A
Rom-9 .
cnim di^ipræfcntis, cöfirmatiöfiiperioris eft,quo dixit,
exquibtkcbrßmficundton carnem, quießfuper omnia Dem bénédictin
in fecula. II lie enim ßh>.üiit,exqaibus Çbrifius fecudum
çafmni: hie autem,& j i cogna uimus Cbrißum fecundum carne.
Itiic^qiüeßfuper omma Deus : hie autem, Cbrißumfecundum
carhtm nunc iam nonn onmm.Speciesve ibomm eft alia, fjed
rci yirtus.vna: cundcm enimquern.illicïècüdumcarnem
n.ajjam Deum fiiper biimia p l'ædica t, hi c f e eu n d u m carné
le iam non nolle confirmât. Ideo fcilicec, quia eundem
quern natumin catrfc noue rar, Deum ih fèçula côfitçtur,
dcidéoiHe eum ignorari fecun dum,cam era, quia lit fuper
oihniaDeus bénédictin in /êc«/rf;acper hoe &illud ibi quibfifu-
per omniaDeus:fk hoc dicic,Nö« nouimus um Cbrißum ficun-
dum camem:Qmzeßf)eus benedittus infecüla. A ken die ergo
quodammbdo, qfiafiiaaltiofem gradumdp<ftrinæ apo-
ftolieæprædicàào;&ficetfibifenfu invtroq; conucniatf
facram entunjrame perfeftæ fidei,quail fententia expref-
fioreconfirmat, dicens; Etficoqnouimusfecundum carnem
Çhrifiumfed nunc iam non tfouimusiviàélicez, quia priuse it m
&hominem feinius & Deum, nunc tantum Deum.Cel-
faiKceniminfirmitate carnis,nihil in eoiam nouimus ni-
livirtutemdiuinitatis : quiatotumin eo virtuseftmaie-
ftatisdiuinæ , vbi efltdefijtinfirmitasimbecillitàtîs humane;
Omiic ërgopenitus hoc teftimonio myfterium &
fiimpræ Garnis, & perfeétæ diuinitatis expofùit. Dicens
enim,Eff i cogno uimus Cbrißumfecundum carnem, facramen-
tum natifri carne Dejlbcutus eft. Adi jciens autem ,Nunc
iam nonnouimus| vimdepofitæinfirmitatis explicuit. Ac
per hoc Cpghîtio ilia carnis ad fignificationem pertinet
hominis : ignoratio autem ad honorem diuinitatis. Hoc
eft enim dicere , Cogno,uimus Chriftum fecundumcar-
nem , quamdiuqufid fecundum carnem agnofeeretur,
fuit,nunciamnoii-nouitriuspoftquanicfle defiuit. Natura
enim carnis infpiritalemëfttranflatafùbftantiam:&
ilitidquodfuerat quondam hominis,faétum efttotüDeiv
Et ideo non nouimus Chriftum fecundum carnem : quia
ablorptaper diuinam maieftatèfri infirmitate Corporca,
qlhilfacrqréfèdit corpori, ex quo imbecillitas in eo car-
ms poffitagnofei. Ac per hoc quicquid fueratpriusfub-
ftantiæ duplicis,fa<ftum eft Virtiitis vnius.Cum vtique no
fit dubium jChriftum fiuicrucifixus eft ex infirmitate no-
ftra,totumyiuere exmaieftate diuina. ■. i .
Qupdfcilicet Apoftolus omni feriptorum fiiorum cor-
Ld Gala-? PorePræch cans,bene etiamad .Galatasferibensziz-Paulus
ltaseit cpi 4poßolies non ab-bommibiu neque peY homine,fedper Iefum Chri-
jftola pro- fitim & Deum pacrem? Vides qdam benéfîbi in prioribus
jfert ccfti-: pnefentibuLque conueniat.Illicehim dicit, nunc iam non
p ionium J noémus Chrißum fecundum carnem : hic ait ,- npnexbo-
minibus ; neque per hominem ;ifed per Iefum Cbrißum.
I Patet quçmadmodnmetiàrn hic idèm quod in fuperiori-
o | _
batiinr-
mitatem
[catnis in . büsàôccât.I)icensenimimiffümfehonjierhominem,\iocdi-
Chrifto : eit non noutnvS Cbrißum fecundum carnem & ideo non pet
■ per diui-
Instatem- jabfprpra efle. .
