p iu ri fc i tint. Q u in t ill. I X . j v . S. « U n t em s , d it M .
», l ’a b b é d’O l i v e t , pag. 4 .9 . e ft i c i c e q u ’ e ft le p o in t
», dan s la G é o m é t r ie , 6c l’u n ité d an s le s n om b r e s ».
c ’ e f t - à -d ir e , q u e c e tem s n’ e ft un , q u e r e la t iv em e n t
-à u n a u t r e q u i e n e ft le d o u b le , 8c q u i e ft p a r c o n le -
q lie n t c om m e deux ; q u e l e m em e tem s qui^ e ft un
d an s c e t t e h y p o t h e fe , p o u r ro it e t r e c o n fid e r e c om m
e deux d an s u n e a u t r e fu p p o f i t io n , o u i l fe ro i t c om p
a r é a v e c u n a u t r e t em s q u i n’ e n fe ro it q u e la m o it ié .
C ’e ft e n e ffe t d e c e tt e m a n ié r é q u ’ i l fa u t c a lc u le r l ’a p p
r é c i a t io n d e s tem s f y l l a b iq u e s , f i l’o n v e u t p o u v o i r
c o n c i l ie r to u t c e q u e l’ o n e n d it.
O n d ift in g u e g é n é r a lem e n t le s fy l l a b e s e n lo n g u e s
& b r è v e s , 8 c on affigne , d it M . d’O l i v e t , un tems à
la brève, & deux tems à la longue, ib id . « M a is c e t t e
» p r em iè r e d iv ifio n d e s fy l la b e s n e fu ffit p a s , a jo u t e -
» t - i l u n p e u p lu s lo in : c a r i l y a d e s la n g u e s p lu s lo n -
», g u é s , 8 c d e s b r è v e s p lu s b r è v e s le s u n e s q u e le s a u t
r e s » . I l in d iq u e le s p r e u v e s d e c e t t e a f fe r t io n , dan s
l e t ra it é d e Varrangement des mots p a r D e n y s d H a l ic a r -
n a f f e , ch. x v . 8c dan s l’ o u v r a g e d e G . J . V o f f iu s de
arte grammaticâ, I I . x i j . o ù i l a , d it -o n , o u b lie c e p a f-
f a g e fo rm e l d e Q u in t ilie n : 6* longis longiores, & bre-
yibus fu n t brevioresfyllabce. I X . j v .
Q u e fu i t - il d e - là ? L e m o in s q u ’o n p u iffe d o n n e r à
l a p lu s b r e v e , ç ’ e ft u n t em s , d e l ’a v e u d u {'a van t
p r o fo d i ft e f r a n ç o is . J ’e n c o n c lu s q u ’ i l ju g e d o n c lu i- •
m êm e c e tem s in d iv i f ib le , p u ilq u e fa n s c e la o n p o u r r
o i t d o n n e r m o in s à la p lu s b r e v e : d o n c le m o in s
q u ’ o n p u iffe d o n n e r d e p lu s à la m o in s b r e v e , fe r a u n
a u t r e tem s ; l a lo n g u e a u r a d o n c a u m o in s t ro is t em s ,
Sc la p lu s lo n g u e q u i a u r a au - d e là d e t ro is t e m s ,
e n a u r a au m o in s q u a t r e . D a n s c e c a s q u e d e v ie n t la
m a x im e d e Q u in t i l ie n , r e ç u e p a r M . d’O l i v e t , Ion-
gam effe duorum cemporum, brevem unius.
M a is n o t r e p r o fo d ift e a u gm en te e n c o r e la d iffic u lt
é . « J e d is fan s h é f ite r , c ’ e ft lu i q u i p a r le , pag. S i .
