Tit. 2. 11.
Zac. J3.1.
Pfil. 3S. it.
Vtrf. S.
1 4 4 San£ti Gregorii Expofitio
ccfcant. Superant enim fenfum, fermoncm tranf- j
cendunt, intclledum cxcc.dunt. Quis enim digne
enarrare fufficiat quanta: imfericordix fuit,uni-
oenitum Dei 'Filium dc finu Patris ad publicum
noftrum defcendere, carnem morcalem afiiimere,
irrifiones pro nobis, vincula, flagella, crucem,mor-
temque tolerare î Quis cogitarc valeat qiiantx
fuerit gratia:, ovcm perditam quxrcre , quæfitam
invenire , inventam in humcris portare ? Quis cx-
ponerc queat, quanta: fuerit miferationis, facratif-
fima pretiofi fanguinis effufione genus humanum
redimere, & facrofandum vivifici corporis 6c fan-
gui nis fui myfterium membris fiiis tribucre î cu-
jus perceptione corpus fuum, quod eft Ecclefia,
pafcitur potatur, abluitur, 6c landificatur? Ideo
6c plenitudo temporis tempus guatiæ nominatur,in.
quo juxta Pauli vocem, A p p a ru it g ra tia S a lv a to r is
n o ftr i D e i omnibus h om in ib u s , c ru d ien s nos, u t a b n e -
g a n te s impietatem drfe c u la r ia d e f td e r ia fo b r ie drju f t e
dr p ie v iv am u s in hoc fe c u lo . Et iterum : Ap p a ru it
benignitas dr hum anitas S a lv a to r is n o f t r i , non e x
op tr ib u s ju f t i t ia q u a f e c im u s nos , f e d f e c u n d um fu a m
m ife rico rd iam fa lv o s nos f e c i t . Hinc per Zachariam
Prophetam dicitur : I n d ie ilia er it f o n s p a ten s dom
u s D a v id in h a b it a ntibu s J e r u fa lem , in ablutione
peccatorum dp menjlrttat.e. Quis eft ifte fons, nifi uni-
genitus Dei Filius ? de quo per Prophetam dicitur
: A p u d te e f t f o n s v i ta . Qm nimirum tunc patens
extitit, quando in mundo vifibilis apparens,(
pro liberatione noftra carnem fufcepit. Qui etiam
domus David didus eft ; quia ex femine David fe-
cundùm carnem natus eft. Jerufalem verb vifio pads
inteprctatur. Hi ergo Jerufalem inhabitant,
qui ad amorem cæleftium mentem levant. Pccca-
tor verb 6c menftruata, eft vel is qui delinquit in
opere, vel mens quæ labitur in prava cogitatione.
Menftruata namque mulier ita in feipfa polluitur,
ut aliéna carne minime tangatur. Qüafi ergo menftruata
ilia eft anima, quæ etfi in pravi operis effe-
dum non ducitur, in immundarum tamen cogita-
tionum deledatione verfatur. Quia igitur jam pa-]
tet nobis fons mifericordiæ Redemtor nofter, toto
hunc pedorc hauriamus, ut extinguerc fitim
carnalium defideriorum valeamus. Lavemus in eo
maculas criminum , notas diluamus carnalium co-
gitationum. Et qui fontein mifericordiæ, fl claufus
effet, quærere dcbuimus,faltcm apertum 6c paten-
tem non negligamus. Sperandum namque nobis
eft, quia ibi poenitentiæ noftræ locus nondeerit,
ubi innumerabilium hominum compundio locum
invenit. Ad hoc enim patet ut laver, ad hoc fluit
ut lætificct, ad hoc redundat ut purger. Nam fùb-
ditur :
E t ip fe r ed im e t i f r a e l e x omnibus in iq u ita tib u s
t ju s .
iz. Reftat igitnr ut Ifraël efficiamur, 6c omnem
tranfeendentes creaturam, in cum qui omnia crea-
vic, mentis aciem dirigamus. Difponamus afeen-
fîones in corde noftro, 6c per eas ad Conditorem
Angelorum puro 6c fimplici intelledu afeenda-
mus. Quid enim tam fuave 6c tam jucundum ,
quàm mentis oculis 6c cordis defiderio contemplari
Deum, atque ejus fuaviflimam deguftare dulcçdi-
nem,dulciflimamque fentire fuavitatemîAdeft no-
bis gloria Redemtoris noftri, quæ nos a terrenis ad
cæleftia erigat, oculos cordis noftri ad videndum
folem juftitiæ aperiat, ac per hoc ex omnibus nos
iniquitatibus noftris redimat : Qui vivit 6c régnât
Deus per omnia fcculafeculorum. Amen.
