waschmachine, bestaande uit een stalen wals met ster-
vormige doorsnede, die in eene cilindervormige ijzeren
kast met door stoom verwarmd water ronddraait. Hierin
wordt de getah-pertja goed gekneed en het vuile water
van tijd tot tijd afgelaten; daarna komt het materiaal in
een z.g. zeefpers, waar het hydraulisch in warmen toestand
door schijven met fijne openingen gedrukt wordt; na het
wasschen wordt de massa in een verwarmden mastikator
nog zoolang gekneed, totdat het water verdampt is. Dan
w alst men de getah-pertja in platen van 3 —6 m.M., die
tot verder gebruik bewaard worden.
Gedurende deze bewerkingen nemen vocht- en vuilge-
halte aanzienlijk af. Obach vermeldt, dat gemiddeld het
watergehalte van ± 22 tot ± 11 ®/o daalt, en het vuilge-
halte van + 13 tot ± 2 %. Soms, als de handelswaar zeer
onzuiver is, bedraagt het totale verlies gedurende wasschen
en drogen wel 50 ®/o van het ruwe materiaal. Merkwaardig
is de grafische voorstelling, die Obach (in leven technicus
der Engelsche kabelfabriek van Siemens) geeft van het
waschverlies in die fabriek gedurende de jaren 1877—96:
het is bijna verdubbeld. Dit komt door de grove verontreinigingen,
die opzettelijk toegevoegd werden door de
inboorlingen, om het gewicht der handelswaar te verhoogen.
Niet alleen schors, hout, zand en aarde, maar ook steenen,
stukken kwarts en zelfs stukken ijzer worden wel in de
ruwe blokken aangetroffen. Bij doorlichting met behulp
van Rôntgen-stralen kan men die grove verontreinigingen
gemakkelijk opsporen.
Eene door O b ach ingevoerde methode ter kwaliteits-
verbetering van de getah-pertja, het z.g. chemische har-
dingsproces, bestaat in het uittrekken der harsen met een
of ander tegenover gutta indifferent oplosmiddel, als petroleumaether.
Terwijl van caoutchouc verreweg de meeste toepassingen
gemaakt worden in gevulkaniseerden staat, is dit met
getah-pertja niet het geval; deze wordt gewoonlijk in den
gezuiverden, doch ongevulkaniseerden toestand gebruikt.
De eerste praktische toepassing der getah-pertja was
voor heelkundige doeleinden, waarvoor M on tg ome rie ze
reeds had aanbevolen ; van hem is ook het voorstel afkomstig
de sto f voor het vullen van holle tanden te gebruiken.
Voor dit doel, en ook voor het maken van kunstgebitten,
bezigt men het gebleekte materiaal, dat met karmijn tot
eene vleeschkleurige massa wordt samengekneed. Verder
gebruikt men het voor hoorbuizen en handvatten van chirurgische
Instrumenten, voorts als „getah-pertja lamellata”
in den vorm van dun blad. „Traumaticine”, in plaats van
kollodium aangewend, is eene getah-pertja oplossing in chloroform.
Wegens de onaantastbaarheid door de meeste bijtende
vloeistoffen wordt getah-pertja gebezigd ter vervaardiging
van zuurpompen, hevels, trechters, flesschen, verder
voor ringen en kleppen in de techniek en sommige voorwerpen
voor huishoudelijk gebruik. Belangrijk is ook het
gebruik voor het afdrukken van munten en andere längs
galvanoplastischen w eg te verveelvuldigen voorwerpen, daar
de in de warmte weeke getah-pertja door zachten druk
de fljnste teekeningen opneemt. Wanneer men dan de afgekoelde
plaat met potloodpoeder geleidend maakt en in
een galvanoplastisch bad brengt, krijgt men zuivere repro-
dukties van het afgedrukte voorwerp. Van dezelfde eigenschap
maakt men ook wel gebruik bij het maken van afdrukken
van het inwendige van kanonnen en ander gesehnt,
om na te gaan, welken invloed de kruitlading heeft
op den metalen wand.
De belangrijkste toepassing is echter het isoleeren van
telegraafkabels, waarvoor minstens van alle gewonnen
getah-pertja gebruikt wordt. De totaallengte der onder-
zeesche kabels werd in 1896 door Obach geschat op 184.000
zeemijlen of 8%maal den aardomtrek; hiervoor waren
16.000 ton getah-pertja gebruikt ; de totale hoeveelheid voor
d a