !•
r caftitatis,fed ontnino nihil boni
perficipoftit. .
C A P. III.
EHæremon : H oc ipfe quod propoffiiftis exemple,
euidentius approbatur nihil polie proficere fine ad-
iutorio D ei lajborantis induftriani. | Nec enim/agficola
cum omnés .coriatus lîios in excolen^is èxpenderit tèr-
ris, confeftim etiam pirouentum fegetum & vberta-
tem frugumfuæ poterit induftnæ depûtître | quàm irri-
tameflè frequençer expertus e ft, nili eam & pluuiarum
opportunitas , & hiemis tranquilja ferenitas lubfequa-
tur :ita vtadultosiamfeudus ac perfe<3ta màtüritate fo-
lida^os, quodainmodo de manutenentiii'yidenmusple-
rumqup.præreptos , niliilque'laborântibus illam iu-
. gem fiidoris inftaritiam contrilifle , quia non fuit,D o mini
opitulatiohedireda. Sicutigitur incrcibusagrico-
Iis,qui lu^firequentcr vomere aruanori fubigunt, harjic
vberrateni fegetum pietas.diuiha non cohfert, italabo-
rantibus pernox lollicitiido non prodcrit, nifi miferi-
tprdia Domini fuerit prolperata. In quo tamen huma-'
lia luperbia nulktcnus fe gràtiæ Dei yel exxquaie vêl
admiicere contendat, participemque fe in muneribus
Dei per hoc conetur in le r e r e v t laborem fuum audo-
rc-mcilc diuinæ exiftimet largitatis , ac pioucntumco-
p i o f il f im a r u m fr u g u m , i n d u f t r i æ fu æ m e n t i s , r è f p o i ï-
d i l le g l o r i e t u r . G o n l i d e r e t n a m q u e a c v c r i d i c a e x a m i n a -