» q u e n o u s a v o n s n o s b r è v e s 8c n o s p lu s b r è v e s ; n o s
» lo n g u e s 6c n o s p lu s lo n g u e s . O u t r e c e la n o u s a v o n s
» n o t r e f y l l a b e fém in in e p lu s b r e v e q u e la p lu s b r e v e
» d e s m a fe u l in e s : je v e u x d i r e c e lle o ù e n t re l ’c m u e t ;
», fo it q u ’ il fa ffe la f y l la b e e n t i è r e ,. c om m e i l fa it
» la d e rn ie r e d u m o t armée ; fo it q u ’i l a c c om p a g n e
», u n e c o n fo n n e , c om m e d an s le s d e u x p r em iè re s
», d u m o t revenir. Q u o iq u ’ o n l ’a p p e l le m u e t , u n e
», l ’ e ft p o in t ; c a r i l f e fa it e n te n d re . A m f i à p a r le r
>» e x a c t em e n t , n o u s a u r io n s c in q t em s fy l la b iq u e s ,
», p u ifq u ’ o n p e u t d i v i fe r n o s fy lla b e s . e n m u e t t e s ,
», b r è v e s , m o in s b r è v e s , lo n g u e s 6c p lu s lo n g u e s » .
P a r c o n fé q u e n t le m o in d re tem s f y l la b iq u e é tan t e n v i- ■
fa g é c om m e in d iv if ib le p a r l’ a u t e u r , la m o in d re d iff
é r e n c e q u ’i l p u iffe y a v o i r d’u n d e n o s tem s f y l l a b iq
u e s à l ’ a u t r e , e ft c e t é lém e n t in d iv if ib le ^ 6c ils fe ro
n t e n t r ’ e u x d an s la p r o g r e f f io n d e s n om o r e s n a tu r
e l s 1 , 2 , 3 » 4 » 5- , . . , ,
N o t r e il lu f t r e a c a d ém ic ie n r é p o n d r a p e u t - e t r e , q u e
j e lu i p r ê t é d e s c o n fé q u e n c e s q u ’ il n’ a p o in t a v o u é e s :
q u ’ i l a d it p o f it iv em e n t q u e la p lu s b r e v e a u r o it u n
t em s ; q u e la m o in s b r e v e a u r o it u n p e u a u -d e la d’un
tem s ; m a is fan s p o u v o i r em p o r te r d e u x t em s e n t ie r s ;
q u ’ a in fi la lo n g u e a u r o it ju ft em e n t d e u x t em s , & la
p lu s lo n g u e u n p e u a u d e - là . J e c o n v ie n s q u e t e l e ft
l e f y f t èm e d e la profodie françoife : m a is j e r é p o n d s ,
i ° . q u ’i l e ft in c o n fé q u e n t , p u ifq u e l’a u t e u r c om m e n c
e p a r p o fe r q u e l e m o in s q u ’o n p u iffe d o n n e r à la p lu s
b r e v e c ’ e ft u n tem s ; c e q u i e ft d é c la r e r c e moins un
é lém e n t in d iv i f ib le , q u o iq u ’ o n le d iv ife e n fu ite p o u r
f ix e r la g ra d a t io n d e n o s t em s f y l la b iq u e s fan s e x c é d
e r le s d e u x tem s é lém e n t a ir e s : 2 0 . q u e c e t t e in c o n -
f é q u e n c e m êm e n ’ e ft p a s e n c o re fu ffifan te p o u r r e n f
e rm e r le f y f t èm e d e l a quantité d an s l’ e fp a c e d e d e u x
tem s é lém e n t a ir e s , p u ifq u ’ o n e ft fo r c é d e la if fe r a l l
e r la p lu s lo n g u e d e n o s f y l la b e s u n p e u a u rd e la d e s
d e u x t em s ; 6 c q u e p a r c o n fé q u e n t i l r e ft e to u jo u r s à
c o n c i lie r le s d e u x p r in c ip e s d e Q u i n t i l i e n q u e l a
b r e v e e ft d’ u n t em s 6c la lo n g u e d e d e u x , 8c q u e -c e p
e n d an t i l y a d e s fy l l a b e s p lu s o u m o in s lo n g u e s ,
a in fi q u e d e s b r è v e s p lu s o u m o in s b r è v e s : 3 0; q u e
d an s c e f y f t èm e o n n ’a p a s e n c o r e c om p r is n o s f y l l a b
e s m u e t t e s , p lu s b r è v e s q u e n o s p lu s b r è v e s m a fe u lin
e s ; c e q u i r e c u le r o it e n c o r e le s b o rn e s d e s d e u x
tem s é lém e n t a ir e s : 4 0 . en fin q u e , fan s a v o i r a d in is e x p
l ic it em e n t le s c o n fé q u e n c e s d u p r in c ip e d e l’ in d iv i- .
f ib i li t é d u p r em ie r t em s f y l l a b iq u e , o n d o it c e p e n d
an t le s a dm e t t re d an s le b e fo in , p u ifq u ’e lle s fu i v e n t
n é c e ffa irem e n t d u p r in c ip e ; 6c q u ’ a u r e ft e c’ e ft p e u t -
ê t r e le p a r t i le p lu s su r p o u r g r a d u e r d ’u n e m a n ié r é
r a ifo n n a b le le s d iffé r e n c e s d e quantité q u i d ift in g u e n t
le s f y l la b e s . .
