beide anderen getralied,) eenen Monnik, in een lang slepend gewaad.
Het omschrift i s : S. conuentus: sei: benedicli: abbis: 't i iwliane.
i. rottum.
BETHLEHEM ot B ethlem , voorm. kloost. voor Reguliere Kanun-
nikken van de Auguslijner orde in Gelderland, bij Döelicliem. Het
droeg eerst den naani van B ielhem of B eelhem, naderhand in die
van B ethlehem veranderd, en werd ook wel het S t . L aure.nshuis ge-
heelen.
In het jaar 1179 heeft H endrik van N assau, derde Graaf van Gelder,
nadat hij uit Italiii was teroggekomen , waar liij rnet Kcizer F iiederik
Barbarossa tegen de Milanezen geoorloogd h ad , dit klooster gestieht.
De aanleiding daartoe gaf zeker vroom man, F hank of F ranco gehelen,
die, op uitnoodiging van BARTnotD van S anten en van den Kluizenaar
G ijzelbebt , onder het geleide van de Ridders B ernard en Z w ed er van
W isch , naar deze gewesten afkwam , en door den bijstand van gezeg-
den Graaf H e n d r ik , den grond tc dezer plaatse, van de eigenaars, de
vnornoemde Heeren van W isch , ' verkreeg , waarop de Graaf toen dade-
lijk een honten kerkje cn woning deied bouwen, die binnen körten
tijd zulk eenen aanmerkelijken toeloop bekwamen, dat niet alleen
B a id u in u s , de negen-en-twintigste Bissehop v a n ‘Utrecht , deze kapel
wijdde en beschonk, maar ook onderscheidene Vorsten,' Yorstinnen en
Heeren , alsmede geringere personen zeer groote giften van landerijen ,
tienden en andere inkomsten aan dit klooster deden. R igrardis
van G ueik , veduwe Van Graaf H e n d r ik , jongsten zoon van O t t o ,
bevorderde, in het jaar 1202, deze stichting aanmerkelijk ,. bouwde
een fraai huis , op eenen aangenaam gelegen berg, nabij dit klooster en
begaf zieh voor eenen gernimen tijd met der woon derwaarts. In het
jaar 1250 stond zelfs de Ridder E verii.ard Van H eeckeren , fen behoeve'
van dit klooster , zijn regt af op zijne heerlijke goederen te Keppel, en
de tienden van Walsch , Hoorne en elders. O tto van N assau , zevende
Graaf van Gelder en Zutphen, was in het jaar 1251 niet minder mild
omtrent dit klooster; terwijl ook zijne ouders, G érard en M a rg r ie t , aan
de B ieehemsche K erk twee hofsteden in het dorp Wichmoud en andere
goederen hadden geschonken. Op dit spoor werden zij door andere
adellijke en godvruchtige* lieden gevolgd. Zöö stond Heer O tto van
B emmel , in het jaär 1275 , 'aan dit klooster af al zijn regt op zijne
erven te Angerlo , Bevnem en Enghuizen alsmede op het Doesborgher-
geld , gemeenlijk kantpenningeii genoemd, waarop de kerk van Does-
borgh stond afgebeeld. R e in o id van N assau , achtste Graaf van Gelder
en Zutphen', sterkte in bet jaar 1280 den Abt en de Abdij in alle de
voorregten , die hun , bij zijns vaders leven ,' verleend waren, en in
het jaar 1282 gaven de Doetichemmers aan de Kloosterbroeder.s den
vrijen in- en uitgang door hun ne stadspoort, omdat zij door deze
Broeders bekostigd was, alsmede voor allijd deel a a n : hunne privilegien
en vrijheden. Graaf R einold voegde hier, in het jaar 1321, nog
bij zijne erve Gebbink of Sprunkgeut, niits dat de tienden daarvan
losbaar waren voor eenen grooten penning van Tours. Door alle deze
giften en voorregten geraakle dit konvent in het bezit van aanzienlijke
rijkdommen , waardoor de kloosterlingen zieh ,; liu en dan, aan ongere-
sreldheden oversaven. Ook plart het klooster Q U XU zeer mb eroem* d t1e z1 ijn1,
en had het regt om , uit zijne Monniken ,, eenen Priester in de kerK
van Doesborgh aan te stellen.
