AH 4.
Aff.}.
Decaufa&initio quadragefma.)
C A P V T X X X .
SCiendum fané hanc obleruantiam quadragefimæ >,
quamdiu ecclèfiæ illius primiriuâe perfedio inuiolata
per manfit, penitùs non fuiflç. 'Nonenimpræcepti huius
neceflîcate nec quaïï legali landione conftridi;ardiiflmis
ieiuniorumterminisclaudebantur, quitotumânhifpà»
tiumæqualiieiunio concludebant. Verumeüm abilla
Apoftolica deuorione.defcendens quotidiè fcrèdentium
multitudo fuis opibusincubaret, neceas vfui cundorum
fecundum Apoftôlorum inftitutadiuideret, fedspriuatini-
impendijsfuis confulensnonlèruare tantum , ledetiani
augere con j^nderet, Ananiæ & Sapphiræ exemplumnoit
contenta lcdari,id tune vniuerfls lacerdotibus placuit, vt
homines çuris feculatibus illigatos, & pasne ( vtitadixé-
rim^continentiævel compundionis ignaros,ad opus {an-4
dum canonicaieiuniorum indidione reuocarent» &c velue
legalium decimarum necéflïrate compellererit,quæ v-
tique infirm is prodcilepbffitjdc pérfedis præiudicare no
pôflît, qui fiib gratia euangelij cottftitutii voluntaria legem
deuotione tranfcendunt,vta!d iïlam Apoftolicaî fèn-
tentiæbeatitudinempofiintperuenire. Teccatuni'enim in
vokis non dominabitur, non enim eftisfublege fedfubgratia. Verè
cnim dorninacionem in illo non poteft exercete pecca-
tum, qui dominatur affedibus peccatoruip»
Interrogate quemadmotum intèüigi debeat quod ait Ape*
ftolus,peccatum in vobu non dominabitur.
C A P V T X X X I .
GErmanus-Quia non poteft fallax h sc Apoftolica c fife
fententia j quae fecuritatem nonlolurnmonachis,
fed etiam omnibus Chriftianis generaiiter repromittit,
nimium nobis-videtur obfeura. Cum cnim cundps qui
Oculumpro oculoydentem pro dente: Gratia congcirfinationem
ininriarum vel cazdiSqux ftrcrint jrrogata, noftra patien-
tiavult probari, &.ad duplicis difpendij tolerantiam pa-
raros efle nos praecipit: Quitepercufferit, inquiens,»« dex-
terammaxHlam,prabeet& alteram, & iüiqui vult tecum iudtcii
contendere>&tutiicam tuam tollere>dimitteei&palltum.l\h,ini-
micosodio habendos. Haicitadiligendos efle dccernit,vt pro
ïpfis etiam Deo lempcrcenfeat fu pplicandum.
Quod leuioraJinteuangelijpracepta quamlegis.
C A P V T X X X I I L
QVifquisigitur hoc euangelic* perfedionis oilmen
afcenderic, iftc profedb fupra omnein legem tan-
tarum virtutum meritis lublimatus, & vniuerfa quaeper
Moyfen praeceptafunt quafl paruadelpiciens,tantum fub
gratia Saluatorisle efle cognofcic, cuius adiutorio le ad il-
lum fublimiflimum ftatum intelligit peruenifle.Non ergo
dominatur in eopeccatum >*quia caritas Dei q u * diffufa eft
in cor dibits noftr is, perJpiritumfanftum, quidatus eft nobis, ora-
nem alterius cuiufque rei excludit affedum , nee poteft
autvetitacoticupifcereaut imperata eontemnere, cuius
totum ftudium, totumque deiiderium diuino amori fem-
per intentum,vfqne adeó vilium rerum obledatione non
capitur,vc etiam his q ii* concefla funt non vtatur. In lege
auteminqua coniugiorum iura feruantur ; quamuis
cohibita lu^uriae euagatio vhi tantum feminse mancipa-
tur, tamen nequaquam poflunt carrialis. concu^ifecnti*
aciilei non vigere, &dimeile eft Vt iguis cuietiam Audio-
sèpabula fuggeruntur, itaprasfixi* terminis indudacur;vt
nonetiamextraeuagatus * amburat quicquid attigerk.