Galat.i.
D
C a t . f.
SicQcbla-
fpbemia
ett Clri-
ftbâ'dïme
|J ire'ue^a- te,bl*fphe
mum eft.
Gains.,t. ■
hominem müTu m, quia per Chriftum nnfliis,
hon per hominem mifTös fum,redper Deitm 1 nomen e-
iiimin eo iam hqminis non cadit , in qiio totumfibi diui-
nitas vindicauit. Etidéocumdixiilètmiflum fè non ab
hominibus neqiie per hominem,fedper lefumChriftumi-
beneaddidit,^ Deum patremihocek, millum feaDeo pa-
a c &äDeo filioeftedcfignansln qiiibus vtique licetpro-
pter myfterium {acne & ineffabilis generationis, duplex
■ fit periona,generantis & ge.niti;vnä tarnen eft virtus nu t-
tencis'Dei. E t ideo ille miftum le a Deopatre& Deo filio
dicens, in perfonisquidem dualem oftendit numerum,
fedin,miffiolie vnamdoeuirpoteftatem.
Scdperchrißumjncpih,lejuw, &Deumpatrem, quifufet-
tauiteum a tnertuis. Prarclarusvtique & adrhirabilis magi-
fter | fcièns Dpminum Ièfiim Chriftumficiit verum D e --■
um,ita & verum hominem pnedicandum,ita femper ma-
ieftatem diuinitatis in eo pree4i?at> .yt incarnationis con-
f eilioné pénitus nó relinquit: exSlfidens vtique & phän*
fafina Marchionis incar natiön e vera, &paüpër tätem He-
biönisdiuinitate pérfeéfca: ne fcilicet per altenftram bla-
fpheini^perueffitarèm Dominus lefiis Chriftus aut hofilio
prædicans, cöhfellronem ftatimDominicce incarna-
tiohisadiünxit,dicenis;.Qï«^/<jî'it/ïK»feaw4;»o'rt«Éf; verum j
fcilicetincarnati Dei dorpus fufeitatüà mortui,s docens,
iuxtä illtid:E tfi'cognouimtö Chrißum fecundum camem : bene
addens , fed iam non nouimus. Hoc enim fein eo node diçit j
fecundum carnem,quèdfitamortuisfiircitatus.Ineo Verb
fè eum iam non nofle fe c u n d u me a me m, q u 6 d ceflan- |
te cariiis fragilitäte, inrplaeum nouerit Dei eflè virtute. J
Fidcli$TdliçetprædicandæDoiniriicædiuinitatis,Sciatis J
idoneus teftisr quiinpnncipip vocatibnis fuæcxlitusca- !
_-ftig|afus,maieftatem fufeitatia mortuk Domininoftri le- j
fii Chriftimonfide tanmm animifäicrederet, fed etiam j
oculis corporalibus approbaftet.
Vnde eciaihapud Agrippam regem & qpterös mundi
iudices diflerens*itaait: Dion irem Damafcuctm potefiqte &
ptrmijfu principis facerdotu die media in via vidiftex) deccelo fu-
praßlendorefoliscircumfulfiffe me lumen » & b mnes qui mecufi-
mul eratit : omnefy nos ctbn decidijfemm in terram,audiüi vocem
dicentem mibiHebraica lingua; Sattle Saulex qutdmeperfequerit,
durum eßtibicoinraßimulumcalatrare.Ego autem dycL quises
Domine. ? Dominus autem dixit ad me : Ego fum Iefus Nazarenus,
quem tu per jequer is. Vides qubd eumAppftolus-i quem in
tafito nlaièftatis fulgoreviderat, rede iam fe fecun dum
càrnem nonnoffè dicebat. Cùm enim iubar illud diuini
luminisqupdfiiftinerenönpotuit;, inipfa-fiii proftratio-
né vidifîètjvox hædftcu ta eft., Saule Same, quid ffieperjeque-
risl Cuiquærenti quiscftet,ita euidenti Dôminüsperfb-
n ® fuæ fignificatione refpdnditr Egofmnlejm'Hazarenus,
quém tu pebfequerk.T e te inquam hæretice nuncinterrogo,
te appcllo : credisde feApoftolo,aut noxi çredisîaut fi pa-
rum id æftimas, credis de le Domino, aut non c redis | Si
credis,finita quæftio eft. Hoc enim needle eft quod nos
credimus.Credas. Nos enimiuxta Apbftolum,^/? cogbo-:
uimus Cbrißum fecundum carnem, fidintnciam non nouimus.
