De kerk der Ilerv., met haren zwaren , graauwen, van duifsteen ge-
bouwden , en slechts 60 voet hoogen toren, dagteekent' reeds van de
vroegste eeiiwen ; zelfs willen sommigen dat zij reeds voor de geboorte
van Christus bestaan hebbe, en gedeeltelijk door de Romeinen tot eenen
tempel voor liunne godsdienst gesticht zij. Zeker is het , dat zij alle
blijken draagt van in latere tijden, ten minste tweemaal, te zijn ver-
groot geworden, en voorheen maar eene kleine kapel was, waarin door
den Pastoor van het naburige, thans Pruissische, dorp Ziflik, slechts
viermaal in het jaar, werd dienst gedaan. Destijds was zij aan den
H. Bartiiolomeus toegewijd. Kort na de Reformatie is zij in bet be-
zit van de Hervormden gekomen, die er alleen hunne eeredienst verrigt
hebben tot in bet jaar 1790, van welken tijd af zij den R. K. en
Herv. ten gemeenschappelijken gebruik verstrekte; een gordijn, het-
welk gedurende de godsdienstoefening der laatsten , voor het achterste
gedeelte der kerk gesch.iven werd, verborg den toestel lot de R. K.
eeredienst. Den 21 Januarij 1124 werd deze kerk, om de bouwvallig-
heid gesloten , en sedcrt is dit gebouw grootendeels vernieuwd en ver-
fraaid en voor de Herv. ingerigt. Zij prijkt thans met een zeer vol-
doend orgel, in 1830 door de gemeente, voor eigen rekening, aange-
kocht. De Herv. te R e e k hebben steeds eene afzonderlijke gemeente
uitgemaakt en haren eigen Leeraar gehad, tot dat in het jaar 1743,
met haar vereenigd is geworden de gemeente van Ubbergen , welke
vroeger met die van W eur t , een dorpje ruim \ u. van Nijmegen ,
is gecombineerd geweest, en ter eerstgenoemde plaatse eene afzonderlijke
kerk heeft.
De R. K. te B e e k waren van het jaar 1633 tot 1793 van eenen eigen
Pastoor beroofd en parochieerde toen deels onder Nijmegen, deels onder
Kleef. Den 12 Januarij 1796 werd hun echter vergund gelijktijdig
met de Herv. gebruik te maken van de parochiale kerk. Nadat deze
wegens bouwvalligheid gesloten was, begonnen de R. K. den 27 April
1824 de godsdienstoefeningen te houden in eene honten schuur op het
kerkhof. In 1823 begon men hier eene groote , nieuwe en zeer fraaije
R. K. kerk te bouwen , die den 10 December 1833, onder aanroeping
van den H. Bartholohebs ingewijd, en van een orgel en sierlijke ruim
100 voet hoogen torenspits voorzien is , en onder eene der schoönste
van het platteland van Gelderland kan geteld worden. De R. K. maken
met hunne geloofsgenooten te Ubbe r g e n en een gedeelte van
het N e d e r r i j k s c h e I f ' a l d . de parochie van Beek ui t , welke tot
het vicar, van het voorm. bisd. van Roermonde, dek. van Nijmegen, be-
hoort, ruim 1000 zielen telt , en door eenen Pastoor en eenen Kapel-
laan bediend wordt.
De school , voor eenige jaren nieuw gebouwd en doelmatig ingerigt,
wordt gemiddeld door 70 leerlingen bezocht.