P R 0 O E M I - U M
in f e p t im u m P fa lm u tn p a n it e n t ia lcm .
Pfalmns D a v id , quando perfiquebatur cum Abfatom
filius ejus.
D E Pfalmi centefimi quadragefimi fccundi ti-
tulo, juxta quod pietas divina contulerit, locutu-
rus, priüs volo modos aperirc prophetix: quatenus
dum ejus diverfltas oftenditur, ejus 6c intelligentia
facilius acquiratur. Sciendum namque eft, quia Quot mod«
prophetia tribus modis f it : videlicet verbis, fadis, **at Ploplw;i
fomniis. Quicumque enim Propheta futura inno-
tuit, aut verbis, aut fadis, aut fomniis prophetavit.
Verbis namque futura prxdixit Ifaias, cum ait:
E c c e v ir g o concipiet ( fi p a r ie t f i lium , d r v o ca b itu r n o- i[*i. 7.14.
m en e ju s Em m a n u e l. Somniis verb Nabuchodono-
for futura prxvidit, qua: Spiritu fando Daniel re-
pletus cnodavit. Fadis Abraham futura nuntiavit, dm. 2;
quando unicum filium fiium ad facrificia obtulit.
Quem nimirum, quern in hoc opere defignat, nifi c*n. a.
cum qui proprio filio fuo non pepercit, fed pro
nobis omnibus tradidit ilium ? Ipfa enim antiquorum
patrum gefta nobis prophetia: funt, qui dum
aliud agunt, 6c aliud innuunt, occulta nobis quafi pom.s.
per operis linguam produnt. Quod hoc in loco
evidenter oftenditur, cum Abfalom fada ad mc-
moriam reducuntur. Abfalom namque patrem per- 2. ne*. u.
fequens, ad hoc ufque livore feralis prorupit invi-'
d ix , ut in feipfo definieret jura nature. Quem
enim naturaliter amare debucrat ut patrem, eum
inhumane perfequebatur ut hoftem. Abfalom au-
tem pax patris interpretatur : non quod ei pax ul-
la cum patre fuerit, fed quia quantx pacis 6c pa-
tientix extitit, in ejus perverfitate pater oftendit.
Quis autem per Abfalom , nifi Judaicus populus : Abfalom]»
quis verb per David, ni Redemtor nofter fignatur ? g|||^||
Hinc namque per Prophetam Veritas ait : F i l i i toris figuiu
a lien i m e n titi f u n t m i h i , f t l i i a lie n i in v e te r a ti f u n t . gwbac.
Deniquc ipfe eft filius fenior, qui ädolefcentioris x«c. if la
inventioni invidens 6c fakiti ,,domum renuit intra-
re Ecclefix. Qui profedo canticum non cantat Ix-
titix, nec concinentium admifeetur choris, 6c an-
nulo carcns fidei, nec ftolä immortalitatis indui-
tur, nec vituli faginati alimento fatiatur. Quietiam
hcedum quxrit ; quia agnum qui tollit peccata
mundi, non lequitur : 6c ideo inter hcedos in judi-
cio ftatuitur, nec ad ccenam nuptiarum ejus voca-
tur. Patrem ergo Abfalom pcrfecutus eft; quia Judaicus
populus dum monita falutis refpuit, in propria
venientem Dei Filium recipere recufavit. In wk$n-h
tantum autem vxfanix fux extendere conatus eft
rabiem, ut fuum occidere prxfumeret Creatorem.
!. In quo nimirum fado patientia Chrifti declarata
eft, qui non folurn eis malum pro malo non reddidit,
verumetiam ad mortem dudus pro eis oravit,
dicens : P a te r ign o fe e illis > q u ia n e fe iu n t q u id f a - Luc- ^
c iun t. Unde 6c Apoftolus admonet, diccns : C h r i - u w-2-21
f t us p ro n o b is paffiss efty r e lin q u en s n o b is ex em p lum ,
u t fe q u am u r v e ft ig id e j u s , q u i p eccatnm non f e c i t ,
n e c in v e n tu s e f t dolus in ore e j u s ; q u i cum m a le d i-
cerctur, n on m a led ic eba t .* cum p a te r e tu r , non com-
mina ba tu r. Orat autem caput in hoc Pfalmo pro
membris, Chriftus pro Ecclefia, virtus pro infir-
mitate. Qrat quippe ut non fevcrc judicentur, fed
mifcricorditer exaudiantur. Perfcquitur etiam hoc
tempore fchifmaticus corpus Chrifti, impugnat
hxreticus Ecclefiam, unitatem infidelis perturbat.
