§91 Sancti Gregorii Liber fextus-,&c. 392
Rufus ergo in feculo fuit, pulcher in paradifo, de- jj
cora facie perennis in ca:lo. Poccft te omnis ha:c
trina pulchritudo in liac prsefentis vita: ejus con-
verfadone cognofci. Rufus quippe exddt : quia
" ferventer am a v ite o s , pro quibus animam pofuit.
Puicher afpedu fu it : quia omnia novic. Decora facie
: quia bona omnia fecit. Sed qua: ilia afpedus
Matth, nr. 27. pulchritudo ? Nemo novit pattern, nifi films. Hunc
Joha». 16.30. item Petrus admirans, a i t : Nunc feimus, quiafeis
omnia, & non efi opus, ut quis te interroget. Decorem
faciei turba: intuentium proteftantur, qua: dicunt:
Marc. 7 .37• Bene omnia fe c it, dr furdos fecit audire, dr mutos lo-
Matt. s. 27. t Hinc item alii admirantes, dicunt: Jpualis eft
hie, quia venti dr mare obediunt ei ? Decor ergo faciei
quid eft,nifi pulchritudo fanditads ? Quid item
eft decor faciei, nifi fplendor converfationis ejus
incomparabilis ? quia per omne, quod egit,incom-
parabili luce gratia: refplenduit. Hunc namque fa-
p/J. 4+. 3- ciei dccorem Pfalmifta admirans, a i t : Specio(us fo r ma
pr.t filiis hominum, d)jfufa eft g ratia in labiistuis.
fjeir. 1.3. Hane Paulus pra:dicans, a it : £)ui cum fit fplendor
g lo ru , drfigura fubftantix ejus, portanfque omnia ver-
00 virtutis f u a , purgationem peccatorum fa c icn s , fe ~
det ad dexteram majeftatis in excelfis, tamo melior
Angelis ejfeftus, quanto drjferentius pr& iUis nomen
hereditavit. Cui enim dixit aliquando Angelorum :
Filius meus es tu , ego hodiegenui te ? D e hoc igirur
reifte Propheta: pra:cipitur: Surge, dr unge cum, ipfe
eft enim.
Petrus non fo- ƒ 30. Petrus quoque' Apoftolus non folum Pro-
fccTfummus'3' pheta, fed fummus Patriarcha, vidic inenarrabilem
Patriarcha, lucem fufam defuper, nubcm obumbrantem, cla-
cjus eionam niantem patrem : Hie efi filiu s meus dileftus, in quo
feöevidit. mihi bene complacui. Ibi dicitur : Ipfe eft enim. Hie
Matth. 17. s. dicitur: Hie efi filius meus dileclus. Ibi quia in ty-
xwTi ‘22! P‘s oftendebatur, quafi abfentior cernitur, dum di-
z. petr. i. 27. citur : Ipfe efi. Hie autem,quia jam revelata clari-
tas ejus erat, praftentior cernitur, quiad icit: Hie
eft filius meus dHe Hus, in quo mihi complacui. Hie
ergo ungendus e f t , hie laudandus, te perpetuis fa-
voribus demulcendus.Sedquis digne laudare fiiffi-
c ia t , cum non fufficiat gloriam videre, quam lau-jj
dat i Quid eft, quod Petrus cadit, cum vocem audit
infonantem tanti verba praconii ? Sed parvulus
erat, adhuc videbat, quod videre non fufficiebat.
Videbat, te quia videndo cadebat, fignificat, quod
ad id non poterat attingere, quod merebatur vit.
cor. 12.3. cl ere. Nemo poteft dicere, Dominus Jefus, nifi in Spirit
» fantfo. Quia ergo Petrus nondum illam pleni-
tudincm fpiritus acceperat, pra:dicare Jefum quafi
parvulus non valebat: ergo lurgere jubetur priüs,
te vifionem nemini dicere, donee a mortuis refur-
rexiftet. Poft refurredionem quippe accepturus
Johan. 7.39. eratSpiritum faniftum. Unde feriptum eft : Nondum
erat fpiritus datus, quia je ju s nondum fuerat
.glorificatus. Nondum debebat ergo Petrus ante rc-
furreftionem vifionem dicere, quoniam quidem
bene vidit, fed antequam fpiritum habcrct, non in-
tellexit.;
31 • Qnid eft ergo, quod ad Samuelcm Dominus illam p j
ait : Surge, dr unge eum? Quid eft, quod fiirgere ju- no" su-
betur, ut ungat : nifi quia multùm oportet eum eri-
gi ad fuperna, qui lublimitatem Domini geftit præ- g»“ -
dicare ? Sed quantum eredus erat Petrus, qui ad
tanta videnda fuftollebatur ? Sed fi ille adhüc al-
tiorem ftatum perfedionis expedat, quis tanta:
prædicationis officium fubirc nonmetuat? Si Pro-
phetàm Dominus furgère admonet, prædicare Dominum
audet, qui per lapfum pravitatis jacet ?
