BLAARTHEM, Beaertuem , Blarthem o f Blarthum , ook wel eens
B eaathem o f Beaethem , maar bij de landlieden meestal Beortum ge-
heeten , geh. in de Meijerij van ’s Ilertogenbosch, kw. Kempenland, p ro v .
IVoord-Braband, Derde distr., arr., kant. en 5 u. Z. van Eindhoven 7
gem. Gestel-en-Blaart hem , u. Z.ivan Gestel, aan de Gender.
Men telt in dit dorp, hetwelk in liet jaar 1173 onder den naam van
Beartehem of Bearteueim voorkomt, 27 h. en 200 inw., die meest hun
bestaan vinden in den landbotnv, brengende de grond hier zeer goede
rogge, boekweit en liaver voort, boevvel men er ook vele heide- en
moergronden en längs de Gender zeer goede wei- en hooilanden aan-
treft.
B laarthem was vroeger een kerkdorp, waaronder toen Gestel be-
hoorde, en in de tweede synode te ’s Hertogenbosch, in 1612 gehou-
den , bij Geisbert Masiüs , den vierden Bisschop van ’s Hertogenbasch ,
wordt Blaarthem nog als kerkdorp opgegeven. Aan de bloeijende fr-
brijken te Eindhoven en aan de ligging van Gestel , meer nabij die
stad, is het toe te schrijven , dat de inwoners. te Gestel zieh aanmerke-
lyk vermeerderd hebben , terwijl debevolking te Blaarthem is verminderd.
De inw., die allen R. K. zijn , hebben hier gcene afzonderlijke kerk,
n)aar parochiiiren te Gestel, alwaar voor de vereenigde parochien van
Gestel-en-Blaarlhem, sedert 1833, eene nieuwe kerk is gestiebt. De oude
parochiale kerk van Beaarthem, aan den H. L ambertos toegewijd, is
in 1798 aan de R. K. teruggekeerd, doch door den storm van 9 November
1800, en de plaats gehad hebbende instorting van den toren,
was zij zoodanig beschadigd , dat de dienst, welke tweemaal ’s weeks
en op den derden Zondag van elken maand, door den Pastoor van
Gestel werd verrigt, is moeten worden gestaakt , waarna het bouw-
vallige gebouw vervolgens geheel is afgebroken. Het kerkhof blijft gebruikt
worden. Men ziet daarop eenige grafzerken van de adellijke familie v a s
E yck , welke hier gebloeid beeft en tot welke waarschijnlijk behoorde
de kerkelijke geschiedschrijver Henriccs van E yck , die te Blaarthem
geboren is en vermoedelijk in het jaar 1486 overleed.
. Vroeger stonden hier drie adellijke huizen of kasteelen als dat der
Edelen van d en D y k , dat der Edelen van S oremondt , en het Hui s
t e B l a a r t h e m , van welke het laatste alleen nog maar in wezen
is. Zie het volgende art.
B laarthem werd in het jaar 1360 als eene heerl. aan W illem de
Borchgrave verpand , maar in het jaar 1638 weder ingelost. Het plagt
met onderscheidene andere dorpen onder de regtbank van Oirle te be-
liooren , doch is daarvan , naar het schijnt bij de gezegde verpanding ,
géscheiden ; later heeft het met V e ld h o v e n en Z e e l s t eene regt-
£ank uitgemaakt. '
Dit dorp, werd in het jaar 1343 door de Gelderschen onder Maarten
v a n R ossem gebrandschat.
BLAARTHEM (HUIS TE), adell. h. in de Meijerij van ’s Ilertogenbosch,,
kw. Kempenland, prov. Noord-Braband, Tweede distr., arr., kant.
er)! u. ZI van Eindhoven, gem. Geslel-en-Blaarlhem, in het d. Blaarthem.
Nadat het op het einde der vorige eeuw veel verbeterd is , mag het
met regt onder de fraaije gebouwen gerekend worden.
BLAASBALK , geh. in het Land van Altena, prov. Noord-Braband,
arr. en 6 u. N. N. W. van ’s Ilertogenbosch , kant. en 3 u. N. N. W.
van Ileusden, distr. en 4 11 N. van JVaalwijk, gem. Rijswijk.
BLAATHEM , d. in de Meijerij van ’s Ilertogenbosch, prov.
