G limes , niet zonder vermoeden van vergiftigd te zijn, in Spanje over-
leden was, bezetting in dio stad wierp, werd zij door de voornaamste
iuwoners verlaten , vier huizen alzoo ledig slaande , door het inge-
legerde krijgsvolk werden ingenomen.
Den 22. Januarij 1373, maakte L iby en J a n sz , K e e u s em a k e r , Slotvoogd
yan Zierikzee , vanslecbts weinige manschappen vergezeld , zieh meester
van het geschut, waarniede het hoofd te B ergen- o p - Z oom gewapend was ,
en hragt het te Zierikzee binnen.
Nog in datzelfdo jaar werd er van de Staatsche zijde eene poging gewaagd
om die stad te bemagtigen , maar deze liep vrnchteloos af ,
bij welke gelegenheid H ie ro n im u s de R o l l e , Stadvoogd van Veere , met
5Ö0 der zijnen sneuvelde.
In het jaar 1377 golukte het F r e d e r ik P e r r en o t , Baron van R e n a ix ,
Heer van Chumpaigny , beter | deze toch nam h a a r, aan het hoofd
yan, eenen kleinen hoop volks , schier zonder slag of stoot, voor de
Staten, in bezit. En sedert dien tijd heeft zij altijd die zijde ge—
houden.
Meer dan eens bebben de Spanjaarden gewaagd haar aan te tasten,
telkens echter zonder dat zij hun oogmerk bereiken konden. In
het j aar 1381 , nieende de Hertog. :van P arma haar door verraad te ver-
meesteren , waartoe liij J an van W it h em , Heer van Bersele, , destijds
Markgraaf van B ergen-o p - Z oom , in zijn belang liad weten over te
halen ; deze toch inet eenen Sterken haat tegen de onroomschen
bezield, had reeds meer dan eens gebracht vijandelijk krijgsvolk in de
stad te laten , en nam het zeer euvel, dat men, toen de vijand zieh van
Breda had meester gemaakt, om zulks 00k hier voor te komen , met
toestemming van den Prms van O r a n j e , den Kolonei L a G a r b e met
eenige Franschen binnen gelaten had. Het ingelaten krijgsvolk, om be-
taling roepende , en aan het muiten geraakt zijnde , werkte den Markgraaf
in de hand, want deze zoebt zieh daarvan tot zijn oogmerk
te bedienen, en , had er geen misverstand plaats gehad , hij zou zijn
doel zeker bereikt, bebben. Onder andere inwoners , - had hij den
stadstimmerman , S tabs A dria a n se , zekeren pottenbakker A nthony
C o r n e l is z . en den Pastoor L e in g r it iu s bewogen, om des nachts na
den 3. December, de valdeur der sluis aan de Beggijnenpoort op te
winden. Hierdoor zond hij eenige knechten naar binnen , die last hadden
, am de Boschpoort te overweldigen , en hem met het overige
krijgsvolk , daardoor ter stad in te laten. Omtrenl drie honderd Walen
waren reeds, zonder ontdekt te zijn , door de sluis in de ,stad geraakt
; doch hier verklapten zij zieh zelven, door het vragen naar
den weg, terwijl hunne leidslieden , kort nadat zij hen ter stad had-
den ingelaten, zieh uit angst hadden gaan versteken. De bezetting
liep te wapen, alsmede vele burgers; de vijand redde zieh voor een
gedeckte door denzelfden weg, waardoor hij binnengekomen was, een
ander deel verdronfe in de stadsgracliten. Zij lieten er in het ge-
heel zeventig dooden en honderd gevangenen. W i t i i e m , niet wetende
lioe hij het had , deed eenen feilen storm op de Boschpoort, doch trok
in haast a f , toen hij, uit eenige vlugtelingen , vernam, wat er ge-
beurd was. De Staten verklaarden hem nu openlijk voor hunnen
vijand en deden zijne gotfderen aanslaan.