Nos Chriftum epntumelijs non afficimus, nos carnem |
Deo non feparamus, & totum quod Ghriftus eft, efte in
Deo credimus.f Tuergofi idem qiiod hoS çrédimusprédis,
eadem needle eft fidei fàçramenta fatearis. Si àutem
ànobisdiffides :finequeecclefijs, neque Apoftolo, neque
ipfi demque de fè Deo credis : pftende nobis in hoc
quod Apoftolus vidit, quid fit caro,& quidfitDeus. Ego
tnim hie difeernere nihil valep, Video incffabilemillu-
minationem j video inexplicab'ilem claritatem video
fplendorem humanç fragilitati intolerabilem j:& fbpraid
quod ferre mortalesöciiii queunt, inæftimabilem maie-
ftatem,Dei luce fulgentem. Quae hic diuifi o,qu® hiedif-
^retioeft?In«oceIefumaudimuSyinmaieftaieDeumcer-
nimüs : quideftâliud, nifiVtin vnaeademque fubftantia
Deum & iefum eflè credamus?volo tarnen de hoceodem
adhucaliqtiidapudteloqui. Dicmihi qüæfofi tibinunc
perfequentifidem catholicamid appareretquod igno-
ranti Apoftolo tunc apparuit : fi te inopinance atque fe-;
curum fulgor ille circumdaret, & perculfum atquç per-
tepitumrplendorimmenfilüminis'Cônfternéretiiàcerëf-
quein tenebris oculorum atque errorum tuorum : quas
tibiimmenfàs&smelfabiles anguftias päuor mentis au-, |
geret; Die mihiobfècro| cum te imminentis mortis for- j
midopremerçG & terrorcbmminanpsdcfiipermaicfta-
tis vrgeret jaudires quoque illu d in tanta mèfitis epfifu-
fibne dignum perfidia tua nomen, Saule Saule,quid me per-
fequerk} ÔC quaerenti tibi qù'is effet, refpondercturècoelo,
Egofum lefts Nazarenus, quemtuperfequeris : quid diceres i
Nefcio,non adplenum adh ucçredo : deliberate amplius
mecum v o lo , quern te eflè exiftimem quj^ coelo loque-
ris, qui mefiilgore tuæ dîuinitatis obruis,^'çuius voe^m
audios & maièftatem ferre non poflum-Tmétanduin mihi
dehocnegptio e f t , credenAum tibi_fit,annon credèfi-
dum,Chriftus fis tu ahDeui : flDcus iblusfisani'n Chri^
fto ; fi Chriftu^- fblus fis, anin Dieo i Difcretionem hahe
fûbtiliterob feruari, Sc diligenter Cpiifiderari volo, quid
credendus fis, quidiudieandus fis,Nolo enimaliquid.de
officio hieo perdere fvtcùmtèsvt hominem-defpiçiam,
.......... sliquidnbiajuini hotiorisimpcndaij). Siergo-vcPaulüs I
Ç a V. 6.
Ex appa-
ritionc - Cbîifti qua; Apoftolo
mopehicusfineDeo,autDeüsfinehominCçrcdatur.Be- |.tuncA|)oftplusiacuit,profträtushumiiaçeres& fùlgore I
heergpApoftolusmifTumiefientaDcppatre,ita &àDeo dluini-luminis^obrutusi extremos fpiritusageres : hæc f ®
. ’ __ - ^ - -_________ . * / _ _ ■ ■' ' •' ' '■■• E l forfan
per-
fequenci cede fi am fàfta eft,
vtramq;
nacuràm
in eo fuit
fedemon
ftrit.
AHor. 2 6.
n
I A
■
#cofeniüs
2.Cö»*.i3.
Cap ?.
B
Alijs rur-
fgm Apo-
ftoJiteftx-
CHi'iftüm
D eu elle
piouun-
'ciat.
2 .Cor j'é'
Rom. 14.
Efa.49.cr'
Rom. 14. j
C
D loan. f.
