moet dan twe« ellendigs kampongs, ieder van 10 k 12 armzalig« Lutten,
waaruit niet siechts het vee, maar zelfs de bewoners niet zelden op
den Leideren dag, door de hier menigvuldiger dan elders op Java zieh
vertoonende tijgers , weggesleept worden; en wat de scherpe muil van
dit hongerige gedierte ontkomt, loopt gevaar voor de hier zoo ver-
schrikkelijk alles wegrukkende ziekten te Lezwijken. Om welke redenen
de overige hier vroeger bestaan hebbende kampongs, door de bewoner»
vertaten zijn.
Deze landstreek had vroeger steeds bare eigene Vorsten, en den
Vorst van Bali tot schutsheer. Een der Vorsten van B anjoewangi werd
«rnstreeks het midden der vorige eeuw door Anio, Vorst van Poegar,
aangevallen , maar deze laatste werd geheel > geslagen , en sneuvelde,
waar door zijn land onder B anjoewangi kwam. De Vorst van dat land-
schap overleden zijnde, werd door zijnen zoon , Pangerang P ati opge-
volgd, die , in het jaar 1763 , aanbood zieh aan de Nederlandsche Oost-
indische Compagnie te onderwerpen. Dit verzoek werd echter afge-
slagen, doch in het jaar 1767 verpligtte de omstandigheden de Compagnie
, om zijnen zoon en opvolger Pangerang Wims tot reden te
hrengen. De Pasoeroewangsche bevelhebber van R ijc k , derwaarts ge-
zonden, veroverde nu Banjoewangi met de wapenen , en sedert dien tijd
is ons gezag aldaar gchandhaal'd ; hoewel in 1771 de inwoners in deze
streken tegen de Compagnie op stonden , welke onlusten eerst in 1777
weder geheel werden gedempt.
Later was de residentie B anjoewangi eene verbanningsplaats voor misda-
■digers , die hier door de Oostindische Compagnie tot de peper-en koffij-
cultuur werden in het werk gesteld; thans vindt men er nog van die
Bannelingen, welke gebruikt worden tot uitroeijing der bosschen, ont-
ginning der gronden, aanlegging van wegen en aanplanting van koffij
en peper. De koffij , die hier geteeld wordt, is uitmuntend en evenaart
hijna de Mokka. Vele andere produkten zijn er van eene uitmuntend«
hoedanigheid. De vruchtbaarheid van den vulkanischen grond is er
zoo groot, dat , bij eene steeds toenemende verbfetering van den land-
bouw en meerder ontginning van grond, dit gewest, van eene schuil-
plaats voor tijgers en ander wild gedierte , in een der schoonste van Java
zal hervormd worden.
Op de kusten , in de nabijheidder hoofdplaals, heeft er parelvisscherij
plaats , die jaarlijks verpacht wordt.
Men heeft achter het hooge gebergte van B anjoewangi eenen Volks-
stam ontdekt, welke van de Hindosche godsdienst nog zeer vele sporen
had overgehouden. Op een meer , in de hoogte van het gebergte,
vond men, bij die gelegenheid, het water ter dikte van een driegulden-
sluk bevroren.
In Januarij 1817 begon een vulkaan in de nabijheid der hoofdstad
te werken; hooge vuurkolommen , rook- en brandende stolfea werden ,
met ontzettend geraas en beweging van den grond , tot op eenen verren
afstand uitgeworpen; asch , zwavel en aarde overdekten de landstreek 5
rijstvelden en andere bouwlanden werden verwoest, zware boomen en
steeaklompen losgemaakt en nedergeworpen , die hutten , bruggen , en
wat zij meer in hunnen val ontmoetten , nederrukten, overstroomingen
veroorzaakten, en de landstreek uren verre als omkeerden. De adern-
haling werd benaauwd; vogelen , visschen en hoornvee stierven j menschen
leden aan hevige buikpijnen en hoest, gevolgen van de met asch
bezwangerde lucht en het door velerlei stof bedorven water; terwijl de,
gedurende eenige dagen aanhoudende , halve duisternis de akeligheid van
dit jammervol tooneel nog vermeerderde.