Cui etiam fifua ilia itaiemperoccurrat o b ied io , vt exae-
ftuare extnn(ecus non flnatur, tamen etiam dum cohibe-
tur,incendit;quiavbluntasiplaculpabiliseft, & advclo-
ciflim os adulcenoru m rapeatur exceflus confuetudo con-
. cubitus; Carte rum quos gratia Saluatqris lanófco incorru-
ptionis amore flammauerit, ita onines carnalium deiide-
riorum (pihas Dominie* caritati^ igne confumunr; vt nec
euangelio credüntàiugo & dominatione peccatiliberos j tepensfauillä vitiorumi refngérium integritätis immina-
atque alienos eflcptonunciac, quomodopæne inomni- j at. Legis ergo famùlilicitorumvfu adillicita prolabun-
bus baptizatis viget dominatio peccatorutn » fecundum | tur, gratiæ participes dum licità con teranunt, illicitahon
fes. jo .
Lust. 2J.
Lust, 14.,
I. Cor. f.
Exo.22.
Mattt 19.
(ententiam Domini qui sduOmnisquifacitpetcni*m,feruus eft
peccati. r ~
Kejponfio de differentia gratÿe &legalium prace-
ptorum.
C A P V T X X X I I .
n p 'H eo n a s : Quæftionem nobis rùrfus non modicam
i inquifitio veftra commouit, cuius vim licet feiam
abinexpertisnectradi pôflè necpercipi, tamen inquantum
poteroverbiS abfoluere de breuiter expedire tenta-
bo,û modointclledtus vefterea qu * dicimqs etiam ope-
ribus fubièquatur.Quæcunque enirauôn per do&rinam,
fed perexperieiitiam cognolcuntur,ficuttradiab inexper-
tonequeuntjitanecmentecorïcipivelteneri, nifiabeo
qui fimili ftudiofuerij: atque irflhtùtione fundatus. Et
idcirco neceflarium reor, vtprimum diligendus inquira-
mus,quidnàm firpropofîtum Velvoluntas-legis, vel qua
gratia difeiplinà atque perfedio, vt conféquentér ex his,
duedominacionempeccati,fiueexpulfionem eius pofli-
müsagnofcere. Itaquelèx principaliter iubet expeti co-
pulamnuptiarumdicens. Beatus quihabetfeMeniti Sion, &
domefitcos tnlerufalcm, & maledtcta jlerïlis qua nonpepefif. ' E-
contrario gratia ad fncorruptionis perpétua puritatem,
& caftimbnîam nos beat* virginiratis inuitat. Bedtà, in-_
quiens,fterilesqtunongenueŸürif, & vbera quàrion lattauerunt :
&t,Quj non oderit pattern, &tnatrent,&vxotem,'nonpoteft meus
effedijcipulus. Etillud ApoftoVuReliquum eft ,vt & qui habent
vxoresy tamquam non habentesfint, Lex dicir : Décimas tuas &
primitias.non tardabis offerte. Gratja, Sivis perfectus effe, vade
& vende omnia qua babes,& da pauper ibus. Lex talionem con-
uiciorum, Seihiuriarumnon prohiber vltionem dicens:
nouetunt. Sicutautemviuitin coniugijamatore pec-
catum » ita etiam in eo qui décimas fuas & primirias tantum
redimere contentus eft : neceflecftenim eum dum
tardât aut negligit, auc in qualitate ear urn, aut in quantitate,
autin quotidiana diftributione peccare. Qui cnim
iubetur ea qua fuafuntinfatigabiliterindigentibus mini-