P o u r c e q u i c o n c e rn e la c o n c ilia t io n d e c e c a lc u l
a v e c le p r in c i p e , c o n n u d e s en fa n s m êm e s , q u e
l’ a r t m é t r iq u e , e n g r e c 6 c e n la t in ,n e c o n n o îtq u e d e s
lo n g u e s 6c d e s b r è v e s ; i l n e s ’a g it q u e d e d ift in g u e r
l a quantité n a tu re lle 6c la quantité a r t ific ie l le .
L a quantité n a tu re lle -eft la ju ft e m e fu r e d e la d u r
é e d u fo n d an s c h a q u e f y l l a b e d e c h a q u e m o t , q u e
n o u s p r o n o n ç o n s , c o n fo rm ém e n t a u x lo is d u m é c h a -
n ifm e d e la p a ro le 6c d e l’ u fa g e n a t io n a l.
L a quantité a r t ific ie l le e ft l’ a p p ré c ia t io n c o n v e n t
io n n e lle d e la d u r é e d u fo n d an s c h a q u e f y l l a b e d e
. c h a q u e m o t , re la t iv em e n t a u m é c h an ifm e a r t i f ic ie l
d e la v e r f if i c a t io n m é t r iq u e 6c d u r y t h m e o r a to ir e .
D a n s la quantité n a tu r e l le , o n p e u t rem a rq u e r d e s
1 d u r é e s q u i fo ie n t e n t re e l le s c om m e les: n om b r e s 1 j§
i 2 , 3 , 4 , 5 , o u m êm e d an s u n e a u t r e p r o g r e f f io n : 6 c
c e u x q u i p a r le n t le m ie u x u n e l a n g u e , lo n t c e u x
q u i fe ^ c o n fo rm e n t le p lu s e x a c t em e n t à to u te s le s
n u a n c e s d e c e t t e p r o g r e ffio n q u e lc o n q u e . L e s fem m
e s d u g ra n d m o n d e fo n t o rd in a irem e n t le s p lu s
e x aCte s e n c e p o in t , fan s y m e t t re d u p e d an t ifin e *
C ic é r o n ( de Orat. I I I . 2 1 . ) e n a fa it la r em a rq u e f u r
le s d am e s r o m a in e s , d o n t i l a t t r ib u e le f u e c è s à l a
r e t r a ite o u e lle s v i v o i e n t . M a is f i l’ o n p e u t d i r e q u e
la re t r a ite c o n fe r v e p lu s fû r em e n t le s im p r e f f io n s
d’ u n e b o n n e é d u c a t io n ; o n p e u t d i r e a u ffi q u ’e l l e
fa it o b fta c le a u x im p re ffio n s d e l’ufage , q u i e ft d a n s
• . l ’a r t d e p a r le r le m a ît r e le p lu s f u r , o u m êm e l ’u n iq
u e q u ’ il fa ille fu iv r e : n o u s v o y o n s e n e ffe t q u e d e s
f a v a n s t rè s p r o fo n d s s’ e x p r im e n t fan s e x a é litu d e ÔC
fa n s g r â c e , p a r c e q u e c o n t in u e llem e n t re te n u s p a r
le u r s e tu d e s d a n s le f i le n c e d e le u r c a b in e t , il s n’ o n t
a v e c le m o n d e a u c u n c om m e r c e q u i p u iffe r e & i f ie r
.le u r la n g a g e ; 6 c d’ a ille u r s le ^ fu c c è s d e .n o s d am e s e n
c e g e n r e n e p e u v e n t p lu s e t r e a t t rib u e s à la m em e
c a u le q u e c e u x d e s d am e s rom a in e s , p u ifq u e le u r
m a n ié r é d e v i v r e e ft fi d iffé r e n te . L a b o n n e r a ifo n eft:
c e l le q u ’a lle g u e M . l’a b b é d’O l i v e t , pa g . 9 9 . c ’e f t
q u ’e lle s o n t , d’ u n e p a r t , le s o r g a n e s p lu s d é li c a t s
q u e n o u s , 6c p a r c o n fé q u e n t p lu s le n f ib le s , p lu s fu f -
c e p t ib lc s d e s m o in d re s d iffé r e n c e s ; 8c d e l’a u t r e , p lu s
d ’h a b itu d e 6c p lu s d’in c l in a t io n à d ife e rn e r 6c à fu iv
r e c e q u i p la ît . A p e in e d ift in g u o n s -n o u s d an s le s
fo n s to u te s le s d iffé r e n c e s a p p r é c ia b le s ; n o s d am e s
y d ém ê le n t to u te s le s n u an c e s fe n fib le s : n o u s v o u lo
n s p l a i r e , m a is fa n s t r o p d e f r a i s ; 6 c r ie n n e e p u t e
a u x d am e s , p o u r v u q u ’ e lle s p u iffe n t p la ir e .