In deze ad*. resid. heeft den IS Febrnarij 1838 des avonds , een
hevige orkaan uit het zuidwesten gewaaid , waardoor aan merke ly ke
schade aan gebouwen en koffijtuinen is toegebragt. .
BANJOEWANGI, st. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Ja va ,
resid. Bezoeki, ads. resid. Banjoewangi, 17 palen van Boelo, 20a van
Soerabava, 41S van Samarang , 782 van Batavia en 864 van Anjer,
aan het Oostelijke uiteinde van Jav a , aan de Straat van Bali.
Het is de hoofdplaats van de ads. resid., zoodat men er eenige gebouwen
van ambtenaren heeft , waarvan de woning van den Adsistent-resident
het eenige steenen gebouw is , ook is er een fort. Deze plaats wordt
als zeer ongezond beschouwd; want , behalve dat de daarachter gelegene
, weleer brandende berg, nog van tijd tot tyd rookt § verhinderen
de omliggende bergen den wind, om den dampknng te zuiveren ,
waardoor de hitte zeer hevig wordt. '
Op eenigen afstand van de zee is een meuw dorp aangelegd, alwaar
het gezonder is dan te B a n jo e w a n g i .
BANJOEWANGI, fortje in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java,
resid. Bezoeki, als. resid. Banjoewangi, aan de Straat van Balemboang,
in 1822 door het Nederlandsche gouvernement aangelegd.
BANJOK , oud d. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java, lands.
Paroeka-Moetjanq, 1 m. Z. van Kalimon.
BANJOWANGI, ads. resid.r st. en fort in Oost-Indie. Zie B anjoewangi.
BANIR , riv. in Oost-IndiS. Zie Baner.
BANK (DE), pold. in het Weslland van Delfland. Zie B anck.
BANKA , eil. in Oost-Indie. Zie B angka (1).
BANKAHOELA , ads. resid. in Oost-Indie. Zie B angkoelen.
BANKEN pold. in de Baronie van Breda, prov. oord-lfraband,
arr. en kant. Breda, gem. Ter-Heiden; palende N. aan het Munne-
kenhof, 0 . aaii Ter Aalst, Z. aan den Vugtpolder en W. aan den
straatweg van Breda op den Moerdijk. , , .
Deze polder Staat met de polders S i p t e n en H a r t e i onder eenen
Dijkgraaf en is groot 138 bund., 68 v. r. 14 v. eil. Het laagste
land ligt 70 duim boven A.P. „T , . TTi
BANKEN (DE), geh., voorheen tot het Nederkwartier van Utrecht
behoorende, thans prov. Noord-Holland, arr. en 3 u. Z. van Amsterdam,
kant. Nieuwer-Amstel, gem. Thamen , 1§ u . Z. van Amstelveen ,
BANKEN YAN ST. SERVAAS (DE ELF) voorm. dingbanken m
het Land-van-Overmaze, prov. Limburg, die onder het kapiltel van
St. Servaas te Maastricht stonden.
Deze banken waren Schoole of Tweebergcn, Zepperen, Me-
chelen-Daal -Gr imby , Vl ei t i nge n- La fel d - en-El l i c h t , Hees,
Sluis sen, Koningsheim , Groot -Loon, Heer -en-Cadier , Rerg
«n Bern au. c c
In sommigen dezer banken oefende de Hoogproost van St. Servaas
cn in de meesten het kapittel der Kanonniken het hooge , het middelbare
en het läge regtsgebied , even als in vrije Heerlijkheden , u i t , hoewel onder
de Oppermagt van Hunne Hoogmogende de Staten Generaal der
Vereenigde Nederlanden, als verbeeldende den Hertog van Braband.
aan wien de kerk van St. Servaas en al wat daarvan afliing van ouds-
( i ) AIlu woorden, dio men ondor» veclal Bank geepold v in d t, zoeko men
°jp Banok.