M.loan.i.
Rom. S.
Ibidem.
forfan diccrcs, hac otiolaloquacitatis gàfrqiitatf ganni-
rësfScd quid faGimusî qupdâliud tunc Apoftolo vifum
! eft. Et cùm UemohS>ç femianimis concidiflet, diilimu-
landum Vitra non eênfùit i deliberandum amplius non
putauit; fuftcciçqueei quod ineftabilibus experimefitis-,
quemignprans hominçm èflè credidit, admonitus Deü
eifecognouit:non diifimulauit, noil diftalit : necmale
conceptual errorém infidcli amplfus dclibcratione fu-
fpendit ! fëd'auditoêcoelislefuj^ôminifui.npmine,, fub-
dita v t ram ul us, trépida vt flagellât us ,dçuo ta v t* conucr-
fus voce 1 eft» on dit : Qmdfaçiam Domine plaqué parâ-
tifilma,acdèuotiffimafide idftâtim meruit :f vt quem fi- j
delitcrêrcdidit, eoipfpiugiternoncarereti&adquem
cordetranfi,erat,is 111 çpr;eiusipfe tran fire^ . diceiiteipfp
de fe A|>pftplo : Amxpeririientum quaritis eius qui in me loquitur
Ç\mjib. . ■
vt mihi différas ,nuncquem r
loquiApôftblum.intrafe diçit,homofitanDeus ï S ih o r *
rno, quomodo in corde eius corpus loqui pbterat al ce- j
riusîS i DeusifeigoiarnriôhQnio Chriftus,fed Deus:quia
cu.111 locptusin Apofiolb'Cliriftusfit , & loqui in ep non
potuericnifi Deus ; ergolocutusin eo eft Chriftus Deus.
Vicies itaque, nihil elle hic ïam quod diciquçat, nec di-
fiundioneimautdifiifioiiemaliquam inter Chriftum fie- :
ri&Deiim poflè-.quia totus iriÇliriftoDeus^'&totusiu,
Deo Chriftus. Nulla hicrecipidiflèparatiopo:;teftmu^ a
dUçifio.-vna tantum eft flmplcx, vna tantum pia, vnà tantum
fana confelfio, adorare^ amare, & colore Chuftum
Dëpm.VisainemadhucplCnius&xumuIatiùsicirenul-
laminter Deum & Ghriftiam eflè diftantiani ? &;eundem
penituspejimânteliigen4umeflèquem Çhriftum îaudi.
Apoftoîum adCotinthios lpquentem:0 »»/we«»» nos,in-
qùit fmamféftdrï oporiet ante tribunal Cbrifii, vt référât vnuf-
quifqite pr opmcorpprk,proutgefit,fue bontmfuu malutp.Alio
autem loco adRomanarn ecçleflam feribens, 0//i//«,in-
<^m,ajiabmmante tribundpeï. Scrip cum eft enim : Viuo
cgo.jUatDominas : quia mïÿiflecteturomnegenu, &confitebitur
omnis lingua Dêo. Vides ergo vnum atque idem tribunal
Dei futur um elfe quodClirifti? inrellige ergo mdubican-
ter. C hriftum Deum: .& vbi vides infeparabilem penicus
C h r iftifl Dei elfe fubftantiam: / infçparabilèm quoque
agiiolce eflè përfonam. Nilï force quia Apoftolus in alia
nos maniièlcandos epiftblaante tribunal Chrifti, in alia
an te pibunal Dei dixit, duo forte tribunaiiafacias, 8c a-
liosludicandos à Chrifto, alios àD.eo cenièas. Sed hæc
friuola & furiofàfunt,&infanientibus infaniora. Agno-
fee èrgo omnium
Deum,agnpfee in tribunali Chrifti tribunal Dei. Ama^1-
tam, ' amapluteni tuam, ama.à quo creatus es : metue a
quoiudicandus es. VeliS enim nolis5manifeftàhdus ante
tribunal Chrifti es, & fèpoiita impietacis blafphemia, '
acvei'boruminfideliumcantilena , fi aliudputastribu-
nalDeieflèqaàm Chrifti., veniesantetribunal Chrifti,
