240 h'iizcn en ruim 1700 inw., die meest hun bestaan vinden in
den landbouw.
De drie tot dit dorp behoorcnde seholen teilen gezamenliik 240 leer-
linken. . • J
Vroeger had men in dit dorp de burgstede Hotninga.
Hot wapen der gemeente Beerta bestaat in het standbeeid van'den
H. Hamentiüs , houdende in de regterband eenen rooster, en met de
linkerhand den mantel of toga opligtende.
BEERTA (NIEÜW-), Nieew-Beerte of Beertstbr-IIamrik, d. in bet
Uldambt, prov. Groningen, arr., kant. en 1$ u. N. 0 . van Winscho-
en y gem. en | n. N 0. van Beerta. De grond \an dit dorp bestaat
111t vette klei , die uit den Dollard aangeslijkt is , welke aanslijkiiro- hop
voortduurt. Na de indijking van dit dorp , in het jaar 1636, werd
fiet aangewassen land in onderscbcidene boerenplaatsen verdeeld en de
nevolkmg nam in körte jaren dermate toe , dat men in 1663 eene kerk
ßoiiwue, en de mw. eene afzonderlijke gemeente begonnen uit te maken,
m '. , * ®"00 zielen te lt, en tot de_ klass. van W inschote n, rinff van
Midwolde behoort. De eerste , die hier, sedert de afscheiding van
¿eerta het leeraarsambt bekleed heeft, is geweest Petros Wolfrids,
die in lb 68 naar Bellingeweer vertrok. Het beroep geschiedt door
coilatoren, stemgeregtigden en den kerkeraad. De stemgeregtigden tot
e eo atie te B e e r t a zljn tot de collatie te Niedav-Beerta bevoegd
ge even , zoo als ook wederkeerig die van deze laatste gemeente refft
hebben om te Beer t a te stemmen.
JRet dorp telt alleen 100 h. en 700 inw., maar met de daaronder
behoorande O u d e d ij k , K r o on p o ld e r , S t a d s p o I de r, S ta t ez
« l en een gedeelte van de Ou d e z i j l , 170 h. en ruim 1300 inw.,
die alleen in den landbouw hun bestaan vinden. Ook heeft men er
7 dooidschool en 1 bijschool, die gezamelijk 130 leerlingen teilen,
1 korenmolen en 1 pelmolen , die tevens korenmolen is. Men vindt
zn e Nieowe-Beerta ongemeen fiaaije boeremvoningen en zeer vrucht-
baar teelland.
BEERPJE, oude naam van Beerta. Zie dat woord.
ü r r ! ! ! ? ’ ' n Fivelgo J prov- Groningen. Zie Bierdm.
RPfdv ’ havezathe in Mailand, prov. Overijssel. Zie Beerse.
«EERZE Beerse of Beers , riv. in de Meijerij van ’s Hertogen-
ooscb, kw. Kempenland. Zij wordt gevormd uit den zamenloop der
b r o o t e en K l e i n e B e e r z e , welke zieh bij het gehucbt Baaster-
fioeven , onder Oostel-Beers , vereenigen , van waar zij , als eene
£ van middelmatige grootte noordwaarts aanschietende , bii het
gebucht Spoordonk, zieh in twee armen, de Kleine Aa en den
»tuisloop verdeelt, die zieh bij het geh. Logt, onder Veldhoven-
en-Mereveldhoven , weder vereenigen , waarna de Beerze , met eenen
kronkelenden eerst Ooslelijken , dan Noordwestelijken , vervolgens
jveder Noordelijken en eindelijk Noordoostelijken loop, längs de gebuchten
Lenmsheuvel, de Roond en Tongeren , de landen onder
. * doorknnst, om haar water bij Esch op de Run uit te
gietcn. 1
Een, zoo het schijnt gegraven , zijkanaal, genaamd het Sm a 11 e
w a t e r , vereenigt dit riviertje bij Boxtel met den B o m m e l , alwaar
het een molenrad drijft.
