daarmede. De straatweg v a n 's Hertogenbosch naar Eindhoven i s , van
de Halsche barrière af, lijnregt op dien toren gerigt, zoodat men naau
. ¿¿e *4* ' ^ •weliiksr bet dQrp doorgereden i s , of men krijgt dien toren in
liet oog. Van de zijde van Eindhoven heeft hetzelfde plants. De ge-
melde kerk was j na de Hervorming, in gebruik bij de Herv., maar
werd , in het jaar 1799, weder door de R. K. geèigend.
De parochie van B o x t e l , waartoe de ingezetenen der gehuchten
V I . B r e u k e l e n , Hal - e n - H e ve r , L e n m s h e u v e l , Kl e i n -
\ 1 L i em p d e , L i e s s e l , Mu n s e l , On r o o y , de R o o n d , S a-
\ a v e n d o n k , S e l i s s e n e n T o n g e r e n geteld worden , behoort tot
v ' het voorm. bisd. of vie. gen. apost. van ’s Hertogenbosch, dek. van
J\Y Orthen, telt ongeveer 3600 zielen en wordt door éénen Rastoor en
V twee Kapellaaiis bediend.
De Herv. kerk is een klein gebouw, zonder toren ot orgel.
Men heeft te B oxtel een A a lmo e z e n i e r s - of G a s t h u i s ,
waarin tien oude vrouwen vrije woning en gedeeltelijk haar onderhoud
genieten. Het is in het jaar 1644 gesticht-, door zekere M agdalena van
deh S tapfen weduwe van J an S cheffers , Boekverkooper te VHerto-
penbosch. Ook is er een distributie kantoor voor de brieven.
Vroeger diende tot R a a d h u i s eene kamer , aan de oostzijde van
de Kerk, en daarmede één gebouw uitmakende ; maar toen deze
laatste in het jaar 1827 herbouwd i s , werd die kamer er aangetrokken,
zoodat er te B oxtel thans geen Raadhuis bestaat.
B oxtel is de geboorteplaats van de Godgeleerden M artines de B hes-
ser of B r e s s e r e s , geb. in het jaar 1383 , f in December 1633, na
langen tijd in de school van het Jezuitenklooster, te LeuVen , onderwijs
in de godgeleerdheid gegeven , nog vele andere collegièn van die orde
bestuurd en ook een werk, over de zedelijke godgeleerdheid, in het
licht gegeven te hebben ; en van A ntonies van A lphen , geb. lo Mei
1748, t 1 Mei 1831 , als Vicaris-Generaal Apostolijk van het bisdom
’s Hertogenbosch.
In Augustus 1388 , werdt dit vlek door W illem I , Hertog von beider,
gedeeltelijk afgebrand. Bij gelegenheid van eene processie, ter
eére van de bebloede doeken en kleederen, die eertijds in de kerk te
B oxtel bewaard werden , ontstond aldaar, op den 13 Mei 1340, andermaal
een feile brand, door het vuur , dat van eene brandende toorts op eenen ,
op de straat liggenden , hoop stroo gevallen was. Hetwelk ten gevolge
had, dat, behalve een klooster, ideer dan honderd en zestig huizen in
de a’sch gelegd zijn. In 1343 viel M aarten van R ossbm in de ba-
ronnie van B oxtel , welke hij liet uilplunderen, en vooral ook de
k e rk , dewijl de inwoners daarin vele goederen hadden geborgen ; te
dezer gelegenheid spaarden de krijgsliedén de altaren niet, en traden
de hostien met voeten I zelfs moesten de ingezetenen, na de plundering,
nog 7000 gulden aan van R ossem opbrengen. In het jaar
1383 werden te dezer plaatse eenige huizen , door het Staatsche krijgs-
volk, in de asch gelegd. Twintig jaren later pleegden de muitende
Spaansche Soldaten , die het slot te B oxtel hadden veróverd hier allerlei
moedwil en baldadighcden. In het jaar 1672, leed dit vlek
weder veel door de Franschen, die zieh hier, onder het bevel van
hunnen Konmg, L o d ew ijk XIV, hadden nedergeslagen.
Er worden te B oxtel vier paarden- en beestenmarkten gehouden, da
eerste, Dingsdag na den derden Maandag in April ; de tweede, Dings-
dags na den 13 Julij ; de derde , Dingsdag na den derden Maandag
in Julij ; en de vierde, Dingsdag na den 13 October. De kermis valt
in op den eersten Zondag in Julij.
