ware geweest. Daarom maakt men houten stÿlen, die zeer
zware lasten moeten dragen, in den regel niet langer dan 8 - 1 0
maal de kleinste afmeting der dwarse doorsnede.
Opdat eene bepaalde constructie zoo bruikbaar mogelÿk zÿ,
moet elk onderdeel zóó zÿn vervaardigd, dat het zoolang mogelÿk
weerstand kan bieden aan de daarop werkende krachten.
Daarvoor is het noodig, dat geen enkele dier krachten eene
hlÿvende gedaanteverandering van het materiaal kan veroorzaken,
of m.a.w. de belasting moet geringer zijn dan die, waardoor
de grens der veerkracht wordt bereikt. In de practÿk
zorgt men er zelfs voor, dat nooit eenige belasting tot in de
nabÿheid dier grens mogelÿk zij, en daarom wordt voor alle
zekerheid in de berekeningen van constructies geen gebruik
gemaakt van de elasticiteits- en vastheidscoëfficiënten, die volgens
proefnemingen de bepaalde houtsoorten bezitten, maar
worden deze zelfs tot Vio deel verminderd.
De vraag, of men door slechts een dergelÿk gering gedeelte
van den coefficient te nemen, met de zekerheidsmaatregelen
niet te ver gaat, moet ontkennend worden beantwoord. Gewoonlÿk
toch is men in de practÿk niet volkomen nauwkeurig over
het te gebruiken hout ingelicht; verder zÿn de meeste constructies
aan trillingen en schokken blootgesteld, en dit brengt
hen onder veel ongunstiger omstandigheden. Buitendien is het
bewezen, dat de duur van de belasting grooten invloed heeft op
de vastheids-waarde, in dien zin, dat langdurige belasting die
waarde vermindert. Zelfs voor constructies, die aan volmaakt
rüstige belasting zÿn blootgesteld, moet men de coëfficiënten
toch nog tot Vs verminderen.
Buigbaarh eid en ta a ih eid . Vergelijkt men de gewichten,
waardoor de elasticiteitsgrens bereikt wordt, met die, waardoor
de vastheidsgrens wordt bereikt, dan ziet men dat hun verschil
voor de verschillende houtsoorten varieert. Dit verschil is een
maat voor de buipaamheid en taaiheid der houtsoorten. Hoe
grooter het verschil, hoe buigzamer resp. rekbaarder het hout.
Hout is in het algemeen weinig buigbaar. Het watergehalte
heeft op deze eigenschap grooten invloed. Vooral door drenking
met warm water neemt de buigzaamheid zeer toe. Daarom
wordt het hout, dat voor de gebogen houten meubels (Thonet-
rneubels) wordt gebruikt, eerst in warmen stoom gebracht.
Behalve in deze industrie, is ook in de wagenmakerÿ en op de
scheepswerven veel vraag naar taaie houtsoorten.
H ardhe id. Hierdoor verstaat men den weerstand, dien het hout
biedt aan het indringen van eenig lichaam tusschen de kleinste
deeltjes der elementen, waaruit het is opgebouwd. — Scheiding
der vezels, die het hout vormen, wordt hier niet hedoeld ; deze
zal worden bespreken bÿ de kloofbaarheid.
Bÿ het zagen, schaven, snÿden van verschillende houtsoorten,
bemerkt men al zeer spoedig, dat hare hardheid zeer verschillend is.
Nördlingee gaf het volgende middel aan de hand om de
houtsoorten ten opzichte harer hardheid te vergelÿken: men
zaagt het hout loodrecht op den draad, en de grootte van het
doorgesneden oppervlak per zaagstoot is dan de maat voor de
hardheid.
B ü s g e n bepaalt de hardheid door de kracht te meten, die
een naald tot eene bepaalde diepte in het hout drukt. In
de Septemher-aflevering (1904) van het „Zeitschrift für Forst-
und Jagdwesen" beschrijft hÿ zÿne methode, en deelt tevens
de gegevens mede, die hij längs dezen weg voor een reeks van
houtsoorten, waaronder vele tropische, verkreeg.
In den regel zÿn de zwaai'ste houtsoorten de hardste, maar
behalve de zwaarte oefent ook het watergehalte veel invloed
uit. Droog hout is harder dan groen hout. Ook de omstandigheden,
waaronder de boomen opgroeiden, hebben invloed, en
tevens is de hardheid van het hout uit verschillende deelen
van eenzelfden boom niet dezelfde.
Bÿ d e h o u t b e s c h r i j v in g e n w e r d d e z e h a r d h e id s s c h a a l v a n
G a m b l e g e b r u i k t :
Cochlospermum Gossypium D.C.
Bomhax malabaricum D.C.
Cedrela Toona Roxh.
Tectona grandis L. f.
Shorea robusta Gaertn.
Dalbergia Sissoo Roxb.
Hardwickia binata Eoxb.
buitengewoon zacht
zeer zacht
zacht
matig hard
hard
zeer hard
buitengewoon hard