ftrare, quamlibeteafummafide^acdeuotione difpenfer,
tamen difficile eft v t non laqueos peccatorum frequenter
incurrat.In illos verb qui confilium Domini non fpte-
uerunt, fedomnem fubftantiam fuam pauperibus praro-
gantes, fumptafuacruce largitoremcaleftisgratiafubfe-
quuntur,peccatum non poteft dominari. Nonenimeum
difpenfantem facratas iam Chrifto opes & quafl aliénas
piadiftributione pecunias, infidelis fetuandi vidtus cura
mordebit,nec eleemofy na hilaritate m abiget mafta euh-
(ftatio; quia quod femel totum oDtulit D eo , id iam alie-
numfine propria neceffitatis recordatione aut angufti Vid
us timoré difpergir, qui certus eft, cum ad deflderacam
peruenerit nudicatem, multo magisd Deo (e quàm volu-
crern cæli eflèpafcendum. Econtrariô is qui fubftànriam
retinens mundialem,àutdécimasfruduum fuorum atq-,
primitias, aut partem pecuniarum cohftridus legis an tiqua
fan&ione uiftribuit, licèt peccatorum fuorum ignëm
maxime hoceleemoiynaroreextinguat, impoiiibiletamen
eft, quantauis opes fuas magnanimitate difpenfet, vt
fe ad plenum eruatâdomitiatrpne peccati, nifl forte per
gratiam Saluatoris, cura re etiam ipîum affedum depofu-
etit poflîdendi. Pari modo non poteft non cruento peccati
imperio famulari, quicumqueoculumpro oculo, dentem
pro dente, ex pracepto legis eruere, auc inimicumfuum odto
mauult habere-, quia necefle eft eum,dum talionis viciflicu-
dine vlcifci fuam optatlniuriam, dum contra inimicos o-
dij amaricudinem ieruac, furoris atque intperturbatione
____________ / _______ ... f femper
E
ExoJ. u .
Matts.
Leuit.19.
Matt. j.
Rtm. 5.
F
Legis Mo-
iaicz &
euangclicç
graux dif.
tcrcmia.
Lcgis im-
bccillitas.
* adurar.
G
♦ Si.
Euaogeli-
djp^upcr-J
taris vuü'
tas.
H
Gratia
efficacia-
Exod.tt,
I Maith-i-
Heir.7.
î{ecb-i
Luchera-
oieç Iiberc
Rom.0.
i.Pet.t.
[ Galat. j.
1. Cor.i.
D
femperaccendi. Quiciifrique veio iiib euangelicægratis
illuminMiohe v e r fa t u r àcmalùm hôn reflfténdo iupe-
- rails, fed fufferendo dexteram perçutienti maxillam, et-
iam alteràm præbere vôlurïtarius non mbratür, & volenti
•afluerfumfedetunicàrlitigium pommouére, remittit &
pallium, quique diligîtfnimic<M'la'os,&orat prb çaliimni-
antibus fe,' hicpeccatirepulitiugum» acvincuiadirupit.
Nonenim vinic fub lege , quæ non interimit feminaria
peCcatoriim, ( Vndenonimmeritode ipfabeatus Apo-
ftol us, reprobatio, inquit, fitpYacedentis mandatipfopterinfirmi-
tatemeius &inutilitatefn-y nihil enim adperfettum adduxitlex.
Ec Dominus per prpphetam. E tdedi, inquic, eispracepta non
bona,&iufiificatiohes in quibiis non viuentin eis) fed fub gratia *
quæ non ramos tantum nequitiæ amputat, fedipfaspenitus
radices noxiæ voluncatis euellit.
Quemadmodum quis probetur effefub gratia.
C A P V T X X X I V . .