S ’ i l a v o i t f a llu t e n i r u n c om p te r ig o u r e u x d e to u s
le s d e g ré s fe n f ib le s o u m êm e a p p r é c ia b le s d e quantité,
d an s la v e r f if ic a t io n m é t r iq u e , o u d an s le s c om b i-
n a ifo n s h a rm o n iq u e s d u r y thm e o r a to ir e ; le s d iffic
u lté s d e l’ a r t , e x c e f f iv e s o u m êm e in fu rm o n ta b le s ,
l ’a u r o ie n t fa i t a b a n d o n n e r a v e c ju f t i c e , p a r c e q u ’e l le
s a u r o ie n t é t é fa n s u n ju ft e d é d om m a g em e n t : le s
c h e f s -d ’oe u v r e s d e s H om e r e s , d e s P in d a t e s , d e s V i r -
g i l e s , d e s H o r a c e s , d e s D ém o f t h è n ë s , d e s C i c é r o n s ,
n e fe ro ie n t jam a is n é s ; 6 c le s n om s il lu ft re s ? e n fe v e -
li s d an s le s t é n è b r e s d e l’o u b li q u i e ft d û a u x h om m
e s v u l g a i r e s , n’ e n r ic h iro ie n t p a s a u jo u rd ’h u i le s
fa fte s lit té r a ir e s . I l a d o n c f a l lu q u e l ’a r t v în t m e t t re
la n a tu re à n o t r e p o r t é e , e n ré d u ifa n t à la fim p le d i f - 1
t in f r io n d e lo n g u e s 6c d e b r è v e s to u te s le s fy l l a b e s
q u i c om p o fe n t n o s m o t s . A in fi la quantité a r t ific ie l le
r e g a r d e in d ift in ft em e n t c om m e lo n g u e s to u te s le s
f y l la b e s lo n g u e s , 6c c om m e b r è v e s t o u te s le s f y l l a b
e s b r e 'v e s , q u o iq u e le s u n e s fo ie n t p e u t - ê t r e p lu s o u
m o in s lo n g u e s , 6c le s a u t r e s p lu s o u m o in s b r è v e s .
C e t t e m a n ié r é d’ e n v if a g e r la d u r é e d e s fo n s n ’ e ft p o in t
c o n t r a i r e à la m a n ié r é d o n t le s p r o d u it la n a tu r e ; e lle
lu i e ft fe u lem e n t in fé r ie u r e e n p r é c i f io n , p a r c e q u e
p lu s d e p r é c i f io n f e r o i t in u t ile o u n u ifib le à l ’a r t.
L e s f y l l a b e s d e s m o ts fo n t lo n g u e s o u b r è v e s , o u
p a r n a tu re o u p a r u fa g e .
i ° . U n e f y l l a b e d ’u n m o t e ft lo n g u e o u b r e v e p a r
n a tu r e , q u an d le fo n q u i la c o n ft itu e d é p e n d d e q u e l q
u e m o u v em e n t o r g a n iq u e q u e le m é c h a n ifm e d o it
e x é c u t e r a v e c a ifa n c e o u a v e c c é l é r i t é , fé lo n le s lo is
p h y f iq u e s q u i le d ir ig e n t .
