deren waard. De landlieden, echter hennis van den toeleg gekrCgen heb--
bende, hadden zieh vöör zijne aankomst, met hunnen meesten voorraad ,
hinnen Z'alt-Bommel geborgen. De Graaf van H o h e n l o , die over het
Staatsche krijgsvolk in deze slreken bevel voerde, weldra eenige vaar-
tmgen op de Maas gcbragt hebbende zoeht nu de dijken door te stellen
, ten einde de vijanden daardoor le verjagen. Dit bragt hen ,
die met moeite de boogten bereikt hadden, bij gebrek aan leeftogt,
gedurende eenige dageu, in de uiterste benaauwdheid, tot dat eene
fei opgekomen vorst H o b e n io noodzaakte, met zijne vloot af te zakken,
waardoor de Spaanschen gelegenheid kregea, om het water op te bij-
ten en binnen ’s Hertogenbosch te geräken.
Op den Gelderschen landdag , die, in December 1393, te Arnhem
gehouden werd, handelde men, onder anderen, over de hereeniging
van Zalt-Bommel en den B o b b e l e rw a a r d , die sederl de lente van het
jaar 1374 , met Holland verbonden waren, en dit nog als zoodanigwil-
den beschonwd hehhen, met bet bcrtogdom Gelderland: waartoe , ein *
delijk , eene wet beraamd werd. in welke men van wcderzijden ge-
noegen nam.
ln het jaar 1399 deden de Spanjaarden, onder C labde i a B a r io t i e
andermaal eenen inval in den B o b b e l e r w a a r d ; ten welken einde zij
eenen Slaatschen uitlegger, door het geschut hetwelk zij met zieh voer-
den , v'erjaagd hebbende, met schuitjes , bekomen bij ’s Hertogenbosch ,
zieh bij Rossetn over de Maas lieten zetten. Voorts na het verdrijven
der weinige Staatsche Ruiters , die längs den dijk heen en weder reden
, den waard doorloopende , bemagtigden zij het huis te Hedel, en de
schans Crevecour, op Brabandschen bodem , waar zij eene schipbrug
over de Maas lagen , ten einde het leger , dat eerlang het beleg voor
Bommel sloeg , van voorraad te voorzien. Ook trachtten zij tot in den
Tielerwaard door te dringen, Doch Graaf E rn s t van N a s sa u , die o p
een eilandje in de Waal post gevat had , wist hun zulks te be-
letten. Prins M atirIt s van N a s sa b , nu ook" eenig völk in den B o b b e ie r -
w a a r d geworpen hebbende, verschanste zieh op het land, waar Hee-
rewaarde lig j, wederstond er met bchulp van den Heer de i a N obe ,
die inlusschen met een regiment van 2000 Fransrhen aangekomen was,
den vijand, en noodzaakte hem, eindelijk , met zwaar verlies de wijk
te nemen.
Nadat deze landstreek, in het jaar 1794 , met Engelsch Krijgsvolk
was bezet geweest , werd zij, bij het aanhoudend vriezend weder, en
de aannadering der Fransche troepen , ten einde bij ijsgang niet te worden
afgesneden, in het laatste van dit jaar door hen gedeeltelijk
ontruimd , hetgeen den Generaal D a e n d e is te beter gelegenheid gaf, om
den overtogt derwaarts le doen. Hij trok dus, den 27 December,
met vijftien honderd man , te Driel, met geveld geweer, over de Maas,
nam de troepen, die niet vlugtten , krijgsgevangen en bemagtigde alzoo
binnen weinige uren den f geheelen waard.
BOMMELSCHE-WETERING, water in den Bomrnclerwaard, prov.
Gelderland} in het boveri den Meidijk gelegen gedeelte van den Bomme-
lertvaard. s
Het ontstaat ten Z. 0. van Bommel, loöpt van daar, met eene
Zuidwestelijke strekkirig , längs Brachem , neemt daar eene Westelijke
rigting aan , en ontläst zieh, tusschen Aalst en Poederoijen, door de
sluizen, de Driedözen genoemd, in de. Maas. Op dit water, stortten
Bommel , Brachem, Kerkwijk, Gameren en Nicuw-Waal, met behulp
van molens, hun water uit.