546 inleptem Pfalmos poenitentiales. 547
Scd clamat ad Dcum Ecclefia, capiti fuo Chrifto
in unitatc fpiritus conjunda. Qux etfi omni tempore
ad Deum clamat, præcipuè tamen in tribula-
j p[ai. ts. 7. tione fe ad orandum excitât, unde & dicit : In die
tribulationis mea clamavi a d te. Sed videamus quid
diçat:
E x p o s i t i o
Septimx P sa l mi Poen i t e n t i a l i s *
pfj.i.fz. 7 ^ \ Omine, exaudi orationem meamy auribus perciytrf.
1. X y pe obfecrationem meam in veritate tua, exaudi
me in tua juftitia.
Pro juftorum i. Sanda univerfiilis Ecclefia fccundùm dignio-
pcrfcvcramia, rem partem fui in fpe cæleftium præmiorum robo-
fommeonver- rata> fiGUC clcdis habet quod confervari defide-
ifionc orant ret, ita in infirmis invenit quod fibi dimitti exo-
P * & ret : feiens omnes divino egerc auxilio, quos infelicis
vitx conditio anguftat, cum 6c juftus inter
pcricula fecurus elfe non valeat, 6c peccantem
nonnifi fola gratia divinx miferationis abfolvat.
Utrobiquc ergo pavida, utrobique fulpeda, 6c pro
currentibus orat ut perveniant, 6c pro regreflis
obfecrat ut currant. Inter orationem autem 6c obfecrationem
hoc intcreft, quod oratio pro perfe-
verantia virtutum, obfecratio verb fit pro indul-
gentia peccatorum. Orat ergo caput vel Ecclefia, ^
ut 6c bene opérantes in juftitia roborentur. In eo
verb quod ait : Auribuspercipe obfecrationem meam,
dclinquentium defignat debilitatem, qui ad fimili-
tudinem xgrotantium quadam omnipotentis me-
dici indigent condefcenfione, cum fc non valeat
ad eum'peccator levarc. Vel auribus percipe , id
eft obfccrationibus intende. Hoc namque per Pro-
zu. i.}. phetam pollicetur, dicens : Convertimini ad me, dr
ego convertar a d vos.JUnde 6c fubditur: In veritate
tua. In hoc enim vera apparet promiflio ; quia con-
verfo tribuitur remiflio peccatorum, juxta quod
pfj. st. <s. fçriptum eft : Juftiftcerù in fermonibus tu is , dr v in cas
cum judicaris. Ex au d i mein tua juftitia. Qui
iQui gloriatut gloriatur in fe , non exauditur. Non exaudiuntur j
■ àudL"!"<SX" ^11 ignorantes Dei juftitiam, 6c fuam volentes
Luc. is. ftatuere, juftitix Dei non funt fubjedi. Denique
Pharifxus juftitiam fuam in templo ftatuere voluir,
&idco à Domino reprobatus fuit. Gloriemurergo
in juftitia Dei, fi exaudiri quxrimus, ut nos cum
Propheta dicere poflimus : Exaudi me in tua ju ftitia.
Quis autem gloriatur in juftitia De i, nifi qui
nihil boni fiais mentis tribuit, 6c juftum eflequid-
! z. ctr. i2. quid adverfi tolerat, fentit ? Gloriabatur Paulus in
infirmitatibus fuis, nihil boni non accepti fe habere
teftabatur, humilitatis nobis excmpla propo-
j1,Cor’ * 'iX' nens, ut qui glorietur, in Domino glorietur.
\ rt,l 2' E t non entres in judicium cum fervo tuo : quia non
juftiftcabitur in confpcftu tuo omnis vivens.
Cum Deo in z. Qui, contra Conditoris flagella murmurât, ^
iunt|°qS v'd* tlua^ cum eo *n jndicium intrat.Dei namque accu-
jft,flagella- fat judicium , qui fe æftimat injuftè pcrcuffum.
I quctuntur^cl ^ <lua^1 cum Deo in judicio contendit, qui inter
I non «audios. flagcha innocentem fe oftendit. Hiric ctenim Do-
who. si. minus ad beatum Job loquitur, dicens : Numquid
qui contendit cum Deo, tam fa c ile conquiefcit » Uti-
que qui» arguit Deum , débet 6c refponderc illi.
T une beams Job quafi Deum arguit, cùm de per-
. cuflione fua an fuerit jufta dubitavit.Nullius quippe
delidi fibi confcius , injuftè fe percuflum cre-
didit ; quia mérita fibi augcri ex percuflione nef-
civit. Scd qui multa de operationc fua locutus, audita
Sandorum vita tacuit, quafi cum Deo con-
Atcndcns facile conquievit. Vel certè ille cum Deo
in judicium ingreditur, qui cum oraverit, murmurât
fi non exauditur. Quibus dicitur: An vultis firtm. i.
me cum judicio contendere? Quafi enim judicio con-
tcndebant,qui diccbant: Jpuarejejunavimus, dr non ijai. so. sj>
afpexifti? humiliavimus animas noftras, dr nefeifti ?
