het eil. Barantangan. Zij waren aldaar nog n¿et lang geweest toen zii
het almede verlieten (1).
BORNEO , riv. in Oost-Indië, op het Sundasche eil. Borneo, rijk Borneo.
Zij ontspringt uit het meer Kini-Baloe, en stroomt met eenen zuid-
westelijken loop, bij de stad Borneo, in de Chinesche zee uit. Tot T e r
boven de stad is zij bevaarbaar.
BORNEO, st. in Oost-Indië, op het Sundasche eil. Borneo, kon.
Borneo, ter wederzijde van de Borneo, aan een wijd uilgestrektmoeras,
4 u. van de zee.
Zij is de Terblijfplaats Tan den Sultan en zoodanig gebouwd, dat de
«traten regt op de rivier uitloopen , en in bet regensaisoen met water
opgevuld even als zoo Tele laridwaarts inloopende kreken Tertoonen
die van alligators wemelen , welke er op den afval uit de huizen azen.
Deze laatste zijn, ongeveer 2000 in getal, van bamboes , meerendeeis
twee verdiepingcn hoog en deels op palen deels op vlolten gebouwd ,
zoo dat men genoodzaakt is zieh met vaartuigen tot aan de huizen te
laten brengen, waarom dan ook ieder huis een bootje of ander vaartuig
ten zijnen dienst heeft. De woning van den Sultan is een huis van
niebinghout, met beschütten van kadjang (matten van dik riet) en een
dak met niepabladeren gedekt. Het is onzindelijk en maakt eene ne-
derige vertooning. Het getal inwoners wordt op 20,000 geschat. Zij
zijn allen beboeftig en zeer geldzuchtig.
De mond der rivier Borneo dient der stad tot eene ruime en zeer
bekwame haven. De Dajakkers of bergvolkeren komen voornamelijk
hier de voortbrengselen van hun land ter markt brengen , de weke-
lijksche markt wordt er op een onmeetbaar zamenstel van vlotten eh
vaartuigen gehouden , waar koopers en verkoopers allerlei artikelen ,
op het water , verhandelen. Deze drijvende marktplaats levert iridcr-
daad een zonderhng schouwspel op en is zeker de cenigste van dien
aard in de geheele wereld.
BORNERBROEK , buurs. in Twenthe, prov. Overijssel, arr. en i l u.
Z. van Almein, kant. en i£ u. van Delden, gem. en l j u . W. van
Borne. Men telt er 98 h. en 870 inw., die meest hun bestaan vin-
den in den landbouw.
De R. K., die hier ongeveer 360 in getal zijn , maken eene statie ui t ,
Welke tot het aartsp. van Twenthe behoort en door eenen Pastoor bediend
wordt. De kerk, aan den H. S t e pr a n d s toegewijd, is een klein ge-
bouw, met toren, doch zonder orgel, hetwelk in het jaar 1834 aan-
merkelijk is hersteld en verbeterd.
Ook is hier eene school, die door een getal van 60 leerlingen be-
zocht wordt.
BORNERVE.LD, heide in Twenthe, prov. Overijssel, gem. en Z. O.
van Borne.
BORNESSE , voorm. d. en riv in Zuid-Holland. Zie B o r n is s e .
BORNI, eil. in Oost-Indië, tot de Sunda-eilanden behoorende. Zie
B o r n eo .
BORNISSE o f B orn es se , v o o rm . d . i n Zuid-Holland, t e g e n w o o r d i g
h e t d o r p P e r n is ( z ie d a t w o o r d ) .
( l ) Z ij die meer omstandlg met de aaDgelegenhedeu van dlt rijk willen bekendzijn,
lezen het B e r i g t v a n e e n R e i z i g e r o v e r B o r n e o - P r o p e r , medegedeeld
dooronzen geleerden medearbeider, P .P . B o o r d a v a n K t s i n o a , in zijno V e r s e h i l -
l e n d e R e i z e n e n l o t g e v a l l e n . D, I V , bl, i - 5a,
BORNISSE of B o r n e s s e , voorm. riv , die nabii de Koorndyk in
het Land van Putten, onlsprong, voorts tusschen Velgersdyk- en Oud-
Schuddebeurs, längs het dorp Zuidbroek en Abbenbroek stroomende ,
tusschen Geervliet en Heenvliet in de Maas viel. Zy maakte de af-
scheidinp van Yoorne en Putten uit en was in de vijftiende eeuw zoo breed
als de Merwede tusschen Dordrecht en Papendrecht; dan, nam destyds
zoodanig in diepte a f, dat zij onbevaarbaar werd en de toi van Geervliet
in 1600, om die reden naar Dordrecht moest verlcgd worden.
