Het wordt lhans in eigendem bezeten en bewoond door deh Heer
Dr. S. B r o u w e r .
BROUWEUSIIAVRN* knnt., prov-. Zeeland, arr. Zierikzee, bevat-
tende de volgende veertien gemeenlen: B om m en ed e -cn -B lo o is ,
B u r gh , Dr eise h ö r , Dui ven dij k e - l i l a as k in d e rk e rk e - Br.ij-
d o rp e - e n -L o p c r s k o p e lle , E lk e r z e e , E llem e e t, H a am s te d e ,
Kerkw erv e-N ieu w-erkérk-Rénger s k e rk e - e n -Z u id la n d , Noord-
g o uw e , N o o rdw e lle , R e tte s s e , S e ro o sk erk e en Z o n n em a ire .
Het beslaat eene oppervlakte van- 13,4'al bund, 79 v. r, 79 v, eil,, cn
telt ruim 7600 in w.
BROUWERSHAVEN, kerk. ring, prov. Zcela.id, klass. Zierikzee,
bevattende de-volgende negen gem.- : Br ou w e rs h a v e n , ß ti r g h ,
D r e is eb o r v fcer »e-e?, V>U a am s^ted e,-v N ff o.r d-g o ü w e’,11,11e-
n e s s e -e n - N o o rdw e lle , S e ro o sk e rk e en Z o n n e p ia ire , die 10
kerken hébbeh j_ d«or nkgfen Predik-ánten bédieffd worden enr rnirn , 6900
zielen teilen« v.. - ' 1 * ,
BROUWERSHAVEN, gem. op-bet eilr Scliouwen, prov. Zeeiund,
distr. en arr. Zierikzee, kant. Brouwershaven; pálendé N. ääff dd; fjre-
velinge;, 0 . aan de gem. Bomrtieneäe-cii-Rloois, Z. -aan-Kerkwbrvc-
Nieuwkerk-Rengerskerke-en-Zöidland, W. aan Dmvetadijke-KlaStslÚn-
derkerkre'Brijdorpe-en-1Looperskape'lle.íi; r::: - ;
Zij bovat de smolstad -B r o u w et- s h a v e t , benevehs de St. Cniis-
to f f e lp o ld e r , den G e e st- of W lllem -G ijse ffp o ld e r, den Groo-
te n -S t.- J acobspo ld e r , den I-nlaag, den K e e t - of P a ltz g r a v e u -
p o ld e r , den Nffor-der-Nieuwlañdpolder en den Z u id e r-N icuw -
la n d p o ld e r , en bpslaat eene oppervlákte van 22b bund. 38 v. r.
90 v. eil.
De smalstad Bröuwershaven ligt omtrent 2 ti. N. vau Zierikzee,
op de noordelijkett % grens der prov. Zeeland, áan de Grevelrpge.,
meer builenwaarts het ßröuvVerhavensche gat geffoemd (zie dat woörd).
Het bestaan van deze plaats .dagteekerrt zieh van -liet jaar 1283 af
aan, toen de , ten gevelg'e van het afdatomen der onde- Duveinie j die
voorbij Bridorp liep , ontstane verlandiiig, bedijkt werd door P ie t e r
Nobel en zijnen brbéder SerkbaasKikder. Bridorp , waar destijds ’ meer
te doen was dan tegeftwoordig^ had eene haven noodig. Genoemde
heeren wilden er eene aanleggen,- met een dorp er bij, en hoden, voor
het oetrooi daartoe, den Graaf de helft der baten-aan, mits her Bri-
dorper ambaobt, betgeen hem toebehoorde, lffedfe betaalde in de 'kostet}
van sluis en watergang. Dit plan beviel niet alleen aan deri Vorst,
maar-hij-breidde het zelfs u it, kocht, den 16 Maart 1288 , van Jan
van R enesse , 100 gerne ten ambaebls, cn vormde bet plan, mrier, in
stede van een dorp, eene stad te maken. Ter verwezenlijking hiervan
verzocht en verkreeg h ij, in het jaar 1288 , hij voorraad voor de nienwe
s ta d , tolvrijheid door Braband. Graaf F l o r is V werd vermoord, .en
bet -ontwerp i om het verrezene en zieh steeds uithreidende dorp tat eené
stad le maken, bleef vooreerst staken. Het ließt, in brieven vitn het
jaar 1321, het dorp van Brouwershmien, en den 23 November 1344
werd aan dit dorp gegeven eene Vrije barihgmar'kt en tolvrijheid gedu-
rende twee jaren.
