oog. Zoodra men de reedc nadcrt, en lang voor dat men eeno gcschikle
ankerplaals gevonden heeft, stroomeu reedsvan alle zijden snclroeijende
bootjes aan, zoogenaamde Birma’s ( kadraaijers of marketenters), oni
de nieuw aaukomcndc reizigers op de heerlijke voortbrengselen ,van
bun land te vergasten. Be levensmiddelen zijn te B a t a v ia overvloedio1
cn goedkoop. Vruchten, visch , rijst, ook brood, op de Europesche
wijze gebäkken , 1 hoenders , alles wordt aan boord te koop gebragt.
Vijf of zes, somtijds zeven hoenders, kosten eene ropij (iets meer dan
ccn gülden). Rivier- en zeevisch, van de smakelijkste soorteri, zijn
in grooten overvloed en tot zeer matigen prijs te verkrijgen , zoo dat
de pas aankomendcn zieh hier, voor de uitgestane ontberingeii rijkelijk
kunnen sehadeloos stellen , en ook dikwerf aan hnnnen eetlust te vcel
bot vieren, waardoor zeer velen , kort na hunne aan kennst, zieh ernstiga
ziekten op den hals halen, welke alsdan, naar gewoonte, alleenlijk
aan het verderfelijk klimaat worden toegeschreven. Wie immer in het
geval geweest is , van maanden lang verstoken te zijn van alle versehe
levensmiddelen* van vruchten, melk',, groenten en dergelijke, terwijl
hij zieh al dien tijd rnet zout en znnr heeft moeten behelpen , die zal
zieh eenig denkbeeid kunnen vormen van de onbeschrijfelijke vrengde,
waarmede men zieh eensklaps de heerlijkste oranjeappelen, kokosno-
ten, ananassen, mangistang, en hoe vele andere lekkernijen meer,
van alle kanten, tot eenen spotprijs , ziet aänbieden. Men moet eene meer
dan gewone zelfbeheersching bezitten , om in zulke oogenblikken de
matigheid zoo zeer in acht te nemen, als de gezondheid zulks ver-
eischt. Niets is inderdaad gevaarlijker, dan juist in die eerste oogenblikken
zieh ruimschoots aan het genot dier vruchten en verkwikkingen
over te geven. Bit brengt eene omwenteling in het ligchaamsgestel
te weeg, die in vele gevallen doodelijk is. Men behoort zieh derhalve
van het gebruik van vruchten, in den beginne , te spenen , hoe moeijelijk
dit ook zij , en die vooral nimmer des avonds nnttigen. De ananas
vooral heeft somwijlen zeer nadeelige uitwerkselen , wanncer men , na
daarvan gegeten te hebben, koud water drinkt , tot welken eenvoudi-
gen drank men , vooral in het begin, uit hoofde van de wärmte, eenen
bijna aanhondenden trek gevoelt. Be op eene lange zeereis vermin-
derde krachten trachtte men liever allcngs , wel is waar met voedza-
me, doch altijd ligt verteerbare spijzcn , te hersteilen. Ilet is ten uiter-
ste gevaarlijk , zieh, zoo als vele pas aangekomene Europeanen doen,
aan het genot van zware en al te krachtige spijzen over te geven.
Men moet weinig of geene zware spijzen gebruiken, geen dejeuners
dinatoires, waarvan men in Iodie zulke groote liefhebbers vindt met
schilpadsoep, bam , eijeren, coteletten , beefstakes , gerookt vleesch
cn dergelijken, gepaard met zware wijnen cn bieren. Voor dengenen,
die reeds geacclimateerd is , kunnen zij welligt onschadelijk z ijn ,; maar
velen worden, alleen door het involgen van hunnen eetlust, met be-
trekking tot zware spijzen, en ondanks een sterk en gezond ligchaamsgestel
, onverwacht en plotseling door hevige koortsen aangetast, die
hen binnen weinige dajjen in het graf rukken. Wie zijne gezondheid
lief heeft, zal zieh in den beginne met hoendersoep, met vleesch (en
dan nog zeer matig genuttigd) , met rijst en ligte groenten vergenoegen,
waarbij hij gerust de inlandsche wijze van spijskruiding met lange
peper , chalotten ,S enz. kan aannemen. Be meer dan gewone wärmte
maakt den nieuweling ook zeer begeerig naar verkoelende dran-
ken , en hierin behoort hij zieh insgelijks eenigermate te bedwin-
gen. Koud water, zonder met wijn vermengd te zijn, is in den 1 e-
»mne niet aan te raden. Thee wordt algemeen voor zeer heilzaam
uehouden, en dit gcvqelen schijnt door het voorbeeld der Lkmezen be-
vestigd te worden. Geen Volk drinkt meer thee dan do Clnnezen ,
die zieh over bet; algemeen van alle koudei dranken zorgvuldig ont-
houden. Ook vindt men, naar evenredigheid , doorgaans weinig zie-
ken en vele zeer oude lieden onder de Chinezen. Men wil zelis , dat zij
aan hunne bijna algeineene gewoonte , van in geen geval ongekookt water
te gebruiken , te danken hebben, dat de zoogenaamde cholera-morbus
onder hen . eene betrekkelijk zeer geringe vernieling heeft aangengt.