Dit klooster heeft w.eleer onder het kapittel van Nuits gestaan,
doch toen dit kapittel, in het jaar 1430, met dat van Windesheini
B E T .
vereenigd , en aldus te niet gegaan was , is het klooster van B e t h z e -
hem onder eenen eigen Proost gebleyen , die onmiddellijk onder den
Bisschop van Utrecht stond.
E g id iu s d e M o n t i , tweede Bisschop van Deventer, had het voornemen
opgevat, om dit konvent af te schaffenden liet klooster in zijne
kalhedrale kerk, te Deventer , in te lijven , doch, door zijnen ontijdigen
dood en de zwevsnde geloofsgeschillen, is dat voornemen onvervuld ge-
bleven. De Kanunniken, die in het jaar 1579 zieh genoodzaakt zar
gen het klooster te verlaten, hebben meest allen hun leven in het
Kleefsche geeindigd. Het klooster zelve is in dat zelfde jaar tot den
grond toe afgebroken en gesiecht. Bij de plaats , waar het gestaan
heeft, ziet men thans nog eene boeren woninghet K looster-
86 BETHLEHEM , voorm. nonnenkloost. in Noord-Holland, in de Bangert,
onder fFester-Blokher.
Dit klooster werd in het jaar 1475 gestieht door Meester G e r r i t ,
eenen Regtsgeleerde, en door twee Priesteus. De Zusters , die er woon-
den, leefden eerst naar den derden regel van S t . F r a n c i s c o s maar
hebben naderhand den regel van Sw. A u g u s t in u s aangenomen, en
zieh onder het kapittel der Kmisbroederen begeven. Uit dit klooster
is een ander konvent voortgesproten bij Sneek, N a z a r e t h ge-
naamd.
Het klooster B ethlehem is in de beeldstormerij afgebroken, maar e r
is nog eenig lmiurwerk van overgebleven.
BETHLEHEM , voorm. nonnenkloost. te DordreeJit, in Zuid-IIolland.
Dil klooster of konvent werd in het jaar 1464 gestiebt, waartoe de
grond schijnt gegeven of afgestaan te zijn door D avid van B ourgondie, ^
den vijfen vijftigsten Bisschop van Utrecht. De kerk stond in de groote
Breedstraat en had met eene brug, liggende over de stads binnengraclit,
gemeenschap met het klooster, lietgeen tusschen die gracht eri.de stads
veste , op hetzelfde terrein , waarop het Beggijnhof stond , gestieht was.
Het werd bewoond door Cellezusters van de orde der Augustijnen (ook .wel
Brood- of Zwartezusters gebeten). Zij werden door eeneMoeder of Regentes
bestuurd-, die door den Prior en Regulieren van het klooster van Eem-
stein benoemd werd.
Na de ReCormatie is aan de Kloosterzusters door de Regering van
Dordrecht een,e jaarlijksche lijftocht toegelegd, welke nog in 1628 door
twee Zusters genoten werd. Hel klooster zelve is vervallen en afgebroken
,. en op de plaats daarvan is eene straat en burgerhuizen gcbouvvd,
thans onder den naam van de Raamstraat bekend. Van de kerk is ,
in vervolg van tijd , eene bergplaats gemaakt voor de Stads Aschkarren
en eene woning voor den opzigter der Karlieden. De vroegerc eigendommen
van dit klooster zijn aan het Oude Mannen- en Vrouwenhuis te
Dordrecht overgegaan.
. De Broodzusters stonden in hooge achting , wegens het verplegen en
oppassen van zieken, en zijn daarmede, nog lang na de Reformatie,
blij ven voortgaan , ten gevolge waarvan zij ook liulp en ondersteunirig
bij de Regering en burgerij van Dordrecht hebben gevonden.
BETHLEHEM , naam , die ook wel, ofschoon verkeerdelijk , gegeven
wordt aan de voorm. abdij J erusalem te Biezelinge, op het eil.
Zuid-Beveland , prov. Zeeland. Zie J eruzalem.
BETHLEHEM of B ellem, voorm. nonnenkloost. van de Cistercienser
orde, op het eil. Schonwen, prov. Zeeland, cen weinig noordoostwaarts
van Elkerzee, meest bekend onder den naam van B etlehem- b i j - dk