In het jaar 1382 was zekere B e e r ew o d d t , in plaats van ea G a r d e ,
Gouverneur van B e r g en - o p - Z oom geworden. Van dezen traclitte zieh
de: vijand te bedienen, om door list die stad in zijn geweld te krij-
gcn. Zekere P aulus B oboque , een Italiaan, gewezen Gouverneur van
Steenbergen , toen binnen B e r g e n - o p -Z o o b gevangen zgnde, wist d o o r
beloften, B e e r e w o u d t spoedig te winnen en over te halen, o m d e
stad in handen van P a rm a over te Ieveren. Om hieraan te vol-
doen, traclitte B e e r e w o u d t , Kapitein V a l k e n b u r g binnen de s t a d
te krijgen ; dan deze ontdekte zijne oogroerken te spoedig. Ook werd
zijn handel door de gebroeders B a x en anderen , naauwkeurig gadege-
slagen. De Staten inmiddels door V a l k e n b u r g , omtrent B e e r e w o u d t
ingelicht zijnde, ontboden hem tot het doen van verantwoording ,
doch hij redde zieh met de vlugt.
P arma beproefde, in het jaar 1388, nogmaals om zieh door verraad
meester van B erg en - o p - Z oom te maken. Ten dien einde zocht hij
eenen Engelschen Luitenant der bezetting om te koopen , om hem de
beide schansen, destijds aan den ingang der haven gelegen, over te
Ieveren : maar deze Luitenant maakte den handel aan den Gouverneur
van B ergen-o p -Z oom bekend,, en , veinzende die schansen in handen der
Spanjaarden te willen stellen, naderde hij ,. aan het hoold yan eenen
Sterken troep vijanden , de stad, na hier, op zijn geroep , binnengela-
ten te zijn , verliet hij de Spanjaarden , die nu , na 800 man verloren
te hebben , de stad ontruimen moesten , waarna P arma , dus hedrogen ,
zieh genoodzaakt zag, het beleg, dat nu zes weken geduurd h ad ,
op te breken.
In het jaar 1603 , beproefde de Aartsliertog A l b e r t van O o s t e n r i jk ,
die stad door verrassing te overweldigen , waartoe hij een overgeloopen
Franschman du T e r r a il gebruikte. Deze trok den 2 l. Augustus , bij
laau- water , over het verdronken land , en maakte zieh meester van
twee sterkten , waarvau de eene de haven besehermde , die met het
afloopen van het water droog is. Was hij toen terstond voortgetcok-r
ken , de stad ware overmand geweest; maar hij had het op de Waterpoort
gemunt , en wierp daar, door middel van zeker vuurwerk {jyetardc), twee
staketsels omver; een ander vuurwerk, door hem aan de poort gehecht,
nat geworden zijnde, sprong zonder de vereischte uitwerking
te doen, waardoor de aanslag ontdekt werd, en te niet l iepterwi j l
de, vijand, door het wassen van het water , genoodzaakt werd een goea
■heenkomen te zoeken. Omtrent eene maand daarna, den 20 Septem-,
her ., werd de toeleg hervat, doch die van binnen , nu beter kond-
schap gekregen hebhende, hadden zieh in Staat, gesteld, om den .vlj-
and wel te ontvangen. De Spanjaarden overweldigden evenwcl twee
poorten , en roerden de trom reeds binnen de wallen , toen zij voor
.de derde poort gestuit, en elders, waar zij van buiten de muren be?
klommen, met pieken eil handboogen , naar omlaag gestooten werden;
Men ging hen met schietgeweer, brandende pikkransen-, steenen en
ander tuig vinnig te keer. Mannen, vrouwen , jongens alles liep te
lioop, om de Spanjaarden de stad uit te drijven. D,e Predikant Pa-
sca s iu s B aa rs stond zelf , met eene piek in de.hand, de overigen a a n
te moedigen. Eindelijk ltregen de burgers de overhand, en de vijand
moeSt met een aanmerkelijk verlies aftrekken , terwijl men in de stad
■slecMs eep .gering verlies leed. -
In het jaar 1622 * w erd er weder een aanval op B erg en- o p- Z oom
gewaagd door den Spannseilen Generaal S p in o l a , die zijn leger , den
18. July , voor die vesting nedersloeg. Toen zag men liet voördeel, dat de
•gemeensehap dezer stad met: Holland en Zeeland, door middel der
Schelde;, ingeval van vijandelijken aatiValf kan te.weeg brengen,
Want, de vesting werd van die zijde , door PrinsMA.uaiTS en de Staten ,
van ad het noodige voorzien. S t in o l a deed wel alle pogmgen, om de