C ’e ft p a r n a tu re q u e d e d e u x v o y e l l e s c o n fé c u t i-
v e s d an s u n m êm e m o t , l’u n e d e s d e u x e ft b r e v e , 6c
fu r - to u t l a p r em iè r e ; q u e t o u t e d ip h to n g u e e ft lo n g
u e , fo it q u ’ e lle fo it u fu e l le o u q u ’e lle lo it f a f r i c e ;
q u e f i p a r lic e n c e o n d é c om p o fe u n e d ip h to n g u e , l’u n
d e s d e u x fo n s é lém e n t a ir e s d e v ie n t b r e f , 6c p lu s c om m
u n ém e n t le p r em ie r . F o y e { H i a t u s ;
O n p e u t r e g a rd e r e n c o r e c om m e n a tu re lle u n e au t
r e r é g lé d e quantité, q u e D e fp a u t e r e é n o n c e e n d e u x
v e r s :
D um pojlponuntur voca li confond bina
A ut duplex , longa ejl p o jitu ......................
6c q u e l’o n t r o u v e r e n d u e p a r c e s d e u x v e r s f ra n ç o is
d an s la méthode latine de P o r t - R o y a l :
L a voyelle longue f ordonne,
Lorfqu après fu i t double confonne.
C e c i d o it s ’e n t e n d r e d u fo n r e p r é fe n t é p a r la v o y e l l
e ; 6c f a p o fit io n c o n fift e à ê t r e fu i v i d e d e u x a r t ic u la
t io n s p r o n o n c é e s , c om m e d a n s la p r em iè r e f y l l a b
e d e càrmen, d an s la f y l la b e p o f l , d a n s at fu iv i d e
p iu s , a t piu s Ænea s , 6 c c . C ’ e ft q u e l ’o n n e t ie n t
a lo r s a u c u n c om p t e d e f y l la b e s p h y f iq u e s q u i o n t
p o u r am e Ye m u e t q u i f u i t n é c e ffa ir em e n t to u t e c o n fo
n n e q u i n’ e ft p a s a v a n t u n e a u t r e v o y e l l e ; 6c q u ’en
.c o n s é q u e n c e o n r e je t t e fu r le c om p t e d e la v o y e l l e
a n t é c é d e n t e , le p e u d e t em s q u i a p p a r t ie n t à Ye m u e t
q u e la p r em iè r e d e s d e u x e o n fo n n e s am e n e n é c e f fa ir
em e n t , m a is fo u rd em e n t . A in f i la p r o n o n c ia t io n
u fu e l le n e fa i t q u e d e u x f y l l a b e s d e carmen, q u o iq u e
l ’a r t ic u la t io n y in t ro d u ife n é c e ffa irem e n t u n e m u e t ,
6 c q u e l ’o n p r o n o n c e n a tu re llem e n t ca-re- mè-ne : c e t
« m u e t e ft f i b r e f , q u ’o n le c om p t e a b fo lum e n tp o u r
r i e n ; m a is i l e ft fi r é e l q u e l’ o n e ft fo r c é d ’e n r e t e n ir
la quantité p o u r e n a u gm e n te r c e l le d e la v o y e l l e
p r é c é d e n t e .