In de eerste jaren der vijftiende eeuw stond B r o u w e r s h a v e n nog on-
middellijk onder de Graven van Zeeland. Hertog A l b e r t hernieuwde nog,
ongeveer 1590, de handvesten en keuren door zijne voorgangeren reeds
gegeven. Inzonderkeid evenwel gedurende het leven Van Vrouw J a g o b a
heeft BRoowERsnivEN cenige vermaardheid verkregen. J am v a n B e i j e r f n ,
vreezende eenen inval der om harentwil gebannenen en uitgewekenen,
gelastte, den 7 Oct. 1422, zijnen Baljuw te B r o u w e r s h a v e n , F ra n k
t a n D om bü rg , om, met overleg van 8 01 10 der vroedsten en rijksten
van het dorp , ten koste der ingezetenen, een blokhuis te maken,
terwijl de steden Middelburg en Zierikzee gemagtigd werden, de on-
willigen tot hunnen pligt te brengen. Het werk werd aangevangen en
voltooid , doch vele ingezetenen weigerden de betalir.g, en werden daar-
om in p-ijzeling gezet. Ook dit haatte niet genoeg, weshalve genoemde
Baljuwr in Maart 1422, gemagtigd werd, den sterken arm te gebrui-
ken en door te tasten, al moest er ook bloed gestört worden. Uit
deze, meestal voorbij geziene bijzonderbeden, wordt het duidelijk,
waarom de door den Hertog van G iO c e st e r afgezondene Engelsehe ben-
den , in Januarij 1426, juist bij B r o uw e r sh a v en aan land kwamen , en zu-h
aldaar met de aan Vrouw J agoba toegedane Edelen vereenigden. Zij
delfden er, j a , den 13 Januarij, het onderspit ; doch,eene overwonnene
partij is niet altijd ook eene overluigde partij, en misschien wel was
h e t, ten gevolge van deze bekende gezindheid van liet grös der ingezetenen
, dat F il i p s van B o b rg o n d ie zijne heerlijkheid B r o uw e r sh a v en over-
droeg aan F l o r is van K i j e r o e k , uit wiens geslacht zij evenwel reeds
vroeg in andere handen overging j want in 1461 was de heerlijkheid
reeds verdeeld onder de geslachten van B o r s s e l e , va n B e rg en cn B o l l e .
M a r ia van BouRGONDie ,-:i Gravin van Zeeland , verkocht , hij brief van
1 Mei 1477, bekrachtigd den 22 September daaraanvolgende , door liaren
gemaal M axihiltaan v a n O o s t e n r i jk , voor eene som van 1478 pond. 14
schell, vlaamsch (ruim 8872 guld.), de twee derden dezer heerl. welke
de van B o r s se l e ’s nog niet bezaten , aan W o l f e r t van B o r s s e l e , Grave
vau Grandprez en Boehane, Heer van Veere, die het overige derde
gedeelte reeds als kwaad Zeeuwseh leen bezat. B r o uw e r sr a v e n werd
vervolgens door A nna , daehter van genoemden Heer W o l f e r t , in hu-
welijk aangebragt aan F il ip s van B o u rGo m d ie , die de heerlijkheid in erfenis
naliet aan zijnen zoon A d o l f , welke groot belang in deze bezitting schijnt
gesteld te hebben ; althans hij zorgde, door keuren en ordonnantien , voor
hare dijken en meekrapreederijen. Deze A d o l f liet haar na aan zijnen
zoon, den Markgraaf M a x ij iil ia a n I , na wiens overlijden, door zijne
schuldeischers, ook op de heerl. B r o uw e r sh a v en beslag werd gelegd;
zoodat zij , op last van den Grooten Baad te Mechelen , in het jaar
1867 , moest verkocht worden. Doch die van B r o uw e r sh a v en het belang
inziende, dat zij er bij hadden, een onmiddellijk eigendom der
grafelijkheid te zijn , wisten te weeg te brengen, door aanbod van een
voorschot, dat Koriing F il ip s II , als toenmalig Graaf van Zeeland,
de heerl., voor de som van 12,000 pond Vlaamsch (72,000 guld.) liet
inkoopen. B r o uw e r sh a v e n verkreeg bij die gelegenlieid eenige voorregten
en vrijheden en werd voor altijd tot eene onvervreemdbare grafelijke bezitting
verklaard.
Na den afval van Spanje gaf Prins W il l em I , ennaderhand de Staten,
in het jaar 1389, verlof, om de toen nog opene plaats te bewallen ,
zoodat zij , in het jaar 1890 , de gedaante eener slad verkreeg-. Na dien
tijd begon zij eerst regt te hloeijen , voornamelijk door de baringvis-
scherij , körnende, onder anderen, in het jaar 1672, de haringbuizen
hier zoo welbeladen binnen , dat bij de ontlading de haven wederzijds,
ofschoon vrij ruim , geheel met haringtonnen bezet was. Vele kooplie-
den uit Holland kwamen destijds hier de haring inkoopen. Dit maakte,
dat die van B r o uw e r sh a v e n herhaalde pogingen liebhen aangewend,
om als stemhebbende stad te worden erkend en in de vergadering