Hinc eft enim, quod unicuique prardicatori per
Ifaiam præcipitur ‘. Super montem excelfum afeehde Jfai. 4«,},
tu, qui evangclizjas Sion. Mons excêlfus, perfedio
dodrinæ, te operis eft. Surgat ergo, qui ungere regem
præcipitur, in fublimia fe extendat. Surgat in
alto opere, furgat in alta contemplatione, furgat in
fapientia verbi, furgat in virtute caritatis. Ille quidem,
qui prædicando ungitur, tantus eft, ut vix ad
cum à fublimibus perveniatur. Et fortafte Paulus
hunc ideo ungere poterat, quia dicit : Noftra con- Phil. 3,u.
verfatio in u l i s eft. Ideo hunc ungere poterat, quia
ad tertii cadi fècreta fe erexerat, te in paradifo arcana
verba audiebat. Quia ergo Dominus Jefus fu-
blimiter à fublimibus prædicari debet, furgerc Pro-
. pheta præcipitur : quia cum , per quern ipfe figna-
tur, ungere jubetur. Alta quidem, imrno altiftima
hæc perfeda: converfationis virtus eft, fed a mu Ids
perfedè perficitur. Magna quidem fublimitas hæc
e ft, fed tarnen fublimes Ecclefia fanda multos ha-
bet.Nam ex quo Synagogam repulit, in innumcra-
bilem eelfitudinem virtutis fandam Ecclefiam fu-
blimavit. Bene ergo dicitur : E t direfius eftfpiritus
Domini in D a v id à die ilia in reliquum.Dics quidem
eft fides Redemtoris: in qua nimirum te fanda Ecclefia
illuminatur, te repulfà Synagoga mira carci-
tate deprimitur. In die ergo ilia Spiritus fandus
in David dirigitur : quia ejus gratia Synagogæ tol-
) litur, te fandæ Ecclefiæ eledis datur. Dirigitur
enim, quia illos deferit, iftos aftumit. Sed in die
dirigitur, quia qui in fide Redemtoris illuminants
non eft, in fe fe dirigentem fpiritum habere non
poteft. Spiritus ergo in die dirigitur, quia fidei lumen
habend bus datur. Dirigitur au tern in David,
quia hunc fola fanda Ecclefia fufeipit, qua: corpus
eft Redemtoris. Sed quia, audore Deo, ea, qua:
propofuimus, de libro Regum tradanda complevi-
mus, orandus eft fummus atque omnipotens Spiritus
, ut qui verba per quem voluit, protulit, tarn
feribenti, quàm legend tribuat affedum virtutis.
Amen.
'Æ fS l
« S Jö ? cfcfäJ
A D M O N I T I O
I N S U B S E Q ^ U E N T E M
CANTICORUM EXPOSITIONÉM.
I / ^ I Ü M ex omnibus fiera Scriftura Canticis ,iUud praftantiffmum fip, quoi idea C a n t i c u m
V j C a n t i c o r u m tarn ab Hebrats, quàm à Grads & d Latinis dicitur : mirum viden non qui ezpofue-
debet mipß intertsretando & exponendo, non Jblùm ex Cbrißianis.ßd ctiam ex Judais tot ojirorum [îrp’ma,;.
cruiitorum inienia defudajfe. Inter Hebraorum doéiores celeberrmi recenfentur Rabbi Salomon, J |
Aben Ezra, David Kimhi. At ex Chriftianis, ut àGracis mcipiamuynßgmores Eçclefta Grata Pa- EjCntcis
tres etc ynetfiifri 3 in inveßigundis rimetndis bujus di'uini Cantici rnyßeriis ßtctm exercuerunt in- Ex Laiinis.
