33J Nota; & obferv. in
Dum fummtts ma bajulat,
. i f y ? 1 jm
1 i 1 t m . (* :.
L avA tortoris accuhat,
1 ..1 1 f J f J
Vérbtque favos aggerat,
. U 1 f J P P
«zftr., hoftem dénotât,
.1 P _ J P 1 J 1
N e ci s qui dolos ruminât.
Trux lupe Juda pefsime,
Fers agno miti bafia,
Librum Sacramentorum 336
A y t n v q o 'yitfliip oü-m, S e e . id eft, ante Liturgiam dicejuf- «
dem magnx Hebdomadis quinto, lotio pedum fit in hunc oc
modum ? Prxparantur paupercs duodecim, & induuntur
eis fubuculx, five tunicx, brevia cibialia, Sc fblex •, po- «c
fitoque in cella Impcratoris polubro, Proropapa foris i t c«
liusad januam agens canit, B e n ed iB um ; Sc dicit Tri fa- k
gium. Deinde legente eodem Evangelium, quando dicit: «
a q u am m it t it in p e lv im , infiindit Imperator aquam in ce
polubrum. Poftea pauperes illos prxparatos adducunt fi- «
gillatim quemque ferentem cereum acccnfum. Protopapa, <«
Ut di<Jhim eft, legente Evangelium & dicente: ccepit J e fu s te
la v a r e ped e s D i f c ip u lo r u m , idquc perfxpe videlicet uf- M
que dum omnes loti fuerint. Lavat Imperator dextrum te
cujufque pedem j & ubi findone qua; pendet ante ipfiim, ce
abfterferit lorum pedem, ofculatur eum. Et hoe fado, con- te
fummantur ea qux ad ritum lotionis pedum pertinent. Et K
danturunicuique eorumaurea numifmata tria. Poft illud, *e
Liturgia Celcbratur. Hxc Godinus. w
His fubjungere non pigebit antiquum ordinem feu ri-
tum olim in Ecclefia Rothomagenu, feu Remenfi fèrva-
tum in feria quinta Coenx Domini, quem ex veteri Pon-
tificali mf qui aflèrvatur in facriftia Ecclefix Rothoma-
genfis mihi tranfmifit vir doótiffimus Johannes le P r e v o f i
ejufdem Ecclefix Rothomagenfis Canonicus, & Biblio-
thecarius , quia multa notatu digna continet, qux non
iunt hodierni ufïis.
Dans membra loris regia,
Qua firde tergunt fecula.
Next filuuntur hodie
Carnis ac cordis carcere ;
Unguen facratur Chrifmatis
Spes inde ere f i t mi fr is . "
Viffori mortis inchtam
Pangamus laudis glortam
Cum Patre SanBo Spiritu
Qui nos redemit obitu.
H à c e x p le ta , ofc u lt tu r E p if co p u s E v a n g e lium , &
tm n t s qm d r eam cum f la m . D e in d e d ica n t D em in icam
e ratiom m ta c ite . l i n i t a , d ic a t E p if c o p u s , & nemos indu-
cas in tentationem. Ecce quàm bonum. Sufcepimus Deus.
Tu mandafti. Tulavafti pedes Difcipulorum, opera ma-
nuum tuarum. Adefto, quxfumus, Domine, officiis no£
ttæ fervitutis, qui dignatus es lavare pedes tuis Difcipulis ,
Porro lotionis pedum qux in ccena Domini fervatur in
Ecclefia, mcmimt S. Eligius Serm. 8. S a n B i C h r ifm a tis
c o n fe f t to , fr a t e r n a p edum a b lu tio -, & Magifter in régula
cap. 43. I n cotna D om in i m in a n t m am s p r o h enediB tone
a d la v a n d o s p ed e s A b b a t i s , & p 0f t e a omnibus p ra p o fitis
cum fo la t to fr a t r um . Inchoan do tarnen A b b a s la v e t f i -
m u l & o flta r iis , &c. Idem videre eft in Concilio Tole-
*7 - caiJ- 3- ubi omnibus Galliciarum Ecclefiis hoc fangum
opus lotionis pedum in Coena Domini peragendum
przcipitur, ob quafdam Ecclcfias, qux illud inrermife-
rant. Maninit etiam S. Auguftinus epift. 119. ad Janua-
num ubi fcribit : multos illo die non lavafTe pedes, ne lotio
pertinere viderctur ad baptifinum. Conftantinopoli
olim eadem feria Imperator duodecim pauperibus folebat
lavare pedes. Ritum deferibir Codions de Officiis, &c in
hunc modum : M
i n e t p i t o r a o t n a t e e a rn * D o m i n i , f e r i a q u i n t a
M a j o r i s H e b d o m a d * , i d e j l i n
C o e n a D o m in i .
