De R. K ., wier getal ongeveer SO beloopt, behooren tot de statie
van de Pekel-Aa. De Evangelisch-Lutherschen, van welke er hier
slechts vier wonen, en de Israeliten, van welke men er 20 te lt, worden
tot hunne respectivc gem. te Winschoten gerekend.
Men heeft in deze gem. 4 seholen, gezamenlijk een gemiddeld getal
T a n 570 leerlingen teilende.
• Het Bellingewolder land beeft zieh oudlijds in de Westerwoldsche
Aa ontlast, zoo lang namelijk die rivier onbedijkt is gebleven. In
het jaar 1687 was zij dit reeds , althans gedeeltelijk tegen B e l l in -
« ew o ld e , en leide het water van het kerspel B e l l in g ew o l d e , vereenigd
met dat van Ul s d a , längs het Boeskooldiep a f ; uiaar in den vloed
van dat jaar ls de gemeenscliappelijke zijl , nabij de plaats , waar te-
genwoordig de Bel l ingewolde rzijl lig t, weggespoeld. Van 1687 tot
1704 moet het, Boeskooldiep verlaten zijn geweest en het water zijn
afgevoerd bij de Nienwe schans, door een sluisje of duiker genaamd de
Zwi jnezi j ly in de nabijheid der Oude- of A a - zij 1 , die toen bij
<ie Nienwe schans lag , tot dat in 1704 het Boeskooldiep door het kerspel
B e l l in g ew o i.d e is verlengd, en dit kerspel eene eigene zijl, met
eene afzonderlijke mude naar den Dollard, bekwam. Het regt, om het
water naar en door die zijl te voeren , bezit B e l l in g ew o ld e nog tot op
heden. Door den Sterken aanwas en opslibbing der mude , welke bui-
tendijks niet zorgvuldig genoeg is open gehouden , heeft B e l l in g ew o l d e
echter het water hoofdzakelijk door watermolens , in 1829 gebouwd ,
in de Aa gebragt. Sedert een paar jaren is de zijl afgedamd en bui-
ten alle geimiik.
In h e t j a a r 1823 z i j n o n d e r B e l l in g ew o ld e , w e s t z i j d s v a n h e t d o r p ,
T a n d i e n n a a m $ n a b i j d e .W e s t e rw o l d s c h e Aa , i n d e e e r s t e i n p o l -
d e r i n g , m i d e ß i n n e n l a n d e n g e h e t e n , d e g r o n d s l a g e n o n t d e k t v a n
eenen o u d e n s c h i e t t o r e n , w e l k e n s t im m i g e n v o o r d e n b o u w v o rm v a n
d e n v ö o rm a l i g e n P e k e l t o r e n a a n z i e n ; d o c h a n d e r e n z i j n v a n o o r d e e l ,
d a t d i e , n i e t h i e r , m a a r e l d e r s g e s t a a n h e e f t , e n m e e n e n , d a t h e t d e
ö v c r b l i j f s e l e n z i j n v a n e e n e n . v u u r b a a k t o r e n , w a a r v a n d e o v e r l e v e r i n g
g e w a a g t . In d i e z e l f d e b i n n e n l a n d e n z i j n n o g d e o v e r b l i j f s e l e n v a n
h e t e e r s t e d o r p v o o r h a n d e n , d a t w e g e n s b e t w a t e r e e n i g e m i n u t e n
g a a n s h o o g e r o p i s g e l e g d g e w o r d e n .
Tusschen Ulsda en de Bul t heeft men , in het jaar 1837 , in een
stuk lands de overblijfselen opgedolven van een, naar men vermoedt,
zeer oud gebouw, waarbij men baksteenen heeft gevonden van zeven
Nederlandsche ponden.
Het dorp B e l i im g ew o i .d e of B e l l im gwo ld e ligt 9 u. O. Z. 0 . van Groningen,
2 u. 0. Z. 0 . van Winschoten, tegen de Hannoversche
grenzen.
Het is eene aanzienlijke plaats, die 22S h. en ruim 1S00 inw. ,
maar met de daaronder behoorende geh. de G a a s t , Leete, de
Ham, Koudehoek, Klein-Ul sda, de Bul t en de Draaijerij ,
(met uitzondering van een huis van dit geh., hetwelk onder Blijham
Staat) , 310 h. en ruim 1800 inw. bevat.
In het jaar 1438, ten tijde der binnenlandsche. beroerten, zoude de
toren der kerk te B e l l in g ew o ld e , bij eenen plotselingen aanval, te
gronde löt nedergeworpen zijn; thans behoort die kerk aan de Herv.