Noord-Braband. Zie B l a a r t h em .
BLAAUWBAAI, baai in West-Indie, aan de Znidzijde van het eil.
Curaçao, in de West-Divisie, O. van de St. Miehielsbaai.
BLAAUWBURG, v o o rm a l i g e b ü r g m b e t kw. Hunsmgo, p r o v .
Groningen, a a n h e t W i n s u m e r d i e p , t e n Z. e n d i g t b i j Obergum.
Deze bürg is sedert lang afgebroken. De bosschen in welkeeertijds
de -reigers in groote memgte nestelden , zijn m het begm dezer eeuw
uitgerooid, zoodat de grond thans uit onbehmsd grasland , met hoog-
ten en beddingen van voorm. grachten bestaat.
BLAAUWCAPEL , d. in liet Nederkwartier der prov. Utrecht, arr.
en x N. ten O. van Utrecht, kant. en 0 . ten N. van Maarssen ,
gern2, en lk u. Z. van Maartcnsdijk, aan den Noorddorpschen <1 ijk.
Eertiids Ixeette het O ostveen , en men had er vöör de Hervorming
eene kapel,'die aan den H. L ebd in u s toegewijd was. Thans bestaat
dit dorp slechts uit 33 huizen , bewoond door ruim 260 inw., die meest
in landbouw en veeteelt hun bestaan vinden.
Men telt er ruim 130 Herv., die met die van de geh. de Gro e n e -
k a n , ' de B i l t k a n t , het Zw a r t ew a t e r en de zuidzijde van de
Ni euwewe t c r i n g , eene gem. uitmaken, welke tot de klass. van
jimersfoort, rin^ van Tienhoven 7 behoort, en 450 zielen telt. Het
beroep yan den Predikant gesehiedt door den kerkeraad. De kerk is ^
een kruisgebouw met eenen vierkanten toren , welke eene läge spits
heeft. ,
De R. m l die hier ongeveer 130 in getal zijn, worden tot de statie
van Utrecht gerekend, en de weinige Evang.-Luth., die hier wonen ,
behooren mede tot de gem. van Utrecht.
Er is hier eene school, welke gemiddeld door een getal van 50
leerlingen hezocht wordt.
BLAAUWENBERG, anders ook genoemd P arn a s su sberg , by de Negers
P arn a s s ie , hetwelk zooveel beteekent als plantaadje, berg in Ne-
derlands-Guiana, kol. Suriname.
Deze berg doet zieh in de verte, uit de lagere kustlanden , als het
eerste blaauwende gebergte op, van waar hij zijnen naam ontleent.
Hij is geheel kaal zonder boomen, doch van rondsom.met welig gras
begroeid. De grond bestaat uit eene roodachtige kiezelaarde met een
weinig klei vermengd. De berg is van boven plat en op den top vindt
men het graf van eenen voormaligen Directeur d e r, aan den voet des
B e a a H w e n b e r g s gelegen , plantaadje Bergendal, B e r k h h i z e r geheeten. Aan
de rivierzijde is, aan de helling van 60°, bijna 100 Ned. eil. boven
den waterspiegel der rivier, een houten koepeltje opgeslagen, waaruit
men een allerverrukkendst gezigt op bosschen, bergen en op de Suriname
heeft.
Onder den B ea a uw en b e rg vindt men aan de rivierzijde eene zwarte
diep ingaande groeve, uit welke duislere opening, die geheel met
welig kreupelhont omgrocid is , een koel en beider water sijpelt. Treurig
wordt het aanzien wanneer men zieh daarbij herinnert, dat dit eens
de ingang naar de mijnen was, w'aarin nu bijna eene eeuw geleden 43
menschen bedolven’en levend begraven werden. Men meende, dat er r
in het jaar 1721, in de bergketen , welke in het hooge rivierdistrikt
van Essequebo ligt-, eenig spoor van goud gevonden was. Hierdoor
uitgelökt , deden eenige- lieden in 1742 aan de Surinaamsche Compagnie
het voorstel, om het gehalte der erts van dezen berg te onderzoeken.
Dien ten gevolge werd, op den 5 September van dat ja a r, zeke-
ren W il h e lm H aack en C o m p , voor 12 jaren , ingaande 1 Januarij 174o ,
octrooi verleend tot het zocken naar mijnstoifen en ofschoon men