QVifquis ergo përfediohem euangelicæ ftuduerit te-
nere doclrinæ, hicfllb gratia conftitutus peccati do-
minatione non premicur; Mpceftenimefle fub gratia, ea
qyæ gracia mandat implerç. Quicunqüe yero perfedio-
nis,euangelicæplebirudbii fubiedüs efle nbluéfit , non i-
gnoret fe quamuis Ba^tizatus lîbi videatur ac inoriachus,
non efle fub gratia, fedfùblegisadhuc vinçulis præpedi-
tum peccati pondéré prægrauari. Propofituni namqieft
eius qui omnes à quibus rçceptus fuerirgratis adbpcionis,
aflumir,nbn deftruere, (ea fupcræ^jfiçare|.necepacuarej
fedadimplcreMpfaicasfandiones. Quod nohnulli penitus
ignorantes^, &;confiliorqm atque exhorcationum
Chriftimagnificenriam nCgligehtes:' itapræfumptiùæ li-
byrtatis fecuriiate foluuntur,vc non folum Çlirifti præcé-
ptatanquam arduanon attingant , verumetiam ipfa ilia
quæ illisipcipientibusparuulilqiieMôfaicalegè mandata
funt, velutantiquâta concern nantÿ illud quod Àpôftolus
execratur noxia liber.tate dicentes : Feccabimus, quia nonfu-
musfub legtyfedfub gratia. Qui érgo nec fub gratia eft, quia
nequaquam ad Dbminicæ dodrinæ culmen afbendit,nec
fub lege , «(uiaétiam ipfàillaparuulalegis mandata non
fufçipix,hiçduplici peccatoium^pppceflus imperio,oji hoc
folum gratiam Clnifti percçpiflc lècreditbvt per tioxiam
libercatemab eo fieretalienusi in illudincidens quodA-
poftolusPetrus néincurraniusenunciat : QUafiliberi, ja -
quH,ague,&iionquaJi.vetameH habentes malitia libeftdtem. Bea-
, tusquoqiie ApoftolusPaulusi Vos enim, inquic, inlibertd-
tem vocatieftisfratresy id eft, vcabforucifitis à dpjninatione
peccati, tantum ne libertatem inoccafionemdetis carnis, id eft *
> fruftrationem legalium mandacoium credatis eflelicen-
tiam viciormn. Hæcverô libertas, quianufquam nifiibi
fit tantum ybi Dominus commoratur, Paulus A p§ftolus
docet: Dominus,inquiens,ffiriiitsejl, vbtautemJpiritus Dom't-
1 iyibilibertas. Quapropter nefcioytrum hunc beati Apo-
ftolifenfum, lia it hi quiexperti funt fapiunt, exprimere
atq, elucidate potuerim : vnum fcioapertiilîmèilium etiam
fine expoficione cuiufcjuam omnibusréferari, qui
id eft, adualem perfedè tenuerint difciplinam.
Non enimlabprabunc vt quod iam operando didicerunr,
intelligant difputando.
Interrogat'tOyCur interdum iei unant es carnalibus in cent inis
, acriusvrgeamur.
C A P V T X X X V . -
Bejponftoy quU bac quaftiofutura collationi debeat
referuari.
C A P V T X X X V Î .
