264 BEM.
De groote straatweg van Maastricht op Aken loopt, op eeneil körten
afstand , längs deze gemeente , ook vindt men op haar grondgebied ,
niet ver van de dorpskom, en eenige minuten ter linkerzijde van den
Voorschreven straatweg, eenen tumulus, van gelijke vorm en hoogte,
als die, welke zieh nabij Tongeren bevinden ; daar men in den om-
trek wel eens sporen van eenen zeer ouden straatweg ontdekt heeft, is
deze grafheuvel vermoedelijk van Romeinschen oorsprong.
De in deze gemeente aanwezige S u p p e r b e r g en de I z c r e ,
leveren, even als de St. Pietersberg, groeven van mergel op ;■ de hier
uitgegraven steenen zijn witter en vaster dan die van St. .Pieter en
hebben, orn die reden, bij het bouwen , dan ook verre de voorkeur.:
In deze bergen zijn verbazend uitgestrekte otideraaidsche gangen, lioe-
wel niet zoo talrijk als in die van St. Pieter.
Het dorp B e m e l e n ligt 1 u. 0 . van Maastricht, 1 u. Z. ten 0. van
Meerssen, alwaar het zieh in de lengte längs den voet van het-gebergte
nitstrekt. De R. K.. kapel, die aan den H. L a u r e n t iu s toegewijd. is,
wordt door eenen Kapellaan bediend.
Toen in het jaar 1747 de bondgenooten , na den slag bij Lafeld,
in dezen omtrek een tijdlang gelegerd waren , hadden de Hertog v a n
C u m b e r l a n d , de Graaf B a t ia n y en de Yorst v a n * W a l d e k , als Bevelheb-
bers over de Engelsche, de Keizerlijke en de Nederlandsche legers,
te B em e l e n hun hoofdkwartier.-
• Dit zeer aangenaam gelegen dorpje , bevat overigens eenige buiten-
goederen.
BEMMEL, gem. in de Over-Betuwe, prov. Gelderland, kw. en arr.
Nijmegen, distr. Betuwe, kant. Bist (6 k. d., 16 m. k., 10 s. d.);
palende N. aan de gem. Huissen, N. 0 . aan het Pannerdensche ka-
naal, Z. aan de Waal en aan de gem. Gent, W. aan Eist.
Zij bevat: de dorpen Bemmel , Ressen, Angeren en Door-
nenburg, benevens de buurschappen Baal , Bergerden Bui ten-
d ijksche waarde , Doornik. , Haalderen , He uve l , Hoat akker ;
en Pannerden bewesteh h e t Kanaal of de Honderd Morgen;
Men telt er 462 h. en ruim 3800 inw.
De R., K., diebijna 3300 in getal zijn ,i maken de statien van
Bemmel en Angeren ui t ; terwijl die van Doornenburg nog tot de
statie H u l h u i z e n -Do o r n e n b u r g r e n -G e n t gerekend worden.
Zij hebben in deze burgerlijke gem. twee kerken: een te B emme l
en kkn te Doornenburg.
De Herv., wier getal ruim 400 beloopt, behooren: tot de gemeenten
B em m e l-R e ssen -en -D o o rn ik , Angeren -en-Loo en G en t^E rli-
eum-en-Doornenburg. Zij hebben hier drie kerken; als': 6ene te
Bemmel , eene te Ressen en 6ene te Angeren.
De enkele Ev.-Luth., die hier woont, ' en de Israeliten , van welke
men er 30 telt, worden tot hunne respective gem. te Nijmegen gerekend.
Men heeft in deze gem. 4 scholen, en de inw. vinden meest
hun bestaan in den landbouw en de tabaksleelt.
. Het dorp B em m e l ; oudtijds B e m e l a , ligt 1 u. N. ten O. van Nijmegen,
1 u. Z. Z. W . van E ist; Bl° S3' 17." N. B. 23° 33'42" 0. L.,
aan den Waaldijk.