Siquidem ftultum eft ab orationc dcficcre, fi Deus Rrm-
différât, cùm rogatur, exaudirc : 6c iniquum argue-
re Conditorem,fi effedus non fequitur orationem,
prxfertim cum quid oremus ficut oportet, nef-
ciamus. Nonnullis quippe impatientibus Dominus Dcus ^pc po*
quod petebant fxpe conceflit iratus : ficut econ- diHracus?” "
g tra, Apoftolo negavit propitius. Dcdit enim regem i.eor. 9. 2.
petentibus lecundùm dcfidcria cordis corum : de- i.Rtg.o.
dit etiam poftulanti diabolo, ut Job fimplieem 6c 7«*? & 2.
redum 6c timentem Dcum tentarct. Malignos fpi- MaU^ ».
ritus exaudi vit, 6c in porcorum gregem dxmonum
conceflit legionem intrare. Non igitur pro magno
quis habeat fi fuerit exauditus, cum aliquid petat
quod non impetrare plus profit. Quod fi pollula-
tanon obtinet,nonfeabjiciat,auc deHivinaerga fe
miferatione defperet, cum forte ea peteret, quibus
acceptis vel affligatur atrociùs, vel inutiliùs prof-
peretur. Scriptum quippe eft : Averfto p'arvulorum Provtr.i. 32.
interficiet eos, (fi prof périt as ftultorum perdet eos.
Q u i a non juftiftcabitur in confpcffu tuo omis vi-
-« vens. Scio multos in confpedu nominurti juftos vi- Nemo in cdti-
deri, 6c ad fpcm cæleftium promiflorum evedos
innocenter in mundo vivere : qui etfi non delin- ftus.
quant in opere, labuntur tamen aliquando vana
aut perverfa cogitatione. Cujus enim mentem co-
gitationcs vanx non laniant ? cujus cor tencationcs
non vexant ? cujus animum defideria carnis non
turbant ? Non ergo in confpedu Dei juftificatur
qui corde delinquit, quod intuctur Deus.,
^u ia perfecutus eft inimicus animam meam : hu- VtrF
miliavit in terra vit am meam.
3. Quis fit generis liumani inimicus, oftendit qui Qh'P« art>-
parabolam zizaniorum exponens, ait : Inimicus au- d^cipiac
tern diabolus eft. Et Apoftolus Petrus ait : Inimicus Match. 13.39•
vefter diabolus tamquam leo rugiens circuit, quarens Luc' Sm
quem devoret. Ipfe enim eft qui animas pérfequi-
tur, qui mortem inferre perpetuam molitur. Ipfe
eft, inquam, qui incautos decipit, 6c in via hujus
vitx gradientibus laqueos tendit. Ideo Propheta
ait : In via hac qua ambulabam, abfeonderunt la- pfd.t+i.+.
queum mihi. Rurfum de eo feriptum eft : Abfcon- job 18.10.
dita eft in terra pedica ejus, (fi decipula illi us fufier
femitas. Dum enim humanx faluti invidens perae-
re innocentem appétit, priùs ci aliquid quod libeat
oftendit : quod dum appetere incautus nititur, oc-
culto peccati mucrone tranfverberatur. Quafi ergo
in terra pedica abfeonditur, dum in terrenis
commodis peccatum occultatur. Decipula quoque
^ ab antiquo hofte fuper femitam ponitur, cùm in
^ adione hujus mundi quam mens.appétit, peccati la-
queus paratur. Ita namque in terra decipula ponitur,
utexpofita efca ipfa non videatur.Sic nimirum
fic antiquus hoftis dum fubruere aliquem cupir,
quafi efcam in mufcipula, lucrum in culpa ponir.
Ad quod dum aviditatis amorc viator inhiat,ex im-
provifo eum peccati laqueus fuffocat. Quis hujus
hoftis verfutias non metuat,qui tanto eft pcrnicio-
fior, quanto occultior ? Non enim qux extra nos
funt auferre nititur, fed diripere thefauros interio-
res conatur. Nulla fibi temporalium bonorumeupi-
ditas, nulla divitiarum ambitio, nullum dignitatis
defidcrium, fola interiora appétit, folas virtutes di-
ripit,‘Tolam animam occidit. Quod fi al iquando ex-
M m iii