Mane primo Manfionarii ordinent omnia qua; funt ne- 1
cefiaria ad confecrationem Chrifinatis, ampullas tres de 1
C oleo mundiflimo plenas ponentes in facrario: unam ad '
oleum pro infirmisalteram ad Chrifma, tertiam vero ad '
oleum ad Catechumenos ungendos. Chrifma debet * fie- '
ri de albo ferico, alias autem de alio ferico cooperias. Et '
Pontifex provideat de balfamo. Hora tertia fonet lignum, «
ut omnes veniant in Ecclefiam , in qua Chrifma debet «
confecrari. Ipfo die fonenmr campanx ad Miflam & ad \
ceteras horas, ficut mos eft diebus feftis, & fic fileant uf- ‘
que in Sabbato fantfto. Prefbyteri ver6 & ceteri Clerici *
induant fe veftimentis folemnibus, & Diaconi Dalmati- «
cis, & Subdiaconi * Albis fericis 1 & ftent in ordine fuo «'
linguli in Ecclefia, expedtantes ufque dum veniat Pontifex *
cum proceffione plenaria ad Miflam, ficut diebus folem- «
mbus folet cum leptem Diaconibus, thuribulis cum in- *
cenfo. t
Stans autem Pontifex & Prefbyteri cum ceteris in or- *
D dine ante aitare, dicunt: Co n fiteo r D e o om n ip o ten t S e c *
Interim Cantor & Schoia, ut juiTuft fiterit, imMnant *
introitom ad Miflam : N o s a u t em , S e e. D e u s tn ifereatur '
&c. & iterum : N o s a u t em . S e c . G lo r ia P a t r i . iterum • ‘
N o s a u tem . K y r ie e leifon . HI. C h r s fie e le ifin . III. K y . "
r ie. e leifon . III. Deinde incipiat Pontifex, G lo r ia in e x - *
ce lfts cum Prefbyreris. Dum cantatur, G lo r ia in e x c e l «
f i s fonar tomm Claflicum, donee flniat. Quo finito di- «
cat Pontifex cum Prefbyreris: P a x v o b i s , O r emus. D e u s y
a quo & J u d a s , &c. Alia oratio in confecratione Chrif- *
mans: D e u s q u i regenerandis p lebibu s tu is minifterio ute - 0
n s S a ce rd o tu rn : tn b u e nobis p erfeveran tem in tu a volu n - <
ta te fa rn u la tum ; u t dono g r a t ia tu a in diebus n ofir is & “
. n“ m ero fa c r a tu s t ib i populus au g ea tu r . pe r . §
A d C o n n th io s , P ra tr e s . Con v en ien tib u s v o b is &c. “
f ' C h r i f lu s , &c. i f . P r o p te r q u o d , &c. Ante Evange- *<
hum afeendat pulpimm folus Diaconus qui ledhirus eft “
tvangehum cum Subdiacono, prxeunte Cruce & cande- «
iabro & thuribulo : S e q u e n t ia S . E v a n g e l ii fe cun ditm «
J ohann em . I n illo tem por e , a n te d iem fe f tum P a fch a S e e «
Perle&o Evangelio dicat Pontifex cum P re fb y re ris-/«
d o sn unurn .D e um , &c. Tunc dicat Pontifex cum Pref- «
b y t e n s : D om in u s v o b ife um , & cum S p ir itu tu o. O r e - «
mus. O ff. D e x t e r a D om in i. &c. Prefbyteri & ceteri qui «
voluermr : Tunc * peraifto calice cum vino & aqua & «
oblatis, dequibus communicent Prefbyteri & Diaconi Sc u
*Leg.a
IIP
337 Sân&i Gregorii Papx. 338
ceteri ; Sc dequibus fervetur ufque^mane dieparafeeve, in- A n is D . N . J . C . f i a t nobis & omn ib us fum e h t ib u s fa lu s <