Thans is van haar in de Landen van Voorn en Putten niets meer te
rinden dan eene kleine kreek, de B e r n i s s e geheeten (zie dat woord).
BORNMEER, hoeve, prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet. l'er-
werderadeel, W. van Birdaard , aan de Ee, onder het dorp Wanswerd.
BORNWERD of B o r n w ir d , d., prov, Friesland, kw. Ooslergoo, griet.
West-Dongeradeel, arr. en 4 u. N. O. van Leeuwarden, kant..en l j u.
Z. Z. O. van Holwerd, i u. N. W. van Dockum, op eene terp.
Men telt er 14 h. en 75 inw., die voornamelijk in de veeteelt hun
bestaan vinden. .
De inw., die allen Herv. zijn, behooren tot de gecombineerde gem.
van itiaure-en-Bornwerd en bebben hier eene kerk en toren. De kerk
is een klein gebouw, zonder orgel. .
Er is bier ook eene dorpschool, die door 12 leerlingen bezocht wordt.
Yoorheen waren hier onderscheidene adell. staten , onder anderen eene
ten Z.-van de kerk, waar nog een boerenhuis op eene wier gevonden
wordt, alsmede het fraaije buitengoed Minol sma, dat sedert lang
ook,niet meer bestaat. _
BORNWERDERHUIZEN of B o r nw ie d e r h e iz ew , geh., prov. In e s land,
kw.Oostergoo, griet. West-Dongeradeel, arr. en u. N.O. van Leeuwarden,
kant. en u. Z. O. van Holwerd, \ u. N. N. W. van
Dockum, behoorende met B e t t e r w i r d tot het d. Bomwerd.
Yroeger maakte het met B e tte rw ird de negende stem in de griet.
West-Dongeradeel uit. Zie voorts op B e t t e r w ir d , zijnde al het daar ge-
zegde op de beide geh. Bet terwi rd en B o r nw e r d e r h d iz e n toepasselijk.
BORN WERDERMEER of B o r n w ir d e rm e e r , voorm. meer, thans eene
rietpoel, prov. Friesland, kw. Oostergoo, gnet, TFest-Dongeradeel, O.
yan Bomwerd. | t
BOBNWERDEBZIJL of B o r n w ir d e r z i j i , , voorm. sluis . prov. Friesland,
kw. Oostergoo, griet. West-Dongeradeel, Z. O. van Bornwird,
Zij d i e n d e om t e v e r h i n d e r e n , d a t h e t w a t e r u i t d e Dokkumer-Ee
i n W e s t - D o n g e r a d e e l d r o n g , a l s m e d e t o t l o z i n g v a n h e t o - v e r t o l l i g e
w a t e r u i t d i e g r i e t . i n d e Ee. Zij is s e d e r t l a n g v e r v a l l e n . Ter
p l a a l s e , w a a r z i j g e l e g e n h e e f t , S t a a t t h a n s e e n h u i s , Damzi j l g e h
e e t e n .
BORNWIBD, d., p r o v . Friesland. Zie B o r n w e r d .
BOBNWIBDEBHUIZFN, geh., prov. Friesland. Zie B o r n w e r d e r -
HUIZEX.
BOBNWIBDEBMEEB, meer, prov. Friesland. Zie B o r n w e r d e r h e e r .
BOBNWIBDEBZIJL, voorm. sluis , prov. Friesland. Zie B o r nw e r -
DERZIJL.
BOBOBASSAN of B o r a b a s sa n , st. in Oost-Indie, op het Sundasche
eil. Celebes, op liet Zuidelijke schiereiland, gouv. en distr. Makassar,
7 h 8 u. van Makassar; met katoenfabrijken, die ook de Chinesche
zijden stoffen namaken.
B0B0-B0DÖ, B oro- B o d h o , B o ro - B odor of B oro - B odhor , Hindoesclie
tempel in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java, resid. Kadoe, distr.