BLVELAND (NIEUW-NOORD-), pold. op het eil. Noord-B eveland,
prov. Zeelarid, arr. Goes, kant. Kortcjene, gedeeltelijk gem. Colijns-
plaat, gedeeltelijk gem. Wissekerke-Geersdijk-’s Granenhoek en Kam-
pens-Niemvland, palende N. aan Nieuw ’s Grafrenhoek'en Oud ’s Gra-
venhoek, N. 0. en 0. aan Oud -Nbörd-Beveland, Z. aan den Frede-
ricus-polder, W. aan den Wissekerkopoldcr, en den Ylietepolder.
Deze polder is in 1627 bedijkt.
Het dijksbestuur bestaat ,uit 1 Dijkgraaf, 2 Gezworeneh en 1 Pen-
ningmeester.
BEVELAND (NOORD-),' ook wel in de wandeling het L and van
K ortgene geheeten, e il., prov. Zeeland, palende N. aan de Roomp'ot,’
die het van Schouwen , 0. San* de Ooster-schelde , dife het van Duive-’
land eh Tholen, Z. aan de Zuidvliet of Zändkreek , die het Van Zuid-
Beveland eh. Wolfäartsdijk en W. aan het' Yeersche gat ,; dat het van
Walcheren scheidt. Oorspronkelijk bestond ook dit eiland uit enkele
kleine gedeclten welke naderhand aan elkander gevoegd zijn. Zoo
deelde de W ijt v l i e t het in twee deelen, B eo o s t en - W ij t v l i e t
en Bewesten-W i j t v l i e t geheeten.
Het westelijksle afgezoriderde deel was Kämp e n , dat door de
Schotelmgee van W is se k e r k e gescheiden was. In de twaalfde eenw
Waren deze deelen . echter reeds aan een gehecht door de bedijking van
Schotelingekerk en Gerolfsdijk. In B eo oste n-W ij t vl i et waren de
grohden zelfs reeds vi'ocger verbonden , • met uitzondering van de
G e l i j n s p l a a t , welke met het W o r i g e Z a n d en de L a s t er
Van afgesoheiden was door de F a h l of Wa a l .
De tijd der' vereeniging van B ew e s t e n- W ij t v 1 ie t met B e o o s-
t h n-W ij t v l i e t is onzeker., Alleen is heit bekend , dat de afdam-
ming der Wij t v l i e t na 1208 en voör 1247 rnoet liebben plaats
gehad.
Gedurende de 13e eenw vond men hier onderscheidene dorpen ;
als daar waren: K a t s , H a m e r s t e e , E m e li ss e , We l l e , K o-
h i n x h e m , K o r t g e n e , V l i e t e , G y n t e r s d i j k ö f G e r o l f s -
d ij k Sch o t e 1 i n ge k e rk e , K a m pe n en Wi s s e ke r k e.
Destijds werd dit sehoone land van tijd tot tijd door Overstroomin-
gen geteisterd. Zoo werd Nooro BeVelan» den 5. Febrnarij 1288 aan
de noordzijde vreesselijk gehavend en liep bijna geheel onder, waarna
het met veel moeite weder beverscht werd. ‘ Den 25. November 1304
bezweken de dijken van Welle , en bij latere stormvloeden werd er andere
schade aangerigt.
Het eiland was toenmaals nog in twee dijkgraafschappen , dat van
B e o o s t e n -W i j t v l i e t en dat van B ewe st e n - W ij tvl i et ver-
deeld , welke meermalen niet best overeenkwamen i,i!zoodat de Graaf
den 28 Maart 1327 tusschen beide kwam en N ic o ia a s van K at s , met
uitgestrekte magt tot Dijkgraaf van B e o o s t e n -W i j t v l i e t be-
hoemde, doch met last tevens om , des noods , met zijne" gezworenen
den Dijkgraaf van B e w e s t e n - W ij t v 1 i e t ter hulpe te' komen. Het
zag er niettemin trenrig uit , en nog zijn de stukken voorhanden ,
welke bewijzen , dat de gezamenlijke ingezetenen van N oord- B evela nd
in October 1337 den Graaf verklaayden, dal zij buiten Staat waren
het van nieuws ondergeloopen eiland te herwinnen , en van den Landheer
een voorschot smeekten , te verbalen op hunne bezittingen van
welken aard ook, belovehde' dat ieder alsdan een begin zoude maken
met het hersteilen zijner dijken. De Graaf deed zulks ,■ maar het
gevolg was ook , dat onderscheidene verlatene landen verbeurd werden
verklaard en andere eigeneren bekwamen. Doch ook daarmede was het
gevaar niet geweken. Ieder ingeland moest z.jn eigen gedeelte dyks
önderhonden, aan welke verpligting, zooals het meestal gaat de
een beter voldecd dan de ander. Om hier aan een eiir.de te maken ,
bepaalde de Graaf. nadat hij , ten gevolge va„ het groot gevaar
waarin het eiland destijds aan de zmdzijde verkeerde , aan dien kant
twee inlagen had doen leggen , de eene onder Wi ssekerke , de andere
onder Emel isse , bij besh.it van 9 April 1340V dat nu en voortaan de
kosten voor soortgelijke werken door het gehecle land , bij omslag over
irpmct sretallen , gedragen zotide worden.