Het is eene vermakelijke , volkrijke plaats en een der schoonsle en
welvarendste dorpen uit den omtrek. Lonimerrijke lanen van ijpen,
populieren en andere boomen , verschaffen hier de aangenaamste wan-
delingen , die door heerlijke korenvelden , boomgaarden , wei-en tabaks
BEM.
landen worden afgewisseld; terwijl merngvu <hge burtenplaatsen zoo
S : het H u is t a ß e m m a l , de P l a k , de P o l , de R . n k e l e n -
b u r g , d e n B r u g d i j k , S t r i j d h a g e n , de L e e m k u . l , E s se
np as , W e lg el eg en , B u i t e n z o r g , de Hoog e E e s t en
het Hoo g, met hare grachten, bossclien en met smaak aangelegdc
tuinen , eene verscheidenheid van de bekoorhjkste gez.gcen aanb.eden
Alleen telt B em m e l 132 h. en bijna 1200 inw., maar met de daartoe
behoorende geh. Haalderen, a k k e r en Bui t endi jks che w aa rde 210 h. en Bonegre®veeredr e^18o0o0 ¡innww
De kerk te B e m m e l , die voor de Reformatie aan den H. D o n a t u s
was toegewiid, was, tot in bet jaar 1834, een oud gebouw, met eene
enge kap gedekt, maar zij is in dat jaar geheel vermeuwd en aanmer-
kelijk veranderd, en behoorttot de Herv. gem. van Bemmel-Ressen-en-
DOm t K. hebben hier mede 6ene kerk, die in 1801-1803 gebouwd
en aan den H. D o n a t u s toegewijd is. De statie, die tot het aartspr.
van Gelderland behoort, telt ruim 1400 zielen, en wordt door eenen
PaEr°is h k r, sedert weinige jaren, een Genootsch ap tot ° “ de^"
steuning van behoeft ige kraamvrouwen, alsmedc eene Armen-
lo te rij van vrouwel j jke handwerken, onder den naam vanDorcas,
°PMen ^heeft er drie ste^bakkerijen, waarvan de eene door gebrek
aan grond, weinig meer kan werken, doch de beide anderen met een
ruim vertier druk bezig zijn , alsmcde eene bloeijcnde brouwerij , *aar\an
het voorlreffelijke bier van hier tot ver in den omtrek geleverd wordt.
B em m e l werd in het jaar 830 aan de kerk van Utrecht geschonken.
BEMMEL (HLHS-TE-), oud adell. huis in de Over-Betuwe, prov.
Gelderland, arr. en 1 u. N. ten O. van Nijmegen, kant. en 1 u.
Z. Z. W. van Eist, gem. en een weinig ten N. van Bemme l , met
ver van den Waaldijk, in het geboomte.
Voorheen stond hier een oud gebouw , met verscheidene trapgevel»
en eenen Vierkanten hoektoren, met een spits dak , zynde thans van
dit oude buis alleen nog dien ouden hoektoren, als een getu.ge van
den griizen voortijd, overig. Het tegenwoordige huis is even als het
voormalige , door grachten omgeven, en beslaat, met de daartoe be-
hoorende gronden, eene oppervlakte van 18 bund. j3 v. r. 30 v. eil.
Het is een eigendom van den Heer N ic o l a a s A a l b e r s , woonachtig te
^BEMMEL-RESSEN-EN-DOORNIK, kerk. gem., prov. Gelderland,
klass. van Nijmegen, ring van Eist. ■ .
Zij telt 330 zielen en heeft 2 kerken, als: eene te B em m e l e
eene te Re s s e n . , , , -n
In het laatst der zeventiende eeuw werden de kerken van Bemmel
en Ressen gecombineerd door eenen Predikant bediend. \ an het be-
gin der achttiende eeuw, tot in het jaar 1826, hadden Be n ime l
en Res s e n elk eenen afzonderlijken Predikant; maar in het laatst-
gemelde jaar werden zij , ingevolge Z. M. beslmt van den 4. Few ua«J
1826 , n°. 126 , weder gecombineerd , van welke combinatie de rredikant
te Bemmel woont.
Het beroep geschiedt voor Bemme l bij ! collatie door de eige-
naars van de zoogenaamde kloostertienden ,. onder Bemmel . gelegen ,
thans de Heeren Baronnen .S l o e t en T e n g n a g e l ; voor Re. s sen en