&inueniés vtique documenfo inexplicabili , ipÇum tfir
b.unal Deieflè quod Chrifti | toramque in filio jUçi Gfiri-
i fto & fiîijDei maieftatem,& patris Dei poteftatem. Non
enimpatèr wdicatquenquam ,fediudictumpmne déditfilïo, vto
mnes honorificentfiliiim,Jicut bonorifscantpatrem.Quieaim.ne-
g a tp a tnm . &filium : omnis qui negaejilntm, tiecpatrèm babet :
qui confitetitrpltuni,f? patrefihabite Difcèitaqùeuifèpaia-
bilem eflè p arris acfilij lionorem, inlcparabilem dignitatem,:
neque hoporari filium fine(pacrenèc patreni pplfe
fine filio. Honorare antenl Deum ac Dei hliun\, nilî in
ChriftovnigènitoDeililipnullusvalet ; QuiaIpiritum
ipfum vriquchonoraiidiDci , nifiinSpiritù Chriftihabere
nonpoteft, diceiite ApsQftolp :; Forrf««m in carnenpn
efiisfcd ni ipiïitu, (itamen Spirinis Dit habitatin vobis. Stquis
aiitem Spiriuim Chnfiiiion kabet, bic.nonejtcïus, Encenun:
Quisaccufabitaduerfus eleéfçsDei f Dem qui iujlificat. Quiseji
qui condemnetijÇbriJlus Ièfus,qui mortuuseftjmh qui refuŸrexif.
Vides ergo iam,etll non vis,nullam omnino pe:ikus vel
inter fpiruumDei 8>C fpiritum Chrifti, vel uiteriudiciuui
Dei&iudidum C^irifti-ellpdiftannaim.. s'Fuelige vtruni -1
malis,al tei ù euim fieri nfeceflè eft,v tant Chriftû De ü^êlie
fidéintelligas,autiii ChnlloDcfi dauatione cognolcas. |
• Sedvidealnus tamericæteraquæ feqliuntur» Scribens
,àd Gorintliiorum ecclefiam idem d,q quo fupcriùs lo-
çuti lumùs Doélor eccleliAum omnium Paulus |
vCütù^ çk:ltidai,ii\c\mï,figndpetunt, & Gracifap'tentiam qua-
rqnt -.nos autem pradkamits Chrißum crucifixum iludaisqui-
dein fia ndalton, Gentibus autemfiultitiam 5 ipfisautem quifalui
fitsntjluclaisatqu,eGracis, ÇhrifiumDeivirtutebi&Deifapien+
ttfliv. Ofortiflmiumfideimagiftruni : cuidoccnti y d é fias,
parùm etiam hoc loco vifum eft, vt Chriftum Deum
eflèdiceretnificruçifixumaddidiftct, fcilicetvtad exèr-
■ •fiflimam ac validiflimani fidei doétrinam cundem qüem
cr i|èifix u m dicere t,D eifa pien tiam prædicaret/ Non ergo
"fiibtilitate aliqua, ahtcirciimitioiic verborumvfuseft:
nec ih prædicando Domini Euangftlio cruçis Chriftino-
men erubuit. Et li ce t h oçfeandalüm eilet Iudafls,&ftuf-
titiagén tibus ,Deu maudire natum,peum audire eorpo^
reùm , Deum audire pallum, D c u ni a u rc cru ci h x um :
nbn tarfienille propter Xudaici fcandali impietatem * virtutem
pietatis-uiæ non eneruauit:aut propteralienæftul-
titiæ infîdclitatçm, fideifiiærpb u rini minui t : lcd palam
çonftanter, fortitereüm quem caro ediderac, homineV
ocçidcrant, lanceaperforarat, crux diftçnderàt| virtu-
tem Dei (fifaptentiam p ædicabat, ludaïsqüidem feapdatüm,
gentibus.autem fiultitiam. Sed tarnen hoc quod e ry alijs
fCandalüni ac ftultitià , alijs erat virtus Dei & flipieii-
tia.; :^Pfo diuerfitate> enim perfonafüm, erat diüerfitas
! fènfùum : & quod expers fani intelle&us, & ®icapaxve-
ribonidiffidentiainlipiensdenegauerat^id intra ipfos
