men zegt) duizend Monniken in het klooster, en zoo hoog in aanzien en
magt was de Abt , dat hij in den geheelen omtrek als bevrediger en be-
slisser werd gekozen in de belangrijkste geschillen ; zoo als, in het jaar
1295 , in die tusschen de geslachten der M e n a l d a ’s en S n e l g e r s ; in
1370, doch met den Abt van T e n - B o e r , in die tusschen de drie
Delfzijlen enz. Naar de witte kleederen , die de kloosterlingen droegen ,
noemde men hen de Wi t t e Heeren, en het dorp Wierum, thans
nog Witte-Wierum.
Binnen de muren der abdij was eene school voor jongelieden geves-
tig d , welke eenen grooten naarn schijnt genoten te hebben, doch in
het jaar 1276 werd de läge of kinderschool door dien Abt, op bevel
van den Overste der Premonstreiter orde, daarvan afgescheiden en over-
gebragt in de parochiekerk van Wester-Emden.
Bl. 492, achter reg. 17, in te voegen :
I Het oorsproukelijk handschrift van Emo is nog in de provincie Groningen
aanwezig. Het zegel, nog voorhanden aan een charter van
het jaar 1396, tot de herstelling der dijken in Fivelgo , is langwer-
pig , van rood was, en verbeeldt de Maagd Maria met het kindje ,
en ter linkerzijde een knielende Heilige , met een randschrift: Sigillum
abbatis de Werurn in Florido orto (d. i. zegel van den Abt van Wierum
in Bloemhof). Het contra-zegel heeft een lam, dragende een bo-
ven den rüg uitstekend vaandel, met omschrift: Sigillum fr erum
secretum (d. i. geheim of klein zegel van Wierum).
Bl. 492, reg. 16 en 17, Staat-: handschrift lees: handschrift ge-
drukt ,
Bl. 504, reg. 6 en 5 , van anderen, Staat: N. aan den Blijdorpschen
polder , den Bergpolder en aan Blokland , lees: N. aan den Bergpolder
en den Berg-en-Broekpolder ,
Bl. 504, reg. 4 en 3 , van onderen, Staat: W. aan Beukelsdorp en
den Blijdorpschen polder. lees : W. aan Beukelsdijk, den Blijdorpschen
polder en den Bergpolder.
Bl. 505, reg. 8 en 9 , Staat: kant. Rotterdam, gem. Schiebroek;
palende N. aan den Bergpolder en Blokland, lees: kant. en gem.
Rotterdam; palende N. aan den ßergpolder en den Berg-en-ßroek-
polder,
Bl. 517, reg. 2 en 1 , van onderen, Staat: Z. aan Erp en Yegchel,
W. aan Dinther. lees : Z. aan Gemert, W. aan Erp.
Bl. 518, reg. 1 en 2 , Staat: Zij bestaät nit het d. Bo ekel —
220 inw. lees:
De gem. B o e k e l bestaat nit tien wijken , zijnde genoemd den Berk-
l i o u t , het L e u r k e , de P e e l s t r a a t , de Z a n d h o e k , de
K e r k s t r a a t , de N e e r b r u u k t , het Mo lenwi jk, den E l s e n ,
de P e e l s e h u is en de B o v e n s t e h u i s , beslaat eene oppervlakte
van 3299 bund. en telt 380 h. en 2200 inw.
Bl. 518, achter reg. 9 , in te vullen:
De in de Handelsche kluis wonende zoogenaamde Kluizenaars,
thans ten getale van veertien , zijn van den derden regel van St.
F r a n c is c u s , en bezitten een bestedelings- , verbeier en krankzinnigen-
huis, waartoe zij , in het jaar 1833 , een nieuw, op zieh zelf staand,
huis, hebben gebouwd.
