om scliepcn of schulten , die men toen , onder an d e ren , van nitgeholda
boomen, plag te m ak en , en van welke sommigen wel dertig menschen
konden v o eren , te water te hrengen , met vee en andere tilbare have
te belad en , en d u s , met vrouw en k in d e ren , den Rijn a f te z ak k en .
Voet aan land gezet hebbende , maakte men zieh, zonder slag of stoot,
meester van het eiland , d a t men sedert naar hen B at - a ew e n , d. i. de
Landerijen der Batten , noemde , welke naam door de Romeinen , die
la te r d it land bezoebten. in B atav ia veranderd w e rd , wordende de
bewoners zelven d a a rn a , bij verbastering B a ta v ier en , en het eiland
d a t zij bewoonden , h e t Eiland der Batavieren g e h e te n , terwijl men
hen ook w e l, bij onze oude sch rijv e rs, naar h e t land h u n n e r in -
woning, B a t a uw e r s genoemd vindt.
Tijdens het verblijf van J e e ie s C e sa r hier te lande , maakten de
B a ta v ier en een verbond met de Romeinen, waarvan de voorwaarden
hierop schijnen te zijn neirgekomen : de B a t a v ie r e n beloofden van
hunnen k an t den Romeinen, met gewapende m a n s ch a p , te dienste
te zullen staan. De Romeinen verbonden zieh , om de B a t a v ie r e n , als
vrienden cn broeders des Roomschen volks, te zullen aanmerken en
behandelen, zonder hen eenige schalting af te vorderen , gelijk van
de andere deelen van Gallie geschicdde. De B a t a v ie r e n , om , zoo h e t
s e b ijn t, aan de voorwaarden van h e t aangegane verbond te voldoen ,
lieten terstond eenige van hunne bekwaamste krijgsbenden in C e sa r s
leger overgaan. Men kon hen hiertoe ligtelijk bewegen , alzoo de
G e rm an en , in vredestijden, de gewoonte hadden , van zieh in dienst
van oorlogvoerende volken te begeven. Met behulp van deze Batavische
b en d e n , bchaalde C e sar eerlang meer dan eene overwinning
op de B ritte n , welken hij eene jaarlijksche schalting oplegde. De
E b u ro n e n , Eduen en Avernen , n a d e rh a n d , onder h e t bevel van
A m b e r ix V e r c in g e t o r ix en an d e ren , de wapenen tegen de Romeinen
hebbende opgevat, werd deze opstand, voornamelijk door toedoen
der Batavische ruiterij , gedempt en alzoo de Gallische oorlog ten einde
gebragt. J a , toen C esar daarna met den b u rg e rk rijg 'teg en P om p e je s
wederom nieuw werk kreeg , liet hij niet n a , de Batavische hulpben-
d e n , die hem nu reeds zoo veel dienst gedaan hadden , met zieh te
voeren naar Sp an je , werwaarts h e t tooneel des oorlogs overgebragt
was. Het leger van P om p e je s , d a t aan de rivier de Seg ro , in Valentia,.
zeer naauw bezet was , begon te beproeven of de stroom waadbaar w a s;
ma a r C e sar deed de ligtgewapende B a ta v ier en en een gedeelte der
ruiterij over de rivier zwemmen, en den oever aan de overzijde bezet-
ten . De vijand dus aan alle kanten bekneld , werd genoodzaakt to t
een verdrag te k om en , waarbij geheel Spanje aan C e sa r werd afge-
sta an . Doch P om p e je s , eerlang met zijn leger naar Griekenland ge-
weken z ijn d e , noodzaakte C e sa r , om hem derwaarts te volgen , die op
dezen togt weder van de Batavische hulpbenden vergezeld werd , en dan
ook , bij eenige ontmoetingen met den v ija n d , niet ver van de stad
Durazzo in Albanie, aanmerkelijke diensten van hen genoot. Terwijl de
wedcrzijdsche legers hier lagen , ontstond e r, bij gebrek aan koorn ,
eene gevaarlijke ziekte onder C esa r s troepen , zoodat hij de eerste was,
die besloot a f te trekken. Op zijnen aftogt veroverde hij de Thessa-
lisclie stad Gomfi , die liij van zijne krijgsknechten plonderen liet.