L ’a u t e u r d e la méthode latine ( traité de la quantité,
reg. I F . ) , o b f e r v e q u e p o u r fa ir e q u ’u n e fy l la b e fo it
lo n g u e p a r p o f it io n , il fa u t a u m o in s q u ’ il y a i t u n e
d e s c o n fo n n e s d an s la fy l la b e m êm e q u ’ o n fa i t lo n g
u e . C a r , d i t - i l , f i e l le s fo n t to u te s d e u x d an s la fu i-
v a n t e , c e la n e la f a i t p a s lo n g u e d’ o rd in a i r e . C e t t e
r em a rq u e e ft p e u p h iîo fo p h iq u e ; p a r c e q u e d e u x
c o n fo n n e s n e p e u v e n t a p p a r te n ir à u n e m êm e f y l l a b
e p h y f iq u e ; 6 c q u ’u n e c o n fo n n e n e p e u t in flu e r en
r ie n fu r u n e v o y e l l e p r é c é d e n t e . F o yeç H . A in fi q u e
le s d e u x c o n fo n n e s a p p a r tie n n e n t a u m o t fu i v a n t , o u
q u ’ e lle s f o ie n t to u te s d e u x d an s le m êm e m o t q u e la
V o y e l le p r é c é d e n t e , o u e n fin q u e l ’u n e fo it d an s le
m êm e m o t q u e la v o y e l l e , 6 c l’a u t r e d an s le m o t fu i-
v a n t ; il d o it to u jo u r s e n r é fu l t e r le m êm e e ffe t p r o fo -
d iq u e , p u ifq u e c ’ e ft to u jo u r s la m êm e c h o f e .L e v e r s
q u ’ o n n o u s c it e d e V i r g i l e , Æ n eid. I X . 3 y . Ferte
citi ferrum, date ce la , fczndite rnuros , e ft d o n c d an s la
r é g l é g é n é r a le , a in fi q u e l ’u fa g e o rd in a ir e d e s G r e c s
à c e t é g a r d , 6c c e q u e l’ o n t r a i t e d ’a f fe é la tio n d an s
C a tu le 6c d an s M a r t ia l.
O n p e u t o b je f t e r fu r c e la q u e la lib e r té q u e F o n a e n
g r e c 6c e n la t in , d e f a i r e b r e v e o u lo n g u e , u n e v o y e l le
o r ig in a i r em e n t b r e v e , q u an d e lle fe t r o u v e p a r
h a fa rd fu i v i e d’u n e m u te 6c d’ u n e l i q u id e , fem b le
p r o u v e r q u e la r e g ie d’a lo h g e r la v o y e l l e fitu é e d e v
a n t d e u x c o n fo n n e s , n ’ e ft p a s d ié lé e p a r la n a tu re
p u ifq u e r ie n n e p e u t d ifp e n fe r d e f u iv r e l’im p re ffio n
d e la n a tu re . M a is i l fa u t p r e n d r e g a rd e q u e F o n fu p -
p o fe i ° . q u ’o r ig in a ir em e n t la v o y e l l e e ft b r e v e , 6 c
q u e p o u r la fa i r e lo n g u e , i l fa u t a l l e r c o n t r e la r e g ie
q u i l’a v o i t re n d u e b r e v e ; c a r fi e l le é to it o r ig in a ir e m
e n t lo n g u e , lo in d e la r e n d r e b r e v e , le c o n c o u r s
d e la m u te 6c d e la l iq u id e fe r o i t u n e r a ifo n d e p lu s
p o u r F a lo n g e r : %°. il fa u t q u e d e s d e u x c o n fo n n e s , la-
fé c o n d é fo i t l iq u id e , c ’ e f t - à - d ir e q u ’ e lle s ’a l l ie f i b ie n
a v e c la p r é c é d e n t e , q u ’e lle p a ro if fe n ’e n f a i r e p lu s
q u ’u n e a v e c e lle : o r d è s q u ’e l le p a ro ît n ’e n f a i r e
q u ’u n e , o n n e d o it fe n t ir q u e l ’ e ffe t d ’u n e , 6 c la b r e v
e a d r o i t d e d em e u r e r b r e v e ; fi o n v e u t a p p u y e r
fu r le s d e u x , la v o y e l l e d o it d e v e n i r lo n g u e .
O n o b je f r e r a e n c o r e q u e l’ u fa g e d e n o t re o r th o g r a p
h e e ft d iam é t ra lem e n t o.p p o fé à c e t t e p r é t e n d u e
lo i d e la n a tu r e , p u ifq u e n o u s r e d o u b lo n s la c o n fo n n
e d’a p rè s u n e v o y e l l e q u e n o u s v o u lo n s r e n d r e b r e v
e . N o s p e r e s , fé lo n M . l’ ab b é d’O I iy e t , pag. 2 2 ,
o n t é t é f i fid e le s à n o t r e o r th o g r a p h e , q u e f o u v e n t
il s o n t fe c o u é le jo u g d e l’ é t y m o lo g i e , c om m e d an s
couronne, perfonne, o ù ils r e d o u b le n t la le t t r e n , d e
p e u r q u ’o n n e fa ffe la p é n u lt ièm e lo n g u e e n f r a n ç o is
a in fi q u ’e n la t in . « Q u o iq u e le f é c o n d t fo it m u e t d an s
» tette, d an s patte, c ’e f t , d i t - i l , ( p . 2 3 . ) u n e n é c e f-
» fit é d e c o n t in u e r à le s é c r i r e a in f i , p a r c e q u e le r e -
» d o u b lem e n t d e la c o n fo n n e e ft in f t itu é p o u r a b r é -
» g e r la f y l l a b e , 6c q u e n o u s n ’ a v o n s p o in t d’ a c c e n t ,
» p o in t d e fig n e q u i p u iffe y fu p p lé e r » .