Gedurende het verblijf der Romeinen hier te lande , is B e e k langen
tijd eene standplaats geweest van eene krijgsbende van het magtige
Rome (cohors legionum), zoo als zulks ontwijfelbaar blijkt uit de alhier
opgedolvene oudheden, die meestal het kenmerk van het tiende
legioen dragen , en nog gedeeltelijk te Ubbergen bewaard worden. In het
jaar 1628 werd aldaar onder anderen een mijlsteen met een opschrift,
betrekkelijk Keizer Trajanus , opgegraven. Deze mijlsteen ,• die riög op
het Raadhuis te Nijmegen te zien is , wordt mede als een bewijs ge-
houden voor het gevoelen I dat de gezegde Keizer den weg, tusschen
de door hem in het jaar 113 gestiebte stad (Colonia Trajana) tcr
plaatse, waar nu Xanten, in Kleefsland, l igt , en Nijmegen, met
miilsteenen zoude afgeteekend hebben. Nadat de Heer F rederik Hendrik
Baron van R andwijck , in het jaar 1 6 6 0 , bezitter van de heerlijk-
heid B e e k geworden was, heeft hij aldaar de grondslagen van een
kasteel doen leggen , wclks volbouwmg , door den daaropvolgendcn oor-
l0g gestaakt is. Deze grondslagen zijn nog aanwez.g en, wordendoor
sommigen ten onregte opgegeven als van voor de lOde eeuw al-
Thans liggen nog onder B e e k de buitenplaatsen R u im z i g t , de
H o n d s b e e k , het S p i j k e r en W e s t e r b e e k , welke beule
laatste tot schoone uitspanningen en logementen zijn ingerigt en sterk
bezocht worden door de menigvuldige vreemdelingen, welke dit veirukkend
oord bezoeken.
Dit dorp is eene heerl. , die vroeger door de Graven van Kleet
bezeten werd. In het jaar 1300 werd Ridder Derk K o r t e lo e f , door
den Graaf van K l ee f daarmede beleend. Het geslacht van K orteloef
uitpestorven , en B eek wederom aan den Graaf vervallcn zijnde, kwam
deze heerlijkheid in het begin der 14de eeuw aan G erhard , Heer rare
Jioorne, doordien deze met E rmgard van K l ee f m den echt trad ,
maar de Heeren van G roesbeek bezaten daar mede een gedeelte van
het regtsgebied, zoo als blijkt uit een verdrag tusschen boven vermelde
E rmgard en hare kinderen ter eener en Heer J ohan van G roesbeek ter
andere zijde , op St. Margrietendag, in het jaar 1342 , gesloten Eemge
jaren daarna , en wel op St. Valentijnsdag van het jaar 1330 , be-
leende D ied e r ik van I I oorne , zoon van E rm g a rd , met toestemming
van zijn oom J o h a n , Graaf ran Kleef, Heer J ohan van G roesbeek ,
Heer ran Heumen, met al het regt, heerlijkheid en goed, dat hy
had in het kerspel van B eek , hetwelk zijn vader van den Graat van
Kleef had gehouden , maar in het jaar 1339 werd Z eger van G roesbeek
, Heer J ohannis zoon, onmiddellijk, door den Graaf ran Kleef,
zoowel met B eek , als met M a i d e n , verleid. Sedert zijn die heer-
liikheden in dezelfde handen gebleven , tot dat J ohan van G roesbeek ,
in het jaar 1660, B eek aan F r ed er ik H endrik Baron van R a n dw ijck
verkocht, wiens nakomelingen het tot nog toe bezeten hebben , zijnde
thans daarvan eigenaar Jonkheer F rans C arel T heodoor Baron van
R a n dw ijc k , te Nijmegen. A T . 7
BEEK geh. in Omer-Gelder, ambt Montfoort., prov. Limburg ,
distr., a rr., kant. en 2 u.Z. ten W. van Roermonde, gem. en s u.
van Maesbracht. Men heeft er 430 inw. ...
BEEK, riviertje in de Meijerij ran 's Hertogenbosch, kw. Oisterwijk,
prov. Noord-Braband. AT
Het ontspringt met twee adertjes in de heide, ten N. W. van Jiol-
der-Roy , en ontlast zieh met eenen noordoo.stelijk.en loop in den
R BEEK, riviertje in de Meijerij van ’s Hertogenbosch, kw. Peelland,
p r o v . Noord-Braband.
Het ontspringt omstrecks het dorp Gerwen, stroomt met eenen
noordwestelijken loop door het grondgebied van het dorp Breugel, en
valt een weinig bezuiden dit dorp in den Dommel. _
BEEK, watertje in de Baronie van Breda, prov. Noord-Braband.
Het ontspringt in de heide bij Baarle-Nassau, vloeit vervolgens
noordwaarls , en valt bezuiden Strijbeek in de Merk.
BEEK , onderscheidene watertjes op de Veluwe en elders in de prov.
Gelderland. Zie B r o ek d ijk e r b ebk , M olenbeek, E k k e r b e e k , V oorsterbeek
, e n z .