B1LDER.DAMMER-LAAN , weg in de prov. Noord-Holland, dienende
tot waterkeering, tusschen het lioogheemraadschap van Rijn-
land en dot van Amstelland. Hij loopt van den Vriesekooperweg naar
den Heeren weg.
BILDE (DE), gem.. in liet Overkwarlier der prov. Utrecht. Zie
B u t (d e ) .
BILDT (HET) of HET B i l t , griet., prov. Friesland, kw. Westergoo,
arr. Lcenwarden , kaut. Berlikum (2 k. d., 5 m. k., 1 s. d .) ; palende
W. en N. aan de Wadden , 0. aan de griet. Ferwerderadeel en
Leenwarderadeel , Z. aan Menaldumadeel en Barradeei.
Sommigen beweren , dat deze griet. baren naani zoude verscbuldigd
zijn aan de Deenen , die daar voorbcen ineermalen geland zijn , en by
wie Bildt bctzellde is als bij ons eene ondiepc zee ol wad; meer waar-
- schijnlijk Lomt ons bet gevoelen van ben voor, die willen, dat men
dit oord dien naam gegeven beeft, omdat het uit de zee is opgerezen
: en opgebild.
Het B il d t , voorheen door de Noormannen en Friezen met zwaye
schepen. bevaren , wies, nadat de' Middelzee opgeslijkt en afgedamd
was., zoo sterk aan , dat men reeds in bet jaar 1598 melding
daar.yan gemaakt vindt. Doch het schijnt, dat de onbestendigheid der
regeringen de inwendige, verdeeldheid des lands niet hpbben toegela-
ten, dal deze aangespoelde landen bedijkt en behoorlijk tot land
gescbikt gemaakt werden, zoodat zij tot dus verre alleen liij de naaste
dorpen en kloosters in gebruik waren als buitenlanden,' die bij. alle
getijen voor de zee bloot lagen.
Met de’ komst van Hertog A l b e r t v a n S a x e n , die door Keizer M a x i -
miliaan I , uit naam des Roomscben Bijks , tot Erf-Gouverneur en Potes-
taat van den lande van Friesland was aangesteld, werd de indijking
van bet B i l d t in ernstige overweging genomen. Allereerst liet de Hertog
zieh onderriglen , wegens den aanwas aan de NoordWestzijde der provin-
cie , b e t B i l d t genaamd, en , daarmede niet voldaan , ging hij zelf dien
opgeslijkten oord bezigtigen. Hierop nam hij voor, deze landen te bedijken,
doch, door den hevigen krijg met de Gelderschen uitgeput
was hij niet in Staat , zijn oogmerk te volvoeren, zoodat de zaak
slepende bleef tot in bet jaar 1504, wanneer Hertog G e o r g e , zoon
van Hertog A l b e r t , die in het jaar 1500 overleden was , het werk
wederom aanzette, de nieuw verrezene landen door bekwame Wiskundigen
deed meten , welke b e t B il d t bevonden 5400 morgen, naar
de toenmalige landmaat, groot te zijn. Dat gedeelle, betwelk de
•Hertog voornam te bedijken, trok h ij, als aangewonr.en land, aan
zieh, zonder daarin de gemagtigden van Oostergoo en Westergoo
te kennen. Hij stelde de naastbij gelegene belanghebbenden tevreden,
deels door hun eene geblsom in eens uit te betalen, deels door hun
eene jaarlijksche toelage uit te reiken. Eenigen evenwel wilden hunne
regten of aandeelen behouden.
De bedijking van het B i l d t werd nu dadelijk aangevangen. In de maand
Junij 1504 ging Hertog G e o r g e een verdrag van verpachting aan met vier
Hollandsche Edelen , de drie gebroeders Heer J a k o b Oem van W i j n g a a r d
e n , Ridder, Heer van Wijngaarden en Ruysbrock , Ambachlsheer van
Grijsoorde, Qude- en Nieuwe-Ton ge , F l o r i s v a n W i j n g a a r d e n , Ridder
Ambachtsheer. van lJsselmonde , D i r k Oem v a n W i j n g a a b d e n en T h om a s
B e b k e l a a r , den schoonzoon van gezegden F l o r i s v a n W i j n g a a r d e n
waarbij deze vier Heeren zieh verbonden , om , gedurende elf jaren, de
landen te bedijken , te ontginnen, en met de noodige sluizen , wegen
e» -terleidingen te voorzien; mits
d a t, bijaldien zij, na veiloop J Hertop' of ziine erven,
alsdau aan hen, of hunne erven, door den Hertog, en
zouden worden vergoed alle kos en , J ’ badden moeten begebruik
der landen, als aan hunn , wederziids twee, uit
steden , ter begrooting yan vier oopartij ige m ^ pachters niet
Friesland te yerkiezen Inmiddels waren
in Staat, o m het zelfs den tijd van elf j a r e n u.t te ^ J
de grond, nog te koud en te str“fJ a“ T eJ ter steeds buien
hunne dij.ken met voldoende w , erkel;:k bezwaard en verten
te houden. Z,y vonden zieh dus, m „ , J d ’A v i l a (welligt
armd in de noodzakelijkheid, om nog twee Edelen d A j
eigenlijk D a v e l a a r ) en ¿ o n t e m a n t e l , in hun
inet wier hulp z>j hunne onderneming “ . t doordien
uitslag voortzetteden , waartoe zy zieh te v’00rschoot.
Hertog G e o r g e hun de aanz.enlijke op hct
De namen der beule kerkbuJurt van Anna-Paroehie
Bildt bewaard ; want de eerste heeft ^ 1855 werd
een zwaar huis gebouwd , hctwel , v Maasbuis heette, terwijl er
afgebroken, nog bij de Bildt le St, e n ß o n t ema n t e l dragen. S ä '“ i »jn. t e ’C O „ » sAm
Ondertusschen * * * !* » ■ * .& £ " A den Gelder.then
hier te lande zoodamg , dat h j , hnofd te bieden in het
en den met hun verbonden - t goedjaar
1515, ^ e t e n magtiger Vorst , ; namelijk aan
keurmg. van den Keizer, a ^ y • g gesclne-,
d „ H » * » d e , d » ™ W ««
den» '’" " ''" '‘ j™';! ' blj he, „nyaaeden van de re8e ,m , dedragen.
Deze. deed.. on ahJouder f 10R1S V a n I J s s e l s t e i n , beloven ,
zer landen, door zijne Tipptoo1 aan steden, genoot-
S Ä s s r Ä S Ä
toenmaligen Landsheer «enc^n.euwc bmvoners van het
tien jaren; doch gedu P p l d e r s c h e n veriaagd, en hunne goe-
Bildt, t . t t.e em.len to« d.o, de ^ e y » ^ | g » W-,
d , , , . aanwies, moe»en de Gelderpah.n
S S
schroomden n ie t, ten ein e aara Maiesteits Raad te Brussel te
nahetoiudigender tien jaren, van J J door heu ontworpen
onderpachten, en daarna d% la" d^ " ; , ° P • huur aan te bieden.
voorwaarden, wederom aan e i p yoorgestelde voorwaar-
Be oude pachters
d e n v a n de hand, maar »nbetaalde verbetenngen