duflriam; praßrtim Origenes, Gregorius Nyflenus .Tbeodoritus. Inter Latinos aut cm. omijßs etiam
recentioribus mterpretibus, Nicolao Lyrano, HuppneCardinali, Dionyßo Cartbußano, & fixeert
tis aliis; quotquot firè ßeculisßuperioribus pietatis ac dochina laude ßoruerunt, in bujus facri Can-
tici reconditis ßenßbus , unde fi alioßque ad divinum amorem inflammarent. fiollicitlfirMatifiunt:
InhisThomas Aquinas, Honorius Aurußodunenfis ,R.ichardusà S. Viftore,Bernardus Clara-vaL
lenfis, Rupertus Tuitienßs Abbat,, Robertas de Tumbalenia, cujus Commentarii meminit Orderkus
Vitalii lib. S. ad an. tot/. Angelomus Luxovienfis, Alcuinus, Vmerabilis Beda ,Aponius ,Caß-
ßodorus, aut quivis alius auftor Commentarii Cajßoioro adfiripti, &■ Juflus Vrgelttams. Julia- , •
mm Celanenßm, vel potiüs Eclanenßem, in Campania Epißobum, quem in Cantica ßripßjß teßatur L'
Vcnerabilis Beda.praterimus, utpote gratia hoßem,qua in höc libro fiacro coptoßßme effunditur.
I I . _Attamen ante noßrum Gregorium, ex quatuor fimftis Doftoribus yquosponJ[imum colit & _
obfervat Ecclefia Latina, nemo data opera Hbrum Cantici Canticorum explanareaggrejfus fuerat. ù i * . fc- '
Ita’que non fans fuitfanftißfmo Patri fparfim fuis ßriptisexcerptos ex Cantico Canticorum flores 0“ i s. "
interferere, adjeftis juxta multipliées Scripturaßacrafinfus.variis interpretatiombus, vekt tondentvittis
coccinek & aUrei! imeftere ( ex quibus tarnen ßpfiulis, eorum o dore deleftatus Vmerabilis
13; da, integrum librum ßptimum in Cantica contexuit; quo in ßribendi genere Paterium fibi pra-
lufiffèlibentér fatetur:) verum fuavtjßma divinorum myßeriorumin illo/acro libro reconditorum contemplatione
inebriatus, in Commentario quem bic edendum aggredimur, quod aßidua meditations
biberat, eruftavit. • a ■ ■ r " fapoCtio in
I I I . Egregiam quidem banc expofitionem Gregorio noßro abjudicarc conatus efi, qui ipjius ope- c,miaiPa^
ribus evulgandis uitimus infudavit Petrus Guffanviüam ; quem errantem olim fecuti fumus in vita
fanfti Gregoriigaümßripta : cùm nondum incidißimus in tot libres manu exaratos, tum expofimo-
ms bujus, in quibus hücufque magna ex parte latitarat, tum gemma colle (boms Pateriana, ex qua
inviftum erUitur argumentum, ad hoc opus Gregorio adfcribendum. Verùm rationes omnes, quibus
opinionem fuam adfiruit, exfufflare operofum non efi . ex tot veteribusmonumentis in lucem a no-
bis evutis •
I V . Sane inficiari nemo.poteß Gregorium de Canticis Canticorum differuijfe, & Homilias ha.-
builfe, qua ab ejus difcipulo Claudio poßea Abbate deferipta funt: id enim docet ipfe epifi. It- ig t a . d W
bri iz. indift. j. Johanni Subdiacono, jam laudata in Prafatione ad Commentarium in librum primum
Return. - <'■ , . . .. Praterea non negat ipfe GuJfanviUaus Ildefonfum Toletanum Epifiopum, opus morale in Can- a <“ *>
tica Canticorum Gregorio noßro tribucre. Neque vero tanti viri auftoritatem clevare abfque nego-
tio efi, ut putat Gußanvillaus. Smaginta folum amis Gregorio junior fuit lldefonfus ; floruttque
Hifpanica in Ecclefia, qua prima fire Itbris eximii hujus Pontificis petita efi, nempe mifiis ad S.
Leandrum Hifbalenfem Epifiopum ejus amkijfimum. _ _
Libenter tarnen ajfentimur Gujfanvillao refiondenti, u n iu s P a t c r i i h a c in c a u l a a u f t o r i t a t e m ,
m u l t i s p r æ p o n d e r a r e . At pro nobis militât ipfe Patcnus, non quidem fpurius, qualem Gußanvil laus
edidit, alios pri'us errantes fecutus tfid genuinus & fincerus, quem ex plurimis indubitata fidei
mff. mox in lucem fiumus emilfuri. Nimirum in explanation Evdngelii ficundum Lucam cap. 1 7 .
ad ilia verba : E t e r a t p e r n o f t a n s i n o r a t i o n e E ) e i , legitur in Paterio noftroA t e m d e e o d e m ,