De gem.y die tot de klass. van Winschoten, ring Bellingewolde,
wordt gerekend, . telt .ongeveer 1800 zielen, en wordt door eenen
Predikant bediend. Belialve de hier boven opgegevene gebuchten,
worden ook nog de, burgerlijk tot Nieuwe-Schans behoorende, gehuchten
Hamdi jk, Boonerschans en Oudc -z ijl tot de Herv. g em . van
B e l l i n g e w o l d e gerekend. De eerste., dien wij hier .a ls'L ^ ra a r vermeld
vinden, is G e e d a r d c s E v e e d a e d i , wieny nadat hij hier sedert 1621 gestaan
had, wegens ouderdom en zwakheid, in het jaar 1633'nen ambtgenoot «i
toegevoegd , zijnde I s a a c u s N v e i i o f , die in het jaar 1633 naar de Becrta
vertrok. Na het vertrek van H e rm am d s S c h a i n c k , naar Leer in Uost-
Friesland , hetgeen in of omtrent het jaar 1670 moet hebben plaats
«•ehad , werd de plaats alleen bediend door zijnen ambtgenoot A n t o n i u s
B o r g e s i o s , die in het jaar 1672 door de Munstersehen gevankekelijk
werd weggevoerd, en nu bleef Bellingewolde eenen P red ik an t
behouden tot in het jaar 1747 , toen J acords B org es io s zijnen vader
J acobds B o r g e s id s - tot ambtgenoot werd toegevoegd. | (lie in het jaar
1757 stierf, en door GoBnitARD B org es id s werd opgevolgd , Wiens Boom
J a c o b d s G o e d h a r d d s , in 1792 beroepen , sedert het overlijden van G e o r g e
J an S p a n d a w , in het jaar 1809, alleen overbleef, zijnde e r, na diert-
tiid , geeh tweede beroepen , yzoodat B e l l i n g e w o l d e thans maar eenen
Hervormden leeraar heeft; hoewel er plan is, om weder een tweede■ ttf
beroepen. Het beroep van den Predikant behoort aan cellatoren «fc
slemgeregligden , waartoe het bezit van 20 schatgevende deimten eigen
behuisd of 24 gelijke deimten onbehuisd land vereischt wordt. fer
zijn op dit dorp eene hoofdschöol van de eerste en eene bijschool
van de derde klasse, welke gezamelijk gemiddeld door 230 leerlingen
bezöcht worden. . „ , . .
BELLINGEWOLDERDIEP, . w a te r , prov. Groningen. Het o n lsp
rin g t in Westerwolde, in de Binnenlanden m n Bellingewolde, loopt
Noordwaarts a a n , en met eene grondpomp onder door de W e ste rwoldsche
Aa, houdt voorts zijne zelfde rig tin g , om z.ch , längs het
B o e s k o o l - d i e p , door de Bellingerwolderzijl, m den Do l l a r d , tö
entlasten.
BELLINGEWOLDERMEER , voorm. meer in Westerwolde, prov:
Groningen, i u. Z. van Bellingewolde in het veen, tegen de Han^
noversche grenzen. Het is digt gegroeid en thans niet; meer z.gtbaar.
BELLINGEWOLDERSCRANSwoorm. schans m Westerwolde, prov.
4xroninqen, Zie O ü d e - S ch a n s . ,
BELLINGEWOLDE RZIJL, dus noemde men vro<$er eene >luis ,
gelegen ter plaatse, waar later de Oude-Schans aangclegd is , thans
is het eene slnis in het Oldambt, prov. Groningen, | «. N. U. van
J'insterwolde. j . - l Zij is in het jaar 1704, Inden zoogenaamden Eggpterdyk, aange-
legd en loost het water van Bellingewolde, door de vaart of het kanaal
van de Tjamme £ in den Dollard. Vermits echter die van Bellmgwolde
niet aanhoudend en bij tijds gezorgd hebben , om de buitenmude yan
den Dollard open te houden, zoo is deze gelieel toegeslijkt en dezy l
reeds sedert een paar jaren afgedamd en vervallen , waardoor de
gezetenen veel 'overlast van water hebben. Deze sluis staat onder het
beheer van de Dijkregten van Bellingewolde. ■■ ■ •
BELLINGWEER, geh. in Hunsingo ', prov. Groningen. Zie
L1NGEWEE11. _ . n -
BELLINGWOLDE, d. in Westerwolde, prov. Groningen. Ine
B e l l in g e w o l d e . '! , ,
BELLINKHOF of de B l i n k u o f , geh., vroeger eene havezathe, Rw.
Twenthe, prov. Overijssel, a r r . , k an t. en | n. Z. W . van J » 1,
gem. Ambt-Almelo, i u. 0 . ten Z. van Wierdcn , aan den W ie r