> clinati ante altare Pontifex Sc Prefbyteri perfequuntur
m entis .d r corporis , d r a d v i tam ca p e fien d am a iirn a t
» fecreta MifTx dicentes : in S p i r i tu h um ilita t is & in ani-
p ra p a ra tio fa lu ta r i s . P e r cumdem C . D . N . Oratio ad '
> mo contrito fu fe ip iam u r d t e , D om in e , & f i c f i a t fa c r i f i-
Patrctn : D em in e fa n B e , P a te r omn ip otent, a t erne D e u s ,
> c ium n o ftrum , u t d t e fu f e ip ia tu r h o d i e , & p laceat ti±
d a m ih i h o c corpus & fa n g u in em C h r jJH , S e c . Oratio
> b i , D om in e D e u s m eu s : S u fc ip e , fa n B a T r in k as ^ h a u e 0-
ad Filium : D om in e J e fu C h r ifle , F i l l D e i v i v i . S e c .
» b la t io n em , q uam t ib i offero m memoriam incarnation is ,
Tunccommunicet fblus Pontifex, Sc non frangat^oBla-
. n a t iv ita t i s , p a ff io n is , S e c . J e fu C h r i f t i , & in honore
tas; nifi earn folatn, unde ille communicat. De fangui-
t omniAm S a n B o rum tu o r um , q u i t ib i p la cu e ru n t a b in i-
ne autem refervet in calice ad communionem Prefbytc-
» t io m u n d i , & eorum quorum h o d ie f e f ia ce leb ra n tu r :
rorum, Sc reliqui Cleri. Oratio quando fumit: P e rc tp tio
> & q uorum h i c nomina & r e liq u ia h a b e n tu r , u t i l l i s ,
corpor is & fa h g u in is , Scc. Alia: Q u o d ore f u m f i , D o mine
> S e c . a d fa lu t em : u t i l l i omnes pro nobis in tercede re d i-
, mente c a t i a m : u t d e corpore & fa n g u in e D om in
> g n en tu r in c a l i s , q uorum memoriam fa c im u s in terris .
i noftri J e fu C h r i f t i , f i a t m ih i rtm ed ium fem p ite rnum .
» P e r eurndem D om in um noftrum. O r a t e , f r a t r e s , p r o me
P e r eurndem C , D . N . A m e n . Tunc cooperiatur calix
1 a d D om in um , u t meum & v e ftrum in co n J p eB u e ju s f i a t
cum fanguine, Sc oblatx : Sc Dominus Epifcopus ad-
■ acceptum fa c r i f i cium. Secreta ; Ip f e t i b i , D om in e , S c c .
hibear Prcfbyteros Sc Diaconos , qui fbllicice cufto-
Alia SeGreta : O r em u s . H u ju s fa c r i f i c i i p o t e n t ia , q u a fu - d di;
HEf rege n
fro ill.
31 m u s , u t v e tu flatem noftram c lementer a b f t e r g a t , & n o-
Tune Dominus Epifcopus vadat ad fedem fuam cum
31 v ita tem nobis a u g ea t & fa lu t em . P e r . D om in u s v o b if-
Diaconibus & expe<aet:expedante vero in fêde fua Pontifi-
•i cum . S u r fum co rd a , S e e . Q uern in h a c no B e in te r f a -
ce,yeniantad facrarium duodecim Presbyteri,& ceteri Clerici
31 eras epulas in c r ep a n tem , See. T e i g i t u r , &c. C u r n fd -
, quantum opus fit, ad deferendum cum omni deco-
. » mulo tuo P a p a nofiro. III . & a n t ift ite noflro I II . * M e -
re oleum Chrifmale, Sc etiam oleum Catechumenorum,
n m en to , D o m in e , S cc. t ib i red d u n t v o ta f u a aterno t See.