BEERZE (GROOTE), riviertje in de Meijerij van 's Hertogenbosch
kw. Kempenland, prov. IVoord-Braband. Het ontspringt met twee
takkeii in het Noorden der Belgische provincie Limburg, en wel met
den voornaamsten uit den poel Groot-Boxveen , deze valt u. bewegten
Wilreit , onder Luyks-Gestel in de prov. Noord-Braband; de andere,
die een weinig bezuiden dat gehueht ontspringt, loopt daar vlak längs
heen. Nadat deze beide takken zieh bij Hapert vereenigd hebben ,
loopt het watertje noordwaarts op, längs Casteren , Netersel cn Middcl-
Bcers tot bij Baasterhoeven , onder Oostel-Beers, alwaar het zieh met de
K l e i n e B e e r z e vereenigt en ’enkel den naain van B e e r z e aan-
neemt. Zie voorts dat woord.
BEERZE (KLEINE), riviertje in de Meijerij van ’s Ilertogenboscli,
kw. Kempenland, prov. Noord-Braband. Het neemt zijnen oorsprong
in de heidc, ten W. van Eerzel; vloeit Noordwaarts aan , längs Dtiizei,
Hoogeloon , Vessem en Oostel-Beers, en vereenigt zieh, bij Baasterhoeven,
met de Gr o o t e B e e r s , om de Beers te vorinen.
BEERZE (MIDDEN-), d. in de Meijerij van 's Hertogenbosch, prov.
Noord-Braband. ' Zie B e er s (M id d e l - ) .
BEERZE (OOSTER-), d. in de Meijerij van 's Hertogenbosch, prov.
Noord-Braband. Zie B e e r s ( O o st e l - ) .
BEERZE ( WESTER-) , d. i n de Meijerij van 's Hertogenbosch,
prov. Noord-Braband. Zie B e e r s ( W e s t e l - ) .
BEERZEN (DE), onder dezen naam verstaat men gemeenlijk de
dorpen Oostel-, Westel- en Middel-Beers. Zie B e e r s (M iddei,-) , B e e r s
( O o s t e l - ) en B e e r s (W e s t e l - ) .
BEESD, d. in het ambt Beesl-en-Renoy, prov. Gelderland. Zie
B e e s t .
BEESD (BÜRGT TE ), voorm. kast. in het ambt van Beest-en-
Renoy, prov. Gelderland. Zie B e e s t (Hots t e ) .
BEESEL , d . in Opper-Gelder, prov. Limburg. Zie B e s e l .
BEEST, gem. in het ambt Beest-en-Renoy , prov. Gelderland, arr.,
kw. en distr. Tiel, kant. Culemborgh, die het voorm. ambt van
Beest-en-Renoy en een gedeelte van het graafsch. Leerdam bevat , en
alzoo vroeger gedeeltelijk tot Zuid-Holland behoorde (8 k. d., 22 m. k.,
8 s. d. ) ; thans palende N. aan de gem. Culemborgh, 0 . aan Buur-
malsen, Z. aan Deil en W. aan de Zuid-Hollandsche gem. Leerdam.
Het bevat de dorpen : B e e s t , A c q u o i en R e n o y , bene-
vens de buurschap M a r i e n w a a r d.
Men heeft in de gem. B e e s t twee R. K. kerken , drie seholen , en
1900 inw. , onder welke ruim 1200 R. K ., die de statien B e e s t
en R e n o y uitmaken; 680 Herv. , die gedeeltelijk de gem. B e e s t
vormen en gedeeltelijk tot die van Gellecuni-Renoy-en-.Acguoi behoo-
ren ; en eenige weinige Evang. Luth. , die tot de iiliaal gem. Leerdam,
gern Culemborgh, gerekend worden.
De inw. dezer gem. vinden meest hun bestaan in den landbouw.
Het d . B eest of B eesd ligt 4 u . W. v a n T ie l, 2 u . Z. v a u Culemborgh
, a a n de Linge.
De huizen staan er naast en tegen over elkander, längs eene met
steenen bevloerde straat, hetwelk men op geen ander dorp in den
omtrek aantreft; waardoor dan ook het gevoelen bevestigd wordt,
dat B e e s t oorspronkelijk tot eene stad aangelegd is.
Men telt in dit dorp alleen riiim 1000 inw. , maar met de buurschap
Ma r i e nwa a r d , die kerkelijk er onder behoort, 1100 inw.
Vöor de Hervorming werd de Pastoor van B e e s t door de abdij
van Marienwaard aangesteld. De vroeger hier gestaan hebbende
kerk had eenen toren zonder spits , van een zonderling maak-
sel en een dubbel dak. In het jaar 1823 werd deze kerk tot