De Chinees drinkt zelden of nooit wijn , hier , of zelis arak , zonder een
weinig gekookt water, warmoflaauw , daarin te mengen. Een algeineene
hpofdregel yan een’ vermaard Geneesheer in Indie is , dat men zieh
voor alle sterke verhitting,, in- en uitwendig , en voor' alle plotselinge
verkoelingen wachte , want hij be.weert, dat. in de warme landen de
ineeste ziekten uit koude onlstaan. Met dit al is het baden in koud
water zeer heilzaam , en het ware te wenschen , dat het vooroordeel,
hetyelk daaromtrent nog bij vele Europeanen bestaat , eenmaal geheel
konde worden weggenomeu^; Duizenden zouden zieh vele ongestcldheden
in Indie’besparen , indien zij , op het voorbeeld der inlanders, het tot
eenen vasten regel maakten, om, wanneer zij er eenigen tijd geweest
zijn , zieh dagelijks , ten minste eenmaal, te baden.
Xolgens'eenen echten Staat zij.n in 1828 te B a t a v i a aangekomen 145
scheepsbodeips, te zamen groot 49,964 tonnen , waarvan er 68 uit Nederland
waren, te zamen nietende 26,01,4 tonnen. Er zijn gedurende
dat jaar uitgezeild 128 schepen, metende 44,553 tonnen, waarvan er
8 2 n a a r Nederland Bestemd w a r e n t e zamen groot 30,682 tonnen.
In bevolking is B a ta .v ia thans sfeplits d® viertle stad van het eiland
Jav a ,. daar deze, die voorheen op 160*000 zielen begroot werd , tot
op ongeveer 18,000 versmolten is.
Het voormalig Kasteei was.m den Noordoosthoek van B atavia , ten
O. van de Groote Rivier gelegen, had vier boiwerken en: twee poorten ,
de eene naar het Noorden en. de andere naar het Zuiden j gemeenlijk
werd de eerste de W a t e r p o o r t en de andere de L a n d p o o r t ge-
naamd. In het kasteel vergaderde voorheen de Gouverneur-GeneFaal
met de ledpn der liooge regering ; men had er eene kerk , magazijnen ,
gevangenhuizen, - garnizoensgebpuwen , een ijzer- en artilleriehuis , welk
jaatste men nu nog 'bij liet binnenkoinen, van het stadhuis a f , ter
linkerhand vinden kan. Y'erder hebben hier vele gouvernementsge-
bouwen , pakhuizen en stallingen bestaan. Dit alles is gesloopt en de
steenen zijn naar het Molenvliet vervoerd , om gebruikt t-e worden yoor
de fondainenten van het groote Gouvernements gebouvv. Aan de noord-
zijde.yan dit gesiechte plein , over welks midden een fraaije weg naar
het ooster rivierhoofd loppt, ziet men nog de aardhoopen van de twee
noorder, bol werken, de S a f f i e r cn de P a r e l , het overige is een
ruim plein met de voormalige grachten omgeven, waarover nu klapbrug-
gen gelegen zijn. Aan de noordzijde vindt men, buiten de voormalige
L a n d p o o r t , de P i n a n g p o o r t , welke in het jaar 1641 gebouwd
werd, en thans nog tot een sieraad voor gezegd plein in eene goed
onderhouden Staat aanwezig is ; t e r . wederzijde van deze poort ziet men
een zeer groote steenen beeid in eene nis geplaatst, verbeeldende dat
ter linkerzijde M ars en dat te r regterzijde Minerva ; boven op de poort
staan 8 zwarte vazen met witte festons ombangen ; terwijl de poort nog
door acht witte zuilen versierd_ vvordt; welk een en ander eene zeer
aardige mengeling van kleuren oplevert.