& Neophytorum ufque in Ecclefiam, ante Epifcopum.
31 S im i li m o d o , poftq u am coenatum e f t , b e n e d i x i t , d ed it
Sint enim parati iidem Presbyteri, Sc cum eis ceteri Cle-
31 d ifc ip u lis , S c c . V n d e & memores, D o m in e , nos f e r v i
' rici cafujis & folemnibus .veftimentis. Tune duo Acoly-
»1 t u i , S e e. D om in i D e i noftri tam beata , See, M em e n -
thi accipientes duas illas ampullas., qux ad Chrifma Sc ad
31 to e t iam , D om in e s fam u lorum fam u la rum q u e tuarum III.
oleum Catechumenorum confecrari debent, * Sc proce-
^ Ip f i s & omnibus fid e lib u s d e fu n B is , S e e . la rgito r a d -
dant Sc Ordinent fe illi Presbyteri S c prxdi&i Clerici,
3, rnitte. P e r C h r iftum D pm in um noftrum.
srdinaliter ï ita ut primüm ambulem duo Aco-
» Tunc ofFeratur Pdntifici oleum ad ungendos tam infir- lythi cum candelabris j"fcaStlribus'J£Ss7 t S e ‘
„ mos; quam encrgumcHos. Et benedicat illud tam * ipfr, tentur du* cmces, & inter illas medium Chrifmale o-
„ quam omn« Ptefbvten, qmadfunt. De auftotitate A- leum. Poll eas portentur duo thuribula cum incenfo; &
” Poftol,ca > q»™ habemus de oleo infitmomm. De oleo c inter ilia medium oleum Catechumenotum. Deinde por-
„ quo unguntur mfirmi audomatem habemus Apoftolicam, tetur Evangelium , ut impleatur ottine donum. PofteTft-
_nirpnfp, v IarAhri Annffnlrt . /yifin* i.nv _ i • « i . . .11. .
93 dicente ß. Jacobö Apoftolo : In f irm a tu r q u ts tn v o b is j
33 in d u ca t Pr efb y teros E c c le f ia , & orent fu p e r eum : &
„ f i in p e c catis f i t , d im it ten tu r e i. Ünde patet ab ipfis A-
3i poftolis hunc morem fanCtx Ecclefix efle traditum, ut
33 energumeni vel alii quilibet xgroti unganrur oleo, pon-
„ tificali benediCtione confecrato. Confecratur enim in ipfo
93 officio confecrationis corporis Sc fänguinis Domini. Non
33 enim habet proprium officium. Id eft, non in capite ver-
», ba falutationis, hoc eft Dominus vobifeum, nec, Ore-
33 mus. Nec in fine concluditur, ut ceterx orationes, per
93 Dominum noftrum Jefum Chriftum, fed tantum, in no-
93 mine Domini noftri Jefu Chrifti. In eo verö loco ubi fb-
33 lemusuvas benedicerc, confecratur oleum pro infirmis,
quantur bmi ~3c bini illi duodecim Presbyteri teftes Sc
cooperatores 'ejufdem facro-fândi Chrifmalis myfterii :
Acoly thi & Subdiaconi, S c c . Stent in ordine fuo fecun-
dùm gradum eorum , ubi afcenditür ad ajeare, rantum ut
Diaconus fit fèxtus in eminentiori loco, S c juxta Arehi-
diaconum, qui Evangelium legebat : Sc ita involutam
ampullam fufeipientes per ordinem ut afeendat : & cùm
perveneritad Archidiaconum, ille perferateam ita involutam
ante Pontificem. Interim autem un&s Subdiaconus -
deferens vafeulum cum balfamo alii Diacono offerst, Sc
ille Pontifici.