Deze, verheugd met den verkregen b u i t , vulden hunne verliongerde
magen zoo gulzig me t spijzen en Griekschen w ijn , dat zij , en de
Germanen en B a ta v ier en in h e t bijzonder, als uitzinnigen, längs de
»traten h o ld en , en zieh m e t dansen en springen allerbelagchelijkst
Wonder was h e t in tu ssch en , d a t zij , na die uitgelaten-
S “ ch ™ Z L » k . . W « t d de t “ k.en
herk regen k .d d .» , die ln.» " ^ “ ‘ .“ ^ T e s e “ Tin P . . , . , » , '> de
BP h aTr s at lcistceh e? vMl a k t e , a a n , ^ z * va.nw P o.m. p.e.je«s v o e t-
1 Pompejus vW t t e n a a r Sarissa, en van 1a a a r 1ndai
in h e t overzwemmen der rivier , en baanden dus den weg to t eene
overwinninp door welke , met Alexandrie , geheel Egypte aan Cesars
h e X a p p f j ’gehecht werd :• welke V o r s t, twee jaren ln e rn a , en vier
en derGp jaren voör onze tijd re k e n in g , eemge merkwaard.ge overwin-
ningen !n Azie, Afrika en Spanje behaald hebbende, een einde aan
beProefd ’. " e rd en toen nader-
hand Aegestbs h e t hoog bestier over liet Romeinsche n jk in banden
X p e n had van dien Vorst tot vijne lij wachten gebruikt H,j
b e r o n zieh allereerst van hen te b edienen, toen bij de oude krijgsbenden
van Cesar, onder welke, buiten tw ijfe l, de Batavieren waren , tegen
Antonies zijnen mededinger naar h e t R ijk , te velde brag t hetwelk
omtrent dertig ja ren voor onze tijdrekening geweest is. Naderhand
i i t o S S S Ä ’ S » St 0,ndede‘rla a g , dien Vares tegen de Cheruscen
onderp-aan had te Rome kw am , werd Abgestes daardoor zoo diep
getroffen, d a t ldj , b ed u ch t, d a t de Germanen die zieh binnen Rome
bevonden door het voordeel, hetwelk hunne landslieden op de Romeinen
behaald hadden , aangemoedigd , lets euvels tegen den S ta a t
ondernemen mogten, bevel gaf, d a t de ongewapenden de stad ver-
laten en de gewapenden naar hunne eilanden terugkeereri zonden.
Ond"; deze laatsten zijn ongetwijfeld o o k ’s Keizers eigen Ig fwa ch ten ,
de Batavieren geweest, die e c h te r, of met vertrokken , of nog voor
Aegbstes dood weder terng ontboden en in hunne waard'gheid h e r-
steld z ijn , want naauwelijks was die Vorst overleden en T iberibs aan
h e t bewind gekomen , of deze zond , onder an d e ren , b e t pu.k der Ger-
maansche, waarschijnlijk Batavische, lijfwachten naar Pannome of
Ilo n g a rije , alwaar zijn zoon Dresbs eerlang eenen gevaarlrjken op-
^"Cai-igela , in liet ja a r 41 van onze tijd rek e n in g , van zijnen to g t in
Gallie te Rome tcruggekomen, vond h e t volk zoodanig tegen hem
v e rb itte rd , d a t h i j , niet lang na zjine a an k om s t, door h e t vloekver-
wantschap van hetwelke Cass.es Crerea het hoofd was, omgebragt
werd De Balavisclie lijfwachten, den moord van hunnen heer v e r-
nomen hebbende, vatteden de wapenen tegen zijne moordenaars op
en brao-ten niet alleen velc van d e z en , ma a r ook eenige onschuldige
Raadsheeren, die hen in h e t oog vie'en , om liet leven.
Ceaedies, zoon van den beroemden Dreses en broeder van Germanices,
na Caligeea h e t rijksbestuur in handen gekregen hebbende, ondernam