n r 'H e o n a s : Snidium quidemveftrum,quoperfedib-
; . ~ ^ n*s viam non tranfitoric, led principaliter atque peffededcfideratisattingeîë,‘
infatigâbilicer huicdifputationi
nos prouocatinhærere:ne®enim de exreriore caftimo-
nia & circumcifione manifefta j fed de fila q u iin ocçultb
eft diligenter inquiritis, feientesin hacvifibili caroiscon-
tirientia, perfedionis plenitudinem non ineellc, quæ ha-
beriyyçlperncceflitace'rn,vélpërhypbcrifîmenàm a,bin-
fidelibus poteft, led illam cordis voluntâriam & inuifibi-
lem puritatem, quam beatiis Apoftolus ita pidbdicac frioit
enim qui in manifefto lud'arn , neque qua in manifefto in carne eft
circumciftOyfedqui in occultoludausy&ciûumcifio cordis inJpiritu,
nonlitera, cuiuslausnonexhominibüiyfedex Deo eft, quifblus
feilieetcordiiim fecrera rimatur : rameri quia latisfieri de-
flderio veftroad pleritim non poteft, breuè ëhim quod
fupereftlpatium nodisi adindagandamhanc oblcutifli-
mam non fulficit quæftionem, congnium redr vt interim
differatur. Serifiraenim hæc&cordeabomni cogitatio-
numftrepitiip&nitasabfolutd, vtinobisprbferri,itave-
ftrisdebent mehtibuj intimarij quæ fiçütpfoptcjrconfci-
entiæ purificàtioném opbrtet iri^uiri, ita nifl ab eo qui
dbnuminte^ritafisexpertüs eft* tràdi affignariq; non pof-
funt. Non énini quæritür qiiid inanium argumenta ver-
borum j lèdquid interha confcientiæ fides & maior vis
veritatis incul cét. Et idcirco de emuhdationis hiiius Ici-
entia atquë dodriha, nëçpr.qferri aliquidnifl ab eilpertbj
nec cransfundi quicquam poteft , nifl in cupidiftimum
valdeqiie lollicïtum virtutis ipfius amatorem , qui non
eam vacuîsnudifquelèrmo'nibus fufeitando, fed totisa-
riimiviribusannitendooptetatririgere : Ici licet non ft U-
diorloquacitatisinfruduofæy fëd défiderib puritatisin-
ternæ.
c o L L A TI o
V I G E S I M A.S E.
C y N D A ,
Q V Æ E S T S E C V N D A A É B A f l S
Theonæ,de Nodurnis Illu -V
. fionibus.
C A P V T i.
I ^ O s t dies ferme lèptem. Quinquagefi-
mæ follemnitare tranlàda y cura in ipfo
I nodis initio, id eft y poft ly naxiri vefper-,
- tinaiii, promiflæ dilpucationis expeda-
tione fuipenfi, fandi Theonæcellulam
fuiflèmüfihgrcl|i , alacer Senex hdafi
vultu äc blando nos prior lermohe com-
pellatis, Mirabar,inquit,ardenfiflimum ftudium veftrum
hisfepeem diebuS abfolutionem propofitæ quæftionis
pocuiftè differre,&debitorî luopfîfccipuènonroganci, di-
lationem tariritempotispræftitifle. lùftiflîmùm proinde
eft, vç quia vitro mihi benignitàs veftratamlargas cqricéC-
fit indutias,ëgb quoq;moram in debiti redditioiie non fa-
ciam. Grata namq; eft huiusfænorisôccupatio , quæ majora
ErmanustObfi:art(flmamquæftionem& multisetia
dum foluitucaugmentaconquirit& non folum per-
vt pütamüs incognitam apertillimèreuelafti. Vhde 1 cipientemditat,verum etiam nihil minuitlargiehti. Du-
vt hocquoq; profeduinoftroadijeias deprecamur,y tcur plicesliquidera congregat quæftusrerum Ipiritalium dif-"
intetdüetiam propenfius ieiunahtiBus nobis & exhauftis ; pehfacor.Lucrum enim non folum in illius quiauditpro-
atq;de^:dis, vehementiorèspùgnæcorp6risexcircturdi- | fed u, verum etiam in fuadilpiitàcionèconlequitur, non
ligencerédiflèras.Nam plerumqj eriam expetgefadi è fo- , minusfemetipfumad dcfideriùm perfedionis acCedens;
mnbi cumdqprelienddimus,n0s corpotalis vcneni con- dum inftruitâuditorem. Qttamobrem veftef ardor,meus
ragium perculifle.ita deijeimur confcierttia,ythead ipfam [ profcduseft,veftra follicitudo,mea,compùndioeft.Nam
I nidein bratiopem conliirgëre fiducialiter âudéamus. vtiq-, & ipfe mine mente torpefem,nihiïque in meb corde
Rot». 2,
F
G
H
aimin'
doârina
veritacis
limbùit.fc-
ipfum
quoq; ad
Ipcrfedlio-,
nis ftudiu
acccudic.