Tunc ordinentur circa Epifcopum hinc S c hinc eadem
candelabra, & cruces Sc thuribula, atque Evangelium:
=■ conclufionc, f i r y u tm h . c om n ia flm p tr , _ nccnon «upradidi duodecim Presbyteri' teftes Scadiuro-
" B Ü H nC' 1 j"dc ‘” telllg.,m“s * ™boIim tes ejufdem myfterii : ita ut Diaconi poft dorfum Epifco-
» ç luptadidti offieji. De eodem oleo fic coiitinetur in pi fient. Presbyteri verb à dextris & à finiftris ; ccuces
»5 ^jcrapientario. Antequam dicatur : p e r quern h a c omn ia, /Verb & cetera utrinque inter illos media.
** N o m in e , fem p e r b o n a c r éa s , levanturde ampullis,quas HisTta-ftatutis, convertatfe Epifcopus, aut cui ille
” ™ rUMD°fk I ’ w B B B m Dom.‘™s P s p i quàm ptæcepit, tam ad Çlerum, quàm ad populum, & feciat
„ omms Prefbyteri. Mos eft Romanæ Ecdefiae, ut; in fcrmonem de confecratione Chrifmatis dongruentem
confeatone corpom & (ànguln.s Domini affine Ptefby-” . Tune convercat fe Epifcopu s& jnttet in tonfecratio-
» ^ rl 8c nmul cum Pontifice verbis & mambus confidant. nem principalis Chrifmatis; & mifeeat balfamum aim
„ Oportetut fimib modo fimul.cum Ponnficeoleum Ptef- oleo. Deinde balai ter fuper ipfamampullam • &dicac
„ byteri confinant. E x o r c fm n o ,U i f r o in firm is & p ro fentaïoee exorcifinum Chrifmalis olei. Exotciimus fieri
1 f t “ 1" ' t s ^ v c s ^ y s p o r ^ o m U c o m n i a ^ o m i - olei; E x o r c i s t ' , & c .’Tune dicat Epifcopus cum Prefi
1 I M S :” à § ™ H M M W Ê Ê 1
» «f<i t e n benediftio ejufdem : b e n z o n e D o ^ L ‘ ”É f i s { c ^ h i t o o S f a T T
•» 0 r ém “ ’ \ E ” “ m ! D om m e , S ix . Tunc oleum feporte- _ dum , Sc qui. juxta eum funt dicendo : A n Gm B nm
” H loco fuo honotifice refervetur. Pontifex au- E C h r ifm a . Et iterum perordinem defeendit, ficut afcendic,
- ™ „ ï . P ^ b7 “ _P 3 ! r ! U “ m K “ * “ • & deferatur omnibus coopéra ad_ falutindum. Hoc fa-
tffod ioterji-
citurfcu in-
tirfonititr.
Idem ftd-
toncil.
Roth. apud.
Ord. rita-
- hifi. Eed.
, D o jn in e , S e e . P e r omnia S c c . L ib e r a nos- /- Se e. P e r
t omn ia fe c u la f e c u lo r um , A m e n . Tunc dicat Diaconus,
> hum ilia te v o s a d b enediBionem . Et Epifcopus verfus ad
( populum, dicat: B en ed ica t v o s omnipotent D e u s , q u i p e r
, V n ig e n i t i l i l i i f u i paffion ern, S e e. Tune verfus ad al-
( tare more folito fanbta renens, dicat: E t p a x e ju s f i t fem -
, p e r v o b ife um , & cum S p ir itu tuo. Schoia canter : A g -
, nus I I I . Nondatur pax.' Oratio, quando San&a
nutut: H a c fa c r o - fa n B a com m tx tio corporis & fa n g u i-
Tom. III.
<fto fummo honore procuretur, ufque dum altera ampulla
afeendat , Sc iterum defeendat ; ut ambx honorificè ad
locum fuum redeant. De eo quod ampulla quibufilam
nuda, quibufdam verb cooperta ad falutandum defertur,
dicit libellus Romani Ordinisin confecratione Chrifma-
tjs. Continuo duo Acoly thi involucas duas ampullas cum
findone albo de ferico reneant in brachio finiftro , ita Ut
videri poflint à medio. Ampulla antequam veniat ad E-
pifcopum ad altare, media pars ejus eft cooperra, Sc mejSfi
1 1
I I i l l
I IJlilij