animæ:reeéflùs facrum eflè ac falutiferum fide,s lapiens
fentiebat. , : ;
Dicmihiergohæretice, hoftisquidem omnium, fed
tuusmaxime,cui crux Dominifioftri Iefu Chrifti,& cum
Iudæis feandalura eft, & ftultitià cpm Gentibus, quifa-
cramentaveræfàlutis &illorum refpuis lcandalo,&ifto-
rumnonfapisftoliditate : curPapli Apoftoliprædicatio,
aut Paganis ftultitià,auc Iudæis fcandalum fuit? nunqui d
potuerat oflendere homines,fi Chriftum,vt tu alferisfto-
litâriumeflehbminem.etiam.ipfè dpcùiflèt ? cuienimna-
tiuitas illiuSjCui pafliô,cuicrùx,euipèremptiôineredîlfi-
lis aùtvgrauis eflè potuîflèt ? au t qui 4 nouivel inauditi in
fe Pauli prædicatio habuerat , ■ fi id palfurn hominem
Ciïriftum eflè dixiflèt, quod paffim quotidie in-homini-
bus conditio Humana' tqleraret 2 ‘ Sed illud vtique, erat
quodgentihs ftultitià nonrecipiebat, quodludaicainfi-
delitasrefpuebat: quèd Ghriftumvtique, ^jucmilli, vt
tu,folitarium Hominem arbitrabalfftur, Apoftolus Deum
eflè dieebat. Hoc erat vtique quod impiorum fènfùs re-
futab at, quod perfidorumaures fferrçhonpoteràityin
■ homine Iefu Chrifto Dei prædicarenatîuitaçem , Dei zt-
fèrerc palfioneni,Dei annüciarè crucetn. Hbc^tiqueerat
graue,hocincredibile : quia hoc erat incredulum huma-
næaudiënciæ., qiiódinauditum fuerat Sluinæ-contigiP
fe naturæ. Itaque fècurus ès*taliaffirmatione, atquedo-
élHhà,qüo.d numquam prçdicatib tua àut Gentibûs ifhD
titia, aut Iudæis fcandalum erit. Nümquam tu a Iudæis
atqueGentibus aut cum Petrp çrueifigeris,autcum ràcô-
boIapidabefis,aut cum P-aulp'câpite ple^ërissNonenim
habet prædicatio tua illorum onènlionem. Solitarium
hominemnatumifolitariuin pafluinaflèris. T inïeîe non
potes,ne perfecütione fiia te ifli lædant : cùm m eos tua
pivedicadone confirmés.
vScdvidëamùs tainerià^hucaliquid de hpcipfb.,Cfen-‘
fiusezgô , iuxta Apoftoîum ; virtus Dit & fapientia Dciefi.
C^jdhabesquédrelppndeagïqiiidhabesquotecönle-
ras?Exirehmc&prQgiedinufqitampotes;Gf;ny{MjD«p-
pientraeft ', & Dei virtus. Ille quèm ludæiinfeétâti funt,
• que m gefitilesrifer u n t , quemtuciipiilEs ipfè perle que-
I ris .iflein qùam,qui& Paganis ftultitià èft,& Iudæis fcandalum,&
tibi vtrumque fille inquameftDei virtus,&Dei
fàpientia.'Quid hafies q u o d a ^ s ? claudesfprtafleaurês
neaudias. Hoc & ludæi Apoftolo prædicantè fecerunt.
Quidlibet facias,Chriftus in coelo eft, ; & in Deo,&cum
eo.atque in eo in luperionbus, in quo & ininferioribus
fuitspérfèqui eum iam cum Iudæis non potes.Sédfacis v-
'num tamé quod pptésrperfèqUeris eum in fide,herféque-
B ;bltotbéVettPatr.To m..$. Pars x. y ris
Ë !
C ;A v.8.
In cofcf-
iîonedi-
uiniràcis
Chrifti}
chicis cô-
Ic/tioncifl noneflV filcntio .
premen-dam. ¥; l.Çor. u
F ;
C a p . y. U’
Apoftolff
Ha prædi—
J cary né à'
Jludæis &
{Gentibus repudiata lefliÿj'èo j
quod
, Chriftuni
r iucihxu
Dcûeflë.
|confiterc=
tur.
G
>
-)
H
C ap. ipij
iQuomo- !
do Chri-'
ftum Del
virçutemj
& Deifa-
pientiam
Afcrac A-
poftolusi