’Was het gevaar sehijnbaar in het Zniden geweken , rneuwe schade
trof nu de noordelijke streken. In het jaar 1332 brak de Vl i e -
t e n d i j k door, en W i s s e k erke liep onder, zoodat men yerpl.gt
was de kerk aldaar, die wel een jaar in het water stond, te ver
^D e zT ’verliezen werden echter rijkelijk opgewogen door aanwinsten. op
andere nunten. Zoo verkregen de ingelanden van B e o o s t e n -Wi j t v
lie t den 8 November 1358, van Graaf W il e e m V, octrooi tot bedijking
van de L as t , enden 13 April 1361 verkregen W o o t e r v a n H e e m s k e r k
en M a r r a r e t a van M o e r m o n t octrooi, tot bedijking n n het V o r i g e
Zand' , tusschen Schouwen en Noord-Beveland ; terwyl Graaf Ar im e c h t ,
zclf, ten jare 1385, 3800 gemeten land in de zoogenaamde l e e r s -
h o e k e n 'bedijkte. Dan omstreeks het begm der zestiende eenw had
het toenmalige N o o r d - B e v e e a n d zijnen hoogsten bloei bereikt, en de wa-
tervloeden van 1530 en 1532 maakten daaraan eensklaps een emde.
De eerste doorbraak had plaats, den 5. November 1530 , bij t e r L o e,
onder Wissekerke. Den volgenden dag bezweek ook de sluis te B o o m-
v l i e t tusschen Kor tgene en Emel isse , zoodat binnen dne dagen het
geheele eiland onder water stond. Aan hersteilen was in dit jaarge-
tiide niet te denken. De dorpelingen beve.l.gden zieh d.is zoo goed
zij konden, en hoopten op de volgende lente. Naauwelyks was deze
aangebroken of men sloeg handen aan het werk , om het onderge oopene
weder te bedijken , vooral werd hiermede een aanvang gemaakt aan
de zuidziide tegen over Wolfaartsdijk, waar de nood het hoogste was.
Maar aldra geraakte men het oneens , en begon te twisten m plaats van
door te werken. Waar nog gearbeid werd, hield men siecht toez.gt en
werd het begonnen werk gestaakt. Nuruimden vele ingezetenen het land,
en zöchten elders een goed heenkomen. Alleen die van Kor tgene en
Wel le aan den eenen kant en die van Kats en Nieuw lan de aan dean-
dere ziide hielden vo l, en dekten zieh door afzonderlijke dijken , die
echter, op den 2 November 1532, mode bezweken, toen een noord-
westelijke storm , onverwacht, in het holle van den nacht , het water
over d e dijken j o e g , e n die o p o n d e r s c h e i d e n e plaatsen bezwyken deed,
zoodat een aantal menschen hunnen dood in de golven vond.
Zes en zestig jaren bleef het eiland woest en ledig , waarna het zieh
van lieveclede uit de wateren verhief; maar toen verkreeg alles eene
andere gedaante, w.aarom hot tegenwoordige N o o r d - B e v e l a n d zoo als
het zieh, na de beversching, voordoet, veelal N i e e w - N o o r d - B e v e l a n d
genoeind wordt, ter onderscheiding van het vöor den vloed van io3U
bestaan hebbende , dat men dan O ü d - N o o r d - B e v e l a n d noemt. ,
De verlanding en beversching begon in het Noorden , en breidde zieh
straks West-en Zuidwaarts uit, zoodat achtervolgens de dorpen Kats,
C o l i j n s p l a a t , Wi s s e k e r k e en K o r t g e n e verrezen, die thans
J i . t r . T r ______x „ W t c c p b r l i P -