L a r é p o n fe à c e t t e o b je f t io n e ft fo r t f im p le . N o u s
é c r i v o n s d e u x c o n fo n n e s à la v é r i t é ; m a is n o u s n ’ e n
p r o n o n ç o n s q u ’u n e . O r la quantité d u fo n e ft u n e a f f
a i r e d e p r o n o n c ia t io n 6c n o n d ’o r th o g r a p h e ; f i b ie n
q u e d è s q u e n o u s p r o n o n c e ro n s le s d e u x c o n fo n n e s ,
n o u s a llo n g e ro n s in é v it a b lem e n t la v o y e l l e p r é c é d
e n te . Q u a n t à l ’in t e n t io n q u ’o n t e u e n o s p e r e s , e n
in ft itu an t le re d o u b lem e n t d e la c o n fo n n e d an s le s
m o t s o ù la v o y e l l e p r é c é d e n c e e ft b r e v e ; c e n ’a p o in t
é t é d e l’a b r é g e r , c om m e l e d it F a u t e u r d e la profodie
fran ço ife , m a is d ’in d iq u e r fe u lem e n t q u ’e lle e ft b r è v
e . L e m o y e n é to it - il b ie n c h o if i? J e n ’ e n c r o is r ie n
p a r c e q u e le r e d o u b lem e n t d e la c o n fo n n e , d an s l’o r th
o g r a p h e , d e v r o it in d iq u e r n a tu re llem e n t l’e ffe t
q u e p ro d u it d an s la p r o n o n c ia t io n le r e d o u b lem e n t
d e l ’a r t i c u la t io n , q u i e ft d e r e n d r e lo n g u e la f y l l a b e
q u i p r é c é d é . N o u s n ’a v o n s p o in t d e f ig n e , d it -o n
q u i p u iffe y fu p p lé e r . M . D u c l o s , d an s tes remarques
m a n u fe r ite s fu r c e t e n d ro it - là m êm e , d em an d e s ’i l
n e fu ffiro it p a s d e m a r q u e r le s lo n g u e s p a r u n c ir c o n f
le x e , 6c le s b r è v e s p a r la p r iv a t io n d ’a c c e n t . - N o u s
p o u v o n s d é jà c it e r q u e lq u e s e x em p le s a u t o r i f é s : matin
i c om m e n c em e n t d u jo u r , a la p r em iè r e b r e v e 6c
i l e ft fan s a c c e n t ; m a t in , e fp e c e d e c h ie n , a la p r e m
iè r e lo n g u e , 6c i l a l e c i r c o n f le x e : c ’e ft la m êm e
c h o fe d e tache, f o u i l lu r e , 6 c tâche q u e l ’o n a à f a i r e ;
d e f u r , p r é p o f it io n , 6 c f û r , a d j e f r i f ; d e jeune d’â g e ,
6c je û n e , a b ft in e n c e . Y a u r o it - i l p lu s d’ in c o n v é n ie n t
-à é c r i r e i l tete 6c la tête , la pâte d u p a in , 6c la pâte
d ’u n a n im a l ; v u fu r to u t q u e n o u s fom m e s d é jà e n
p o f ie f f io n d ’é c r i r e a v e c le c ir c o n f le x e c e u x d e c e s
m o t s q u i o n t la p r em iè re lo n g u e ?
2 0. U n e f y lla b e d’u n m o t e ft lo n g u e ,ou b r e v e p a r
u fa g e f e u lem e n t , lo r fq u e le m é c h an ifm e d e la p r o n
o n c ia t io n n ’e x ig e d an s le f o n , q u i e n e ft l ’a m e , n i
lo n g u e u r , n i b r iè v e t é .
I l y a d an s to u te s le s lan g u e s u n p lu s g r a n d n o m "