Er bestaan ook, onder de henaming van Oude ke r k of Oudeker-
k er v e ld, in de gem. B o e k e l twee plaatsen, waar vroeger R. K. ker-
k e n g e s t a a n h e b b e n (zie voorts op O ü d ek e rk ).
Bl. 518, r e g . 14, staat: H. A g a th a lees: H. A g a th a e n L u c ia .
» ■ » achter r e g . 16| in te voegen:
De dorpschool wordt gemiddeld door een getal van 150 leerlingen
Het wapen van B o e k e l bestaat uit e e n schild van lazuur,! met
eene kerk van gond.
Bl. 518, reg. 19 en 20, Staat: Men heeft er eene school. lees:
Men had er vroeger eene school, die , om het gering aantal leerlingen,
met die van Akersloot vereenigd is.
Bl. 540 , achter reg. 38, voege men in :
Door eene aardbeving, die den 1 November 1835 plaats had, we-
ken de muren van het fort Zeelandia uit, terwijl er mede eenige
schade aan kerken en huizen geleden werd. Den 27 Januarij 1837
deed zieh hier weder eene aardbeving gevoelen , die in de volgende
dagen door ondersebeidene min belangrijke schokken gevolgd zijn.
Bl. 548 is gepagineerd 148
» 549, reg. 22, Staat: 13 kerken, lees: 18 kerken
» » achter reg. 9 , van onderen, voege men in :
De eerste, die te B o l sw a b d als vaste Predikant het leeraarsambt
heeft waargenomen , is geweest R u a b d o s A c r o n iu s , die in het jaar 1579
aldaar kwam , en welligt in het jaar 1581 weder vertrokken is naar
Gornjum, ten minste stond hij daar in 1582. S ix t u s R i p p e b t i bediende
sedert 1578 eenige plaatsen in het geheim; meer openlijk in 1579
Franeker en Boisward; doch bij het lot werd hij nog in dat zelfde
jaar aan Franeker toegewezen.
De weinige Evang.-Luth., die er gevonden worden, wonen de be-
diening des H. Avondmaals bij te W orkum, waar zulks tweemaal ’s jaars
door den Predikant van Harlingen geschiedt.
Bl. 553, reg. 7 , staat: MDCCC1I. lees: MDCCCIII.
» » 1 3 0 , » in het jaar 1572, lees: den 31 Augustus
1572, ' '
» « achter reg. 55, voege men in : eene tweede beroeping op
hem uitgebragt, slaagde beter ;
Bl. 554, achter reg. 34, vulle men in :
De Israelitische Synagoge te B o l sw a b d is den 14 Augustus 1840 in-
gewijd.
Bl. 563 , achter r e g . 12, voege men in : O u d - B o m m e n e d e is in h e t
jaar 1412 b e d ijk t .
Bl. 585, reg. 1 9 , Staat: twee hofsteden. lees: drie hofsteden.
» 586 , » 26 , » putten , lees: petten ,
» 587 , » 6 , » Men telt er ruim 60 inw. lees: Men telt
er 12 h. en ruim 60 inw., die alle Herv. zijn.
Bl. 592, leg. 15, staat: kant. Assen, lees: judic. kant. Assen,
admin. kant. Dalen.
Bl. 592, reg. 14, van onderen, staat: elstoel, lees: Etstoel,
k 593, achter reg. 21 , in te voegen:
Men telt in de B o r g e r k o m p a g n ie , voor zoo ver zij onder Sappemeer
belioort , 35 h. en 200 inw.
Bl. 593, » 8 , van onderen, staat: D ö r n b u r g lees: D ö r n b e r g
» 618, V 3 2 , staat: 46 bund. 3 v. r., lees: 3 bund. 46 v. r.
» 632, » 12—1 4 , staat: BOTSHUIS, adell. huis —■ Neede.
lees: BOTSHUIS of B u t s h u i s , adell. huis in de heerl. Borculo, prov.
Gelderland, thans bekend onder den naam van het Mbnsink. Zie d a t
woord.