BOMMENEDE, h e e r l. op h e t e il. Schouwen, prov. Zeeland, iistr.
en a r r Zierikzee, k a n t . Brouwershaven, gem. Bommenede-en-Bloou ,
^ e n z e n d e N . en O. a a n d e G re v e lin g e n Z a a n d e h e e r l Zonnemaire
r n Bloois e n W. a a n d e n p o ld . G ro o t-S t.- J a c o b s -N ic uw la n d .
Ki ikui t Nieuw-Natai rs en dat gedeelte van den polder Bloois en
Oud-Bommenede, h.«t ..» O u d -B .u .u .e n ,d e « r d - Z»
bevatte vro.jer d. ui«. ona.n.i.nUjke i m -
vollende art Thans treft men e r, meer zuidelijk , het g .
8d t u e„ U..U heeft * M « « .“ » * ' “ C Ä “ * *
D. oppervl.kte d a .« heerl .. ‘ ll
himd 41 v r. 22 v. eil., waaronder 482 bund. 13 v. r.
schotbaar h n d , meest bouw- en voor een klein gedeelte ^ la n d e n .
In vroeoere eeuwen behoorde B owmenede tot de provincie Hollan ,
omdat de^schorren, «i. « r iudijkiug d ,.a p.lder.
eigendom waren van de Heeren van Yoorne gelijk dan ook Her og
J an van B e u e r e n deze schorren, m die betrekkmg m l412 , bee«
verkocht öfter indijking uitgegeven
Zeeland den eigendom van deze polders , ten allen tyde ,
E S , . Meermalen M i deze heerl. «au
ZOO werd zij , onder anderen, den 1 November 1370 , dooi den zoo
genoemden Allerheiligen yloed, die tweemaal vier en tw.ntiguren ^ -
hield , ten eenen male overstroomd , daar de opgeruide g ^
brenken hadden te weeg gebragt die den Polder van » ommenede
en het daar naast gelegene p o l d e r t j e Ki jkui t onlcr het zeewa er
hedolven hadden. Het schijnt ook, dat de zeedijken dezer heerlijR
held in den winter van het jaar 1633, weder aanmerkel.jke schade
iteleden hebben. Althans hieraan m e e n t m e n het te moeten toeschry-,
ven, dat den 28 Maart 1634, door de Kamer van rekenmgen der
praafiiikheid van Holland, besloten werd, van deze polders de band
af te trekken en die te laten drijven. Om echter
nolders niet geheel te verliezen , was men genoodzaakt de, dijkaaüje
£ of meer5 te onderhouden ; maar , ten gevolge van den vloed yan
26 Januarii 1682 , werd onherroepelijk vastgesteld, dat men aan die.
p o l d e r s niet het minste meer verrigten zoude want toen s oegen er
raten in den dijk van den pold. Natairs, waardoor deze
pold volliep en eene doorbraak van wel 40 roeden lengte in den bin-
rendiik v a n B o b b e n e d e ' viel, zoodat ook de plaats zelve ten tweedea
male reheel onder liep. Bij resolutie van 22 September 1684 is
deze heerliikheid, met de daaraan beiendende polders en vijftig roeden
aanwas, door de Staten van Holland vrij en onbelast overgegeyen aan
die van Zeeland , welke echter, om de hooge kosten der herstelling ,
nu ook zwarigheid in het aanvaarden dezer polders zagen ; zoodat zy
meer dan waarschijnlijk aan de zee zouden zijn ,nd,e
niet de stad Zierikzee, zieh de zaak had aangetrokken u't ^ree
dat , wanneer B o b b e n e d e zoude zijn buitengedykt, en-, daardoor de
achtergelegene polders van Zonnemaire en Noordgouwe onmiddellyk 3 S f 3 » Jen W N * . & Mt f «-J « >■«' Schouwen de verderfelijkste gevolgen zoude kunnen na zic p •
Onder goedkeuring der Staten van Zeeland -c rfcn de j d c r g e -
vloeide polders, den 23 September van het jaar 168J> J
kina uitgegeven aan de Heeren A n t o n i j H o e f e r , A n d r . e s O c e e r s e , I ban
d e JoNGESen N i c o i a a s C a b , Regenten van
de , voor zieh het ambachtsregt over B o b b e n ed e hadden bedongen. lte
II. D e e i.