BOXTEL , suiker plant, in Nederlands-Guiana, kol. Suriname,
Zie- B o x e l . _ , . , , 1. .. ..
BOXTEL (BINNEN-) of B in n e n - B r e g g e , geh. in de Meyerijvan
's Ifbdonenbosch , kw. Oisterwijk, prov. Noord-Braband , TVeetfe distr.,
arr. e n V u Z. len O. van ’s Ilertogenbosch, kant. en gem. Boxtel.
■ROXTF.L mUIS-TE-), anders S tapele gebeten , kast. in de Mei-
je riT va n s Hertogenbosch, kw. O is te r ^ k , prov. Noord-Braband,
Tweede distr., arr. en 2 u. Z. van s’ Hertogenbosch , kant. , gem. en
3 min. Z. van Boxtel, op een eilandje in den Dommel.
Het is een deftig gebouw , binnen grachten en rondom in hoog geboomte
gelegen, dat wegens zijne sterkte en groot beslag, in deNeder-
landsche oorlogen tegen Spanje, dikwijls met knjgsvolk bezet was; zoo
werd het onder anderen, in het jaar 1603, door de muitende Spaansche
Soldaten veroverd, en , ten jare 1629 , toen F rederik H endrik , Prins
van Oranje, ’s Hertogenbosch belegerde, door Graaf H endrik van den
B ergh destiids Generaal in Spaanschen dienst, ingenomen, ten einde,
bij bet voorgenomen ontzet der stad, zieh daarvan te kunnen bedienen,
hetgeen echter te vergeefs ondernomen werd. .
Het huis, met de daartoe behoorende gronden, wordt thans in
eigendom bezeten door den Heer G. & B ogaers , te Tilburg.
BOXTEL (LAND-VAN-), verl. grond in Nederlands-bmana, kol.
Suriname. Zie B oxel (L and- van- ) .
BOXTEL-ESCH-EN-LIEMPDE, kerk. g em ., prov. Noord-Braband,
klass. van ’s Hertogenbosch, ring van Oisterwijk ,. met 490--zielen en 110
eene k e rk , te B o x |le l. Het beroep van den P red ik an t gescbiedt door
den kerkeraad. , ~
BOXUM, d., prov. Friesland, kw. Westergoo, griet. Menalduma-
deel arr. en 1J u. W. Z. W. van Leeuwarden, kant. en 2 u.
W. N. W. van Berlikum. Men telt er ongeveer 40 h. en 220 inw.,
die grootendeels hun bestaan vinden in landbouw en veeteelt.
De inw., die allen Herv. zijn, behooren tot de gem. van Boxum-
en-Blessum, en hebben hier eene kerk, waarvan de pastorij voor
de Hervorming honderd en dertig en het vikarisschap honderd goud—
gulden opbragten. Ook waren er twee prebenden , de eene van honderd
en de andere van zestig goudgulden- De Proost van St. Janskerk te
Utrecht had er zestien Schilden (38 guld. 40 cents) te ontvangen. In
de veertiende eeuw heeft hier als Pastoor gestaan W ib r a n d e s , de acht-
ste Abt van Lidlum, waaruit men gist, dat de pastorij van B o x em ter
hegeving van die Abten zal gestaan hebben. Bij de kerk Staat een
stompe , zeer scheve kloktoren.
Men heeft hier eene school, die gemiddeld door 34 leerlingen bezocht
wordt. _
Eertijds vond men bier twee adell. staten, S c h e l t e m a en Oeds-
ma. Ook hadden de Kanonikken van Lidlum er twee uithoven, te
Weten : Monnikhui s en Ter -Poor te.
B oxem is zeer beroemd door den vermaarden slag, den 17 Januarij
1886 9 voorgevallen, tusschen S tein Maltesz , een Deensch Edelman
en Overste-Luitenant van Graaf W illem L o d ew ijk en den Spaanschen
Overste J ohan B aptista de T assis , in welk gevecht Maltesz 9
slechts 1000 .man krijgsvolk en een körnet paarden bij zieh keb-
bende 5 wel door de Spaanscben, meer dan tweemaal zoo ^ sterk
zijnde, geslagen xverd, maar nogtans den vijand zijne overwinning
duur deed bekoopen. S tein M altesz j de Hopman W illem W ill em sz,
G roustins en M ighiel H age werden gevangen genomen. De broeder
des eerstgenoemden en Hopman H idde S ibrands sneuvelden. Eenige